Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Sürdürülebilir Okul Açısından Okullarda Yapılan Çevre Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Öğretmen Görüşleri

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 18 - 44, 30.06.2025

Ata Gündüz Uygun , Mustafa Bayrakcı

Öz

Bu araştırmada, Sakarya ilinde görev yapan öğretmenlerin sürdürülebilir okul açısından okullarda yapılan çevre eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşlerini belirlemek amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden biri olan fenomenoloji deseninin kullanıldığı çalışmada katılımcı görüşlerine odaklanılmıştır. Araştırmanın evrenini Sakarya ilinde görev yapan öğretmenler oluştururken, çalışmada çeşitli tür ve kademelerde görev yapan 20 katılımcı örneklem olarak seçilmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanan veriler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular incelendiğinde, sürdürülebilirlik kavramının öğretmenlerce tüm boyutlarıyla kavranamadığı, sürdürülebilir okulların sayıca ve nitelikçe yetersiz olduğu görülmüştür. Sürdürülebilir bir çevrenin sağlanması için eğitim önkoşul olarak görülse de öğrencilerin henüz istenen çevre bilinci düzeyine ulaşamadığı anlaşılmıştır. Çevre eğitiminin istenilen nitelikte olması için öncelikle öğretmen yeterliklerinin artırılması gerektiği belirlenmiştir. Araştırma sonuçlarından hareketle, sürdürülebilir bir geleceğin sağlanmasında eğitim ve dolayısıyla öğretmenler başrol olacakları için, öncelikle öğretmen yeterliklerinin artırılması önerilmiştir. Sürdürülebilir okulların sayılarının ve kalitelerinin artırılması, çevre eğitiminin öğrenci merkezli ve uygulama ağırlıklı olması, ayrıca toplumun tüm kesimlerine yayılması gerektiği belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik sürdürülebilir okul çevre eğitimi çevre bilinci

Kaynakça

  • Adiller, L., Durmaz, V., & Yalçınkaya, A., (2011). Sürdürülebilir kalkınma ve kurumsal sürdürülebilirlik için yeni ölçümleme: Üçlü performans. Uluslararası, 9, 23-25.
  • Akgün, A., Duruk, Ü., & Gülmez Güngörmez, H. (2016). Ortaokul öğrencilerinin çevre eğitimi kavramına yönelik metaforları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 215-224.
  • Akınoğlu, O., & Sarı, A. (2013). İlköğretim programlarında çevre eğitimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 30(30), 5-29.
  • Akpolat, O., & Koyuncu, N. (2023). Sürdürülebilirlik açısından teknoloji, çevre ve insan etkileşimi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 6(1), 46-60.
  • Alım, M. (2006). Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu eğitim dergisi, 14(2), 599-616.
  • Alpaslan, B., Kaya, A. & Şen, H. (2018). Sürdürülebilirlik üzerine tarihsel ve güncel bir perspektif. Ekonomik Yaklasim, 29(107).
  • Altıkat, A., Bayram, T. T., & Torun, F. E. (2011). Avrupa Birliği ve Türkiye’de Çevre Politikaları. Journal of the Institute of Science and Technology, 1(1), 33-38.
  • Altınbilek, G., & Karaardıç, H. (2019). Kuş halkalama istasyonlarının çevre eğitimi açısından önemi. Doğanın Sesi, (4), 75-82.
  • Ardoin, N. M., & Bowers, A. W. (2020). Early childhood environmental education: A systematic review of the research literature. Educational Research Review, 31, 100-353.
  • Ardoin, N. M., Bowers, A. W., & Gaillard, E. (2020). Environmental education outcomes for conservation: A systematic review. Biological conservation, 241, 108224.
  • Arslanoğlu, Ö. (2017). Türkiye için yeni nesil eğitim binaları ve sessiz okul ilkesi için fiziki hazırlıklar. Harran Maarif Dergisi, 2(2), 1-17.
  • Artun, H., & Özsevgeç, T. (2015). Çevre eğitimi modüler öğretim programının akademik başarı üzerindeki etkisi. HAYEF Journal of Education, 12(1), 9-22.
  • Artun, H., Temur, A., Tozlu, İ., & Ötün, Y. (2015). Ortaokul öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 27-48.
  • Artvinli, E., Çobanoğlu, M., & Kaya, N., (2011). Sürdürülebilir kalkınma için Türkiye’de ve dünyada çevre eğitimi çalışmaları. 6. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, 3(5), 407-417.
  • Askell-Williams, H., & Koh, G. A. (2020). Enhancing the sustainability of school improvement initiatives. School effectiveness and school improvement, 31(4), 660-678.
  • Ateş, H. (2018). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir tüketim davranışlarının ve bilgi düzeylerinin araştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 507-531.
  • Azazi, H., & Uzma,O. (2022). Türkiye’de yeşil ekonomi, yeşil işler ve yeşil istihdam. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 93-100.
  • Azrak, Y. (2022). Sosyal Bilgiler dersinde sürdürülebilir kalkınma: Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ve ortaokul öğrencilerinin görüşleri. e-Kafkas Journal of Educational Research, 9(3), 792-835.
  • Bahar, Z., Tavşan, C., & Tavşan, F. (2022). Sürdürülebilirlik kapsamında yağmur suyu toplama sistemli pavilyonlar. Kent Akademisi, 15(2), 896-915.
  • Bardakçı, M. N., Mart, M., (2023). Okul dışı öğrenme ortamlarındaki değerler eğitiminin okul öncesi eğitimde uygulanması açısından değerlendirilmesi: Sistematik literatür taraması. Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 52-71.
  • Bartosh, O., Glaser, L., Schoellhamer, M., Thumlert, C., & Wheeler, G. (2007). Environmental education report: Empirical evidence, exemplary models, and recommendations on the ımpact of environmental education on k-12 students. Washington Office of Superintendent of Public Instruction.
  • Batra, I., Garza-Reyes, J. A., Kaswan, M. S., Malik, A., Sharma, C., & Sharma, S.(2024). Industrial revolution and environmental sustainability: An analytical interpretation of research constituents in Industry 4.0. International Journal of Lean Six Sigma, 15(1), 22-49.
  • Baykal, T. (2012). Enerji ve çevre: Alternatif enerji kaynaklarının incelenmesi-Energy and the environment: A review of alternative energy sources. Öneri Dergisi, 9(33), 237-244.
  • Begum, A., Liu, J., Mamdouh, A., & Qayum, H. (2022). Environmental and moral education for effective environmentalism: An ideological and philosophical approach. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(23), 15549.
  • Bektaş, F. L. Ö., Kaya, H. U., & Taşçı, G., (2021). Eğitimde yeni bir perspektif: Bahçe temelli eğitim yaklaşımı. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 529-540.
  • Bilgili, M. Y., & Topal, A. (2021). Sürdürülebilir yükseköğretim kurumları oluşturulmasında Talloires Deklarasyonu’nun rolü ve önemi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(2), 417-424.
  • Bogdan, R.C., & Biklen, S.K. (2007). Qualitative research for education an ıntroduction to theories and methods (5. Baskı). USA: Pearson.
  • Bolat, E. Y., Gölcük, İ., & Yılmaz, S. (2020). Erken çocukluk döneminde uygulanan çevre eğitim programının çocukların çevreye karşı tutumları üzerindeki etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 557-578.
  • Bolin, B., Clark, W., Corell, R., Dickson, N., Faucheux, S., Gallopín, G., Grubler, A., Hall, J., Huntley, B., Jager, J., Jaeger, C., Jodha, N., Kasperson, R., Kates, R., Lowe, I., Mabogunje, A., Matson, P., Mccarthy, J., Schellnhuber, H., Svedin, U. (2001). Sustainability Science, Science. 292. 641-642.
  • Boz, İ., Eryılmaz, G. A., & Kılıç, O. (2019). Türkiye’de organik tarım ve iyi tarım uygulamalarının ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 29(2), 352-361.
  • Brundtland Report. (1987). Our common future: The world commission on environment and development’s report. United Nations Publication. https://www.are.admin.ch/are/en/home/media/publications/sustainable-development/brundtland-report.html
  • Bulut, B., & Çakmak, Z. (2018). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi ve öğretim programlarına yansımaları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2680-2697.
  • Buz, S., & Güzel, B. (2019). “Yeşil” yoksulluk, çevresel adalet ve sosyal hizmet. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(3), 1052-1069.
  • Büyükkeklik, A. E. A. (2008). Sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik çevre boyutları açısından atık yönetimi ve e-atıklar. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 19.
  • Büyükyılmaz, O., & Fidan, Y. (2015). Kurumsal sosyal sorumluluk: Kavramsal bir bakış. Business & Management Studies: An International Journal, 3(3), 364-381.
  • Cebrián, G., & Junyent, M. (2015). Competencies in education for sustainable development: Exploring the student teachers’ views. Sustainability, 7(3), 2768-2786.
  • Cerrah, L., Saka, A., Şahin, B., & Şahin, N. F. (2004). Yüksek öğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 113-128.
  • Cerrah, L., Saka, A., Şahin, B., & Şahin, N. F. (2004). Yükseköğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3).
  • Chawla, L., & Cushing, D. F. (2007). Education for strategic environmental behavior. Environmental education research, 13(4), 437-452.
  • Clark, W. C., Corell, R., Hall, J. M., Jaeger, C. C., Kates, R. W., Lowe, I., & Svedin, U. (2001). Sustainability science. Science, 292(5517), 641-642.
  • Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2. Baskı). USA: SAGE Publications.
  • Çakır Arıca, Ş., & Kağar, C. (2018). Gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmanın anahtarı: Ekolojik okuryazarlık. Doğanın Sesi, (2), 31-42.
  • Çavuş, R., Kaplan, A. Ö., & Topsakal, Ü. U. (2013). İnformal öğrenme ortamlarının çevre bilinci kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri: Kocaeli Bilgevleri örneği. Pegem Eğitim Ve Öğretim Dergisi, 3(1), 15-26.
  • Çiftçioğlu, A. (2019). Türkiye’de yerel yönetimler ve çevre sorunlarının çözümündeki sorumlulukları, rolleri ve önemi. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 117-128.
  • Çimen, O., & Yılmaz, M. (2014). Dönüşümsel öğrenme kuramına dayalı çevre eğitiminin biyoloji öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik algılarına etkisi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 3(1), 339-359.
  • Çinikaya, C., & Dere, İ. (2023). Tiflis bildirgesi ve BM 2030 sürdürülebilir kalkınma amaçlarının çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi öğretim programına yansımaları. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(1), 1343-1366.
  • Çorbacı, O. K. (2023). DKAB öğretim programı ekseninde çevre bilinci. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 168-191.
  • Dağ, A., & Karademir, A. Ç. (2021). Sürdürülebilirlik uygulaması olarak yeşil bina ve Leed Sertifikasyonu üzerine Türkiye’de inşaat sektöründe bir çalışma. Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 63-83.
  • Davis, J., & Elliott, S. (2023). Young children and the environment: Early education for sustainability. Cambridge University Press.
  • Debele, S., Emygdio, A. P. M., Kumar, P., Pfautsch, S., Rawat, N., Sahani, J., ... & Tiwari, A. (2023). Using empirical science education in schools to improve climate change literacy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 178(1), 113-232.
  • Deniz, B., Göktuğ, T. H., & Kılıçaslan, Ç. (2018). Çevre ve doğa koruma konusunda gençlik platformları. OPUS International Journal of Society Researches, 8(1), 414-440.
  • Deniz, T. (2017). Hızlı dünyada sürdürülebilir mekânlar: Sakin kentler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1399-1412.
  • Deniz, T. (2019). Turizm ve biyoçeşitlilik. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(3), 323-339.
  • Efeoğlu, E. (2014). Çevreci açıdan girişim; eko-girişimcilik. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 103-118.
  • Egermeier, J., & Sashkin, M. (1992). School change models and processes: A review and synthesis of research and practice. Office of Educational Research and Improvement.
  • Ekici, G., & Gülay, H. (2010). MEB okul öncesi eğitim programının çevre eğitimi açısından analizi. Journal of Turkish Science Education. (1), 74-84.
  • Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Ferreira, J., Ryan, L. & Tilbury, D. (2006) Whole-School Approaches to Sustainability: A review of models for professional development in pre-service teacher education. Australian Government Department of the Environment and Heritage and the Australian Research Institute in Education for Sustainability (ARIES).
  • Garipağaoğlu, N. (2020). Çevre sorunlarına Türk coğrafyacıların yaklaşımları ve bu alanda yapılmış olan çalışmalar. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 18(35), 5-45.
  • Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215.
  • Gelişen, G., & Güzelkokar, O. (2019). Mevcut yapıların sürdürülebilir yeşil binalara dönüştürülmesi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(2), 76-90.
  • Gencal, M., & Selçuk, G. N. (2023). Turizm endüstrisinde ekolojik ayak izi ve sürdürülebilir kalkınma ile ilişkisi. Journal of Silk Road Tourism Research, 3(2), 1-15.
  • Glaudel, A., Pache, A., & Partoune, C. (2023). Environmental and sustainability education in compulsory education: Challenges and practices in Francophone Europe. Environmental Education Research, 29(8), 1043-1055.
  • Gollan, P., Hill, M., & Wilkinson, A. (2001). The sustainability debate. International Journal of Operations & Production Management, 21(12), 1492-1502.
  • Goodland, R. (1995). The concept of environmental sustainability. Annual review of ecology and systematics, 26(1), 1-24.
  • Gül, E. D., & Kabacık, S. Ç. (2021). Okul öncesi eğitim ve permakültür. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 5140-5156.
  • Gülay, H. (2011). Ağaç yaş iken eğilir: Yaşamın ilk yıllarında çevre eğitiminin önemi. TÜBAV Bilim Dergisi, 4(3).
  • Güler, T. (2010). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
  • Güler, T. (2010). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151).
  • Günindi, Y. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin çevre dostu davranışlarının araştırılması. TÜBAV Bilim Dergisi, 3(3).
  • Güven, E. (2023). Çevresel sürdürülebilirlik bağlamında yeşil dönüştürücü liderliğin eğitim örgütlerinde yansımaları: Literatür taraması. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 11(2), 446-462.
  • Harvey, G. D. (1976). Environmental Education: A Delineation of Substantive Structure. Southern İllinois University.
  • Helgeson, S. L., & Roth, R. E. (1972). A Review of Research Related to Environmental Education. The Ohio State University.
  • Huckle, J., & Sterling, S. R. (Eds.). (1996). Education for sustainability. Earthscan.
  • Kabaday, A., & Veisson, M. (2018). Exploring the preschool teachers’ views on professionalism, quality of education and sustainability: İnternational study in Estonia and Turkey. Journal of Teacher Education for Sustainability, 20(2), 5-18.
  • Kaçmaz, G. (2021). İklim değişikliği ile mücadelede doğa temelli çözümler. Peyzaj, 3(2), 82-92.
  • Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de çevre eğitimi üzerine yapılan araştırmalar: Bir içerik analizi çalışması. Marmara Coğrafya Dergisi, (34), 50-60.
  • Kalaba, B. (2021). Kültürel mirasın sürdürülebilirliği kapsamında müzelerin önemi. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 102-112.
  • Kara, M. (2023). Sürdürülebilirlik ve insan: Örnekler çerçevesinde bir değerlendirme. Doğanın Sesi, 6(11), 4-14.
  • Karahan, S., Özbuğutu, E., & Tan, Ç. (2014). Çevre eğitimi ve alternatif yöntemler – Literatür taraması/Environmental education and its alternative methods – A literature review. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 393-408.
  • Kaya, L. G., & Orhan, İ. H. (2016). LEED belgeli yeşil binalar ve iç mekan kalitesinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(Özel (Special) 1), 18-28.
  • Kayıhan, K. S., & Tönük, S. (2011). Sürdürülebilirlik bilincinin inşa edileceği binalar olma yönü ile temel eğitim okulları. Politeknik Dergisi, 14(2), 163-171.
  • Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi. [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Kiziroğlu, İ. (2023). Çevre eğitimi ve çevre bilinci. Tabiat ve İnsan, 2(193), 5-17.
  • Kocalar, A. O. (2012). Coğrafyada çevre eğitimi ve sorunları. (Yayın No: 349945) [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi] Yök Tez Merkezi.
  • Koyuncu, M., & Nageye, F. (2020). İklim değişikliğinin sürdürülebilir hayvancılığa etkileri. Hayvansal Üretim, 61(2), 157-167.
  • Leijten, P., Spitzer, J., Thomaes, S., & van de Wetering, J. (2022). Does environmental education benefit environmental outcomes in children and adolescents? A meta-analysis. Journal of Environmental Psychology, 81, 101782
  • Malagila, J. K., Ntim, C. G., & Orazalin, N. S. (2024). Board sustainability committees, climate change initiatives, carbon performance, and market value. British Journal of Management, 35(1), 295-320.
  • MEB, (2022). Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği dersi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=1143
  • Menteşe, S. (2017). Çevresel sürdürülebilirlik açısından toprak, su ve hava kirliliği: Teorik bir inceleme. Journal of International Social Research, 10(53).
  • Metzger, E., & Parry, S. (2023). Barriers to learning for sustainability: A teacher perspective. Sustainable Earth Reviews, 6(1), 2.
  • Ministry of Development (2012). Turkey’s sustainable development plan. Claiming the future. Ankara: Ministry of Development.
  • Morgil, F. İ., & Yücel, A. S. (1999). Çevre eğitiminin geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 76-89.
  • Noy, C. (2008). Sampling knowledge: The hermeneutics of snowball sampling in qualitative research. International Journal of Social Research Methodology, 11(4), 327-344. doi:10.1080/13645570701401305.
  • Orion, N., & Vasconcelos, C. (2021). Earth science education as a key component of education for sustainability. Sustainability, 13(3), 1316.
  • Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 125-138.
  • Özdemir, O. (2022). İnsanın Doğaya Bakışında Yol Ayırımı ve Doğa Yazını Destekli Sürdürülebilirlik Eğitimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 1425-1434.
  • Öztemel, E. (2018). Eğitimde yeni yönelimlerin değerlendirilmesi ve eğitim 4.0. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(1), 25-30.
  • Öztürk, M. (2017). Sürdürülebilir gelişme odaklı eğitim: Kuramsal çerçeve, tarihsel gelişim ve uygulamaya dönük öneriler. İlköğretim Online, 16(4), 1-11.
  • Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. USA: SAGE Publications.
  • Rickinson, M. (2001). Learners and learning in environmental education: A critical review of the evidence. Environmental education research, 7(3), 207-320.
  • Robertson, A. (1994). Toward constructivist research in environmental education. The Journal of Environmental Education, 25(2), 21-31.
  • Sağlam, N., & Uzun, N. (2007). Orta öğretimde çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitimi programları hakkındaki görüşleri. Eurasian Journal of Educational Research, 26(26), 176-187.
  • Sağlam, N., & Uzun, N. (2007). Ortaöğretimde çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitimi programları hakkındaki görüşleri. Eurasian Journal of Educational Research, 26(26), 176-187.
  • Saldı, M., Selimoğlu, S.K. (2021). Covid-19 etkisinde sürdürülebilirliğin sağlanması ve iç denetimin değişen rotası. Denetişim, (22), 5-14.
  • Salīte, I. (2008). Educational action research for sustainability: Constructing a vision for the future in teacher education. Journal of Teacher Education for Sustainability, 10(2008), 5-16.
  • Saloranta, S., & Uitto, A. (2017). Subject teachers as educators for sustainability: A survey study. Education Sciences, 7(1), 8.
  • Scoones, I. (2007) Sustainability, Development in Practice, 17(4-5), 589-596.
  • Sönmez, D. (2018). Üniversite öğrencileri için çevre etiğinin gerekliliği: Türkiye’de konuyla ilgili yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(1), 18-27.
  • Sungurtekin, Ş. (2001). “Uygulamalı çevre eğitimi projesi” kapsamında ana ve ilköğretim okullarında “müzik yoluyla çevre eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 167-178.
  • Tavşan, F., & Yanılmaz, Z. (2019). Eğitim yapılarında sürdürülebilir yaklaşımlar. Sanat ve Tasarım Dergisi, (24), 359-383.
  • Tayanç, M., & Tösten, R. (2024). Kültür inşasında mekân olarak modernist okul tarzına yönelik bir eleştiri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 23(89), 407-418.
  • TBMM (1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Türkiye Büyük Millet Meclisi https://www5.tbmm.gov.tr/anayasa.htm
  • Turhan, E. (2012). Eğitim ve sürdürülebilir kalkınma (ESD) kavramı ve Türkiye’de okulların eko okula değişim ve dönüşümlerinde okul yöneticilerinin rolü. Education Sciences, 7(1), 99-108.
  • Uğurlar, A. (2017). Turizmde sürdürülebilirlik: Bir ölçülebilirlik aracı olarak göstergelerin önemi. İdealkent, 8(21), 118-140.
  • UNESCO, (1978). Final report of the intergovernmental conference of environmental education. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000032763
  • UNESCO, (2015). Education 2030: Towards Inclusive and Equitable Quality Education and Lifelong Learning for All: World Education Forum. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000233247
  • United Nations. (1973). Report of the United Nations conference on the human environment. United Nations Publication. https://digitallibrary.un.org/record/523249?v=pdf
  • United Nations. (1993). Report of the United Nations conference of environment and development. United Nations Publications. https://digitallibrary.un.org/record/168679?v=pdf
  • Van Petegem, P., Vanhoof, J., & Verhelst, D. (2023). School effectiveness for education for sustainable development (ESD): What characterizes an ESD-effective school organization?. Educational Management Administration & Leadership, 51(2), 502-525.
  • Varlı, M. (2023). Ortaokul binalarının mekânsal kalite ve konfor özelliklerinin örnekler üzerinden incelenmesi. KAPU Trakya Mimarlık ve Tasarım Dergisi, 3(2), 148-170.
  • Verep, H., & Vural, G. (2022). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilinci ve farkındalığı üzerine çalışmalar. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 7(3), 331-335.
  • Yeni, O. (2014). Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma: Bir yazın taraması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 181-208.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.

Teachers’ Perspectives on Environmental Education Practices in Schools from the Perspective of Sustainable Schools

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 1, 18 - 44, 30.06.2025

Ata Gündüz Uygun , Mustafa Bayrakcı

Öz

This study aims to determine the perspectives of teachers working in Sakarya province regarding environmental education practices in schools from the perspective of sustainable schools. The research employs the phenomenological design, a qualitative research method, focusing on participant perspectives. While the study population consists of teachers working in Sakarya province, a sample of 20 participants from various school types and levels was selected. Data were collected through a semi-structured interview form and analysed using the content analysis method. The findings indicate that teachers do not fully comprehend the concept of sustainability in all its dimensions and that sustainable schools are insufficient in both quantity and quality. Although education is considered a prerequisite for ensuring a sustainable environment, students have not yet reached the desired level of environmental awareness. It was determined that the competencies of teachers should be increased in order for environmental education to be at the desired quality. Based on the research results, since education—and thus teachers—plays a critical role in ensuring a sustainable future, it is recommended that teacher competencies should be strengthened. Additionally, it is stated that the number and quality of sustainable schools should be increased, environmental education should be student- centred and practice-based, and environmental awareness should be disseminated across all segments of society.

Anahtar Kelimeler

sustainability sustainable schools environmental education environmental awareness.

Kaynakça

  • Adiller, L., Durmaz, V., & Yalçınkaya, A., (2011). Sürdürülebilir kalkınma ve kurumsal sürdürülebilirlik için yeni ölçümleme: Üçlü performans. Uluslararası, 9, 23-25.
  • Akgün, A., Duruk, Ü., & Gülmez Güngörmez, H. (2016). Ortaokul öğrencilerinin çevre eğitimi kavramına yönelik metaforları. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 215-224.
  • Akınoğlu, O., & Sarı, A. (2013). İlköğretim programlarında çevre eğitimi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 30(30), 5-29.
  • Akpolat, O., & Koyuncu, N. (2023). Sürdürülebilirlik açısından teknoloji, çevre ve insan etkileşimi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 6(1), 46-60.
  • Alım, M. (2006). Avrupa Birliği üyelik sürecinde Türkiye’de çevre ve ilköğretimde çevre eğitimi. Kastamonu eğitim dergisi, 14(2), 599-616.
  • Alpaslan, B., Kaya, A. & Şen, H. (2018). Sürdürülebilirlik üzerine tarihsel ve güncel bir perspektif. Ekonomik Yaklasim, 29(107).
  • Altıkat, A., Bayram, T. T., & Torun, F. E. (2011). Avrupa Birliği ve Türkiye’de Çevre Politikaları. Journal of the Institute of Science and Technology, 1(1), 33-38.
  • Altınbilek, G., & Karaardıç, H. (2019). Kuş halkalama istasyonlarının çevre eğitimi açısından önemi. Doğanın Sesi, (4), 75-82.
  • Ardoin, N. M., & Bowers, A. W. (2020). Early childhood environmental education: A systematic review of the research literature. Educational Research Review, 31, 100-353.
  • Ardoin, N. M., Bowers, A. W., & Gaillard, E. (2020). Environmental education outcomes for conservation: A systematic review. Biological conservation, 241, 108224.
  • Arslanoğlu, Ö. (2017). Türkiye için yeni nesil eğitim binaları ve sessiz okul ilkesi için fiziki hazırlıklar. Harran Maarif Dergisi, 2(2), 1-17.
  • Artun, H., & Özsevgeç, T. (2015). Çevre eğitimi modüler öğretim programının akademik başarı üzerindeki etkisi. HAYEF Journal of Education, 12(1), 9-22.
  • Artun, H., Temur, A., Tozlu, İ., & Ötün, Y. (2015). Ortaokul öğrencilerinin çevre eğitimine yönelik tutumlarının değerlendirilmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 27-48.
  • Artvinli, E., Çobanoğlu, M., & Kaya, N., (2011). Sürdürülebilir kalkınma için Türkiye’de ve dünyada çevre eğitimi çalışmaları. 6. Ulusal Coğrafya Sempozyumu, 3(5), 407-417.
  • Askell-Williams, H., & Koh, G. A. (2020). Enhancing the sustainability of school improvement initiatives. School effectiveness and school improvement, 31(4), 660-678.
  • Ateş, H. (2018). Fen bilgisi ve sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sürdürülebilir tüketim davranışlarının ve bilgi düzeylerinin araştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 507-531.
  • Azazi, H., & Uzma,O. (2022). Türkiye’de yeşil ekonomi, yeşil işler ve yeşil istihdam. Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 93-100.
  • Azrak, Y. (2022). Sosyal Bilgiler dersinde sürdürülebilir kalkınma: Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ve ortaokul öğrencilerinin görüşleri. e-Kafkas Journal of Educational Research, 9(3), 792-835.
  • Bahar, Z., Tavşan, C., & Tavşan, F. (2022). Sürdürülebilirlik kapsamında yağmur suyu toplama sistemli pavilyonlar. Kent Akademisi, 15(2), 896-915.
  • Bardakçı, M. N., Mart, M., (2023). Okul dışı öğrenme ortamlarındaki değerler eğitiminin okul öncesi eğitimde uygulanması açısından değerlendirilmesi: Sistematik literatür taraması. Temel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 52-71.
  • Bartosh, O., Glaser, L., Schoellhamer, M., Thumlert, C., & Wheeler, G. (2007). Environmental education report: Empirical evidence, exemplary models, and recommendations on the ımpact of environmental education on k-12 students. Washington Office of Superintendent of Public Instruction.
  • Batra, I., Garza-Reyes, J. A., Kaswan, M. S., Malik, A., Sharma, C., & Sharma, S.(2024). Industrial revolution and environmental sustainability: An analytical interpretation of research constituents in Industry 4.0. International Journal of Lean Six Sigma, 15(1), 22-49.
  • Baykal, T. (2012). Enerji ve çevre: Alternatif enerji kaynaklarının incelenmesi-Energy and the environment: A review of alternative energy sources. Öneri Dergisi, 9(33), 237-244.
  • Begum, A., Liu, J., Mamdouh, A., & Qayum, H. (2022). Environmental and moral education for effective environmentalism: An ideological and philosophical approach. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(23), 15549.
  • Bektaş, F. L. Ö., Kaya, H. U., & Taşçı, G., (2021). Eğitimde yeni bir perspektif: Bahçe temelli eğitim yaklaşımı. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 529-540.
  • Bilgili, M. Y., & Topal, A. (2021). Sürdürülebilir yükseköğretim kurumları oluşturulmasında Talloires Deklarasyonu’nun rolü ve önemi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 11(2), 417-424.
  • Bogdan, R.C., & Biklen, S.K. (2007). Qualitative research for education an ıntroduction to theories and methods (5. Baskı). USA: Pearson.
  • Bolat, E. Y., Gölcük, İ., & Yılmaz, S. (2020). Erken çocukluk döneminde uygulanan çevre eğitim programının çocukların çevreye karşı tutumları üzerindeki etkisi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 557-578.
  • Bolin, B., Clark, W., Corell, R., Dickson, N., Faucheux, S., Gallopín, G., Grubler, A., Hall, J., Huntley, B., Jager, J., Jaeger, C., Jodha, N., Kasperson, R., Kates, R., Lowe, I., Mabogunje, A., Matson, P., Mccarthy, J., Schellnhuber, H., Svedin, U. (2001). Sustainability Science, Science. 292. 641-642.
  • Boz, İ., Eryılmaz, G. A., & Kılıç, O. (2019). Türkiye’de organik tarım ve iyi tarım uygulamalarının ekonomik, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl University Journal of Agricultural Sciences, 29(2), 352-361.
  • Brundtland Report. (1987). Our common future: The world commission on environment and development’s report. United Nations Publication. https://www.are.admin.ch/are/en/home/media/publications/sustainable-development/brundtland-report.html
  • Bulut, B., & Çakmak, Z. (2018). Sürdürülebilir kalkınma eğitimi ve öğretim programlarına yansımaları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2680-2697.
  • Buz, S., & Güzel, B. (2019). “Yeşil” yoksulluk, çevresel adalet ve sosyal hizmet. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(3), 1052-1069.
  • Büyükkeklik, A. E. A. (2008). Sürdürülebilir kalkınmanın ekonomik çevre boyutları açısından atık yönetimi ve e-atıklar. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(2), 19.
  • Büyükyılmaz, O., & Fidan, Y. (2015). Kurumsal sosyal sorumluluk: Kavramsal bir bakış. Business & Management Studies: An International Journal, 3(3), 364-381.
  • Cebrián, G., & Junyent, M. (2015). Competencies in education for sustainable development: Exploring the student teachers’ views. Sustainability, 7(3), 2768-2786.
  • Cerrah, L., Saka, A., Şahin, B., & Şahin, N. F. (2004). Yüksek öğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3), 113-128.
  • Cerrah, L., Saka, A., Şahin, B., & Şahin, N. F. (2004). Yükseköğretimde öğrenci merkezli çevre eğitimi dersine yönelik bir uygulama. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(3).
  • Chawla, L., & Cushing, D. F. (2007). Education for strategic environmental behavior. Environmental education research, 13(4), 437-452.
  • Clark, W. C., Corell, R., Hall, J. M., Jaeger, C. C., Kates, R. W., Lowe, I., & Svedin, U. (2001). Sustainability science. Science, 292(5517), 641-642.
  • Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five approaches (2. Baskı). USA: SAGE Publications.
  • Çakır Arıca, Ş., & Kağar, C. (2018). Gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmanın anahtarı: Ekolojik okuryazarlık. Doğanın Sesi, (2), 31-42.
  • Çavuş, R., Kaplan, A. Ö., & Topsakal, Ü. U. (2013). İnformal öğrenme ortamlarının çevre bilinci kazandırmasına ilişkin öğretmen görüşleri: Kocaeli Bilgevleri örneği. Pegem Eğitim Ve Öğretim Dergisi, 3(1), 15-26.
  • Çiftçioğlu, A. (2019). Türkiye’de yerel yönetimler ve çevre sorunlarının çözümündeki sorumlulukları, rolleri ve önemi. Al Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 117-128.
  • Çimen, O., & Yılmaz, M. (2014). Dönüşümsel öğrenme kuramına dayalı çevre eğitiminin biyoloji öğretmen adaylarının çevre sorunlarına yönelik algılarına etkisi. Bartın University Journal of Faculty of Education, 3(1), 339-359.
  • Çinikaya, C., & Dere, İ. (2023). Tiflis bildirgesi ve BM 2030 sürdürülebilir kalkınma amaçlarının çevre eğitimi ve iklim değişikliği dersi öğretim programına yansımaları. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(1), 1343-1366.
  • Çorbacı, O. K. (2023). DKAB öğretim programı ekseninde çevre bilinci. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(1), 168-191.
  • Dağ, A., & Karademir, A. Ç. (2021). Sürdürülebilirlik uygulaması olarak yeşil bina ve Leed Sertifikasyonu üzerine Türkiye’de inşaat sektöründe bir çalışma. Akademia Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 63-83.
  • Davis, J., & Elliott, S. (2023). Young children and the environment: Early education for sustainability. Cambridge University Press.
  • Debele, S., Emygdio, A. P. M., Kumar, P., Pfautsch, S., Rawat, N., Sahani, J., ... & Tiwari, A. (2023). Using empirical science education in schools to improve climate change literacy. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 178(1), 113-232.
  • Deniz, B., Göktuğ, T. H., & Kılıçaslan, Ç. (2018). Çevre ve doğa koruma konusunda gençlik platformları. OPUS International Journal of Society Researches, 8(1), 414-440.
  • Deniz, T. (2017). Hızlı dünyada sürdürülebilir mekânlar: Sakin kentler. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1399-1412.
  • Deniz, T. (2019). Turizm ve biyoçeşitlilik. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 2(3), 323-339.
  • Efeoğlu, E. (2014). Çevreci açıdan girişim; eko-girişimcilik. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(1), 103-118.
  • Egermeier, J., & Sashkin, M. (1992). School change models and processes: A review and synthesis of research and practice. Office of Educational Research and Improvement.
  • Ekici, G., & Gülay, H. (2010). MEB okul öncesi eğitim programının çevre eğitimi açısından analizi. Journal of Turkish Science Education. (1), 74-84.
  • Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Ferreira, J., Ryan, L. & Tilbury, D. (2006) Whole-School Approaches to Sustainability: A review of models for professional development in pre-service teacher education. Australian Government Department of the Environment and Heritage and the Australian Research Institute in Education for Sustainability (ARIES).
  • Garipağaoğlu, N. (2020). Çevre sorunlarına Türk coğrafyacıların yaklaşımları ve bu alanda yapılmış olan çalışmalar. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 18(35), 5-45.
  • Gedik, Y. (2020). Sosyal, ekonomik ve çevresel boyutlarla sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma. Uluslararası Ekonomi Siyaset İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(3), 196-215.
  • Gelişen, G., & Güzelkokar, O. (2019). Mevcut yapıların sürdürülebilir yeşil binalara dönüştürülmesi. Ulusal Çevre Bilimleri Araştırma Dergisi, 2(2), 76-90.
  • Gencal, M., & Selçuk, G. N. (2023). Turizm endüstrisinde ekolojik ayak izi ve sürdürülebilir kalkınma ile ilişkisi. Journal of Silk Road Tourism Research, 3(2), 1-15.
  • Glaudel, A., Pache, A., & Partoune, C. (2023). Environmental and sustainability education in compulsory education: Challenges and practices in Francophone Europe. Environmental Education Research, 29(8), 1043-1055.
  • Gollan, P., Hill, M., & Wilkinson, A. (2001). The sustainability debate. International Journal of Operations & Production Management, 21(12), 1492-1502.
  • Goodland, R. (1995). The concept of environmental sustainability. Annual review of ecology and systematics, 26(1), 1-24.
  • Gül, E. D., & Kabacık, S. Ç. (2021). Okul öncesi eğitim ve permakültür. OPUS International Journal of Society Researches, 18(Eğitim Bilimleri Özel Sayısı), 5140-5156.
  • Gülay, H. (2011). Ağaç yaş iken eğilir: Yaşamın ilk yıllarında çevre eğitiminin önemi. TÜBAV Bilim Dergisi, 4(3).
  • Güler, T. (2010). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151), 30-43.
  • Güler, T. (2010). Ekoloji temelli bir çevre eğitiminin öğretmenlerin çevre eğitimine karşı görüşlerine etkileri. Eğitim ve Bilim, 34(151).
  • Günindi, Y. (2010). Okul öncesi öğretmenlerinin çevre dostu davranışlarının araştırılması. TÜBAV Bilim Dergisi, 3(3).
  • Güven, E. (2023). Çevresel sürdürülebilirlik bağlamında yeşil dönüştürücü liderliğin eğitim örgütlerinde yansımaları: Literatür taraması. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 11(2), 446-462.
  • Harvey, G. D. (1976). Environmental Education: A Delineation of Substantive Structure. Southern İllinois University.
  • Helgeson, S. L., & Roth, R. E. (1972). A Review of Research Related to Environmental Education. The Ohio State University.
  • Huckle, J., & Sterling, S. R. (Eds.). (1996). Education for sustainability. Earthscan.
  • Kabaday, A., & Veisson, M. (2018). Exploring the preschool teachers’ views on professionalism, quality of education and sustainability: İnternational study in Estonia and Turkey. Journal of Teacher Education for Sustainability, 20(2), 5-18.
  • Kaçmaz, G. (2021). İklim değişikliği ile mücadelede doğa temelli çözümler. Peyzaj, 3(2), 82-92.
  • Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de çevre eğitimi üzerine yapılan araştırmalar: Bir içerik analizi çalışması. Marmara Coğrafya Dergisi, (34), 50-60.
  • Kalaba, B. (2021). Kültürel mirasın sürdürülebilirliği kapsamında müzelerin önemi. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 102-112.
  • Kara, M. (2023). Sürdürülebilirlik ve insan: Örnekler çerçevesinde bir değerlendirme. Doğanın Sesi, 6(11), 4-14.
  • Karahan, S., Özbuğutu, E., & Tan, Ç. (2014). Çevre eğitimi ve alternatif yöntemler – Literatür taraması/Environmental education and its alternative methods – A literature review. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 393-408.
  • Kaya, L. G., & Orhan, İ. H. (2016). LEED belgeli yeşil binalar ve iç mekan kalitesinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(Özel (Special) 1), 18-28.
  • Kayıhan, K. S., & Tönük, S. (2011). Sürdürülebilirlik bilincinin inşa edileceği binalar olma yönü ile temel eğitim okulları. Politeknik Dergisi, 14(2), 163-171.
  • Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi. [Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
  • Kiziroğlu, İ. (2023). Çevre eğitimi ve çevre bilinci. Tabiat ve İnsan, 2(193), 5-17.
  • Kocalar, A. O. (2012). Coğrafyada çevre eğitimi ve sorunları. (Yayın No: 349945) [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi] Yök Tez Merkezi.
  • Koyuncu, M., & Nageye, F. (2020). İklim değişikliğinin sürdürülebilir hayvancılığa etkileri. Hayvansal Üretim, 61(2), 157-167.
  • Leijten, P., Spitzer, J., Thomaes, S., & van de Wetering, J. (2022). Does environmental education benefit environmental outcomes in children and adolescents? A meta-analysis. Journal of Environmental Psychology, 81, 101782
  • Malagila, J. K., Ntim, C. G., & Orazalin, N. S. (2024). Board sustainability committees, climate change initiatives, carbon performance, and market value. British Journal of Management, 35(1), 295-320.
  • MEB, (2022). Çevre Eğitimi ve İklim Değişikliği dersi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı. https://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=1143
  • Menteşe, S. (2017). Çevresel sürdürülebilirlik açısından toprak, su ve hava kirliliği: Teorik bir inceleme. Journal of International Social Research, 10(53).
  • Metzger, E., & Parry, S. (2023). Barriers to learning for sustainability: A teacher perspective. Sustainable Earth Reviews, 6(1), 2.
  • Ministry of Development (2012). Turkey’s sustainable development plan. Claiming the future. Ankara: Ministry of Development.
  • Morgil, F. İ., & Yücel, A. S. (1999). Çevre eğitiminin geliştirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 1(1), 76-89.
  • Noy, C. (2008). Sampling knowledge: The hermeneutics of snowball sampling in qualitative research. International Journal of Social Research Methodology, 11(4), 327-344. doi:10.1080/13645570701401305.
  • Orion, N., & Vasconcelos, C. (2021). Earth science education as a key component of education for sustainability. Sustainability, 13(3), 1316.
  • Özdemir, O. (2010). Doğa deneyimine dayalı çevre eğitiminin ilköğretim öğrencilerinin çevrelerine yönelik algı ve davranışlarına etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 125-138.
  • Özdemir, O. (2022). İnsanın Doğaya Bakışında Yol Ayırımı ve Doğa Yazını Destekli Sürdürülebilirlik Eğitimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (54), 1425-1434.
  • Öztemel, E. (2018). Eğitimde yeni yönelimlerin değerlendirilmesi ve eğitim 4.0. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 1(1), 25-30.
  • Öztürk, M. (2017). Sürdürülebilir gelişme odaklı eğitim: Kuramsal çerçeve, tarihsel gelişim ve uygulamaya dönük öneriler. İlköğretim Online, 16(4), 1-11.
  • Patton, M. Q. (2002). Qualitative research & evaluation methods. USA: SAGE Publications.
  • Rickinson, M. (2001). Learners and learning in environmental education: A critical review of the evidence. Environmental education research, 7(3), 207-320.
  • Robertson, A. (1994). Toward constructivist research in environmental education. The Journal of Environmental Education, 25(2), 21-31.
  • Sağlam, N., & Uzun, N. (2007). Orta öğretimde çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitimi programları hakkındaki görüşleri. Eurasian Journal of Educational Research, 26(26), 176-187.
  • Sağlam, N., & Uzun, N. (2007). Ortaöğretimde çevre eğitimi ve öğretmenlerin çevre eğitimi programları hakkındaki görüşleri. Eurasian Journal of Educational Research, 26(26), 176-187.
  • Saldı, M., Selimoğlu, S.K. (2021). Covid-19 etkisinde sürdürülebilirliğin sağlanması ve iç denetimin değişen rotası. Denetişim, (22), 5-14.
  • Salīte, I. (2008). Educational action research for sustainability: Constructing a vision for the future in teacher education. Journal of Teacher Education for Sustainability, 10(2008), 5-16.
  • Saloranta, S., & Uitto, A. (2017). Subject teachers as educators for sustainability: A survey study. Education Sciences, 7(1), 8.
  • Scoones, I. (2007) Sustainability, Development in Practice, 17(4-5), 589-596.
  • Sönmez, D. (2018). Üniversite öğrencileri için çevre etiğinin gerekliliği: Türkiye’de konuyla ilgili yapılan çalışmaların değerlendirilmesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(1), 18-27.
  • Sungurtekin, Ş. (2001). “Uygulamalı çevre eğitimi projesi” kapsamında ana ve ilköğretim okullarında “müzik yoluyla çevre eğitimi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 167-178.
  • Tavşan, F., & Yanılmaz, Z. (2019). Eğitim yapılarında sürdürülebilir yaklaşımlar. Sanat ve Tasarım Dergisi, (24), 359-383.
  • Tayanç, M., & Tösten, R. (2024). Kültür inşasında mekân olarak modernist okul tarzına yönelik bir eleştiri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 23(89), 407-418.
  • TBMM (1982). Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. Türkiye Büyük Millet Meclisi https://www5.tbmm.gov.tr/anayasa.htm
  • Turhan, E. (2012). Eğitim ve sürdürülebilir kalkınma (ESD) kavramı ve Türkiye’de okulların eko okula değişim ve dönüşümlerinde okul yöneticilerinin rolü. Education Sciences, 7(1), 99-108.
  • Uğurlar, A. (2017). Turizmde sürdürülebilirlik: Bir ölçülebilirlik aracı olarak göstergelerin önemi. İdealkent, 8(21), 118-140.
  • UNESCO, (1978). Final report of the intergovernmental conference of environmental education. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000032763
  • UNESCO, (2015). Education 2030: Towards Inclusive and Equitable Quality Education and Lifelong Learning for All: World Education Forum. https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000233247
  • United Nations. (1973). Report of the United Nations conference on the human environment. United Nations Publication. https://digitallibrary.un.org/record/523249?v=pdf
  • United Nations. (1993). Report of the United Nations conference of environment and development. United Nations Publications. https://digitallibrary.un.org/record/168679?v=pdf
  • Van Petegem, P., Vanhoof, J., & Verhelst, D. (2023). School effectiveness for education for sustainable development (ESD): What characterizes an ESD-effective school organization?. Educational Management Administration & Leadership, 51(2), 502-525.
  • Varlı, M. (2023). Ortaokul binalarının mekânsal kalite ve konfor özelliklerinin örnekler üzerinden incelenmesi. KAPU Trakya Mimarlık ve Tasarım Dergisi, 3(2), 148-170.
  • Verep, H., & Vural, G. (2022). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilinci ve farkındalığı üzerine çalışmalar. Journal of Anatolian Environmental and Animal Sciences, 7(3), 331-335.
  • Yeni, O. (2014). Sürdürülebilirlik ve sürdürülebilir kalkınma: Bir yazın taraması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3), 181-208.
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Toplam 124 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Eğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Ekonomisi (Diğer)
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Ata Gündüz Uygun 0009-0007-7802-4714

Mustafa Bayrakcı 0000-0002-7196-6203

Erken Görünüm Tarihi 10 Mayıs 2025
Yayımlanma Tarihi 30 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 18 Nisan 2025
Kabul Tarihi 10 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 6 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Uygun, A. G., & Bayrakcı, M. (2025). Teachers’ Perspectives on Environmental Education Practices in Schools from the Perspective of Sustainable Schools. Political Economy and Management of Education, 6(1), 18-44.

Copyrights for the articles are retained by the author(s), with first publication rights granted to the Journal.

The work is licensed under the terms of Creative Commons Attribution 4.0 International License.

Creative Commons License