Öz
Tiyatro literatürüne bakıldığında, oyun yazarları yaşadıkları dönemin toplumsal meselelerini oyunlara konu ederek dönemlerine ışık tutmuşlardır. Şiddet teması Türk tiyatrosunda sıklıkla işlenmiş, farklı biçimleriyle oyunlara konu olmuştur. 2000’li yıllarda oyun yazmaya başlayan Ebru Nihan Celkan da bütün oyunlarında şiddet olgusuna yer verir. Onun oyunlarında şiddet hem bireysel hem de toplumsal etkileri bakımından perspektifler sunar. Celkan’ın oyunlarının odağında genellikle şiddete maruz kalan birey yer alırken, şiddetin nedenselliği de toplumsal yönünü açık eder. Celkan’ın oyunlarında ele alınan şiddet olgusunun farklı görünümlerini çözümlemeyi amaçlayan bu makalede öncelikle şiddet olgusu kuramsal olarak açıklanmış ardından Celkan’ın şiddetin farklı görünümlerini ele alması bakımından Kimsenin Ölmediği Bir Günün Ertesiydi, Nerde Kalmıştık ve Evim! Güzel Evim! oyunlarının çözümlenmesine yer verilmiştir. Bu çalışmada önce şiddetin tanımı yapılıp türleri sıralanacak, ardından şiddetin psikolojik kökleri aktarılacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arendt, H. (1997). Şiddet Üzerine. 1. Basım, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Barutçu, A. (2013). Türkiye’de Erkeklik İnşasının Bedensel ve Toplumsal Aşamaları-Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı.
- Beauvoir, S. D. (2019). İkinci Cinsiyet - Olgular ve Efsaneler, çev.Gülnur Savran, 1.Basım, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Butler, J. (2005). Kırılgan Hayat Yasın ve Şiddetin Gücü, çev. Başak Ertür, 1. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
- Butler, J. (2014). Cinsiyet Belası, çev. Başak Ertür, İstanbul: Metis Yayınları. Butler, J. (2017). “Judith Butler İle Söyleşi”, Cogito Dergisi-Yaralanabilirlik, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, Sayı 87, s.145-155.
- Camus, A. (2013). Başkaldıran İnsan, çev.Tahsin Yücel, 13. Basım, İstanbul: Can Yayınları.
- Celkan, E. N. (2013). Toplu Oyunları I Kimsenin Ölmediği Bir Günün Ertesiydi-Nerde Kalmıştık, 1. Basım, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
- Celkan, E. N. (2015). Toplu Oyunları 2 Evim! Güzel Evim! - 17.31, 1. Basım, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
- Couderc, P. ve Chapaux-Morelli, P. (2011). İkili İlişkilerde Duygusal Manipülasyon – Narsist Bir Partnerle Yüzleşmek, çev. Işık Ergüden, 1. Basım, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Dökmen, Z. Y. (2015). Toplumsal Cinsiyet - Sosyal Psikolojik Açıklamalar, 6. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Freud, S. (2011). Uygarlığın Huzursuzluğu, çev. Haluk Barışcan, 4. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
- Fromm, E. (1990). Sevginin ve Şiddetin Kaynağı, çev. Yurdanur Salman-Nalân İçten, 5.Basım, İstanbul: Payel Yayınevi.
- Göregenli, M. (2011). “Homofobi ve Nefret Suçları: Sosyal Psikolojik Yaklaşım”, Cogito - Cinsel Yönelimler ve Queer Kuram Heteroseksizm, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, Sayı 65-66, s.354-365.
- Han, B. C. (2017). Şiddetin Topolojisi, çev. Dilek Zaptçıoğlu, 2. Basım, İstanbul: Metis Yayınları. Jenks, C. (2007). Altkültür - Toplumsalın Parçalanışı, çev. Nihal Demirkol, 1. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Michaud, Y. (1991). Şiddet, çev.Cem Muhtaroğlu, 1. Basım, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Orbay, İ. (2021). Görünmeyene Işık Tutmak: Psikolojik Şiddet, Toplum ve Sosyal Hizmet, s.267-290.
- Sancar, S. (2009). Erkeklik İmkânsız İktidar, 1. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
- Sartre, J. P. (2010). Varlık ve Hiçlik, çev. Turhan Ilgaz-Gaye Çankaya Eksen, 3. Basım, İstanbul: İthaki Yayınları.
- Tepe, H. (2009). “Şiddetsiz Bir Dünya Olanaklı Mıdır: Şiddetin Antropolojik ve Etik Temelleri”, Felsefelogos Dergisi, İstanbul: Fesatoder Yayınları, Sayı 37, s.29-40.
- Zengin, A. (2016). “Sevginin Ölüm Dünyası: Aile, Arkadaşlık ve Trans Kadın Cenazeleri”, Queer Temaşa, ed.Leman S. Darıcıoğlu, İstanbul: Sel Yayıncılık, s.128-145.
- İnternet Kaynakları
- http 1: “Şiddet”, https://sozluk.gov.tr/, Erişim tarihi: 1.10.2024.
Öz
An examination of the theater literature reveals that the playwrights shed light on their periods by making the social issues of their time the subject of their plays. The theme of violence is frequently treated in Turkish theater and has been the subject of plays in different forms. Ebru Nihan Celkan, who started writing plays in the 2000s, incorporates the phenomenon of violence in all her plays. In her plays, violence presents perspectives on both its individual and social impacts. While the focus of Celkan's plays is usually on the individual who is exposed to violence, the causal nature of violence also reveals its social aspect. In this article, which aims to analyze the different manifestations of violence in Celkan's plays, firstly the phenomenon of violence is explained theoretically, and then the analyses of Celkan's plays Kimsenin Ölmediği Bir Günün Ertesiydi, Nerde Kalmıştık and Evim! Güzel Evim! are included.The article begins by defining violence, categorizing its types, and then explores its psychological roots.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Arendt, H. (1997). Şiddet Üzerine. 1. Basım, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Barutçu, A. (2013). Türkiye’de Erkeklik İnşasının Bedensel ve Toplumsal Aşamaları-Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı.
- Beauvoir, S. D. (2019). İkinci Cinsiyet - Olgular ve Efsaneler, çev.Gülnur Savran, 1.Basım, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
- Butler, J. (2005). Kırılgan Hayat Yasın ve Şiddetin Gücü, çev. Başak Ertür, 1. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
- Butler, J. (2014). Cinsiyet Belası, çev. Başak Ertür, İstanbul: Metis Yayınları. Butler, J. (2017). “Judith Butler İle Söyleşi”, Cogito Dergisi-Yaralanabilirlik, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, Sayı 87, s.145-155.
- Camus, A. (2013). Başkaldıran İnsan, çev.Tahsin Yücel, 13. Basım, İstanbul: Can Yayınları.
- Celkan, E. N. (2013). Toplu Oyunları I Kimsenin Ölmediği Bir Günün Ertesiydi-Nerde Kalmıştık, 1. Basım, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
- Celkan, E. N. (2015). Toplu Oyunları 2 Evim! Güzel Evim! - 17.31, 1. Basım, İstanbul: Mitos Boyut Yayınları.
- Couderc, P. ve Chapaux-Morelli, P. (2011). İkili İlişkilerde Duygusal Manipülasyon – Narsist Bir Partnerle Yüzleşmek, çev. Işık Ergüden, 1. Basım, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Dökmen, Z. Y. (2015). Toplumsal Cinsiyet - Sosyal Psikolojik Açıklamalar, 6. Basım, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Freud, S. (2011). Uygarlığın Huzursuzluğu, çev. Haluk Barışcan, 4. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
- Fromm, E. (1990). Sevginin ve Şiddetin Kaynağı, çev. Yurdanur Salman-Nalân İçten, 5.Basım, İstanbul: Payel Yayınevi.
- Göregenli, M. (2011). “Homofobi ve Nefret Suçları: Sosyal Psikolojik Yaklaşım”, Cogito - Cinsel Yönelimler ve Queer Kuram Heteroseksizm, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, Sayı 65-66, s.354-365.
- Han, B. C. (2017). Şiddetin Topolojisi, çev. Dilek Zaptçıoğlu, 2. Basım, İstanbul: Metis Yayınları. Jenks, C. (2007). Altkültür - Toplumsalın Parçalanışı, çev. Nihal Demirkol, 1. Basım, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Michaud, Y. (1991). Şiddet, çev.Cem Muhtaroğlu, 1. Basım, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Orbay, İ. (2021). Görünmeyene Işık Tutmak: Psikolojik Şiddet, Toplum ve Sosyal Hizmet, s.267-290.
- Sancar, S. (2009). Erkeklik İmkânsız İktidar, 1. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
- Sartre, J. P. (2010). Varlık ve Hiçlik, çev. Turhan Ilgaz-Gaye Çankaya Eksen, 3. Basım, İstanbul: İthaki Yayınları.
- Tepe, H. (2009). “Şiddetsiz Bir Dünya Olanaklı Mıdır: Şiddetin Antropolojik ve Etik Temelleri”, Felsefelogos Dergisi, İstanbul: Fesatoder Yayınları, Sayı 37, s.29-40.
- Zengin, A. (2016). “Sevginin Ölüm Dünyası: Aile, Arkadaşlık ve Trans Kadın Cenazeleri”, Queer Temaşa, ed.Leman S. Darıcıoğlu, İstanbul: Sel Yayıncılık, s.128-145.
- İnternet Kaynakları
- http 1: “Şiddet”, https://sozluk.gov.tr/, Erişim tarihi: 1.10.2024.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Resim |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 26 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 4 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 16 Ekim 2024 |
| Kabul Tarihi | 10 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 18 Sayı: 35 |
