Öz
Tasarım, yaşamın her alanında anlam oluşturma ve iletişim kurma bağlamında belirgin
bir etki bıraktığından, çağımızın gereksinimleri farklı niteliklere odaklanmaktadır. Bu odak
noktaları, tasarım okuryazarlığını vurgulayarak sürdürülebilir toplumların gelişimine katkıda
bulunan bir tasarım yetkinliği ortaya çıkarmaktadır. Özellikle eğitim perspektifinden
tasarım okuryazarlığı kavramı, sorgulama, yeniden düşünme ve dönüştürme becerilerini
geliştirerek; eleştirel düşünme, kültürel anlayış ve küresel perspektiflere değinmektedir. Bu
bağlamda, teorik bir çerçevede incelenen tasarım kültürü dersi, tasarım okuryazarlığına
etkisiyle öne çıkmaktadır. Araştırmanın amacı, tasarım kültürü eğitiminin tasarım okuryazarlık
becerilerine etkisini ve bu etkinin kavramsal temellerini değerlendirmektedir. Bu
amaçla nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniğiyle veriler toplanmıştır. Görüşmelerin
içeriği, öğrencilerin tasarım kültürü dersinin etkilerini tasarım okuryazarlığı açısından
değerlendirmelerine odaklanmış; veriler, içerik analizi yöntemiyle analiz edilerek
kategorilere ayrılarak açıklanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, tasarım kültürü dersinin
öğrencilerin estetik gelişim, çoklu bakış açısı, tasarım bilinci, tarihsel ve kavramsal bilgi
edinme, nesne ve tasarım analizi, eleştirel tasarım incelemesi gibi alanlardaki becerilerine
katkıda bulunduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca, tasarım kültürü dersinin örnek kazanımlara
sahip olarak, öğrencilerin tasarım okuma becerilerini desteklediği belirlenmiştir. Araştırma,
teorik tasarım kültürü eğitiminin, tasarım okuryazarlığının geliştirilmesinde etkili bir
araç olabileceğini vurgulamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Tasarım Tasarım okuryazarlığı Eleştirel düşünme Tasarım kültürü Tasarım eğitimi.
Kaynakça
- Berger, J. (2020). Görme Biçimleri. (Y. Salman, çev.). İstanbul: Metis Yayınları
- Bravo, Ú., Nielsen, L. M., Lutnæs, E., Bohemia, E., & Börekçi, N. A. (2022). Design Literacies: pasts, presents, and possible futures. in Lockton, D., Lenzi, S., Hekkert, P., Oak, A., Sádaba, J., Lloyd, P. (Eds.), DRS2022: Bilbao, 25 June - 3 July, Bilbao, Spain. DOI: 10.21606/drs.2022.1065
- Chen, Q., & Lin, S. (2021). Discussion on the Importance of Design Literacy to the Development of Fine Arts Education in Middle Schools. Proceedings of the 2nd International Conference on Language, Art and Cultural Exchange (ICLACE 2021). DOI: 10.2991/assehr.k.210609.007.
- Christensen, K. S., Hjort, M., Iversen, O. S., & Smith, R. C. (2018). Understanding design literacy in middle school education: Assessing students’ stance towards inquiry. International Journal of Technology and Design Education, 28, 1-22. DOI: 10.1007/s10798-018-9459-y
- Cope, B., & Kalantzis, M. (Eds.). (2000). Multiliteracies: Literacy learning and the design of social futures. Psychology Press.
- Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining Validity in Qualitative Inquiry. Theory Into Practice, 39(3), 124-130. DOI: 10.1207/s15430421tip3903_2
- Creswell, J.W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. 3. Baskı, Ankara: Eğiten Kitap Yayınevi.
- Erstad, O. (2010). Educating the digital generation. Nordic journal of digital literacy, 5(1), 56-71.
- Heller, S. (2004). Design Literacy Understanding Graphic Design (2nd ed.). New York: Allworth Press.
- Kellner, D. (2002). Technological Revolution, Multiple Literacies and the Restructuring of Education. In I. Snyder (Ed.), Silicon Literacies, (pp. 154–169). London and New York: Routledge.
- Kress, G. (2003). Literacy in the New Media Age (1st ed.). Routledge. DOI: 10.4324/9780203299234
- ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 82
- Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 64-82
- Lemke, J. L. (1998). Metamedia literacy: Transforming meanings and media. In D. Reinking, M. McKenna, L. D. Laboo, & R. D. Kieffer (Eds.), Handbook of literacy and technology: Transformations in a Post-Typographic World. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
- Lutnæs, E. (2015). Imagining the unknown - Responsible creativity for a better tomorrow. FormAkademisk, 8(1). DOI: 10.7577/formakademisk.1404
- Lutnæs, E. (2020). Empowering responsible design literacy. RChD: creación y pensamiento, 5(8), 11-22. DOI: 10.5354/0719-837X.2020.56120
- Nelson, H. G., & Stolterman, E. (2012). The Design Way: International Change in an Unpredictable World (2nd ed.). Cambridge, MA; London: The MIT Press.
- Nielsen, L. M., & Brænne, K. (2013). Design literacy for longer-lasting products. Studies in material thinking, 9, 1-9.
- Pacione, C. (2010). Evolution of the mind: A case for design literacy. Interactions, 17(2), 6–11.
- Popovic, V. (2002). Design activity structural categories. In N. Cross, H. Christiaans, & K. Dorst (Eds.), Analysing design activity. Chichester: John Wiley and Sons.
- Snyder, I. (Ed.). (2002). Silicon literacies: Communication, innovation and education in the electronic age. Psychology Press.
- UNESCO, (1997). Education for a sustainable future: A transdisciplinary vision for concerted action.
- Van Raaij, F. W. (2005). Applied Consumer Behaviour. London: Longman.
- Vanada, D. I., & Vanada, D. I. (2022). Dynamic learning: A learner-centered paradigm in art and design in Lockton, D., Lenzi, S., Hekkert, P., Oak, A., Sádaba, J., Lloyd, P. (Eds.), DRS2022: Bilbao, 25 June - 3 July, Bilbao, Spain. DOI: 10.21606/drs.2022.268
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Zec, P. (2002). Lifestyle and Product Culture for a Global Age: Good Design. Innovation, Summer, 34-38.
Öz
Design has a significant impact on all aspects of life by creating meaning and facilitating
communication. Therefore, the demands of our time emphasise different qualities that demonstrate
design competence. This competence contributes to the development of sustainable
societies by promoting design literacy. The concept of design literacy addresses critical
thinking, cultural understanding, and global perspectives, particularly from an educational
perspective. It fosters skills such as questioning, rethinking, and transforming. The Design
Culture course, analyzed in a theoretical framework, stands out for its impact on design
literacy. The research aims to evaluate the impact of design culture education on design
literacy skills. Data were collected through interviews, a qualitative research method. The
interviews focused on the students' assessments of the influence of the design culture course
on design literacy. Data were analysed using content analysis and categorised accordingly.
The results indicate that the Design Culture course enhances students' skills in various
areas, including aesthetic development, multiple perspectives, design awareness, historical
and conceptual knowledge, object and design analysis, and critical design analysis. Additionally,
the course supports students' ability to interpret designs through exemplary achievements.
The research highlights that education in theoretical design culture can effectively
enhance design literacy.
Anahtar Kelimeler
Design Design literacy Critical thinking Design culture Design education.
Kaynakça
- Berger, J. (2020). Görme Biçimleri. (Y. Salman, çev.). İstanbul: Metis Yayınları
- Bravo, Ú., Nielsen, L. M., Lutnæs, E., Bohemia, E., & Börekçi, N. A. (2022). Design Literacies: pasts, presents, and possible futures. in Lockton, D., Lenzi, S., Hekkert, P., Oak, A., Sádaba, J., Lloyd, P. (Eds.), DRS2022: Bilbao, 25 June - 3 July, Bilbao, Spain. DOI: 10.21606/drs.2022.1065
- Chen, Q., & Lin, S. (2021). Discussion on the Importance of Design Literacy to the Development of Fine Arts Education in Middle Schools. Proceedings of the 2nd International Conference on Language, Art and Cultural Exchange (ICLACE 2021). DOI: 10.2991/assehr.k.210609.007.
- Christensen, K. S., Hjort, M., Iversen, O. S., & Smith, R. C. (2018). Understanding design literacy in middle school education: Assessing students’ stance towards inquiry. International Journal of Technology and Design Education, 28, 1-22. DOI: 10.1007/s10798-018-9459-y
- Cope, B., & Kalantzis, M. (Eds.). (2000). Multiliteracies: Literacy learning and the design of social futures. Psychology Press.
- Creswell, J. W., & Miller, D. L. (2000). Determining Validity in Qualitative Inquiry. Theory Into Practice, 39(3), 124-130. DOI: 10.1207/s15430421tip3903_2
- Creswell, J.W. (2017). Araştırma Deseni: Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. 3. Baskı, Ankara: Eğiten Kitap Yayınevi.
- Erstad, O. (2010). Educating the digital generation. Nordic journal of digital literacy, 5(1), 56-71.
- Heller, S. (2004). Design Literacy Understanding Graphic Design (2nd ed.). New York: Allworth Press.
- Kellner, D. (2002). Technological Revolution, Multiple Literacies and the Restructuring of Education. In I. Snyder (Ed.), Silicon Literacies, (pp. 154–169). London and New York: Routledge.
- Kress, G. (2003). Literacy in the New Media Age (1st ed.). Routledge. DOI: 10.4324/9780203299234
- ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 82
- Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 64-82
- Lemke, J. L. (1998). Metamedia literacy: Transforming meanings and media. In D. Reinking, M. McKenna, L. D. Laboo, & R. D. Kieffer (Eds.), Handbook of literacy and technology: Transformations in a Post-Typographic World. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
- Lutnæs, E. (2015). Imagining the unknown - Responsible creativity for a better tomorrow. FormAkademisk, 8(1). DOI: 10.7577/formakademisk.1404
- Lutnæs, E. (2020). Empowering responsible design literacy. RChD: creación y pensamiento, 5(8), 11-22. DOI: 10.5354/0719-837X.2020.56120
- Nelson, H. G., & Stolterman, E. (2012). The Design Way: International Change in an Unpredictable World (2nd ed.). Cambridge, MA; London: The MIT Press.
- Nielsen, L. M., & Brænne, K. (2013). Design literacy for longer-lasting products. Studies in material thinking, 9, 1-9.
- Pacione, C. (2010). Evolution of the mind: A case for design literacy. Interactions, 17(2), 6–11.
- Popovic, V. (2002). Design activity structural categories. In N. Cross, H. Christiaans, & K. Dorst (Eds.), Analysing design activity. Chichester: John Wiley and Sons.
- Snyder, I. (Ed.). (2002). Silicon literacies: Communication, innovation and education in the electronic age. Psychology Press.
- UNESCO, (1997). Education for a sustainable future: A transdisciplinary vision for concerted action.
- Van Raaij, F. W. (2005). Applied Consumer Behaviour. London: Longman.
- Vanada, D. I., & Vanada, D. I. (2022). Dynamic learning: A learner-centered paradigm in art and design in Lockton, D., Lenzi, S., Hekkert, P., Oak, A., Sádaba, J., Lloyd, P. (Eds.), DRS2022: Bilbao, 25 June - 3 July, Bilbao, Spain. DOI: 10.21606/drs.2022.268
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Zec, P. (2002). Lifestyle and Product Culture for a Global Age: Good Design. Innovation, Summer, 34-38.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Görsel Tasarım |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Şubat 2024 |
| Kabul Tarihi | 6 Eylül 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 1 |
