Bu çalışma, algılanan faydalar, algılanan engeller ve algılanan duyarlılığın rollerine dayanarak, tüketicilerin arındırılmış (free-from) gastronomik ürünleri satın alma niyetlerini etkileyen temel faktörleri incelemektedir. Çalışma, algılanan duyarlılığın algılanan faydaların satın alma niyetleri üzerindeki etkisine nasıl aracılık ettiğini araştırmak için Sağlık İnanç Modelini (HBM) kullanırken, algılanan engeller bu ilişkiyi ılımlı hale getirmektedir. Nicel bir araştırma yaklaşımı benimsenmiş ve sağlık bilincine sahip 386 tüketiciyle kesitsel bir anket yapılmıştır. Veriler, doğrudan, dolaylı (aracılık) ve etkileşim (moderasyon) etkilerini test etmek için Yapısal Eşitlik Modellemesi (YEM) kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuçlar, algılanan faydaların tek başına satın alma niyetlerini önemli ölçüde etkilemediğini, ancak algılanan duyarlılık aracılık ettiğinde bu ilişkinin anlamlı hale geldiğini ortaya koymaktadır. Kendilerini diyetle ilgili sağlık sorunları (örn. diyabet, glüten intoleransı) riski altında algılayan tüketicilerin free-from ürünleri satın alma olasılığı daha yüksektir. Algılanan engeller bu ilişkiyi önemli ölçüde azaltmaktadır; öyle ki algılanan engelleri yüksek olan tüketicilerin (örn. tat, fiyat ve bulunabilirlikle ilgili endişeler) algılanan faydaları satın alma davranışına dönüştürme olasılığı daha düşüktür. Bu çalışma, algılanan duyarlılığın, özellikle sağlık bilincine sahip satın alma davranışları bağlamında, tüketici gıda seçimlerinde önemli bir aracı rolü oynadığını göstererek HBM'yi genişletmektedir. Ayrıca, arındırılmış ürünlerin tanıtımında karşılaşılan engelleri azaltma stratejilerinin önemini vurgulamaktadır. Pazarlamacılar, algılanan duyarlılığı artırmak için sağlık riskini azaltma mesajlarını ön plana çıkarırken, aynı zamanda algılanan engelleri azaltmak için fiyat, tat ve bulunabilirlik endişelerini de gidermek zorundadır. Lezzet alanında yenilikler, satın alınabilirlik ölçütleri ve genişletilmiş dağıtım gibi stratejiler, tüketicilerin arındırılmış ürünleri benimsemesini artırabilir. Bu çalışma, HBM yapılarını tüketici davranışı araştırmalarına entegre ederek free-from ürün tüketiminin psikolojik etkenlerini anlamaya yönelik yeni bir yaklaşım sunmaktadır. Bulgular, sağlık odaklı gıda seçimlerini teşvik etmek isteyen işletmeler ve politika yapıcılar için pratik öneriler sunmaktadır.
Tüketici davranışı beslenme pazarlaması sağlıklı yaşam trendleri temiz etiketli ürünler arındırılmış gastronomi
This study examines the key factors influencing consumer purchase intentions for free-from gastronomic products, focusing on the roles of perceived benefits, perceived barriers, and perceived susceptibility. The study applies the Health Belief Model (HBM) to explore how perceived susceptibility mediates the effect of perceived benefits on purchase intentions, while perceived barriers moderate this relationship. A quantitative research approach was adopted, utilizing a cross-sectional survey of 386 health-conscious consumers. Data were analyzed using Structural Equation Modeling (SEM) to test the direct, indirect (mediation), and interaction (moderation) effects. The results reveal that perceived benefits alone do not significantly influence purchase intentions; however, this relationship becomes significant when mediated by perceived susceptibility. Consumers who perceive themselves as at risk of diet-related health issues (e.g., diabetes, gluten intolerance) are more likely to purchase free-from products. Perceived barriers significantly moderate this relationship, such that consumers with higher perceived barriers (e.g., concerns about taste, price, and availability) are less likely to translate perceived benefits into purchase behavior. This study extends the HBM by demonstrating that perceived susceptibility plays a crucial mediating role in consumer food choices, particularly in the context of health-conscious purchasing behaviors. It also highlights the importance of barrier-reduction strategies in promoting free-from products. Marketers should emphasize health risk reduction messaging to increase perceived susceptibility, while simultaneously addressing price, taste, and availability concerns to mitigate perceived barriers. Strategies such as flavor innovations, affordability measures, and expanded distribution can enhance consumer adoption of free-from products. This study integrates HBM constructs into consumer behavior research, offering a novel approach to understanding psychological drivers of free-from product consumption. The findings provide practical recommendations for businesses and policymakers seeking to promote health-oriented food choices.
Consumer behavior nutritional marketing wellness trends clean label products free-from gastronomy
Bu araştırma için, İstanbul Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulundan 14 Şubat 2025 tarihli ve 178029 numaralı yazı ile etik onay alınmıştır.
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Konular | Beslenme Eğitimi |
Bölüm | Research Articles |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 30 Temmuz 2025 |
Yayımlanma Tarihi | |
Gönderilme Tarihi | 12 Mayıs 2025 |
Kabul Tarihi | 28 Temmuz 2025 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 22 Sayı: 4 |