Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

PERSPEKTİFTE FOTOGRAFİK GÖRÜNTÜ; GÖRSEL ALGI VE MESAFE ALGISININ TEORİK ANALİZİNE YÖNELİK MODEL ÖNERİSİ*

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 21 - 44, 20.06.2025

Feyza Nur Dişkaya , Damla Altuncu , Aliye Rahşan Karabetça

Öz

Bu çalışma, perspektifin sadece teknik bir beceri olmanın ötesinde, insanın görsel algısının
karmaşık doğasını yansıtan fotografik bir görüntü olduğunu vurgulamaktadır. Perspektif,
mekanın algılanışındaki bakış açısını ifade etmek için kullanılmaktadır. Gerçek hayatta
mekandaki nesneler arasındaki mesafe algısı farklı açılardan boyut, konum vb. faktörler
bakımından farklılık gösterebilmekte ve yanılsama oluşturmaktadır. Bu yanılsamalar,
farklı kamera açılarından elde edilen çoklu üç boyutlu görüntüler ile perspektifin ve görsel
algının dinamiklerini göstermek için bu çalışmada kullanılmıştır. Sabit iki nesne arasındaki
mutlak derinliğin sabit kalmasına rağmen göreceli derinliğin değiştiğini ve bunun
mutlak derinliğin farklı olarak algılanmasına sebebiyet verdiği ileri sürülmektedir. Bu hipotezin
analizi üzerinden görsel algı ve mesafe algısının teorik analizine yönelik model
önerisinde bulunulmuştur. Bu çalışma, iç mekânın perspektif yapısının ve bakış açısının
görsel algı üzerindeki etkilerini incelerken, bu dinamikleri aydınlatmayı hedeflemektedir.
Ayrıca, perspektifin sadece görsel bir temsil olmadığını, aynı zamanda gözlemcinin mekânsal
algısını ve nesnelere yönelik algısal yaklaşımını da şekillendirdiğini ortaya koymaktadır

Anahtar Kelimeler

Fotografik görüntü Mesafe algısı Perspektif Yanılsama.

Kaynakça

  • Atalayer, F. (1994). Görsel Sanatlarda Estetik İletişim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Brogaard, B. and Gatzia, D. E. (2016). Is Color Experience Cognitively Penetrable? Topics in Cognitive Science, 9(1), 193–214.
  • Chuang, H. C., Tseng, H. Y., & Tang, D. L. (2023). An eye tracking study of the application of gestalt theory in photography. Journal of eye movement research, 16(1), 10.16910/jemr.16.1.5. https://doi.org/10.16910/jemr.16.1.5
  • Dartar, S. (2023). Rönesans, Barok ve Rokoko Ekseninde Bir Teknik Olarak Yanılsama Kavramı. Erciyes Akademi, 37(3), 1418-1438.
  • Dişkaya, F., N., (2024), İç Mimarlık Perspektif Eğitiminde Görme Biçimine Yönelik Deneyim Odaklı İnformel Bir Model Önerisi: Mimari Fotoğraf, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Ebbinghaus, H. (1913). Grundzüge der Psychologie. 2. Band [Fundamentals of Psychology, Vol. 2]. Veith & Comp.
  • Erkelens, C. J. (2015). The Perspective Structure of Visual Space. i-Perception, 6(5). https://doi.org/10.1177/2041669515613672
  • Erkelens, C. (2018). Multiple Photographs of a Perspective Scene Reveal the Principles of Picture Perception. Vision, 2(3), 26. https://doi.org/10.3390/vision2030026 Font-Reaulx, D. d. (2012). Painting and photography 1839-1914. Paris: Flammarion.
  • Fröbes, J. (1923). Lehrbuch der experimentellen Psychologie (Band 1) [Textbook of Experimental Psychology (Vol. 1)]. Herder.
  • Gözütok, M. (2018). Descartes’in Görme Kuramı, Felsefe Arkivi, 48. Sayı, 2018/I, 1-20.
  • Günay, R. (2020). Mimarlık Fotoğrafı. İstanbul: Yem Yayın.
  • Heinrich, M. (2014). Basics Fundamentals of Presentation Architectural Photography. Switzerland: Birkhauser Verlag gmbh.
  • Hofmann, F. B. (1920). Die Lehre vom Raumsinn des Auges [Theory of the spatial sense of the eye]. Springer.
  • Juricevic, I. and Kennedy, J. M. (2006). Looking at perspective pictures from too far, too close, and just right. Journal of Experimental Psychology: General, 135(3), 448–461.
  • https://doi.org/10.1037/0096-3445.135.3.448 Kaptan, A, Y., (2018), Temel Fotoğrafçılık, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eşkişehir.
  • ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 44 Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 21-44
  • Kim, J.J.-J.; Harris, L.R. Can People Infer Distance in a 2D Scene Using the Visual Size and Position of an Object? Vision, 6(2), 25. https://doi.org/10.3390/vision6020025
  • Ocvirk, G. Otto, Stinson, Robert E., Wigg, Philip R., Bone Robert O. & Cayton, David L. (2015), Sanatın Temelleri, Çeviren Nur Balkır Kuru, 1. Baskı, İzmir, Karakalem Kitabevi Yayınları.
  • Oppel, J. J. (1855). Uber geometrisch-optische Tauschungen (Wade et al., Trans.) [On geometrical optical illusions]. Jahresbericht des physikalischen Vereins zu Frankfurt am Main, 37–47. (Original work published 1854)
  • Oskay, H. A., Büyükkol, S., (2020) Geniş Açı Fotografik Perspektifin Figüratif Resim Sanatında Kullanımı, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2020, Cilt: 13, Sayı: 29, 404-414. GENİŞ
  • Shapter, M. (1999). Perception of depth in photographs. Journal of Audiovisual Media in Medicine, 22(2), 71–74. https://doi.org/10.1080/014051199102188
  • Suler, J. ve Zakia, R. D. (2018), Görme Biçimi Olarak Fotoğraf (Çev: Tuğçe Ayteş) , İstanbul: The Kitap Yayınları.
  • Uğur, E. (2018). Op-Art (Optik Sanat) Akımının Görsel Algı ve Grafik Tasarım Kavramları Açısından Tanımlanması, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 17, 231-258.
  • Uzun, İ., (2021). Fotoğraf Sanatsallığının İnşasında Işık ve Görsel Algı İlişkisi. yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 26, 145-160.
  • Takezawa, T. (2013). Perceived Relative Distance Depends on the Size Ratio of Targets in Photographs. Perception, 42(3), 282–293. https://doi.org/10.1068/p7194 Turan, E. (2014). Fotoğraf: Belleği Olan Ayna, Sanat - Tasarım Dergisi, 1(2), 19-24.
  • Wundt, W. M. (1898). Die geometrisch-optischen Tauschungen [The geometrical-optical illusions]. Ahandlungen der Koniglich Sachsischen Gesellschaft der Wissenschaften. Bd, 42, 56–178. http 1. quadratura | Art History Glossary (stephens.edu) (Erişim Tarihi: 10.06.2024)
  • http 2. https://www.architecturaldigest.com/gallery/trompe-loeil (Erişim Tarihi: 10.06.2024) http 3. Op art - Wikipedia (Erişim tarihi: 29.05.2024)
  • http 4. https://www.saatchiart.com/art/Photography-Ghost-Hallway-triptych-11x17-inches-each/523131/3910982/view (Erişim tarihi: 10.06.2024

PHOTOGRAPHIC IMAGE IN PERSPECTIVE: A MODEL PROPOSAL FOR THEORETICAL ANALYSIS OF VISUAL PERCEPTION AND DISTANCE ESTIMATION

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 21 - 44, 20.06.2025

Feyza Nur Dişkaya , Damla Altuncu , Aliye Rahşan Karabetça

Öz

This study emphasizes that perspective is not merely a technical skill but a photographic
image reflecting the complex nature of human visual perception. Perspective is used to express
a viewpoint in the perception of space. In real life, the perception of distance between
objects in a space can vary from different angles in terms of dimensions, position, etc., creating
illusions. These illusions, demonstrated through multiple three-dimensional visuals
obtained from different camera angles, are used in this study to showcase the dynamics of
perspective and visual perception. It is proposed that although the absolute depth between
two fixed objects remains constant, the relative depth changes, leading to a different
perception of the absolute depth. Based on the analysis of this hypothesis, a model for the
theoretical analysis of visual perception and distance perception is proposed. This study
aims to illuminate these dynamics while examining the effects of the perspective structure
and viewpoint of interior spaces on visual perception. Furthermore, the findings reveal that
perspective is not just a visual representation but also shapes the observer's spatial perception
and perceptual approach towards objects.

Anahtar Kelimeler

Photographic image Distance perception Perspective Illusion.

Kaynakça

  • Atalayer, F. (1994). Görsel Sanatlarda Estetik İletişim. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Brogaard, B. and Gatzia, D. E. (2016). Is Color Experience Cognitively Penetrable? Topics in Cognitive Science, 9(1), 193–214.
  • Chuang, H. C., Tseng, H. Y., & Tang, D. L. (2023). An eye tracking study of the application of gestalt theory in photography. Journal of eye movement research, 16(1), 10.16910/jemr.16.1.5. https://doi.org/10.16910/jemr.16.1.5
  • Dartar, S. (2023). Rönesans, Barok ve Rokoko Ekseninde Bir Teknik Olarak Yanılsama Kavramı. Erciyes Akademi, 37(3), 1418-1438.
  • Dişkaya, F., N., (2024), İç Mimarlık Perspektif Eğitiminde Görme Biçimine Yönelik Deneyim Odaklı İnformel Bir Model Önerisi: Mimari Fotoğraf, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • Ebbinghaus, H. (1913). Grundzüge der Psychologie. 2. Band [Fundamentals of Psychology, Vol. 2]. Veith & Comp.
  • Erkelens, C. J. (2015). The Perspective Structure of Visual Space. i-Perception, 6(5). https://doi.org/10.1177/2041669515613672
  • Erkelens, C. (2018). Multiple Photographs of a Perspective Scene Reveal the Principles of Picture Perception. Vision, 2(3), 26. https://doi.org/10.3390/vision2030026 Font-Reaulx, D. d. (2012). Painting and photography 1839-1914. Paris: Flammarion.
  • Fröbes, J. (1923). Lehrbuch der experimentellen Psychologie (Band 1) [Textbook of Experimental Psychology (Vol. 1)]. Herder.
  • Gözütok, M. (2018). Descartes’in Görme Kuramı, Felsefe Arkivi, 48. Sayı, 2018/I, 1-20.
  • Günay, R. (2020). Mimarlık Fotoğrafı. İstanbul: Yem Yayın.
  • Heinrich, M. (2014). Basics Fundamentals of Presentation Architectural Photography. Switzerland: Birkhauser Verlag gmbh.
  • Hofmann, F. B. (1920). Die Lehre vom Raumsinn des Auges [Theory of the spatial sense of the eye]. Springer.
  • Juricevic, I. and Kennedy, J. M. (2006). Looking at perspective pictures from too far, too close, and just right. Journal of Experimental Psychology: General, 135(3), 448–461.
  • https://doi.org/10.1037/0096-3445.135.3.448 Kaptan, A, Y., (2018), Temel Fotoğrafçılık, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eşkişehir.
  • ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 44 Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 21-44
  • Kim, J.J.-J.; Harris, L.R. Can People Infer Distance in a 2D Scene Using the Visual Size and Position of an Object? Vision, 6(2), 25. https://doi.org/10.3390/vision6020025
  • Ocvirk, G. Otto, Stinson, Robert E., Wigg, Philip R., Bone Robert O. & Cayton, David L. (2015), Sanatın Temelleri, Çeviren Nur Balkır Kuru, 1. Baskı, İzmir, Karakalem Kitabevi Yayınları.
  • Oppel, J. J. (1855). Uber geometrisch-optische Tauschungen (Wade et al., Trans.) [On geometrical optical illusions]. Jahresbericht des physikalischen Vereins zu Frankfurt am Main, 37–47. (Original work published 1854)
  • Oskay, H. A., Büyükkol, S., (2020) Geniş Açı Fotografik Perspektifin Figüratif Resim Sanatında Kullanımı, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2020, Cilt: 13, Sayı: 29, 404-414. GENİŞ
  • Shapter, M. (1999). Perception of depth in photographs. Journal of Audiovisual Media in Medicine, 22(2), 71–74. https://doi.org/10.1080/014051199102188
  • Suler, J. ve Zakia, R. D. (2018), Görme Biçimi Olarak Fotoğraf (Çev: Tuğçe Ayteş) , İstanbul: The Kitap Yayınları.
  • Uğur, E. (2018). Op-Art (Optik Sanat) Akımının Görsel Algı ve Grafik Tasarım Kavramları Açısından Tanımlanması, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Sayı: 17, 231-258.
  • Uzun, İ., (2021). Fotoğraf Sanatsallığının İnşasında Işık ve Görsel Algı İlişkisi. yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 26, 145-160.
  • Takezawa, T. (2013). Perceived Relative Distance Depends on the Size Ratio of Targets in Photographs. Perception, 42(3), 282–293. https://doi.org/10.1068/p7194 Turan, E. (2014). Fotoğraf: Belleği Olan Ayna, Sanat - Tasarım Dergisi, 1(2), 19-24.
  • Wundt, W. M. (1898). Die geometrisch-optischen Tauschungen [The geometrical-optical illusions]. Ahandlungen der Koniglich Sachsischen Gesellschaft der Wissenschaften. Bd, 42, 56–178. http 1. quadratura | Art History Glossary (stephens.edu) (Erişim Tarihi: 10.06.2024)
  • http 2. https://www.architecturaldigest.com/gallery/trompe-loeil (Erişim Tarihi: 10.06.2024) http 3. Op art - Wikipedia (Erişim tarihi: 29.05.2024)
  • http 4. https://www.saatchiart.com/art/Photography-Ghost-Hallway-triptych-11x17-inches-each/523131/3910982/view (Erişim tarihi: 10.06.2024
Toplam 28 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Görsel Kültür
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Feyza Nur Dişkaya 0000-0002-7776-4450

Damla Altuncu 0000-0001-5276-2275

Aliye Rahşan Karabetça 0000-0001-9157-4648

Yayımlanma Tarihi 20 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 15 Ocak 2024
Kabul Tarihi 29 Temmuz 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Dişkaya, F. N., Altuncu, D., & Karabetça, A. R. (2025). PERSPEKTİFTE FOTOGRAFİK GÖRÜNTÜ; GÖRSEL ALGI VE MESAFE ALGISININ TEORİK ANALİZİNE YÖNELİK MODEL ÖNERİSİ*. Sanat Ve Tasarım Dergisi, 15(1), 21-44.
 Kapak Resmi İndir