Öz
Soyut dışavurumcu ve Amerikalı sanatçı Mark Tobey duygularını aktardığı eserlerinde simgesel bir tavır ortaya koymaktadır. Mistik deneyimlerini Uzak Doğu Sanatının etkileriyle eserlerine aktaran Tobey, lirik ve kaligrafik bir ifade anlayışını tercih etmiştir. Hakikatin tinsellikle bir araya geldiği eserlerde kendiliğinden gelişen bir süreç görülmektedir. Serbest ve devinen lekeler sanatçının mistik deneyimiyle sezgisel olarak aktarılmıştır. Eserlerinde karmaşıklıktan uzak sade anlatımla saflığa ulaşan Tobey, soyut ve dışavurumcu eserler üretmiştir. Araştırmada Tobey’in mürekkeple oluşturduğu eserleri incelenerek, sanatçının eserlerindeki Doğu Sanatı etkileri ve sanatsal anlayışı çözümlenmeye çalışılmıştır. Araştırmada nitel araştırma yönteminden faydalanılarak, ilgili literatür taranmış ve elde edilen verilerin analizleri yapılmıştır. Tobey’in mürekkeple oluşturduğu dinamik ve ritmik eserlerinde boşluk-doluluk, yön ve denge ilkelerini gözettiği gözlemlenmiştir. Modern kompozisyon anlayışıyla yüzeye yayılan eserlerde değişen anlık etkilerin bilinçaltı deneyimiyle aktarıldığı tespit edilmiştir. Mürekkebin baskın ve güçlü anlatımına kaligrafik fırça hareketleriyle yön veren Tobey, coşkulu bir ifade diliyle taşist eserler oluşturmuştur.
Anahtar Kelimeler
Mark Tobey Soyut Sanat Soyut Dışavurumculuk Uzak Doğu Sanatı Kaligrafi
Kaynakça
- Bedin, F. (1985). Çin Sanatını Tanıyalım. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
- Bonfand, A. (1994). Soyut Sanat. Ankara: Dost Kitabevi.
- Bourriaud, N. (2005). İlişkisel Estetik. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Bozkurt, N. (2000). Sanat ve Estetik Kuramları. Bursa: Asa Yayınları.
- Bayazıt Yılmaz, B. (2023). Boşluk ve Devinimin Resim Dilinde Çözümlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
- Bulduk Türkmen, B. (2023). “Kaligrafi ve Lekecilik: Kaligrafide Lekeci Yorumlamalar”. Sanat ve Tasarım Dergisi, 13(2), 435-450. https://doi.org/10.20488/sanattasarim.1403751
- Ceylan, P. (2022). “Batı Sanatında Japon Sanatının İzleri ve Katsushika Hokusai’nin Eserlerinin Günümüz Sanatında Yeniden Yorumlanması”. Akdeniz Sanat, 16(29), 183-204. https://doi.org/10.48069/akdenizsanat.942154
- Cheng, F. (2006). Boşluk ve Doluluk. (K. Özsezgin, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi. Çağlayan, A. F. (2018). Resim Sanatında Plastik Öge Olarak Doku ve Doku-Anlam İlişkisi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi.
- Dinçer, B. (2014). Soyut Resimde Suje ve Obje Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Anasanat Dalı.
- Gece Çelikkan, Ş. (2018). Modern ve Postmodern Dönemlerde Soyut Sanat Felsefesi, İzmir: Mungan Kavram Yayınevi.
- Eroğlu, Ö. (2015). Modern Sanat. İstanbul:Tekhne Yayınları.
- Eroğlu, Ö. (2017). Sanatta Üslup. İstanbul: Tekhne Yayınları.
- Farthing, S. (Ed.), (2014), Sanatın Tüm Öyküsü (F. C. Çulcu ve G. Aldoğan, Çev.), İstanbul: Hayalperest Yayınevi, 2. Bsm.
- Kınacı, Ş. (2008). Soyut Eylem Resmi. Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
- Krausse, A. (2005). Rönesanstan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü. İstanbul: Literatür Yayıncılık.
- Özen, U. (2008). Modern Sanatta Ekspresif Yüzey Hareketleri ve Çağdaş Türk Resmine Yansımaları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi
- Sözen, M., Tanyeli, U. (2001). Sanat Kavram ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Tatari, A. D. (2015). Çağdaş Türk Resmindeki Soyut Eğilimler Ekseninde Sabri Berkel. Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Timuçin, A. (2003). Estetik. İstanbul: Bulut Yayınları.
- GÖRSEL KAYNAKLAR
- Görsel 1: Tobey, M. (1957), Kompozisyon/Composition [kağıt üzerine mürekkep]. https://www.invaluable.com/auction-lot/mark-tobey-3417-c-1e34806830 adresinden 21.06.2024 tarihinde alınmıştır.
- Görsel 2: Tobey, M. (1957), Sumi/Sumi [kağıt üzerine çini mürekkebi]. Jeanne Bucher Jaeger. https://jeannebucherjaeger.com/mark-tobey-threading-light-2/adresinden 21.06.2024 tarihinde alınmıştır.
- Görsel 3: Tobey, M. (1950), İsimsiz/ Untitled [kağıt üzerine tempera]. Michael Rosenfeldart Gallery. https://www.michaelrosenfeldart.com/artists/mark-tobey-1890-1976 adresinden 21.06.2024 tarihinde alınmıştır.
- Görsel 4: Tobey, M. (1957), İsimsiz/ Untitled [kağıt üzerine mürekkep]. Michael Rosenfeldart Gallery. https://www.michaelrosenfeldart.com/artists/mark-tobey-1890-1976/selected-works/3 adresinden 21.06.2024 tarihinde alınmıştır.
- Görsel 5: Tobey, M. (1957), İsimsiz/Untitled [Washi kağıdı üzerine sumi mürekkebi]. Michael Rosenfeldart Gallery. https://www.michaelrosenfeldart.com/artists/mark-tobey-1890-1976/selected-works/4 adresinden 21.06.2024 tarihinde alınmıştır.
- Görsel 6: Tobey, M. (1957), İsimsiz/ Untitled [Resim]. Wikiart. https://www.wikiart.org/en/mark-tobey/untitled-sumi-1957 adresinden 21. 06. 2024 tarihinde alınmıştır.
- Görsel 7: Tobey, M. (1957), İsimsiz/ Untitled [kağıt üzerine mürekkep]. https://tr.pinterest.com/pin/mark-tobey-sumi-1957-ink-on-japan-paper 523754631638194361/ adresinden 24.06.2024 tarihinde alınmıştır.
- Görsel 8: Tobey, M. (1957), Sumi I/ Sumi I [kağıt üzerine sumi mürekkebi]. Hachmeister Koleksiyonu, https://www.kunstmuseum singen.de/ausstellungen/aktuell/mark-tobey-arnold-stadler-unterwegs-in-marks-welt/mark-tobey-sumi-i-1957 adresinden 24.06.2024 tarihinde alınmıştır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Güzel Sanatlar |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Ağustos 2024 |
| Kabul Tarihi | 27 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 35 (20. Yıl Armağan Sayısı) |
