Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Öğretmen kimliği, öğretmen öz-yeterliği ve öğretmen liderliği arasındaki ilişkinin okul türüne ve yerine göre incelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 1215 - 1237, 27.06.2025

Derya Güvercin , Gökhan Arastaman

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1613814

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmen özyeterliği ve öğretmen kimliğinin öğretmen liderliğini ne ölçüde yordadağını tespit etmek ve söz konusu değişkenlerin okul türü ve görev yeri bağlamında anlamlı farklılık gösterip göstermediğini ortaya koymaktır. Veriler İstanbul ilindeki resmi liselerde görev yapan 407 öğretmenden elde edilmişir. Veriler, betimsel istatistikler, normallik testi, DFA analizi, çoklu korelasyon, One-way Manova ve çok değişkenli regresyon analizi ile test edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, öğretmen liderliği ile öğretmen kimliği ve öğretmen özyeterliği arasında orta düzeyde pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Öğretmen özyeterlik algıları ile öğretmen kimlik algılarında okul türüne göre anlamlı farklılık bulunmaktadır. Görev yeri değişkeninde ise öğretmen liderliği, öğretmen özyeterliği ve öğretmen kimliği puanlarına göre anlamlı bir fark saptanmamıştır. Çok değişkenli regresyon analizi sonuçlarına göre ise öğretmen özyeterlili ve öğretmen kimliğinin öğretmen liderliğinin anlamlı bir yordayıcısı olduğu sonucuna varılmıştır. Araştırmanın bulguları öğretmen yetiştirme ve okul yöneticisi seçiminde hem eğitim yöneticileri hem de politika yapıcılar açısından faydalı olabilecek veriler sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

öğretmen liderliği öğretmen kimliği öğretmen özyeterliği okul türü görev yeri

Etik Beyan

Çalışmada etik dışı bir husus bulunmadığını, araştırma ve yayın etiğine özenle uyulduğunu beyan ederiz.

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu makalenin araştırılması, yazılması ve/veya yayınlanması için herhangi bir mali destek almamıştır.

Kaynakça

  • Acar, S. vd. (2022). İlçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması: çalışma raporu. Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/birimler/2022-ilce-sege.pdf.
  • Akman, Y. (2021). The relationships among teacher leadership, teacher self-efficacy and teacher performance. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 14(4), 720-744.
  • Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri.TurkishStudies, 9(2), 89-105.
  • Altae, M. (2022). Teacher leadership and teacher identity in turbulent times in Iraq. Management in Education, 36(4), 178-185.
  • Angelle, P. S., ve Schmid, J. B. (2007). School structure and the identity of teacher leaders: Perspectives of principals and teachers. Journal of school leadership, 17(6), 771-799.
  • Arastaman, G., Fidan, T., ve Eriçok, B. (2023). Bireysel, çevresel, bilişsel ve kişilikle ilgili etkenlerin liderlik etme motivasyonu (lem) üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(34), 414-438. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1314168.
  • Aydemir, S. (2019). Ortaöğretim öğretmenlerinin özyeterlik inançları ve profesyonellikleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
  • Baş, T. (2013), Anket - Nasıl hazırlanır? Nasıl uygulanır? Nasıl değerlendirilir? (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Berger, J. L., Girardet, C., Vaudroz, C., & Crahay, M. (2018). Teaching experience, teachers’ beliefs, and self-reported classroom management practices: A coherent network. SAGE open, 8(1), 2158244017754119.
  • Beycioğlu, K., ve Aslan, B. (2012). Teachers and administrators’ views on teacher leadership: a mixed methods study. Educational Administration: Theory and Practice, 18(2), 191-223.
  • Bryk, A. S., ve Schneider, B. (2002). Trust in Schools: A Core Resource for Improvement. Russell Sage Foundation.
  • Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2018). Sosyal Bilimler için İstatistik (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Canrinus, E. T., Helms‐Lorenz, M., Beijaard, D., Buitink, J., ve Hofman, A. (2011). Profiling teachers’ sense of professional identity. Educational studies, 37(5), 593-608.
  • Cansoy, R., ve Parlar, H. (2018). Teacher leadership as a predictor of school effectiveness. Kastamonu Education Journal, 26(3), 925-934.
  • Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., ve Malone, P. S. (2006). Teachers' self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44(6), 473-490.
  • Carver, C. L. (2016). Transforming identities: The transition from teacher to leader during teacher leader preparation. Journal of Research on Leadership Education, 11(2), 158-180.
  • Cocca, M., ve Cocca, A. (2022). Testing a four-factor model for the Teachers’ Sense of Efficacy Scale: An updated perspective on teachers’ perceived classroom Efficacy. Psicología Educativa. Revista de los Psicólogos de la Educación, 28(1), 39-46.
  • Coleman, J. S., Campbell, E. Q., Hobson, C. J., McPartland, J., Mood, A. M., Weinfeld, F. D., ve York, R. L. (1966). Equality of Educational Opportunity (Coleman Report). U.S. Department of Health, Education, and Welfare, Office of Education.
  • Çapa, Y., Çakıroğlu, J., ve Sarıkaya, H. (2005). Öğretmen özyeterlik ölçeği Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 30(137), 74-81.
  • Çetinkaya, A., ve Arastaman, G. (2024). Öğretmen Liderliği Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 425-466.
  • Çobanoğlu, N. (2021). Okul öncesi eğitim örgütlerinde paylaşılan liderliğin örgütsel kimlik algısı ve öğretmen mutluluğu ile ilişkisinin incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, (88), 413-432.
  • Çoğaltay, N., ve Boz, A. (2023). Influence of school leadership on collective teacher efficacy: a cross-cultural meta-analysis. Asia Pacific Education Review, 24(3), 331-351.
  • Day, C., G. Stobart, P. Sammons, A. Kington, Q. Gu, R. Smees, ve T. Mujtaba. 2006. Variations in teachers’ work, lives and effectiveness. Final report for the VITAE Project, DfES.
  • Demir, S. (2018). A Study on the relationship between school administrators’ motivational language and teacher self-efficacy. Anemon Journal of Social Sciences of Muş Alparslan University, 6(2) 177-183. https://doi.org/10.18506/anemon.384848.
  • Epstein, J. L. (2001). School, family, and community partnerships: Preparing educators and improving schools. Westview Press.
  • Fackler, S., ve Malmberg, L. E. (2016). Teachers' self-efficacy in 14 OECD countries: Teacher, student group, school and leadership effects. Teaching and teacher education, 56, 185-195.
  • Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6. bs.). New York: McGraw-Hill.
  • Geeraerts, K., Tynjälä, P., Heikkinen, H. L., Markkanen, I., Pennanen, M., ve Gijbels, D. (2015). Peer-group mentoring as a tool for teacher development. European Journal of Teacher Education, 38(3), 358-377.
  • Gningue, S. M., Peach, R., Jarrah, A. M., ve Wardat, Y. (2022). The relationship between teacher leadership and school climate: Findings from a teacher-leadership project. Education Sciences, 12(11), 749.
  • Goddard, R. D., Hoy, W. K., ve Woolfolk Hoy, A. (2000). Collective teacher efficacy: Its meaning, measure, and impact on student achievement. American Educational Research Journal, 37(2), 479-507. https://doi.org/10.3102/00028312037002479.
  • Gul, T., Criswell, B., ve Demir, K. (2022). Impacts of teacher-driven professional development on teacher leadership identity. International Journal of Leadership in Education, 1-28.
  • Gümüş, M., Polat, M., ve Güner, H. (2024). Öğretmen kimliğinin oluşmasında hizmet öncesi eğitim ve okul ikliminin rolü. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 14(1), 105-124. https://www.researchgate.net/publication/381459156_OGRETMEN_KIMLIGININ_OLUSMASINDA_HIZMET_ONCESI_EGITIM_VE_OKUL_IKLIMININ_ROLU.
  • Gümüş, S., Çağatay Kılınç, A., ve Bellibaş, M. S. (2022). The relationship between teacher leadership capacity at school and teacher self-efficacy: the mediating role of teacher professional learning. School Leadership & Management, 42(5), 478–497. https://doi.org/10.1080/13632434.2022.2123791.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., ve Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis: Pearson Education Limited.
  • Hızarcıoglu, G., ve Güney, S. (2022). Öğretmenlerin Kimlik Algısı ve Bağlılık İlişkisinde Örgütsel Adaletin Düzenleyici Rolü. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(2), 993-1021. https://doi.org/10.15869/itobiad.1056611.
  • Jöreskog, K. G., ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific software international.
  • Karousiou, C., Hajisoteriou, C., ve Angelides, P. (2021). Teachers’ emotions in super-diverse school settings. Pedagogy, Culture & Society, 29(1), 61-77.
  • Kavrayıcı, C. (2019). Öğretmenlerin mesleki kimlik algıları ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Doctoral dissertation, Anadolu University (Turkey)).
  • Kesti, R., ve Töre, E. (2023). Öğretmen liderliği ile okul imajı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 6(2), 258-281. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3152831.
  • Kholifah, N., Kurdi, M. S., Nurtanto, M., Mutohhari, F., Fawaid, M., ve Subramaniam, T. S. (2023). The role of teacher self-efficacy on the instructional quality in 21st century: A study on vocational teachers, Indonesia. Int J Eval & Res Educ ISSN, 2252(8822), 8822.
  • Kılıç, S. (2016). Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6(1).
  • Kılınç, A. Ç., Bellibaş, M. Ş., ve Bektaş, F. (2021). Antecedents and outcomes of teacher leadership: the role of teacher trust, teacher self-efficacy and instructional practice. International Journal of Educational Management, 35(7), 1556-1571.
  • Knoblauch, D., ve Hoy, A. W. (2008). “Maybe I can teach those kids.” The influence of contextual factors on student teachers’ efficacy beliefs. Teaching and Teacher Education, 24(1), 166-179.
  • Köstekci, E., ve Kılınç, A. Ç. (2023). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmen özyeterliği arasındaki ilişki. Eğitim ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 55-74. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3388652.
  • Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement, 30(3), 607-610.
  • Kurt, T. (2016). Öğretmen liderliğini açıklamaya yönelik bir model: Dağıtımcı liderlik, örgütsel öğrenme ve öğretmenlerin öz yeterlik algısının öğretmen liderliğine etkisi. Eğitim ve Bilim, 41(183), 1-28.
  • Kurt, T., Duyar, I., ve Çalik, T. (2011). Are we legitimate yet? A closer look at the casual relationship mechanisms among principal leadership, teacher self‐efficacy and collective efficacy. Journal of Management Development, 31(1), 71-86.
  • Kutluca, A. Y. (2018). Examination of teacher self-efficacy in terms of motivation and epistemological and pedagogical belief systems. Cumhuriyet International Journal of Education, 7(2), 175-192. https://doi.org/10.30703/cije.413053.
  • Leithwood, K., ve Jantzi, D. (2000). The effects of transformational leadership on organizational conditions and student engagement with school. Journal of Educational Administration, 38(2), 112-129. https://doi.org/10.1108/09578230010320064.
  • Li, L., ve Liu, Y. (2022). An integrated model of principal transformational leadership and teacher leadership that is related to teacher self-efficacy and student academic performance. Asia Pacific Journal of Education, 42(4), 661-678.
  • Liu, P., Xiu, Q., Tang, L., ve Zhang, Y. (2021). Understanding teacher leadership identity: The perspectives of Chinese high school teachers. International Journal of Leadership in Education, 1-18.
  • Ma, X., ve Wilkins, J. L. M. (2002). The development of science achievement in middle and high school: Individual differences and school effects. Evaluation Review, 26(4), 395-417. https://doi.org/10.1177/0193841X02026004003.
  • Marschall, G. (2022). The role of teacher identity in teacher self-efficacy development: the case of Katie. Journal of Mathematics Teacher Education, 25(6), 725-747.
  • MEB.(2013). PISA 2012 ulusal ön raporu. Ankara: MEB.
  • Nadelson, L. S., Booher, L., ve Turley, M. (2020, October). Leaders in the classroom: Using teaching as a context for measuring leader identity. In Frontiers in Education (Vol. 5, p. 525630). Frontiers Media SA.
  • Ninković, S. R., ve Knežević Florić, O. Č. (2018). Transformational school leadership and teacher self-efficacy as predictors of perceived collective teacher efficacy. Educational Management Administration & Leadership, 46(1), 49-64. https://doi.org/10.1177/1741143216665842.
  • OECD. (various years). PISA Reports. Organisation for Economic Co-operation and Development. Link to specific reports or the PISA portal.
  • Öntaş, T., ve Okut, L. (2017). The relationship between private elementary and middle school teachers’ leadership behaviors and classroom management tendencies. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 18(1), 98-115. https://doi.org/ 10.17679/inuefd.296131.
  • Özkan, U. B., ve Akgenç, E. (2022). Teachers' job satisfaction: multilevel analyses of teacher, school, and principal effects. FIRE: Forum for International Research in Education, 7(3), 1-23.
  • Polat, S., Polat, S. M., ve Özdemir, T. Y. (2024). Okulöncesi eğitim kurumlarındaki yöneticilerin lider davranışlarının öğretmen kimliklenmeleri ile ilişkisi. Temel Eğitim, 7(25), 54-71. https://doi.org/10.52105/temelegitim.1533542.
  • Polatcan, M., Arslan, P., ve Balci, A. (2021). The mediating effect of teacher self-efficacy regarding the relationship between transformational school leadership and teacher agency. Educational Studies, 49(5), 823–841. https://doi.org/10.1080/03055698.2021.1894549.
  • Raudenbush, S. W., Rowan, B., ve Cheong, Y. F. (1992). Contextual effects on the self-perceived efficacy of high school teachers. Sociology of Education, 150-167.
  • Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.
  • Schumacker, R. E., ve Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. Lawrence Erlbaum Associates, Inc.: New Jersey.
  • Sirin, S. R. (2005). Socioeconomic status and academic achievement: A meta-analytic review of research. Review of educational research, 75(3), 417-453.
  • Skaalvik, E. M., ve Skaalvik, S. (2014). Teacher self-efficacy and perceived autonomy: Relations with teacher engagement, job satisfaction, and emotional exhaustion. Psychological Reports, 114(1), 68-77.
  • Suna, H. E., Tanberkan, H., Gur, B. S., Perc, M., ve Ozer, M. (2020). Socioeconomic status and school type as predictors of academic achievement. Journal of Economy Culture and Society, 61, 41-64. https://doi.org/10.26650/JECS2020-0034.
  • Süngü, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması ve yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 2(1), 33-48.
  • Şanlı, Ö., ve Arabacı, İ. B. (2016). Liselerde çalışan öğretmenlerin örgütsel kimlik ve örgütsel imaj algılarının örgütsel bağlılıklarına etkisi. Education sciences, 11(3), 126-152.
  • Savaş, G. (2019). Okul yöneticisi yetiştirmede dünyadaki eğilimler ve Türkiye için öneriler. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(1), 59-72.
  • Tabachnick B. G., ve Fidel, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. (Fourth Edition). MA: Allyn ve Bacon, Inc.
  • Tabachnick, B. G., Fidell, S.L. ve Ullman B. J. (2007). Using multivariate statistics. (Seventh Edition). Boston: Pearson.
  • Tabak, H., ve Boyacı, M. (2019). Öğretmen örgütsel kimlik algısı (ööka) ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 96-117.
  • Tschannen-Moran, M., ve Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and teacher education, 17(7), 783-805.
  • Tucker, C. M., Porter, T., Reinke, W. M., Herman, K. C., Ivery, P. D. ve Mack, C. E. (2005). Promoting teacher efficacy for working with culturally diverse students. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 50(1), 29-34.
  • Tyaningsih, A. R., Suryadi, S., ve Rahmawati, D. (2021). Self-efficacy, teacher leadership and teacher professionalism in secondary school. Jurnal Iqra': Kajian Ilmu Pendidikan, 6(2), 1-12.
  • Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin özyeterlik algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), ss. 1-16.
  • Vähäsantanen, K., ve Hämäläinen, R. (2019). Professional identity in relation to vocational teachers’ work: an identity-centred approach to professional development. Learning: Research and Practice, 5(1), 48-66.
  • Wenner, J. A., ve Campbell, T. (2017). The theoretical and empirical basis of teacher leadership: a review of the literature. Review of Educational Research, 87(1), 134-171. https://doi.org/10.3102/0034654316653478.
  • Wu, J., Ghayas, S., Aziz, A., Adil, A., ve Niazi, S. (2024). Relationship between teachers’ professional identity and career satisfaction among college teachers: role of career calling. Frontiers in Psychology, 15, 1348217.
  • Xuan, X., Xue, Y., Zhang, C., Luo, Y., Jiang, W., Qi, M., ve Wang, Y. (2019). Relationship among school socioeconomic status, teacher-student relationship, and middle school students’ academic achievement in China: Using the multilevel mediation model. PloS one, 14(3), e0213783.
  • Yavuz, Y.,ve Çakır, P. (2022). PISA’da başarılı olan ülkeler ile türkiye’de okul yöneticilerini seçme, atama ve yetiştirme süreci. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (53), 427-447.
  • York-Barr, J., ve Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? Findings from two decades of scholarship. Review of educational research, 74(3), 255-316.

An analysis of the relationship between teacher identity, teacher self-efficacy, and teacher leadership based on school type and location

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 2, 1215 - 1237, 27.06.2025

Derya Güvercin , Gökhan Arastaman

https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1613814

Öz

The purpose of this study is to determine the extent to which teacher self-efficacy and teacher identity predict teacher leadership and to reveal whether these variables show significant differences in the context of school type and location of duty. For this purpose, data were collected from 407 teachers working in public high schools in Istanbul. The collected data were tested using descriptive statistics, normality test, DFA analysis, multiple correlation, one-way MANOVA, and multivariate regression analysis. According to the findings, there is a moderate positive relationship between teacher leadership, teacher identity, and teacher self-efficacy. Significant differences were found in teacher self-efficacy and teacher identity perceptions based on school type. No significant difference was found in teacher leadership, teacher self-efficacy, and teacher identity scores based on the location of school variable. According to the results of the multivariate regression analysis, it was concluded that teacher self-efficacy and teacher identity are significant predictors of teacher leadership. The findings of the study provide data that can be valuable for both educational administrators and policymakers in the contexts of teacher training and school administrator selection.

Anahtar Kelimeler

teacher leadership teacher identity teacher self-efficacy school type school location

Kaynakça

  • Acar, S. vd. (2022). İlçelerin sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralaması araştırması: çalışma raporu. Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı. https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/birimler/2022-ilce-sege.pdf.
  • Akman, Y. (2021). The relationships among teacher leadership, teacher self-efficacy and teacher performance. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi [Journal of Theoretical Educational Science], 14(4), 720-744.
  • Aktepe, V. (2014). Okul yöneticilerinin seçme ve yetiştirme uygulamalarına yönelik öğretmen ve yönetici görüşleri.TurkishStudies, 9(2), 89-105.
  • Altae, M. (2022). Teacher leadership and teacher identity in turbulent times in Iraq. Management in Education, 36(4), 178-185.
  • Angelle, P. S., ve Schmid, J. B. (2007). School structure and the identity of teacher leaders: Perspectives of principals and teachers. Journal of school leadership, 17(6), 771-799.
  • Arastaman, G., Fidan, T., ve Eriçok, B. (2023). Bireysel, çevresel, bilişsel ve kişilikle ilgili etkenlerin liderlik etme motivasyonu (lem) üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(34), 414-438. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1314168.
  • Aydemir, S. (2019). Ortaöğretim öğretmenlerinin özyeterlik inançları ve profesyonellikleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
  • Baş, T. (2013), Anket - Nasıl hazırlanır? Nasıl uygulanır? Nasıl değerlendirilir? (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Berger, J. L., Girardet, C., Vaudroz, C., & Crahay, M. (2018). Teaching experience, teachers’ beliefs, and self-reported classroom management practices: A coherent network. SAGE open, 8(1), 2158244017754119.
  • Beycioğlu, K., ve Aslan, B. (2012). Teachers and administrators’ views on teacher leadership: a mixed methods study. Educational Administration: Theory and Practice, 18(2), 191-223.
  • Bryk, A. S., ve Schneider, B. (2002). Trust in Schools: A Core Resource for Improvement. Russell Sage Foundation.
  • Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. ve Köklü, N. (2018). Sosyal Bilimler için İstatistik (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
  • Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
  • Canrinus, E. T., Helms‐Lorenz, M., Beijaard, D., Buitink, J., ve Hofman, A. (2011). Profiling teachers’ sense of professional identity. Educational studies, 37(5), 593-608.
  • Cansoy, R., ve Parlar, H. (2018). Teacher leadership as a predictor of school effectiveness. Kastamonu Education Journal, 26(3), 925-934.
  • Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Steca, P., ve Malone, P. S. (2006). Teachers' self-efficacy beliefs as determinants of job satisfaction and students' academic achievement: A study at the school level. Journal of School Psychology, 44(6), 473-490.
  • Carver, C. L. (2016). Transforming identities: The transition from teacher to leader during teacher leader preparation. Journal of Research on Leadership Education, 11(2), 158-180.
  • Cocca, M., ve Cocca, A. (2022). Testing a four-factor model for the Teachers’ Sense of Efficacy Scale: An updated perspective on teachers’ perceived classroom Efficacy. Psicología Educativa. Revista de los Psicólogos de la Educación, 28(1), 39-46.
  • Coleman, J. S., Campbell, E. Q., Hobson, C. J., McPartland, J., Mood, A. M., Weinfeld, F. D., ve York, R. L. (1966). Equality of Educational Opportunity (Coleman Report). U.S. Department of Health, Education, and Welfare, Office of Education.
  • Çapa, Y., Çakıroğlu, J., ve Sarıkaya, H. (2005). Öğretmen özyeterlik ölçeği Türkçe uyarlamasının geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 30(137), 74-81.
  • Çetinkaya, A., ve Arastaman, G. (2024). Öğretmen Liderliği Ölçeği’nin Geliştirilmesi ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 425-466.
  • Çobanoğlu, N. (2021). Okul öncesi eğitim örgütlerinde paylaşılan liderliğin örgütsel kimlik algısı ve öğretmen mutluluğu ile ilişkisinin incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, (88), 413-432.
  • Çoğaltay, N., ve Boz, A. (2023). Influence of school leadership on collective teacher efficacy: a cross-cultural meta-analysis. Asia Pacific Education Review, 24(3), 331-351.
  • Day, C., G. Stobart, P. Sammons, A. Kington, Q. Gu, R. Smees, ve T. Mujtaba. 2006. Variations in teachers’ work, lives and effectiveness. Final report for the VITAE Project, DfES.
  • Demir, S. (2018). A Study on the relationship between school administrators’ motivational language and teacher self-efficacy. Anemon Journal of Social Sciences of Muş Alparslan University, 6(2) 177-183. https://doi.org/10.18506/anemon.384848.
  • Epstein, J. L. (2001). School, family, and community partnerships: Preparing educators and improving schools. Westview Press.
  • Fackler, S., ve Malmberg, L. E. (2016). Teachers' self-efficacy in 14 OECD countries: Teacher, student group, school and leadership effects. Teaching and teacher education, 56, 185-195.
  • Fraenkel, J. R. ve Wallen, N. E. (2006). How to design and evaluate research in education (6. bs.). New York: McGraw-Hill.
  • Geeraerts, K., Tynjälä, P., Heikkinen, H. L., Markkanen, I., Pennanen, M., ve Gijbels, D. (2015). Peer-group mentoring as a tool for teacher development. European Journal of Teacher Education, 38(3), 358-377.
  • Gningue, S. M., Peach, R., Jarrah, A. M., ve Wardat, Y. (2022). The relationship between teacher leadership and school climate: Findings from a teacher-leadership project. Education Sciences, 12(11), 749.
  • Goddard, R. D., Hoy, W. K., ve Woolfolk Hoy, A. (2000). Collective teacher efficacy: Its meaning, measure, and impact on student achievement. American Educational Research Journal, 37(2), 479-507. https://doi.org/10.3102/00028312037002479.
  • Gul, T., Criswell, B., ve Demir, K. (2022). Impacts of teacher-driven professional development on teacher leadership identity. International Journal of Leadership in Education, 1-28.
  • Gümüş, M., Polat, M., ve Güner, H. (2024). Öğretmen kimliğinin oluşmasında hizmet öncesi eğitim ve okul ikliminin rolü. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 14(1), 105-124. https://www.researchgate.net/publication/381459156_OGRETMEN_KIMLIGININ_OLUSMASINDA_HIZMET_ONCESI_EGITIM_VE_OKUL_IKLIMININ_ROLU.
  • Gümüş, S., Çağatay Kılınç, A., ve Bellibaş, M. S. (2022). The relationship between teacher leadership capacity at school and teacher self-efficacy: the mediating role of teacher professional learning. School Leadership & Management, 42(5), 478–497. https://doi.org/10.1080/13632434.2022.2123791.
  • Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., ve Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis: Pearson Education Limited.
  • Hızarcıoglu, G., ve Güney, S. (2022). Öğretmenlerin Kimlik Algısı ve Bağlılık İlişkisinde Örgütsel Adaletin Düzenleyici Rolü. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(2), 993-1021. https://doi.org/10.15869/itobiad.1056611.
  • Jöreskog, K. G., ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific software international.
  • Karousiou, C., Hajisoteriou, C., ve Angelides, P. (2021). Teachers’ emotions in super-diverse school settings. Pedagogy, Culture & Society, 29(1), 61-77.
  • Kavrayıcı, C. (2019). Öğretmenlerin mesleki kimlik algıları ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Doctoral dissertation, Anadolu University (Turkey)).
  • Kesti, R., ve Töre, E. (2023). Öğretmen liderliği ile okul imajı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 6(2), 258-281. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3152831.
  • Kholifah, N., Kurdi, M. S., Nurtanto, M., Mutohhari, F., Fawaid, M., ve Subramaniam, T. S. (2023). The role of teacher self-efficacy on the instructional quality in 21st century: A study on vocational teachers, Indonesia. Int J Eval & Res Educ ISSN, 2252(8822), 8822.
  • Kılıç, S. (2016). Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6(1).
  • Kılınç, A. Ç., Bellibaş, M. Ş., ve Bektaş, F. (2021). Antecedents and outcomes of teacher leadership: the role of teacher trust, teacher self-efficacy and instructional practice. International Journal of Educational Management, 35(7), 1556-1571.
  • Knoblauch, D., ve Hoy, A. W. (2008). “Maybe I can teach those kids.” The influence of contextual factors on student teachers’ efficacy beliefs. Teaching and Teacher Education, 24(1), 166-179.
  • Köstekci, E., ve Kılınç, A. Ç. (2023). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmen özyeterliği arasındaki ilişki. Eğitim ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2(3), 55-74. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/3388652.
  • Krejcie, R. V., & Morgan, D. W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement, 30(3), 607-610.
  • Kurt, T. (2016). Öğretmen liderliğini açıklamaya yönelik bir model: Dağıtımcı liderlik, örgütsel öğrenme ve öğretmenlerin öz yeterlik algısının öğretmen liderliğine etkisi. Eğitim ve Bilim, 41(183), 1-28.
  • Kurt, T., Duyar, I., ve Çalik, T. (2011). Are we legitimate yet? A closer look at the casual relationship mechanisms among principal leadership, teacher self‐efficacy and collective efficacy. Journal of Management Development, 31(1), 71-86.
  • Kutluca, A. Y. (2018). Examination of teacher self-efficacy in terms of motivation and epistemological and pedagogical belief systems. Cumhuriyet International Journal of Education, 7(2), 175-192. https://doi.org/10.30703/cije.413053.
  • Leithwood, K., ve Jantzi, D. (2000). The effects of transformational leadership on organizational conditions and student engagement with school. Journal of Educational Administration, 38(2), 112-129. https://doi.org/10.1108/09578230010320064.
  • Li, L., ve Liu, Y. (2022). An integrated model of principal transformational leadership and teacher leadership that is related to teacher self-efficacy and student academic performance. Asia Pacific Journal of Education, 42(4), 661-678.
  • Liu, P., Xiu, Q., Tang, L., ve Zhang, Y. (2021). Understanding teacher leadership identity: The perspectives of Chinese high school teachers. International Journal of Leadership in Education, 1-18.
  • Ma, X., ve Wilkins, J. L. M. (2002). The development of science achievement in middle and high school: Individual differences and school effects. Evaluation Review, 26(4), 395-417. https://doi.org/10.1177/0193841X02026004003.
  • Marschall, G. (2022). The role of teacher identity in teacher self-efficacy development: the case of Katie. Journal of Mathematics Teacher Education, 25(6), 725-747.
  • MEB.(2013). PISA 2012 ulusal ön raporu. Ankara: MEB.
  • Nadelson, L. S., Booher, L., ve Turley, M. (2020, October). Leaders in the classroom: Using teaching as a context for measuring leader identity. In Frontiers in Education (Vol. 5, p. 525630). Frontiers Media SA.
  • Ninković, S. R., ve Knežević Florić, O. Č. (2018). Transformational school leadership and teacher self-efficacy as predictors of perceived collective teacher efficacy. Educational Management Administration & Leadership, 46(1), 49-64. https://doi.org/10.1177/1741143216665842.
  • OECD. (various years). PISA Reports. Organisation for Economic Co-operation and Development. Link to specific reports or the PISA portal.
  • Öntaş, T., ve Okut, L. (2017). The relationship between private elementary and middle school teachers’ leadership behaviors and classroom management tendencies. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 18(1), 98-115. https://doi.org/ 10.17679/inuefd.296131.
  • Özkan, U. B., ve Akgenç, E. (2022). Teachers' job satisfaction: multilevel analyses of teacher, school, and principal effects. FIRE: Forum for International Research in Education, 7(3), 1-23.
  • Polat, S., Polat, S. M., ve Özdemir, T. Y. (2024). Okulöncesi eğitim kurumlarındaki yöneticilerin lider davranışlarının öğretmen kimliklenmeleri ile ilişkisi. Temel Eğitim, 7(25), 54-71. https://doi.org/10.52105/temelegitim.1533542.
  • Polatcan, M., Arslan, P., ve Balci, A. (2021). The mediating effect of teacher self-efficacy regarding the relationship between transformational school leadership and teacher agency. Educational Studies, 49(5), 823–841. https://doi.org/10.1080/03055698.2021.1894549.
  • Raudenbush, S. W., Rowan, B., ve Cheong, Y. F. (1992). Contextual effects on the self-perceived efficacy of high school teachers. Sociology of Education, 150-167.
  • Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., ve Müller, H. (2003). Evaluating the fit of structural equation models: Tests of significance and descriptive goodness-of-fit measures. Methods of psychological research online, 8(2), 23-74.
  • Schumacker, R. E., ve Lomax, R. G. (2004). A beginner's guide to structural equation modeling. Lawrence Erlbaum Associates, Inc.: New Jersey.
  • Sirin, S. R. (2005). Socioeconomic status and academic achievement: A meta-analytic review of research. Review of educational research, 75(3), 417-453.
  • Skaalvik, E. M., ve Skaalvik, S. (2014). Teacher self-efficacy and perceived autonomy: Relations with teacher engagement, job satisfaction, and emotional exhaustion. Psychological Reports, 114(1), 68-77.
  • Suna, H. E., Tanberkan, H., Gur, B. S., Perc, M., ve Ozer, M. (2020). Socioeconomic status and school type as predictors of academic achievement. Journal of Economy Culture and Society, 61, 41-64. https://doi.org/10.26650/JECS2020-0034.
  • Süngü, H. (2012). Türkiye, Almanya, Fransa ve İngiltere’de okul müdürlerinin atanması ve yetiştirilmesi. Sakarya University Journal of Education, 2(1), 33-48.
  • Şanlı, Ö., ve Arabacı, İ. B. (2016). Liselerde çalışan öğretmenlerin örgütsel kimlik ve örgütsel imaj algılarının örgütsel bağlılıklarına etkisi. Education sciences, 11(3), 126-152.
  • Savaş, G. (2019). Okul yöneticisi yetiştirmede dünyadaki eğilimler ve Türkiye için öneriler. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 2(1), 59-72.
  • Tabachnick B. G., ve Fidel, L. S. (2001). Using Multivariate Statistics. (Fourth Edition). MA: Allyn ve Bacon, Inc.
  • Tabachnick, B. G., Fidell, S.L. ve Ullman B. J. (2007). Using multivariate statistics. (Seventh Edition). Boston: Pearson.
  • Tabak, H., ve Boyacı, M. (2019). Öğretmen örgütsel kimlik algısı (ööka) ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (52), 96-117.
  • Tschannen-Moran, M., ve Hoy, A. W. (2001). Teacher efficacy: Capturing an elusive construct. Teaching and teacher education, 17(7), 783-805.
  • Tucker, C. M., Porter, T., Reinke, W. M., Herman, K. C., Ivery, P. D. ve Mack, C. E. (2005). Promoting teacher efficacy for working with culturally diverse students. Preventing School Failure: Alternative Education for Children and Youth, 50(1), 29-34.
  • Tyaningsih, A. R., Suryadi, S., ve Rahmawati, D. (2021). Self-efficacy, teacher leadership and teacher professionalism in secondary school. Jurnal Iqra': Kajian Ilmu Pendidikan, 6(2), 1-12.
  • Üstüner, M., Demirtaş, H., Cömert, M. ve Özer, N. (2009). Ortaöğretim öğretmenlerinin özyeterlik algıları, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (17), ss. 1-16.
  • Vähäsantanen, K., ve Hämäläinen, R. (2019). Professional identity in relation to vocational teachers’ work: an identity-centred approach to professional development. Learning: Research and Practice, 5(1), 48-66.
  • Wenner, J. A., ve Campbell, T. (2017). The theoretical and empirical basis of teacher leadership: a review of the literature. Review of Educational Research, 87(1), 134-171. https://doi.org/10.3102/0034654316653478.
  • Wu, J., Ghayas, S., Aziz, A., Adil, A., ve Niazi, S. (2024). Relationship between teachers’ professional identity and career satisfaction among college teachers: role of career calling. Frontiers in Psychology, 15, 1348217.
  • Xuan, X., Xue, Y., Zhang, C., Luo, Y., Jiang, W., Qi, M., ve Wang, Y. (2019). Relationship among school socioeconomic status, teacher-student relationship, and middle school students’ academic achievement in China: Using the multilevel mediation model. PloS one, 14(3), e0213783.
  • Yavuz, Y.,ve Çakır, P. (2022). PISA’da başarılı olan ülkeler ile türkiye’de okul yöneticilerini seçme, atama ve yetiştirme süreci. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (53), 427-447.
  • York-Barr, J., ve Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? Findings from two decades of scholarship. Review of educational research, 74(3), 255-316.
Toplam 84 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Eğitim Yönetimi
Bölüm EĞİTİM BİLİMLERİ
Yazarlar

Derya Güvercin 0000-0002-1946-3078

Gökhan Arastaman 0000-0002-4713-8643

Erken Görünüm Tarihi 25 Haziran 2025
Yayımlanma Tarihi 27 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 5 Ocak 2025
Kabul Tarihi 6 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Güvercin, D., & Arastaman, G. (2025). Öğretmen kimliği, öğretmen öz-yeterliği ve öğretmen liderliği arasındaki ilişkinin okul türüne ve yerine göre incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 15(2), 1215-1237. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1613814
 Kapak Resmi İndir