Öz
Bu çalışmada öztakip uygulayıcılarının sosyal medya kullanımlarının öztakip pratikleri ile ilişkisi, söz konusu pratikleri ne yönde ve nasıl etkilemekte olduğu sorusu ele alınmaktadır. Akıllı telefon uygulamaları ve çeşitli giyilebilir cihazlar (akıllı bileklik, akıllı saat) kullanarak çeşitli faaliyet ve durum üzerine öztakip yapan 44 katılımcı ile yapılan görüşmelerden hareketle, öztakip uygulayıcılarının sosyal medya kullanımlarında her iki faaliyetin birbirini karşılıklı olarak şekillendirmekte olduğuna ilişkin bulgulara ulaşılmıştır. Bu bulgulardan hareketle, ilk olarak, sosyal medyanın katılımcıların öztakip pratiğine yönelimini motive eden bir etmen olarak işlev görebildiği anlaşılmaktadır. Öztakip uygulayıcılarının öztakip sürecinde elde ettikleri verileri kıyaslama ve rekabet gibi çeşitli amaçlar doğrultusunda sosyal medyada paylaşımının kişilere motivasyon ve sosyal destek sağlamakta olduğu belirlenmiştir. Sosyal medyanın ayrıca öztakip sürecinde “sağlığa” ve ideal beden görünümüne ilişkin norm ve standartların içselleştirilmesi ve yeniden-üretilmesinde işlevselleşebildiği görülmüştür. Son olarak, sosyal medyanın, kullanıcıların diğer kullanıcılarla iletişim kurmasına ve birlikte hareket edebilmesine bağlı olarak, takibi yapılan faaliyetler ekseninde gelişen yeni ilişkilerin ve sosyalliklerin oluşmasına yönelik ortamlar sunmakta olduğu gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Öztakip Sosyal medya Veri paylaşımı Normatif baskı Sanal topluluklar
Kaynakça
- Aksu, C. (2015). Neoliberal toplumda öznellik. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 66-89.
- Brown, D. & Hayes, N. (2008). Influencer marketing: Who really ınfluences your customers?. Routledge, London, UK.
- Canöz, K., Gülmez, Ö., & Eroğlu, G. (2020). Pazarlamanın yükselen yıldızı influencer marketing: Influencer takipçilerinin satın alma davranışını belirlemeye yönelik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(1), 73-91. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.606009
- Castells, M. (2016). İletişim gücü. (E. Kılıç, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Foucault, M. (2014). Özne ve iktidar. (I. Ergüden, O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Foucault, M. (2019). Güvenlik, toprak, nüfus. (F. Taylan, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Han, B. C. (2019). Psikopolitika neoliberalizm ve yeni iktidar teknikleri. (H. Barışcan, Çev.). Metis Yayınları.
- Han, B.C. (2018). Şiddetin topolojisi (D. Zaptçıoğlu, Çev.). Metis Yayınları.
- Kent, R. (2023). The digital health self: Wellness, tracking and social media (1st ed.). Bristol University Press.
- Li, I., Dey, A. & Forlizzi, J. (2010). A stage-based model of personal informatics systems. In Proceedings of The SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems, 557-566. https://doi.org/10.1145/1753326.1753409
- Lupton, D. (2013). Understanding the human machine [Commentary]. IEEE Technology and Society Magazine, 32(4), 25-30.
- Lupton, D. (2014). Self-tracking Modes: Reflexive Self-monitoring and Data Practices. 1-19. DOI: 10.2139/ssrn.2483549
- Lupton, D. (2016): The Quantified self: A sociology of self-tracking, Cambridge: Polity Press
- Lupton, D. (2018a). Dijital siborg asamblajı: Donna haraway`in siborg kuramı ve yeni dijital sağlık teknolojileri. Doğu-Batı Düşünce Dergisi, 86(21).
- Lupton, D. (2018b). Lively data, social fitness and biovalue: The intersections of health self-tracking and social media. In J. Burgess, A. Marwick, & T. Poell (Ed.), The Sage Handbook of Social Media (pp. 562-578). SAGE Publications Ltd.
- Mayfield, A. (2010). What is Social Media. http://www.icrossing.co.uk/fileadmin/uploads/eBooks/What_is_Social_Media_iCrossing_ebook.pdf
- Mills, C. (2021): Biyopolitika: Düşünürler ve temalar (M. Karbay, Çev.). İstanbul: NotaBene Yayınları.
- Neff, G. & Nafus, D. (2019). Öz-takip. (I. Aysu, Çev.). İstanbul: Pan Yayıncılık.
- Olgun, C. K. & Öztürk, E. (2020). Sosyal Medya ve Dolayımlı Gündelik Yaşam: Goffman ve Castells Ekseninde Sosyal Medya Kullanımının Gençler Üzerindeki Etkisi (Adıyaman Üniversitesi Örneği). A. G. Baran, O. Hazer & S. Öztürk (Ed.). Gençlik ve Dijital Çağ içinde (ss. 139-154). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
- Ouvrein, G., Pabian, S., Giles, D., Hudders L. & Backer, C. (2021). The web of influencers. A marketing-Audience classification of (potential) social media influencers, Journal of Marketing Management, 37:13-14, 1313-1342, https://doi.org/10.1080/0267257X.2021.1912142
- Pfeiffer, J., von Entress-Fürsteneck, M., Urbach, N. & Buchwald, A. (2016, June 12-15). Quantify-me: Consumer acceptance of wearable self- tracking devices. Twenty-Fourth European Conference on Information Systems (ECIS), İstanbul.
- Pusat, T. & Özalp, H. (2024). Neoliberal yönetimsellik bağlamında sosyal medyada mutlu performans öznesinin inşası: Instagram örneği. Akdeniz İletişim, (44), 1-30. https://doi.org/10.31123/akil.1369188
- Regnier, F. & Chauvel, L. (2018). Digital inequalities in the use of self-tracking diet and fitness apps: Interview study on the influence of social, economic, and cultural factors. JMIR mHealth and uHealth, 6(4), 1-13. doi: 10.2196/mhealth.9189
- Van Dijck, J. (2013). The culture of connectivity: A critical history of social media. Oxford University Press.
- Wittkowski, K., Klein, J. F., Falk, T., Schepers, J. J., Aspara, J. & Bergner, K. N. (2020). What gets measured gets done: Can self-tracking technologies enhance advice compliance?. Journal of Service Research, 23(3), 281-298. https://doi.org/10.1177/1094670520904
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
- Yurdigül, Y. & Elitaş, T. (2017). Voyörizm ve teşhircilik bağlamında sosyal medyanın mahremiyet sorunu: Instagram ve Periscope örneği. K. Alver (Ed.), Sosyoloji Divanı içinde (ss. 129-148). Yıl:5 Sayı: 9 Ocak-Haziran.
- https://www.guvenliweb.org.tr/dokuman-detay/we-are-social-subat-2024-raporu
Öz
This study addresses the question of how self-tracking practitioners’ social media use is related to these self-tracking practices and and how and in what ways it affects them. Based on interviews with 44 participants who self-track a wide range of activities and situations using smartphone applications and various wearable devices (smart bracelets, smart watches), it was found that both activities mutually shape each other in the social media use of self-tracking practitioners. Based on these findings, first of all, it is understood that social media can function as a motivating factor for participants’ orientation towards self-tracking practice. It has been understood that sharing the data obtained by self-tracking practitioners during the self-tracking process on social media for various purposes such as comparison and competition provides motivation and social support to individuals. It has also been seen that in the process of self-tracking social media can be functionalized in internalizing and reproducing norms and standards related to “health” and ideal body appearance. Finally, it has been observed that social media offers environments for the formation of new relationships and socialities that develop around the activities being tracked, depending on the users’ ability to communicate and act together with other users.
Anahtar Kelimeler
Self-tracking Social media Data sharing Normative pressure Virtual communities
Kaynakça
- Aksu, C. (2015). Neoliberal toplumda öznellik. Artvin Çoruh Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 66-89.
- Brown, D. & Hayes, N. (2008). Influencer marketing: Who really ınfluences your customers?. Routledge, London, UK.
- Canöz, K., Gülmez, Ö., & Eroğlu, G. (2020). Pazarlamanın yükselen yıldızı influencer marketing: Influencer takipçilerinin satın alma davranışını belirlemeye yönelik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 23(1), 73-91. https://doi.org/10.29249/selcuksbmyd.606009
- Castells, M. (2016). İletişim gücü. (E. Kılıç, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Foucault, M. (2014). Özne ve iktidar. (I. Ergüden, O. Akınhay, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Foucault, M. (2019). Güvenlik, toprak, nüfus. (F. Taylan, Çev.). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Han, B. C. (2019). Psikopolitika neoliberalizm ve yeni iktidar teknikleri. (H. Barışcan, Çev.). Metis Yayınları.
- Han, B.C. (2018). Şiddetin topolojisi (D. Zaptçıoğlu, Çev.). Metis Yayınları.
- Kent, R. (2023). The digital health self: Wellness, tracking and social media (1st ed.). Bristol University Press.
- Li, I., Dey, A. & Forlizzi, J. (2010). A stage-based model of personal informatics systems. In Proceedings of The SIGCHI Conference on Human Factors in Computing Systems, 557-566. https://doi.org/10.1145/1753326.1753409
- Lupton, D. (2013). Understanding the human machine [Commentary]. IEEE Technology and Society Magazine, 32(4), 25-30.
- Lupton, D. (2014). Self-tracking Modes: Reflexive Self-monitoring and Data Practices. 1-19. DOI: 10.2139/ssrn.2483549
- Lupton, D. (2016): The Quantified self: A sociology of self-tracking, Cambridge: Polity Press
- Lupton, D. (2018a). Dijital siborg asamblajı: Donna haraway`in siborg kuramı ve yeni dijital sağlık teknolojileri. Doğu-Batı Düşünce Dergisi, 86(21).
- Lupton, D. (2018b). Lively data, social fitness and biovalue: The intersections of health self-tracking and social media. In J. Burgess, A. Marwick, & T. Poell (Ed.), The Sage Handbook of Social Media (pp. 562-578). SAGE Publications Ltd.
- Mayfield, A. (2010). What is Social Media. http://www.icrossing.co.uk/fileadmin/uploads/eBooks/What_is_Social_Media_iCrossing_ebook.pdf
- Mills, C. (2021): Biyopolitika: Düşünürler ve temalar (M. Karbay, Çev.). İstanbul: NotaBene Yayınları.
- Neff, G. & Nafus, D. (2019). Öz-takip. (I. Aysu, Çev.). İstanbul: Pan Yayıncılık.
- Olgun, C. K. & Öztürk, E. (2020). Sosyal Medya ve Dolayımlı Gündelik Yaşam: Goffman ve Castells Ekseninde Sosyal Medya Kullanımının Gençler Üzerindeki Etkisi (Adıyaman Üniversitesi Örneği). A. G. Baran, O. Hazer & S. Öztürk (Ed.). Gençlik ve Dijital Çağ içinde (ss. 139-154). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
- Ouvrein, G., Pabian, S., Giles, D., Hudders L. & Backer, C. (2021). The web of influencers. A marketing-Audience classification of (potential) social media influencers, Journal of Marketing Management, 37:13-14, 1313-1342, https://doi.org/10.1080/0267257X.2021.1912142
- Pfeiffer, J., von Entress-Fürsteneck, M., Urbach, N. & Buchwald, A. (2016, June 12-15). Quantify-me: Consumer acceptance of wearable self- tracking devices. Twenty-Fourth European Conference on Information Systems (ECIS), İstanbul.
- Pusat, T. & Özalp, H. (2024). Neoliberal yönetimsellik bağlamında sosyal medyada mutlu performans öznesinin inşası: Instagram örneği. Akdeniz İletişim, (44), 1-30. https://doi.org/10.31123/akil.1369188
- Regnier, F. & Chauvel, L. (2018). Digital inequalities in the use of self-tracking diet and fitness apps: Interview study on the influence of social, economic, and cultural factors. JMIR mHealth and uHealth, 6(4), 1-13. doi: 10.2196/mhealth.9189
- Van Dijck, J. (2013). The culture of connectivity: A critical history of social media. Oxford University Press.
- Wittkowski, K., Klein, J. F., Falk, T., Schepers, J. J., Aspara, J. & Bergner, K. N. (2020). What gets measured gets done: Can self-tracking technologies enhance advice compliance?. Journal of Service Research, 23(3), 281-298. https://doi.org/10.1177/1094670520904
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
- Yurdigül, Y. & Elitaş, T. (2017). Voyörizm ve teşhircilik bağlamında sosyal medyanın mahremiyet sorunu: Instagram ve Periscope örneği. K. Alver (Ed.), Sosyoloji Divanı içinde (ss. 129-148). Yıl:5 Sayı: 9 Ocak-Haziran.
- https://www.guvenliweb.org.tr/dokuman-detay/we-are-social-subat-2024-raporu
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyoloji (Diğer) |
| Bölüm | PSİKOLOJİ |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 25 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 5 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 4 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 2 |
