An Examination Of Ottoman Turkish And Persian Manuscripts On The Sciences Of Tajwīd And Qırāʾāt In The Kastamonu Manuscript Library
Öz
In this study, Ottoman Turkish and Persian manuscripts on the sciences of Qirāʾāt and Tajwīd housed in the Kastamonu Manuscript Library have been examined. According to the library records, there are a total of 48 manuscripts 45 in Ottoman Turkish and 3 in Persian. During the course of the research, four additional Ottoman Turkish manuscripts not listed in the library inventory were identified. As a result, the total number of manuscripts related to the sciences of Qirāʾāt and Tajwīd has increased to 52. This finding clearly highlights the necessity of meticulously reviewing library records and identifying missing items. The primary aim of this study is to introduce the content, physical characteristics, and scholarly value of the aforementioned manuscripts, to correct existing errors and incomplete information, and to contribute a reliable academic source to the field of Qirāʾāt studies. Within this framework, incorrect authorship entries in the catalogue have been corrected, and the authors of several anonymous works have been identified. Moreover, manuscripts previously recorded with missing information have been analyzed in detail, providing a valuable dataset for future academic research.
Anahtar Kelimeler
Qirāʾāt Tajwīd Ottoman Turkish Persian Manuscript Kastamonu Manuscript Library
Kaynakça
- Birışık, Abdülhamit. Kıraat İlmi Ve Tarihi. Emin Yayınları, 2018.
- Bursalı Mehmed Tahir. Osmanlı Müellifleri. 3 Cilt. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1333.
- Can, Mustafa. Bursa İnebey Kütüphanesinde Bulunan Kırâat Ve Tecvîd İlmine Dair Yazma Eserler. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
- Doğan, Hasan. “Türk İslâm Edebiyatında Edebî Bir Tür Olarak Resm-i Osmânî Konulu Manzumeler ve Cefâyî’nin Resm-i Hatt-ı Kur’ân’a Dâ’ir Manzûme’si”. Tefsir Araştırmaları Dergisi 8/2 (30 Ekim 2024), 714-742.
- Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 5 Şubat 2025. http://sozluk.gov.tr
- İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed. Müncidü’l-mukriʾîn ve mürşidü’t-tâlibîn. nşr. Ali b. Muhammed el-Imrân. b.y.: y.y., ts.
- İbnü’l-Esîr, İzzeddin Ali b. Muhammed eş-Şeybânî. Üsdü’l-gābe fî maʿrifeti’s-sahâbe. nşr. Muhammed İbrâhim el-Bennâ - Muhammed Ahmed Aşur. 7 Cilt. Kahire: Dârü’ş-Şaab, 1390/1970.
- İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâluddîn Muhammed b. Mukerram. Lisânü’l-ʿArab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’s-Sâdır, ts.
- Kavâ‘id-i Küllî. Kastamonu: Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi, 3571/11, 81b-83b. https://portal.yek.gov.tr/works/detail/459593
- Kur’ân Yolu. Erişim 1 Ocak 2025. https://kuran.diyanet.gov.tr
- Mehmed Zühdü. Tehassür: Ahmed Siyahi (k.s) ve Oğlu Seyyid Ahmed Hicabi (k.s.) Hazretleri. nşr. Muzaffer Ertaş - Kemal Topçu. Kastamonu: Ayvatoğlu Ofset, 1996.
- Mukaddimetu’l-Manzûme fî Tecvîdi’l-Kur’âni’l-Azîm. Kastamonu: Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi, 2123/26, 383a-390b. https://portal.yek.gov.tr/works/detail/457122
- Özmen, Abdulsamet. “Türk Edebi̇yatında Manzum Tecvîdlerden Ri̇sâle-i Tecvîd”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 8/4 (2019), 1988-2005.
- Râgıb el-İsfahânî, Hüseyin b. Muhammed. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. thk. Safvân Adnân Dâvûdî. Beyrut: ed-Dârü’ş-Şâmiyye, 1412/1992.
- Yılmaz, Necdet, “Hâlid-i Bağdâdî’nin Son Halifesi Kastamonulu Ahmed-i Siyâhî: -Hayatı, Eseri ve Vakfiyesi-”. Usûl: İslam Araştırmaları 32 (2019), 39-68
Kastamonu Yazma Eserler Kütüphanesi’ndeki Tecvid ve Kıraat İlmiyle İlgili Osmanlı Türkçesi ve Farsça Yazma Eserlerin İncelenmesi
Öz
Bu çalışmada, Kastamonu Yazma Eserler Kütüphanesi’nde yer alan kıraat ve tecvid ilimlerine dair yazılmış Osmanlı Türkçesi ve Farsça yazma eserler incelenmiştir. Kütüphane kayıtlarına göre Osmanlı Türkçesi 45 ve Farsça 3 olmak üzere toplam 48 yazma eser bulunmaktadır. Araştırma sırasında kütüphane envanterinde yer almayan 4 adet Osmanlı Türkçesi yazma eser daha tespit edilmiştir. Bu tespit sonucunda, kıraat ve tecvid ilimleriyle ilgili yazma eserlerin toplam sayısı 52’ye ulaşmıştır. Bu durum, kütüphane kayıtlarının titizlikle gözden geçirilmesi ve eksik eserlerin tespiti konusundaki gerekliliği açıkça ortaya koymaktadır. Çalışmanın temel amacı, söz konusu yazma eserlerin içeriklerini, fiziki niteliklerini ve bilimsel değerlerini tanıtmak, mevcut olan eksik ve hatalı bilgileri düzeltmek, ayrıca kıraat literatürüne katkı sunacak ilmi bir kaynak oluşturmaktır. Bu çerçevede çalışmada, demirbaş kayıtlarında yer alan hatalı telif isimleri düzeltilmiş, katalogda müellifi belirtilmeyen eserlerin yazarları tespit edilmiştir. Ayrıca eksik bilgilerle kaydedilmiş eserler detaylı bir şekilde analiz edilerek akademik çalışmalara kaynak oluşturacak bir veri sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Kıraat Tecvid Osmanlıca Farsça Yazma Eser Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi.
Etik Beyan
Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.
Teşekkür
Katkısı geçecek tüm hocalarımıza çok teşekkür ederiz.
Kaynakça
- Birışık, Abdülhamit. Kıraat İlmi Ve Tarihi. Emin Yayınları, 2018.
- Bursalı Mehmed Tahir. Osmanlı Müellifleri. 3 Cilt. İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1333.
- Can, Mustafa. Bursa İnebey Kütüphanesinde Bulunan Kırâat Ve Tecvîd İlmine Dair Yazma Eserler. Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
- Doğan, Hasan. “Türk İslâm Edebiyatında Edebî Bir Tür Olarak Resm-i Osmânî Konulu Manzumeler ve Cefâyî’nin Resm-i Hatt-ı Kur’ân’a Dâ’ir Manzûme’si”. Tefsir Araştırmaları Dergisi 8/2 (30 Ekim 2024), 714-742.
- Güncel Türkçe Sözlük. Erişim 5 Şubat 2025. http://sozluk.gov.tr
- İbnü’l-Cezerî, Ebü’l-Hayr Şemsüddin Muhammed b. Muhammed b. Muhammed. Müncidü’l-mukriʾîn ve mürşidü’t-tâlibîn. nşr. Ali b. Muhammed el-Imrân. b.y.: y.y., ts.
- İbnü’l-Esîr, İzzeddin Ali b. Muhammed eş-Şeybânî. Üsdü’l-gābe fî maʿrifeti’s-sahâbe. nşr. Muhammed İbrâhim el-Bennâ - Muhammed Ahmed Aşur. 7 Cilt. Kahire: Dârü’ş-Şaab, 1390/1970.
- İbn Manzûr, Ebu’l-Fadl Cemâluddîn Muhammed b. Mukerram. Lisânü’l-ʿArab. 15 Cilt. Beyrut: Dâru’s-Sâdır, ts.
- Kavâ‘id-i Küllî. Kastamonu: Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi, 3571/11, 81b-83b. https://portal.yek.gov.tr/works/detail/459593
- Kur’ân Yolu. Erişim 1 Ocak 2025. https://kuran.diyanet.gov.tr
- Mehmed Zühdü. Tehassür: Ahmed Siyahi (k.s) ve Oğlu Seyyid Ahmed Hicabi (k.s.) Hazretleri. nşr. Muzaffer Ertaş - Kemal Topçu. Kastamonu: Ayvatoğlu Ofset, 1996.
- Mukaddimetu’l-Manzûme fî Tecvîdi’l-Kur’âni’l-Azîm. Kastamonu: Kastamonu Yazma Eser Kütüphanesi, 2123/26, 383a-390b. https://portal.yek.gov.tr/works/detail/457122
- Özmen, Abdulsamet. “Türk Edebi̇yatında Manzum Tecvîdlerden Ri̇sâle-i Tecvîd”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi 8/4 (2019), 1988-2005.
- Râgıb el-İsfahânî, Hüseyin b. Muhammed. el-Müfredât fî garîbi’l-Kur’ân. thk. Safvân Adnân Dâvûdî. Beyrut: ed-Dârü’ş-Şâmiyye, 1412/1992.
- Yılmaz, Necdet, “Hâlid-i Bağdâdî’nin Son Halifesi Kastamonulu Ahmed-i Siyâhî: -Hayatı, Eseri ve Vakfiyesi-”. Usûl: İslam Araştırmaları 32 (2019), 39-68
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kuran-ı Kerim Okuma ve Kıraat |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 28 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Şubat 2025 |
| Kabul Tarihi | 25 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 15 |
