Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

ÇİN’İN DENİZDEKİ YÜKSELİŞİ: İNCİ DİZİSİ STRATEJİSİ

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 30 - 44, 29.06.2025

Ali Kiriktaş

https://doi.org/10.56574/nohusosbil.1587652

Öz

Soğuk Savaş’ın ardından Çin 1990’lı yıllara kadar uyguladığı pozitif dış politikasında daha sert ve güvenliğini arttırıcı politikalar uygulamıştır. Hint-Pasifik bölgesinde kendi güvenliğini sağlamasının yanı sıra, enerji ticaretinin güvenliğini sağlamayı amaçlamış ve bu bağlamda dış ticaretini gerçekleştirebilmek adına yeni stratejiler geliştirmiştir. Bu stratejilerden birisi de İnci Dizisi Stratejisi olmuştur. İnci Dizisi Stratejisi, Çin’in Hint Okyanusu boyunca limanlar ve askeri üsler inşa ederek, Hint-Pasifik bölgesinde ticari ve askeri varlığını güçlendirmesine yönelik bir stratejidir. Bununla beraber Çin Hint-Pasifik bölgesinde bir yandan askeri ve ticari varlığını güçlendirirken; bir yandan da bölgede kendine güvenli bir alan oluşturmayı amaçlamıştır. Bu makalede, Çin Halk Cumhuriyeti’nin denizlerdeki bu stratejik hamlelerinin tarihsel gelişimi, ekonomik ve siyasi motivasyonları, bölgesel ve uluslararası etkileri ve uluslararası ticaret yolları üzerinde meydana getirdiği sonuçları incelenecektir. Ayrıca, İnci Dizisi stratejisinin Çin’in deniz aşırı askeri kapasitesini arttırma ve enerji güvenliğini sağlama hedefleri bağlamında nasıl şekillendiği ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

Çin Halk Cumhuriyeti İnci Dizisi Stratejisi Güvenlik Uluslararası Ticaret Uluslararası İlişkiler

Kaynakça

  • Kaynakça Alagöz, E. A. (2010). Yükselen Çin’in Yükselen Deniz Gücü. Bilgesam.
  • Alagöz, E. A. (2014). Çin’in Hava Savunma ve Tanımlama Bölgesi Hamlesi. Bilgesam.
  • Alagöz, E. A. (2021). Hint-Pasifik Stratejisi Kapsamında Hindistan-Japonya Güvenlik İlişkileri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 791–808.
  • Atagenç, Ö. (2012). Çin ve Hindistan’ın Deniz Stratejisi ve Hint Okyanusu’nda Güç Mücadelesi. Bilge Strateji, 4(6), 135–166.
  • Babahanoğlu, V. (2024). ABD-Çin rekabetinin saldırgan realist perspektiften analizi: Güney Çin Denizi’nde jeopolitik çatışma. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 356–371.
  • Bayram, D. Ç., & Arafat, M. (2018). Hindistan-Çin-ABD Üçgeninde “Hint-Pasifik” Kavramsallaştırması. Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 2(2), 69–102.
  • Beckman, R., Schofield, C., Townsend-Gault, I., Davenport, T., & Bernard, L. (2013). Beyond territorial disputes in the South China Sea: Legal frameworks for the joint development of hydrocarbon resources. Edward Elgar Publishing.
  • Blazevic, J. J. (2010). The Taiwan Dilemma: China, Japan, and the Strait Dynamic. Journal of Current Chinese Affairs, 39(4), 143–173. https://doi.org/10.1177/186810261003900406
  • Brandt, L., & Rawski, T. G. (Eds.). (2008). China's great economic transformation. Cambridge University Press.
  • Brautigam, D. (2020). A critical look at Chinese ‘debt-trap diplomacy’: The rise of a meme. Area Development and Policy, 5(1), 1–14.
  • Campbell, K. M. (2016). The Pivot: The Future of American Statecraft in Asia. Twelve.
  • Castro, R. C. D. (2020). The limits of intergovernmentalism: The Philippines‘ changing strategy in the South
  • China Sea Dispute and Its Impact on the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN). Journal of Current Southeast Asian Affairs, 39(3), 335–358. https://doi.org/10.1177/1868103420935562
  • De Castro, R. C. (2020). The limits of intergovernmentalism: The Philippines’ changing strategy in the South China Sea dispute and its impact on the Association of Southeast Asian Nations (ASEAN). Journal of Current Southeast Asian Affairs, 39(3), 335–358.
  • Demir, Y. (2022). Çin’in Deniz İpek Yolu Projesi: Gwadar Limanı. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 55, 101–117.
  • Dingil, H., & Güven, A. (2021). ABD-Çin Mücadelesi Üzerine Bir Çözümleyici Bağlam Analizi Örneği: Hindistan Stratejik Bir Araç Olabilir mi? Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 290–302.
  • Doğan, D., & Gürkaynak, M. (2019). Çin Halk Cumhuriyeti’nin Güney Çin Denizinde Dönüşen Yeni stratejisi: Four Sha Doktrini. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(4), 921–947.
  • Durdular, A. (2016). Çin’in “Kuşak-Yol” Projesi ve Türkiye-Çin İlişkilerine Etkisi. Avrasya Etüdleri, 49(1), 77–97.
  • Durdular, A. (2018). Çin’in Ortaklık İlişkileri ve Türkiye-Çin Stratejik İşbirliği. Avrasya Etüdleri, 53(1), 117–144. Energy Information Administration. (2013). South China Sea: Contested energy resources. U.S. Department of Energy.
  • Erickson, A. S., & Goldstein, L. J. (2010). China's future nuclear submarine force. Naval Institute Press.
  • Erol, M. S., & Koyuncu, M. C. (2022). Çin’in İnci Dizisi Stratejisi. Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 41–66.
  • Fairbank, J. K. (1992). China: A new history. Belknap Press of Harvard University Press.
  • Fairbank, J. K., & Goldman, M. (2006). China: A new history (2nd ed.). Harvard University Press.
  • Ferdinand, P. (2016). Westward ho—The China dream and “One Belt, One Road”: Chinese foreign policy under Xi Jinping. International Affairs, 92(4), 941–957. https://doi.org/10.1111/1468-2346.12660.
  • Fravel, M. T. (2008). Strong borders, secure nation: Cooperation and conflict in China's territorial disputes. Princeton University Press.
  • Genç, A. (2019). Enerji kaynakları çatışmasının ortasında Güney Çin Denizi. Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi (MSBD), 2(1), 11–28.
  • Golley, J., Jaivin, L., Hillman, B., & Strange, S. (2020). China dreams. ANU Press.
  • Gökdemir, S. (2007). Çin ekonomisinin büyüme aşamaları (1978-2005). Journal of Yaşar University, 2(7), 681–686.
  • Gökten, K. (2019). Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru ve Yeni Güney Asya Jeopolitiği. Fiscaoeconomia, 3(1), 160–176.
  • Gündal, B. (2015). Çin ekonomisinin yapısal dönüşümü. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 55–72.
  • Hayton, B. (2014). The South China Sea: The struggle for power in Asia. Yale University Press.
  • Hsü, I. C. Y. (2000). The rise of modern China (6th ed.). Oxford University Press.
  • Huchet, J.-F. (2010). India and China in Central Asia. In M. Laruelle, J.-F. Huchet, S. Peyrouse, & B. Balcı (Eds.), China and India in Central Asia: A new “Great Game” (pp. 45–68). Palgrave Macmillan.
  • Hurley, J., Morris, S., & Portelance, G. (2018). Examining the debt implications of the Belt and Road Initiative from a policy perspective. Center for Global Development. https://www.cgdev.org/publication/examining-debt-implications-belt-and-road-initiative-a-policy-perspective.
  • James, H. (1996). International monetary cooperation since Bretton Woods. Oxford University Press.
  • Kaplan, R. D. (2011). Monsoon: The Indian Ocean and the future of American power. Random House Trade Paperbacks.
  • Kaplan, R. D. (2014). Asia's cauldron: The South China Sea and the end of a stable Pacific. Random House.
  • Karadağ, H. (2021). Küresel rekabetin bölgesel güvenliğe yansımaları: Çin Denizi’nde ABD-Çin mücadelesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30(1), 166–174.
  • Kasım, K. (2024). Güney Çin Denizi Sorunlarının Bölgesel ve Uluslararası Güvenliğe Etkileri. International Journal of Politics and Security, 6(1), 22–37.
  • Kaya, Z. Ö. (2024). 21.yy Temel dış politika söylemleri üzerinden Çin dış politika algısının analizi. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 9(17), 10–19.
  • Keyvan, Ö. Z. (2017). Güney Çin Denizi’nde tahkim: Çin-Filipinler rekabeti. Bölgesel Araştırmalar Dergisi, 1(3), 251–267.
  • Kheir, Z. (2025, January). The US pivot to Asia reborn: Old grand strategies, new challenges. The Diplomat. https://thediplomat.com/2025/01/the-us-pivot-to-asia-reborn-old-grand-strategies-new-challenges/
  • Khurana, G. S. (2007). Security of sea lines: Prospects for India-Japan cooperation. Strategic Analysis, 31(1), 139–153. https://doi.org/10.1080/09700160701355485
  • Koda, Y. (2016). Japan’s Perceptions of and Interests in the South China Sea. Asia Policy, 26, 29–35. https://www.jstor.org/stable/24905086
  • Lardy, N. R. (2002). Integrating China into the global economy. Brookings Institution Press.
  • Linowski, D., & Lukas, S. (2021). The China-Pakistan economic corridor (CPEC) and its implications for security cooperation in the region (pp. 1–6). OSCE Academy. https://osce-academy.net/upload/file/PB_67.pdf
  • Malik, M. (2020). U.S.-China rivalry and the rise of the Indo-Pacific concept. Cambridge University Press.
  • Mearsheimer, J. (2001). The tragedy of great power politics. W.W. Norton & Company.
  • Medcalf, R. (2020). Contest for the Indo-Pacific: Why China won’t map the future. La Trobe University Press.
  • Medcalf, R., & Wesley, M. (2019). Reimagining the Indo-Pacific: Australia and the strategic shift to Asia. Routledge.
  • Ministry of Foreign Affairs of Japan. (2017). A new foreign policy strategy: “Free and Open Indo-Pacific Strategy.” https://www.mofa.go.jp/files/000259285.pdf.
  • Naughton, B. (2007). The Chinese economy: Transitions and growth. MIT Press.
  • Needham, J. (1954). Science and civilisation in China: Vol. 1. Introductory orientations. Cambridge University Press.
  • O’Rourke, R. (2020). U.S.-China strategic competition in the South and East China Seas: Background and issues for Congress. Congressional Research Service.
  • Odeyemi, C. (2015). UNCLOS and maritime security: The “securitisation” of the South China Sea disputes. Defense & Security Analysis, 31(4), 293–302. https://doi.org/10.1080/14751798.2015.1101186.
  • Olkan, K. B. (2024). Tukidides Tuzağı Bağlamında Çin-ABD İlişkileri: Ulusal Güvenlik Stratejileri Üzerine Bir İnceleme. TroyAcademy, 9(3), 207–226.
  • Özel, M. (2022). Doğu Akdeniz’de Çin Varlığı Kuşak Yol Girişimi ile Bölgesel Enerji ve Egemenlik Sorunlarının Etkileşimi. In Atlantik’ten Hint Okyanusu’na Geleceğin İnşası (ss. 45–68). TASAM Yayınları.
  • Özgen, C. (2019). Türkiye’nin Denizaşırı Askeri Üs Kurma Girişimleri: Tespitler ve Geleceğe Yönelik Öneriler. Güvenlik Bilimleri Dergisi, 8(2), 381–408.
  • Özmen, İ., & Buluş, A. (2017). Başlangıçtan Devrime Çin’i Anlamak (Mı)? Medeniyet ve Toplum, 1(1), 9–33.
  • Pekcan, C. (2017). Uluslararası hukuk çerçevesinde Güney Çin Denizi krizinin değerlendirilmesi. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 1(3), 54-80.
  • Ross, R. S. (2009). Chinese security policy: Structure, power and politics. Routledge.
  • Sandıklı, A. (2009). Geleceğin Süper Gücü. Bilge Strateji, 1(1), 40–50.
  • Sar, İ., & Demirkıran, Ö. (2023). Güney Çin Denizi’nde Çin-ABD Güç Mücadelesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(45), 413–439.
  • Shambaugh, D. (2013). China goes global: The partial power. Oxford University Press.
  • Spence, J. D. (1999). The search for modern China (2nd ed.). W. W. Norton & Company.
  • Storey, I. (2013). Southeast Asia and the rise of China: The search for security. Routledge.
  • Tekir, O., & Demir, N. (2019). Çin’in Yeni İpek Yolu Girişimi ve Küresel Ekonomik ve Siyasal Sistemi Dengeleyebilme Olasılığı. Yönetim ve Ekonomi, 26(1), 263–276.
  • Tellis, A. J. (2021). Striking asymmetries: The evolving India-US partnership. Carnegie Endowment for International Peace.
  • The State Council Information Office of the PRC. (2019). China’s National Defense in the New Era. Foreign Languages Press Co. Ltd.
  • Tucker, N. B. (2009). Strait talk: United States-Taiwan relations and the crisis with China. Harvard University Press.
  • U.S. Department of Defense. (2019). Indo-Pacific Strategy Report: Preparedness, partnerships, and promoting a networked region. https://media.defense.gov/2019/Jul/01/2002152311/-1/-1/1/DEPARTMENT-OF-DEFENSE-INDO-PACIFIC-STRATEGY-REPORT-2019.PDF
  • U.S. Department of Defense. (2023). Indo-Pacific Strategy Report. https://www.theepochtimes.com/opinion/us-led-indo-pacific-strategy-is-a-solid-step-to-countering-chinas-aggression-4276963
  • Wang, K. (2012). Chinese civilization in the making, 1766-221 BC. Palgrave Macmillan.
  • Wang, Q. K. (2000). Taiwan in Japan's Relations with China and the United States after the Cold War. Pacific Affairs, 73(3), 353–373. https://doi.org/10.2307/2672024
  • Wang, Z. (2012). Never forget national humiliation: Historical memory in Chinese politics and foreign relations. Columbia University Press.
  • Yalçın, H. B. (2018). Ulusal Güvenlik Stratejisi. SETA.
  • Yıldırım, S. (2020). Yeni Çevrelemenin İlk Sahnesi: Güney Çin Denizi’nde ABD-Çin Rekabeti. International Journal of Politics and Security (IJPS), 2(4), 197–216.
  • Yılmaz, C. (2020). Güneydoğu Asya’nın potansiyel çatışma kaynağı olarak Güney Çin Denizi. Doğu Asya Araştırmaları Dergisi, 3(6), 95–114.
  • Yorulmaz, M. (2021). Güney Çin Denizindeki Bölgesel İhtilaflar ve Çin’in Askeri Modernizasyonu. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 680–698.
  • Yoshihara, T., & Holmes, J. R. (2010). Red star over the Pacific: China's rise and the challenge to U.S. maritime strategy. Naval Institute Press.
  • Zhang, H., & Bateman, S. (2017). Fishing militia, the securitization of fishery and the South China Sea dispute. Contemporary Southeast Asia, 39(2), 288–314.
Toplam 81 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Bölgesel Çalışmalar
Bölüm DERGİNİN TAMAMI
Yazarlar

Ali Kiriktaş 0000-0003-4209-0094

Yayımlanma Tarihi 29 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 18 Kasım 2024
Kabul Tarihi 13 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 7 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Kiriktaş, A. (2025). ÇİN’İN DENİZDEKİ YÜKSELİŞİ: İNCİ DİZİSİ STRATEJİSİ. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 30-44. https://doi.org/10.56574/nohusosbil.1587652
Creative Commons Lisansı
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi  Creative Commons Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.