Araştırma Makalesi
Yıl 2025,
Sayı: 35 (20. Yıl Armağan Sayısı), 197 - 222, 22.05.2025
Öz
Toplumun ürettiği mekan, kendi içinde barındırdığı kültürel ve sosyal değerlerin bir yansımasıdır. İnsanlar bu mekanlarla etkileşime geçtiklerinde, kendilerini ifade etme ve anlamlandırma biçimlerini ortaya koyarlar. İnsanın mekanla karşılıklı bir ilişki içinde olmasından dolayı mekan insanın düşünsel ve duygusal yaratımının da bir parçasıdır. Sinemanın da bu karşılıklı etkileşimi yansıtan bir yapı olduğu ve mekanların filmde önemli bir rol oynadığı bir gerçektir. Sinema, toplumsal ve politik bir araç olarak kullanılabildiği gibi kültürleri tanıtmak ve insanların yaşamlarını anlamlandırmasına yardımcı olmak için de kullanılabilir. Mekanlar sinemada fiziksel ortamlardan daha fazlasını ifade edebilir ve izleyicilerin duygu dünyasını etkileyebilir. Bu bağlamda yapılan bu çalışmada Türk sinemasının tarihsel gelişimi incelenmiş ve iç mekan kullanımının yapılan yeni dönemlendirme özelinde hangi dönemlerde nasıl değiştiği ele alınmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Abisel, N. (2005). Türk sineması üzerine yazılar (1.Baskı). Phoenix Yayınevi.
- Akbal Süalp, Z. T. (2004). Zamanmekan: Kuram ve sinema (1.Baskı). Bağlam Yayınları.
- Aslan, M. M. (2010). Yeşim Ustaoğlu- Su, ölüm ve yolculuk (1.Baskı). Agora Kitaplığı.
- Atalar, E. (2005). Sinema dili ve mimari mekan (165871). [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi]. https://tez.yok.gov.tr
- Balazs, B. (2013). Görünen insan ya da sinema kültürü. (O. Kasap, Çev.). Say Yayınları.
- Boratav, K. (2000). Yeni dünya düzeni nereye. İmge Kitabevi.
- Dinçay, D. ve Özer, F. (2013). ‘60 Türk Sinemasında kentli konut iç mekanı. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(8), 149-168.
- Çankaya, Ö. (1997). Dünden bugüne radyo televizyon (Türkiye’de radyo-televizyonun gelişim süreci). Beta Basın Yayım Dağıtım.
- Duman, K. (2018). Deregülasyon sonrası kamu hizmeti yayıncılığı: RAI ve TRT üzerine karşılaştırmalı çalışma. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 6(20), 59-84.
- Ersen, L. (2010). Türkiye’de 1990 sonrası güncel sanat ve kültürel kimlik kavramı. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(6), 47-53.
- Evren, B. (2003). Türk Sinemasının doğum günü. Bir savaş-Bir anıt-Bir film (1.Baskı). Antrakt Sinema Kitapları.
- Güngör, A. C. (2019). Geçmişten günümüze Türkiye’de devlet-sinema ilişkisine bakış. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication-TOJDAC, 9(3), 344-357.
- Karahanoğlu, I. (2007). 1950–1970 Yılları arasında Türk sinemasının temel özelliklerinin oluşmasını sağlayan toplumsal, ekonomik, siyasi, kültürel etkenler ve bunların Türk sinema tarihindeki yeri (219779). [Yüksek lisans tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi]. https://tez.yok.gov.tr
- Kerr, J. (2000). Patric Keiller interviev. B Fear. (Ed.), Architectural design: Architecture + film II (s.82-85). Academy Press.
- Kuyucak Esen, Ş. (2010). Türk sinemasının kilometre tasları: Dönemler ve yönetmenler (1.Baskı). Agora Kitaplığı.
- Onaran, A. Ş. (1994). Türk sineması (I. ve II. Cilt). Kitle Yayınları.
- Ormanlı, O. (2005). Türk sinemasında eleştiri. Bileşim Yayınevi.
- Özgüç, A. (1990). Başlangıcından bugüne Türk sinemasında ilkler. Yılmaz Yayınları.
- Özön, N. (2008). Sinema sanatına giriş (1.Baskı). Agora Kitaplığı.
- Özön, N. (2013). Türk sineması tarihi (1896- 1960) (1.Baskı). Doruk Yayınları.
- Sarı, T. (2010). Türk sinemasında sosyal yaşam kurgusunun mekan kullanımına yansıması (292289). [Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi]. https://tez.yok.gov.tr
- Scognamillo, G. (2010). Türk sinema tarihi (3.Baskı). Kabalcı Yayınevi.
- Soykan, F. (1993). Türk sinemasında kadın 1920-1990 (1.Baskı). Altındağ Matbaacılık.
- Şahin, Z. (2010). Sonsuzluğun düş mekanları ve bir evren mimarisi: Aşkın gücü. A. Allmar (Ed.), Sinemekân, sinemada mimarlık (s.31-46). Varlık Yayınları.
- Teksoy, R. (2007). Türk sineması (2.Baskı). Oğlak Yayıncılık.
- Vidler, A. (2001). Warped space: Art, architecture, and anxiety in modern culture. The MIT Press.
- Yaylagül, L. (2004). 1960-1970 dönemi Türk sinemasında düşünce akımları. A. Gürata (Ed.), Sinemada anlatı ve türler (s.231-274). Orient Yayıncılık.
- Zevi, B. (1993). Architecture as space: How to look at architecture. (M. Gendel, Çev.). J. A. Barry (Ed.). Da Capo Press.
- GÖRSEL KAYNAKLAR
- Görsel 1. Yazar tarafından hazırlanmıştır.
- Görsel 2. (Sol, Orta, Sağ) https://www.cnnturk.com/video/turkiye/turkiye-sansurlenen-ilk-film-murebbiye- 477392 adresinden 18 Kasım 2022 tarihinde alınmıştır.
- Görsel 3. (Sol) https://www.sinematurk.com/film/1025-kizkulesi-faciasi#gallery adresinden 14 Aralık 2022 tarihinde alınmıştır. (Sağ) https://www.tsa.org.tr/tr/film/filmgoster/5351 adresinden 16 Ocak 2023 tarihinde alınmıştır.
- Görsel 4. Kenç, F. (Yönetmen). (1939). Taş Parçası [Film]. Türkiye: Ha-Ka Film.
- Görsel 5. (Üst) Saner, H. (Yönetmen). (1960). Gece Kuşu [Film]. Türkiye: Arı Film. (Alt) Alyanak, A. (Yönetmen). (1960). Cici Katibem [Film]. Türkiye: Melek Film.
- Görsel 6. Refiğ, H. (Yönetmen). (1965). Kırık Hayatlar [Film]. Türkiye: Uğur Film.
- Görsel 7. (Üst) Batıbeki, A. Y. (Yönetmen). (1964). Keşanlı Ali Destanı [Film]. Türkiye: Uğur Film. (Alt) Seden, O. F. (Yönetmen). (1962). Sokak Kızı [Film]. Türkiye: Kemal Film.
- Görsel 8. Akad, L. Ö. (Yönetmen). (1973). Gelin [Film]. Türkiye: Erman Film.
- Görsel 9. Kıral, E. (Yönetmen). (1983). Hakkari’de Bir Mevsim [Film]. Türkiye: Data A.Ş.
- Görsel 10. Kavur, Ö. (Yönetmen). (1981). Kırık Bir Aşk Hikayesi [Film]. Türkiye: Yeni Lale Film.
- Görsel 11. Batıbeki, A. Y. (Yönetmen). (1987). Kadının Adı Yok [Film]. Türkiye: Odak Film.
- Görsel 12. Ceylan, N. B. (Yönetmen). (2002). Uzak [Film]. Türkiye: NBC Film.
- İNTERNET KAYNAKLARI
- Görücü, B. (Nisan-Haziran 2003). UZAK: Mehmet Emin Toprak’ın Anısına. https://www.nuribilgeceylan.com/movies/uzak/press_yenifilm.php adresinden 5 Ekim 2024’te alınmıştır.
- Sim, Ş. (t.y.). Türk Sinema Tarihi. İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi. http://auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/kok/turksinematarihiu128.pdf adresinden 10 Aralık 2020’de alınmıştır.
Toplam 44 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Görsel Sanatlar (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 24 Ağustos 2024 |
| Kabul Tarihi | 27 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 35 (20. Yıl Armağan Sayısı) |
