Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

An Assessment of The Evolution of Public Art

Yıl 2025, Sayı: 35 (20. Yıl Armağan Sayısı), 627 - 646, 22.05.2025
https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1483424

Öz

This work is on the evolution of the concept of “art in the public sphere”, which concerns almost all areas of design related to the environment. With its multidisciplinary innovations, the concept of art in the public space has been re-examined by authors who are from two different disciplines (architect and graphic designer); the change from public art to the concept of design in the public space has been discussed through examples. The aim is to give clarity to the concepts used in this area.

At the beginning of the study, definitions were briefly given and the differentiated meanings of “being public and what is art” in our time were examined. The qualifications of “public (space) art” have been compiled on different scale samples made on an international platform. The information about the concepts is based on a literature study conducted on keywords such as urban, urban space and public space relations, art and environment relationship". Then, a classification is tried to be established by determining the common qualities and objectives of art in the public space. The study based on the observations of the researchers is supported by infographics and photographs in which their interpretation takes shape.

Kaynakça

  • Ak, B. (2012) Kültür Endüstrisi Kamusal Alan ve Sanat, Mimarlık Dergisi 364: Mart Nisan 2012. [http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=378&RecID=2902/] Erişim Tarihi: (15.09.2021).
  • Ak, B. (2016) Kamusal Alan, Sanat ve Distopya, Dosya 37, TMMOB Mimarlar Odası, Ankara Şubesi Yayını, s. 24-29.
  • Alankuş, S. (2009) Yeni Bir Kamusallık Tecrübesi için Sanat. Hacettepe Üniversitesi IX. Ulusal Sanat Sempozyumu ‘Kamusal Alanda Sanat’ 18-20 Kasım 2009, Bildiriler Kitabı, s. 20-25.
  • Alat, M. (2020) Fulya Erdemci ile Röportaj: Kamusal Alanda Sanat. [https://www.unlimitedrag.com/post/kamusal-alanda-sanat/] Erişim Tarihi: (20.10.2021).
  • Alparslan, C. (2009) Sanatın Sınırları ve Kamusal Alanda Sanat, Hacettepe Üniversitesi IX. Ulusal Sanat Sempozyumu ‘Kamusal Alanda Sanat’ 18-20 Kasım 2009, Bildiriler Kitabı, s. 26-35.
  • Anonim (2009) “İçindekiler”, IX. Ulusal Sanat Sempozyumu Bildiri Kitabı, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi.
  • Bilelefeld, B., El Khouli, S. (2010) Kentsel Planlama ve Mimari Bağlam. Adım Adım Tasarım Fikirleri, çev. Volkan Atmaca, Yem Yayınları, İstanbul, s. 20-38.
  • Birsel, S. (2021) Seminer Notları, Herkes için Sanat Çalıştayı, 26 Nisan-3 Mayıs 2021, EMAA, Lefkoşa. https://emaa-cyp.org/herkes-icin-sanat/kamusal-sanat-atolye-calistayi-2/
  • Caner, G. (2021) Yeni Bir Bellek Mekânı: Dijital Pandemi Belleği, Mimarca, Yıl:33, Sayı:91, s. 46-52.
  • Çalışır, Adem. P., Şimşek İlhan, B., Aytaç D., Ö., Birer, E. (2019) Tarihi Dokuda Kentsel Müdahale Biçimi Olarak Kamusal Sanat: Amasya Örneği, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Aralık’19 Cilt: 12, Sayı: 24, s. 650-676.
  • EMAA (2021) Herkes için Sanat Projesi, Lefkoşa. https://emaa-cyp.org/
  • Erbay, M. (2011) Müzelerde Sergileme ve Sunum Tekniklerinin Planlanması, Beta Yayınları.
  • Glaser, M. (2000) Art is Work. The Educators Symposium, NY.
  • Gombrich, E. H. (1986) Sanatın Öyküsü, Remzi Kitabevi Yayınları.
  • Gökgür, P. (2006) Kamusal Alanın Temel Nitelikleri, Mimar.ist Dergisi, Sayı: 6, TMMOB İstanbul Mimarlar Odası Yayını, İstanbul, s. 62-66.
  • Güney, Z. (2007) Kamusal Alan Nedir? Kamusal Mekân Nedir? [htps://v3.arkitera.com/haber 21487 kamusal-alan-nedir-kamusal-mekân-nedir.html] Erişim tarihi (15.09.2021)
  • Gürdere Akdur, S. (2016) Kamusal Sanat ve Kamusallık Kavramı, (n) Beyin Dergisi, Mayıs- Haziran 2016, Sayı: 3, s. 56-60.
  • Habermas, J. (2003) Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, İletişim Yayınları.
  • Hasol, D. (2020) Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, YEM Yayın. s. 195, 236, 323, 405, 491.
  • Kahvecioğlu, H. (2021) KTMMOB SMGM 2021: Kamusal Mekânın Planlaması ve Tasarım- Hüseyin Kahvecioğlu 6.5.2021, SMGM Eğitim Semineri, Lefkoşa. [https://www.youtube.com/watch?v=PtLFDVHIDK4] Erişim tarihi (18.09.2021)
  • Lynch, K. (2010) Kent İmgesi, İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Ölmez, H. (2020) Kamusal Alan ve Sanat, [https://www.unlimitedrag.com/post/kamusal-sanat-ve-mek%C3%A2n] Erişim tarihi (28.09.2021)
  • Parlakkalay, H. (2020) Kamusal Alanda Sanat ve Sanat Eserleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 22, Sayı: 4, Aralık 2020, s. 1157-1172.
  • Plümer Bardak, E. (2021) 2021’de Sanata Bakmak: Yeni Normaller ve Çevrimiçi Sergiler, Mimarca, Yıl: 33, Sayı: 91, s. 90-99.
  • Susuz, M. ve Eliri, İ. (2017) Kamusal Alanda Sanat Olgusu ve Görsel Kültür, Turkish Studies, Vol: 12, Sayı: 13, s. 531-546.
  • Seferoğlu, S. (2020) Çevrimiçi Eğitim Seminerleri Notları, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Lefkoşa.
  • Tandoğan, O. ve Ereli Es, B. (2018) Dünya’da ve Türkiye’de Arazi Sanatı, İdil, 2018, cilt / Vol: 7, Sayı: 51, s. 1359-1368.
  • Taşçıoğlu, M. (2013) Bir Görsel İletişim Platformu Olarak Mekân, Yem Yayınları.
  • Yıldırım, Ö. (2009) Kamusal Alanda Sanat Projeleri ve Sokak Sanatı Eylemleri, Hacettepe Üniversitesi IX. Ulusal Sanat Sempozyumu ‘Kamusal Alanda Sanat’ 18-20 Kasım 2009, Bildiriler Kitabı, s. 277-281.
  • İNTERNET KAYNAKLARI
  • Walsh, N. P. (2019, 23 Mayıs) Arch Daily Database https://www.archdaily.com/917727/gustafson-porter-plus-bowman-wins-competition-to-redesign-eiffel-tower-site/5ce69123284dd19f3200008c-gustafson-porter-plus-bowman-wins-competition-to-redesign-eiffel-tower-site-photo?next_project=no
  • İsimsiz, (t.y.) Yurt Dışından Türkiye’ye Örneklerle, “Doğa”nın Başrolde Olduğu Bir Sanat: Land Art (Arazi Sanatı) Nedir? Türk Ekonomi Bankası Kurumsal Blogu https://www.blogteb.com/yurt-disindan-turkiyeye-orneklerle-doganin-basrolde-oldugu-bir-sanat-land-art-arazi-sanati-nedir/#:~:text=T%C3%BCrkiye'de%20bu%20sanat%C4%B1n%20%C3%B6nemli,resmi%20de%20bir%20ilk%20niteli%C4%9Finde
  • İsimsiz (2024, 25 Nisan) La Grande Vitesse at Calder Plaza https://www.experiencegr.com/articles/post/calder/
  • Tate (2021, 10 Ekim) Art Term: Public Art. Tate https://www.tate.org.uk/art/art-terms/p/public-art 8026434&usg=AOvVaw1w0z7wq6vE8RlVHeFYInUi
  • Insideout (t.y.) Insideout Project https://www.insideoutproject.net/en
  • Plensa, J. (t.y) Public Space - Works and Projects https://jaumeplensa.com/works-and-projects/public-space
  • JR. (t.y.) About Junior, Junior Web Sitesi. https://www.jr-art.net/about
  • Indrisek, S. (2019) The 6 Most Iconic Works by Banksy. Art Sy Web Sitesi. https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-6-iconic-works-banksy
  • NDA (2021) The Seven Principles. NDA / The National Disability Authority Web Sitesi https://universaldesign.ie/what-is-universal-design/the-7-principles
  • Labiennale (t.y) La Biennale di Venezia https://www.labiennale.org/en
  • IKSV (2019) İstanbul Bienali Anasayfası https://bienal.iksv.org/tr
  • GÖRSEL KAYNAKLAR
  • Görsel 1. Kamusal Alan Tanımı: Yapısal/Toplumsal/Sosyal/Politik/Ekonomik (İkinci Yazar, 2021).
  • Görsel 2. Eyfel Kulesi ve Çevresi, Paris (Birinci Yazar, 2009).
  • Görsel 3. Paris ve Sienna Kentlerinden Örnekler (Birinci Yazar, 2009, 2011).
  • Görsel 4. Paris ve Prag Kentlerinden Örnekler (Birinci Yazar, 2009, 2014).
  • Görsel 5. Kopenhag ve Sofya Kentlerinden Grafiti Örnekleri (Birinci Yazar, 2014, 2017).
  • Görsel 6. Kamusal Alanda Sanatın Ortak Amaçları (İkinci Yazar, 2021).
  • Görsel 7. Kamusal Alanda Sanatın Ortak Amaçları ve Katkıları Açısından Güçlü Nitelikleri (İkinci Yazar, 2021).
  • Görsel 8. Kamusal Alanda Sanatın Ortak Niteliklerine göre Sınıflandırılması (İkinci Yazar, 2021).

Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2025, Sayı: 35 (20. Yıl Armağan Sayısı), 627 - 646, 22.05.2025
https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1483424

Öz

Bu çalışma neredeyse çevreyle ilişkili tüm tasarım alanlarını ilgilendiren “kamusal alanda sanat” kavramının değişimi üzerine bir derlemedir. Çok disiplinliği beraberinde getiren yenilikleriyle “kamusal alanda sanat” kavramı iki farklı disiplinden gelen yazarlar (mimar ve grafik tasarımcı) tarafından yeniden ele alınmış çalışmada ‘kamusal sanattan kamusal alanda tasarım’ kavramına dönüşen değişimin tartışılması hedeflenmektedir. Çalışmanın bir başka amacı, bu konularda kullanılan kavramlara netlik kazandırmaktır.

Çalışmanın başında tanımlara yer verilmiş, “kamusal olma ve sanat olanın” günümüzdeki farklılaşmış anlamlarına bakılmıştır. Çalışmadaki kavramlara ait bilgiler, “kent, kentsel mekân ve kamusal alan ilişkisi, sanat ve çevre ilişkisi” gibi anahtar kelimeler üzerinden yapılmış literatür çalışmasına dayanmaktadır. Çalışmanın bu alt yapı birikimine dayanarak uluslararası platformda yapılan ve ses getiren farklı ölçekteki örnekler üzerinden önce “kamusal alanda sanat” ile ilişkili ortak nitelik ve hedefler belirlenmiş; sonra kamusal alanda sanatın farklı biçimlerinin müşterekliklerine dayanarak bir sınıflandırma yapılmaya çalışılmıştır. Temelinde araştırmacıların mesleki deneyimleriyle ilişkili yaptıkları gözlemlere dayanan çalışma, kendi yorumlarını ifade eden fotoğraf ve grafiklerle desteklenmiştir.

Kaynakça

  • Ak, B. (2012) Kültür Endüstrisi Kamusal Alan ve Sanat, Mimarlık Dergisi 364: Mart Nisan 2012. [http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=378&RecID=2902/] Erişim Tarihi: (15.09.2021).
  • Ak, B. (2016) Kamusal Alan, Sanat ve Distopya, Dosya 37, TMMOB Mimarlar Odası, Ankara Şubesi Yayını, s. 24-29.
  • Alankuş, S. (2009) Yeni Bir Kamusallık Tecrübesi için Sanat. Hacettepe Üniversitesi IX. Ulusal Sanat Sempozyumu ‘Kamusal Alanda Sanat’ 18-20 Kasım 2009, Bildiriler Kitabı, s. 20-25.
  • Alat, M. (2020) Fulya Erdemci ile Röportaj: Kamusal Alanda Sanat. [https://www.unlimitedrag.com/post/kamusal-alanda-sanat/] Erişim Tarihi: (20.10.2021).
  • Alparslan, C. (2009) Sanatın Sınırları ve Kamusal Alanda Sanat, Hacettepe Üniversitesi IX. Ulusal Sanat Sempozyumu ‘Kamusal Alanda Sanat’ 18-20 Kasım 2009, Bildiriler Kitabı, s. 26-35.
  • Anonim (2009) “İçindekiler”, IX. Ulusal Sanat Sempozyumu Bildiri Kitabı, Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi.
  • Bilelefeld, B., El Khouli, S. (2010) Kentsel Planlama ve Mimari Bağlam. Adım Adım Tasarım Fikirleri, çev. Volkan Atmaca, Yem Yayınları, İstanbul, s. 20-38.
  • Birsel, S. (2021) Seminer Notları, Herkes için Sanat Çalıştayı, 26 Nisan-3 Mayıs 2021, EMAA, Lefkoşa. https://emaa-cyp.org/herkes-icin-sanat/kamusal-sanat-atolye-calistayi-2/
  • Caner, G. (2021) Yeni Bir Bellek Mekânı: Dijital Pandemi Belleği, Mimarca, Yıl:33, Sayı:91, s. 46-52.
  • Çalışır, Adem. P., Şimşek İlhan, B., Aytaç D., Ö., Birer, E. (2019) Tarihi Dokuda Kentsel Müdahale Biçimi Olarak Kamusal Sanat: Amasya Örneği, SDÜ ART-E Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, Aralık’19 Cilt: 12, Sayı: 24, s. 650-676.
  • EMAA (2021) Herkes için Sanat Projesi, Lefkoşa. https://emaa-cyp.org/
  • Erbay, M. (2011) Müzelerde Sergileme ve Sunum Tekniklerinin Planlanması, Beta Yayınları.
  • Glaser, M. (2000) Art is Work. The Educators Symposium, NY.
  • Gombrich, E. H. (1986) Sanatın Öyküsü, Remzi Kitabevi Yayınları.
  • Gökgür, P. (2006) Kamusal Alanın Temel Nitelikleri, Mimar.ist Dergisi, Sayı: 6, TMMOB İstanbul Mimarlar Odası Yayını, İstanbul, s. 62-66.
  • Güney, Z. (2007) Kamusal Alan Nedir? Kamusal Mekân Nedir? [htps://v3.arkitera.com/haber 21487 kamusal-alan-nedir-kamusal-mekân-nedir.html] Erişim tarihi (15.09.2021)
  • Gürdere Akdur, S. (2016) Kamusal Sanat ve Kamusallık Kavramı, (n) Beyin Dergisi, Mayıs- Haziran 2016, Sayı: 3, s. 56-60.
  • Habermas, J. (2003) Kamusallığın Yapısal Dönüşümü, İletişim Yayınları.
  • Hasol, D. (2020) Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü, YEM Yayın. s. 195, 236, 323, 405, 491.
  • Kahvecioğlu, H. (2021) KTMMOB SMGM 2021: Kamusal Mekânın Planlaması ve Tasarım- Hüseyin Kahvecioğlu 6.5.2021, SMGM Eğitim Semineri, Lefkoşa. [https://www.youtube.com/watch?v=PtLFDVHIDK4] Erişim tarihi (18.09.2021)
  • Lynch, K. (2010) Kent İmgesi, İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Ölmez, H. (2020) Kamusal Alan ve Sanat, [https://www.unlimitedrag.com/post/kamusal-sanat-ve-mek%C3%A2n] Erişim tarihi (28.09.2021)
  • Parlakkalay, H. (2020) Kamusal Alanda Sanat ve Sanat Eserleri, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi / Cilt: 22, Sayı: 4, Aralık 2020, s. 1157-1172.
  • Plümer Bardak, E. (2021) 2021’de Sanata Bakmak: Yeni Normaller ve Çevrimiçi Sergiler, Mimarca, Yıl: 33, Sayı: 91, s. 90-99.
  • Susuz, M. ve Eliri, İ. (2017) Kamusal Alanda Sanat Olgusu ve Görsel Kültür, Turkish Studies, Vol: 12, Sayı: 13, s. 531-546.
  • Seferoğlu, S. (2020) Çevrimiçi Eğitim Seminerleri Notları, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Lefkoşa.
  • Tandoğan, O. ve Ereli Es, B. (2018) Dünya’da ve Türkiye’de Arazi Sanatı, İdil, 2018, cilt / Vol: 7, Sayı: 51, s. 1359-1368.
  • Taşçıoğlu, M. (2013) Bir Görsel İletişim Platformu Olarak Mekân, Yem Yayınları.
  • Yıldırım, Ö. (2009) Kamusal Alanda Sanat Projeleri ve Sokak Sanatı Eylemleri, Hacettepe Üniversitesi IX. Ulusal Sanat Sempozyumu ‘Kamusal Alanda Sanat’ 18-20 Kasım 2009, Bildiriler Kitabı, s. 277-281.
  • İNTERNET KAYNAKLARI
  • Walsh, N. P. (2019, 23 Mayıs) Arch Daily Database https://www.archdaily.com/917727/gustafson-porter-plus-bowman-wins-competition-to-redesign-eiffel-tower-site/5ce69123284dd19f3200008c-gustafson-porter-plus-bowman-wins-competition-to-redesign-eiffel-tower-site-photo?next_project=no
  • İsimsiz, (t.y.) Yurt Dışından Türkiye’ye Örneklerle, “Doğa”nın Başrolde Olduğu Bir Sanat: Land Art (Arazi Sanatı) Nedir? Türk Ekonomi Bankası Kurumsal Blogu https://www.blogteb.com/yurt-disindan-turkiyeye-orneklerle-doganin-basrolde-oldugu-bir-sanat-land-art-arazi-sanati-nedir/#:~:text=T%C3%BCrkiye'de%20bu%20sanat%C4%B1n%20%C3%B6nemli,resmi%20de%20bir%20ilk%20niteli%C4%9Finde
  • İsimsiz (2024, 25 Nisan) La Grande Vitesse at Calder Plaza https://www.experiencegr.com/articles/post/calder/
  • Tate (2021, 10 Ekim) Art Term: Public Art. Tate https://www.tate.org.uk/art/art-terms/p/public-art 8026434&usg=AOvVaw1w0z7wq6vE8RlVHeFYInUi
  • Insideout (t.y.) Insideout Project https://www.insideoutproject.net/en
  • Plensa, J. (t.y) Public Space - Works and Projects https://jaumeplensa.com/works-and-projects/public-space
  • JR. (t.y.) About Junior, Junior Web Sitesi. https://www.jr-art.net/about
  • Indrisek, S. (2019) The 6 Most Iconic Works by Banksy. Art Sy Web Sitesi. https://www.artsy.net/article/artsy-editorial-6-iconic-works-banksy
  • NDA (2021) The Seven Principles. NDA / The National Disability Authority Web Sitesi https://universaldesign.ie/what-is-universal-design/the-7-principles
  • Labiennale (t.y) La Biennale di Venezia https://www.labiennale.org/en
  • IKSV (2019) İstanbul Bienali Anasayfası https://bienal.iksv.org/tr
  • GÖRSEL KAYNAKLAR
  • Görsel 1. Kamusal Alan Tanımı: Yapısal/Toplumsal/Sosyal/Politik/Ekonomik (İkinci Yazar, 2021).
  • Görsel 2. Eyfel Kulesi ve Çevresi, Paris (Birinci Yazar, 2009).
  • Görsel 3. Paris ve Sienna Kentlerinden Örnekler (Birinci Yazar, 2009, 2011).
  • Görsel 4. Paris ve Prag Kentlerinden Örnekler (Birinci Yazar, 2009, 2014).
  • Görsel 5. Kopenhag ve Sofya Kentlerinden Grafiti Örnekleri (Birinci Yazar, 2014, 2017).
  • Görsel 6. Kamusal Alanda Sanatın Ortak Amaçları (İkinci Yazar, 2021).
  • Görsel 7. Kamusal Alanda Sanatın Ortak Amaçları ve Katkıları Açısından Güçlü Nitelikleri (İkinci Yazar, 2021).
  • Görsel 8. Kamusal Alanda Sanatın Ortak Niteliklerine göre Sınıflandırılması (İkinci Yazar, 2021).
Toplam 50 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Güzel Sanatlar, Görsel Sanatlar (Diğer)
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Devrim Yücel Besim 0000-0003-0435-5194

Elif Songür Dağ 0000-0002-8854-2757

Yayımlanma Tarihi 22 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi 14 Mayıs 2024
Kabul Tarihi 27 Kasım 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 35 (20. Yıl Armağan Sayısı)

Kaynak Göster

APA Yücel Besim, D., & Songür Dağ, E. (2025). Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme. Sanat Ve Tasarım Dergisi(35 (20. Yıl Armağan Sayısı), 627-646. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1483424
AMA Yücel Besim D, Songür Dağ E. Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme. Sanat ve Tasarım Dergisi. Mayıs 2025;(35 (20. Yıl Armağan Sayısı):627-646. doi:10.18603/sanatvetasarim.1483424
Chicago Yücel Besim, Devrim, ve Elif Songür Dağ. “Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme”. Sanat Ve Tasarım Dergisi, sy. 35 (20. Yıl Armağan Sayısı) (Mayıs 2025): 627-46. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1483424.
EndNote Yücel Besim D, Songür Dağ E (01 Mayıs 2025) Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme. Sanat ve Tasarım Dergisi 35 (20. Yıl Armağan Sayısı) 627–646.
IEEE D. Yücel Besim ve E. Songür Dağ, “Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme”, Sanat ve Tasarım Dergisi, sy. 35 (20. Yıl Armağan Sayısı), ss. 627–646, Mayıs 2025, doi: 10.18603/sanatvetasarim.1483424.
ISNAD Yücel Besim, Devrim - Songür Dağ, Elif. “Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme”. Sanat ve Tasarım Dergisi 35 (20. Yıl Armağan Sayısı) (Mayıs 2025), 627-646. https://doi.org/10.18603/sanatvetasarim.1483424.
JAMA Yücel Besim D, Songür Dağ E. Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme. Sanat ve Tasarım Dergisi. 2025;:627–646.
MLA Yücel Besim, Devrim ve Elif Songür Dağ. “Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme”. Sanat Ve Tasarım Dergisi, sy. 35 (20. Yıl Armağan Sayısı), 2025, ss. 627-46, doi:10.18603/sanatvetasarim.1483424.
Vancouver Yücel Besim D, Songür Dağ E. Kamusal Sanatın Evrilmesi Üzerine Bir Değerlendirme. Sanat ve Tasarım Dergisi. 2025(35 (20. Yıl Armağan Sayısı):627-46.