Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Analysis of the interpreter’s trace on aesthetics or truth: On the example of Tanburi Cemil Bey Muhayyer Saz Semaisi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 631 - 660, 28.07.2025
https://doi.org/10.31811/ojomus.1655531

Öz

Factors affecting the elements of interpretation in music vary according to the piece, the environment of performance, skill and experience of the interpreter, and include many options. This study tried to investigate the methods encountered and the content of the interpretation in both technical and philosophical terms. Producer of the work have a say in the production of art, while its interpreter has a say in the presentation of the art. The preferences that are tried to be understood based on the interpreted version of the muhayyer saz semai by Tanburi Cemil Bey, were initially established in terms of their foundations with a sociological and philosophical perspective, followed by a technical analysis within the framework of international music literature. The psychological reasons of the obtained data reflecting from the performer have taken their place as a subject of discussion. This matter, which has been open to discussion for centuries, cannot provide a satisfactory answer to the question of what can be done in pursuit of beauty or what is the measure of beauty. Should the performer remain confined to technical limits while in search of beauty? Is what is beautiful for the performer also theoretically correct? The study mentioned absence of the habit in Turkish music composers to add warnings on notes of music they produce that would help performer. Continuance of Turkish music writing tradition and monophony and absence of partitions of instruments in Turkish music can be presented as the reason for this case. This study aimed to open doors of thought for professional performers in order to understand multi-choice interpretation elements and to form a resource for those that are in the process of learning and understanding music and who are looking to “contribute” to a piece they encounter for the first time.

Kaynakça

  • Akdoğu, O. (1990). Udi Nevres Bey. Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Aktüze, İ. (2004). Ansiklopedik müzik sözlüğü. Pan Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (26. bs.). Pegem Akademi.
  • Gombrich, E. H. (1986). Sanatın öyküsü (B. Cömert, Çev.). Remzi Kitabevi.
  • Gönül, M. (2024). Üslûp ve tavır bağlamında Türk mûsikîsi icrâsında yorum unsurları. İSTEM, (43), 1-30. https://doi.org/10.31591/istem.1465082
  • Gürel, M. (2016). Nubar Tekyay’ın keman taksimlerinin tahlîli (Tez No. 447619) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi
  • İlgar, K. (2018). Türk müziği viyolonsel icrâcılığında Mes’ud Cemil (Tez No. 510239) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi.
  • Kaplan, A. (2019). Kültürel müzikoloji. Bağlam Yayınları.
  • Küçükgök, E. (2016). Ülkemizde kullanılan yayınlanmış ud eğitimi metotlarının karşılaştırmalı analizi (Tez No. 430681) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi
  • Özrili, Y.(2024). Sanat tarihinde kanonik eser kavramının felsefi boyutları: Sanatın evrensel değerleri ve estetik idealleri. Sanat ve Yorum, (44), 50-57. https://doi.org/10.47571/sanatyorum.1428420
  • Öztuna, Y. (1990). Büyük Türk musikisi ansiklopedisi.Kültür Bakanlığı Yayınları, Başbakanlık Yayınevi.
  • Targan, Ş. M. (1995). Ud metodu. Çağlar Yayınları.
  • Uluç, M. Ö. (2006). Müzik sözlüğü. Yurtrenkleri Yayınları.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. bs.). Seçkin Yayıncılık.

Estetiğin veya doğrunun izindeki yorumcunun analizi: Tanburi Cemil Bey Muhayyer Saz Semâisi örneği

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 3, 631 - 660, 28.07.2025
https://doi.org/10.31811/ojomus.1655531

Öz

Müzikte yorum unsurlarını etkileyen faktörler esere, icrâ ortamına, yorumcunun becerisine ve birikimine göre değişiklikler göstermekte olup pek çok seçeneği içinde barındırmaktadır. Bu durumda karşılaşılan yöntemler ve yorumun içeriğinin nasıl olacağı bu çalışmada hem teknik hem de felsefî olarak irdelenmeye çalışılmıştır. Sanat üretimi konusunda eserin üreticisi, bestecisi söz sahibi ise sanatın sunumu aşamasında söz sahibi yorumcudur. Tanbûri Cemil Bey’e ait muhayyer saz semâisinin yorumlanmış versiyonundan yola çıkarak anlaşılmaya çalışılan tercihler, önce sosyoloji ve felsefe bakışıyla temelleri oluşturulmuş ardından teknik özellikler uluslararası müzik literatürü çerçevesinde analiz edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen verilerin icrâcıdan yansıyan psikolojik sebepleri tartışma konusu olarak yerini almıştır. Yüzyıllardır tartışmaya açık olan bu husus, güzelin peşinde neler yapılabilir ya da güzelin ölçüsü nedir sorusuna tatmin edici bir cevap verememektedir. Yorumcu, güzel ile ilgili arayış içindeyken teknik sınırlara bağlı kalmalı mıdır? Yorumcu için güzel olan aynı zamanda teorik olarak doğru mudur? Türk müziği bestecilerinin ürettikleri müziklerde nota üzerinde yorumcuya yardımcı olacak uyarıları yapma alışkanlığının bulunmamasına çalışma içerisinde değinilmiştir. Bu duruma sebep olarak Türk müziği yazı geleneğinin devam etmesi ve aynı zamanda Türk müziğindeki tekseslilik ve çalgılara ait partisyonların bulunmaması gösterilebilir. Bu araştırma ile çok seçenekli yorumlama unsurlarının anlaşılması adına; profesyonel icrâcılara düşünce kapısı aralamaya çalışmak ve müziği öğrenme ve anlama aşamasında olan, ilk defa karşılaştığı eser için “katkıda bulunmak” sorgusunu yapan tâlipler için bir kaynak oluşumu hedeflenmiştir.

Kaynakça

  • Akdoğu, O. (1990). Udi Nevres Bey. Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Aktüze, İ. (2004). Ansiklopedik müzik sözlüğü. Pan Yayıncılık.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2019). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (26. bs.). Pegem Akademi.
  • Gombrich, E. H. (1986). Sanatın öyküsü (B. Cömert, Çev.). Remzi Kitabevi.
  • Gönül, M. (2024). Üslûp ve tavır bağlamında Türk mûsikîsi icrâsında yorum unsurları. İSTEM, (43), 1-30. https://doi.org/10.31591/istem.1465082
  • Gürel, M. (2016). Nubar Tekyay’ın keman taksimlerinin tahlîli (Tez No. 447619) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi
  • İlgar, K. (2018). Türk müziği viyolonsel icrâcılığında Mes’ud Cemil (Tez No. 510239) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi.
  • Kaplan, A. (2019). Kültürel müzikoloji. Bağlam Yayınları.
  • Küçükgök, E. (2016). Ülkemizde kullanılan yayınlanmış ud eğitimi metotlarının karşılaştırmalı analizi (Tez No. 430681) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi
  • Özrili, Y.(2024). Sanat tarihinde kanonik eser kavramının felsefi boyutları: Sanatın evrensel değerleri ve estetik idealleri. Sanat ve Yorum, (44), 50-57. https://doi.org/10.47571/sanatyorum.1428420
  • Öztuna, Y. (1990). Büyük Türk musikisi ansiklopedisi.Kültür Bakanlığı Yayınları, Başbakanlık Yayınevi.
  • Targan, Ş. M. (1995). Ud metodu. Çağlar Yayınları.
  • Uluç, M. Ö. (2006). Müzik sözlüğü. Yurtrenkleri Yayınları.
  • Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. bs.). Seçkin Yayıncılık.
Toplam 14 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Türk Sanat Müziğinde Kompozisyon, Türk Sanat Müziğinde Yorumculuk
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Enver Mete Aslan 0000-0001-6452-1380

Yayımlanma Tarihi 28 Temmuz 2025
Gönderilme Tarihi 11 Mart 2025
Kabul Tarihi 28 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 10 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Aslan, E. M. (2025). Estetiğin veya doğrunun izindeki yorumcunun analizi: Tanburi Cemil Bey Muhayyer Saz Semâisi örneği. Online Journal of Music Sciences, 10(3), 631-660. https://doi.org/10.31811/ojomus.1655531