Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

LOUISE BOURGEOIS’NIN SANAT PRATİĞİNDE MEKÂN VE BELLEK İLİŞKİSİ

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 360 - 376, 20.06.2025

Öz

Bu makale Louise Bourgeois’nın sanat pratiğini mekân ve bellek ilişkisi üzerinden okumaya
odaklanır. Hatırlanabilir olanın, mekânda düşlenebilen olduğu fikrine paralel olarak
Bourgeois’nın anılarını görselleştirirken mekândan ne ölçüde faydalandığı eser örnekleriyle
açıklanmıştır. Çalışmada ilk olarak mekânın kimlik üzerindeki etkisi bağlamında “Femme
Maison” serisi incelenmiş ve Bachelard’ın evimizin ilk evrenimiz olduğu yorumu ile ilişkilendirilmiştir.
Sanatçının “Çok Bölmeli İn” adlı çalışmasına anıların konserve edilmesinde
mekânın oynadığı rolü okuyucuyla paylaşmak üzere yer verilmiştir. Bourgeois’nın “Cam
Küreler ve Eller” adlı yerleştirmesi, belleğinden çağırdığı hatıraların yaşayabileceği ve izleyici
tarafından deneyimlenebileceği kolektif bir mekân inşası bakımından ele alınmıştır.
“Kırmızı Odalar (Ebeveynler ve Çocuk)” adlı yerleştirmesi, eşyanın hatırlatıcı gücünün
mekânla birlikte kurgulandığı ve sanatçının dış dünyayla kurduğu etkileşim bağlamında
incelenmiştir. Son olarak belleğin toposla yakın ilişkisine Bourgeois’nın “Örümcek” adlı
eseriyle yaklaşılmış, sanatçının mekân ve nesne kullanımının belleğindeki anıları yeniden
üretirken faydalandığı temel kaynak olduğu fikri üzerinde durulmuştur. Nitel yöntemle
oluşturulan bu makalede döküman analizi, görsel analiz ve literatür tarama modellerinden
yararlanılmıştır.

Kaynakça

  • Abacı, Z. (2023). False Memory: Görsel Sanatlarda Mekân ve Bellek İlişkisi Bağlamında Sahte Anı Kavramı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
  • Bachelard, G. (2017). Mekânın Poetikası (Alp Tümertekin Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Bal, M. (2002). AUTOTOPOGRAPHY: LOUISE BOURGEOIS AS BUILDER. University of Hawai’i Press on behalf of Center for Biographical Research, s. 180-202.
  • Bergson, H. (2015). Madde ve Bellek (Işık Ergüden Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
  • Bieger, L. (2015). No Place Like Home; or, Dwelling in Narrative. New Literary History, s. 17-39.
  • Certeau, M. d. (2009). Gündelik Hayatın Keşfi - I Eylem, Uygulama, Üretim Sanatları (L. Arslan Özcan, Çev). Ankara: Dost Kitabevi.
  • Cicero, M. T. (2017). Bellek İmgeleri, Bellek Mekanları. D. U. Fleckner içinde, Mnemosyne’in Hazine Sandıkları, Platon’dan Derida’ya Bellek Kuramı Üzerine Metinler (s. 48). İstanbul: Umur Yayınları.
  • Connerton, P. (2018). Modernite Nasıl Unutturur (Kübra Kelebekoğlu Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Guggenheim Bilbao. (2024, 09 16). guggenheim-bilbao: https://www.guggenheim-bilbao.eus/en/exhibition/guarida-articulada-1986 adresinden alındı
  • Guggenheim Bilbao. (2024, 09 10). guggenheim-bilbao: https://www.guggenheim-bilbao.eus/en/exhibition/habitacion-roja-nino-y-habitacion-roja-padres adresinden alındı
  • Karaduman, S. (2016). Nesne Düzeni ve İmge Tasavvuru Bağlamında Sanatsal Bir Kurgu Olarak Masumiyet Müzesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Karail, D. D. (2017). Belleğin Yazınsal Bir Anlatımı Olarak Umberto Eco’nun Kraliçe Loana’nın Gizemli Alevi Romanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
  • Merleau-Ponty, M. (2014). Algılanan Dünya/Sohbetler (Ö. Aygün, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
  • MoMA. (2024, 09 16). moma.org: https://www.moma.org/audio/playlist/42/684 adresinden alındı
  • ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 376
  • Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 360-376
  • Monoskop. (2018, 10 06). Monoskop: https://monoskop.org/File:Bourgeois_Louise_1946-47_Femme_Maison.jpg adresinden alındı
  • NGV. (2024, 09 19). ngv.vic.gov: ((https://www.ngv.vic.gov.au/explore/collection/work/57353/) adresinden alındı
  • Nicoletta, J. (1993). Louise Bourgeois’s Femmes-Maisons: Confronting Lacan. Woman’s Art Journal, s. 21-26.
  • Nora, P. (1984). Bellek Tarihin Gözünde Daima Şüphelidir. U. Fleckner içinde, Mnemosyne’in Hazine Sandıkları Platon’dan Derrida’ya Bellek Kuramı Üzerine Metinler (s. 274-279). İstanbul: Umur Yayınları.
  • Pollock, G. (1999). Old Bones and Cocktail Dresses: Louise Bourgeois and the Question of Age. Oxford Art Journal, s. 71-100.
  • Potts, A. (1999). Louise Bourgeois: Sculptural Confrontations. Oxford Art Journal, s. 37-53.
  • Poyraz, E. (2010). 20. Yüzyıl Sonundan Günümüze Çağdaş Sanatta Toplumsal Bellek Etkileşimleri. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
  • Preciado, B. (2024, 09 08). Peau de Rat. Jeudepaume.org: https://archive-magazine.jeudepaume.org/blogs/beatrizpreciado/2013/10/03/revisiting-womanhouse/index.html adresinden alındı
  • Qualls, L. (1994, 10). Louise Bourgeois: The Art of Memory. Performing Arts Journal, s. 38-45.

THE RELATIONSHIP OF SPACE AND MEMORY IN LOUISE BOURGEOIS' ART PRACTICE

Yıl 2025, Cilt: 15 Sayı: 1, 360 - 376, 20.06.2025

Öz

This article focuses on reading Louise Bourgeois's art practice through the relationship
between space and memory. In parallel with the idea that what can be remembered is what
can be imagined in space, the extent to which Bourgeois made use of space while visualizing
her memories is explained with examples of her artworks. In the study, firstly, the "Femme
Maison" series was examined in the context of the effect of space on identity and was associated
with Bachelard's comment that our home is our first universe. The artist's work titled
“Articulated Lair” is included to share with the reader the role played by space in preserving
memories. Bourgeois's installation “Glass Spheres and Hands” is discussed in terms of the
construction of a collective space where the memories she recalls from her memory can live
and be experienced by the viewer. The installation titled “Red Rooms (Parents and Children)”
was examined in the context of the artist's interaction with the outside world, where
the evocative power of objects is constructed together with the space. Finally, the close relationship
of memory with topos is approached with Bourgeois's work “Spider”, and the idea
that the artist's use of space and objects is the main source she uses while reproducing the
memories in her memory is emphasized. In this article, created with qualitative method,
document analysis, visual analysis and literature review models were used.

Kaynakça

  • Abacı, Z. (2023). False Memory: Görsel Sanatlarda Mekân ve Bellek İlişkisi Bağlamında Sahte Anı Kavramı. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
  • Bachelard, G. (2017). Mekânın Poetikası (Alp Tümertekin Çev.). İstanbul: İthaki Yayınları.
  • Bal, M. (2002). AUTOTOPOGRAPHY: LOUISE BOURGEOIS AS BUILDER. University of Hawai’i Press on behalf of Center for Biographical Research, s. 180-202.
  • Bergson, H. (2015). Madde ve Bellek (Işık Ergüden Çev.). Ankara: Dost Kitabevi.
  • Bieger, L. (2015). No Place Like Home; or, Dwelling in Narrative. New Literary History, s. 17-39.
  • Certeau, M. d. (2009). Gündelik Hayatın Keşfi - I Eylem, Uygulama, Üretim Sanatları (L. Arslan Özcan, Çev). Ankara: Dost Kitabevi.
  • Cicero, M. T. (2017). Bellek İmgeleri, Bellek Mekanları. D. U. Fleckner içinde, Mnemosyne’in Hazine Sandıkları, Platon’dan Derida’ya Bellek Kuramı Üzerine Metinler (s. 48). İstanbul: Umur Yayınları.
  • Connerton, P. (2018). Modernite Nasıl Unutturur (Kübra Kelebekoğlu Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık.
  • Guggenheim Bilbao. (2024, 09 16). guggenheim-bilbao: https://www.guggenheim-bilbao.eus/en/exhibition/guarida-articulada-1986 adresinden alındı
  • Guggenheim Bilbao. (2024, 09 10). guggenheim-bilbao: https://www.guggenheim-bilbao.eus/en/exhibition/habitacion-roja-nino-y-habitacion-roja-padres adresinden alındı
  • Karaduman, S. (2016). Nesne Düzeni ve İmge Tasavvuru Bağlamında Sanatsal Bir Kurgu Olarak Masumiyet Müzesi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
  • Karail, D. D. (2017). Belleğin Yazınsal Bir Anlatımı Olarak Umberto Eco’nun Kraliçe Loana’nın Gizemli Alevi Romanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
  • Merleau-Ponty, M. (2014). Algılanan Dünya/Sohbetler (Ö. Aygün, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
  • MoMA. (2024, 09 16). moma.org: https://www.moma.org/audio/playlist/42/684 adresinden alındı
  • ANADOLU ÜNİVERSİTESİ SANAT & TASARIM DERGİSİ 376
  • Sanat&Tasarım Dergisi,15 (1), 2025: 360-376
  • Monoskop. (2018, 10 06). Monoskop: https://monoskop.org/File:Bourgeois_Louise_1946-47_Femme_Maison.jpg adresinden alındı
  • NGV. (2024, 09 19). ngv.vic.gov: ((https://www.ngv.vic.gov.au/explore/collection/work/57353/) adresinden alındı
  • Nicoletta, J. (1993). Louise Bourgeois’s Femmes-Maisons: Confronting Lacan. Woman’s Art Journal, s. 21-26.
  • Nora, P. (1984). Bellek Tarihin Gözünde Daima Şüphelidir. U. Fleckner içinde, Mnemosyne’in Hazine Sandıkları Platon’dan Derrida’ya Bellek Kuramı Üzerine Metinler (s. 274-279). İstanbul: Umur Yayınları.
  • Pollock, G. (1999). Old Bones and Cocktail Dresses: Louise Bourgeois and the Question of Age. Oxford Art Journal, s. 71-100.
  • Potts, A. (1999). Louise Bourgeois: Sculptural Confrontations. Oxford Art Journal, s. 37-53.
  • Poyraz, E. (2010). 20. Yüzyıl Sonundan Günümüze Çağdaş Sanatta Toplumsal Bellek Etkileşimleri. İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi.
  • Preciado, B. (2024, 09 08). Peau de Rat. Jeudepaume.org: https://archive-magazine.jeudepaume.org/blogs/beatrizpreciado/2013/10/03/revisiting-womanhouse/index.html adresinden alındı
  • Qualls, L. (1994, 10). Louise Bourgeois: The Art of Memory. Performing Arts Journal, s. 38-45.
Toplam 25 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Heykel
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Zeynep Abacı 0000-0002-1171-6798

Yayımlanma Tarihi 20 Haziran 2025
Gönderilme Tarihi 14 Ekim 2024
Kabul Tarihi 16 Aralık 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Abacı, Z. (2025). LOUISE BOURGEOIS’NIN SANAT PRATİĞİNDE MEKÂN VE BELLEK İLİŞKİSİ. Sanat Ve Tasarım Dergisi, 15(1), 360-376.