Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Fotoğrafın Etnografisi: Kepirtepe Köy Enstitüsü Fotoğraflardaki Yitirilen Eğitimin Işığı

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 35, 43 - 63, 04.07.2025
https://doi.org/10.21602/sduarte.1698861

Öz

Köy Enstitüleri, Cumhuriyet'in erken dönem modernleşme projeleri arasında öne çıkan, köy toplumunu eğitim yoluyla dönüştürmeyi amaçlayan bir model olarak dikkat çekmektedir. Bu kapsamda Köy Enstitüleri projesinin değerli parçalarından birisi olan Kepirtepe Köy Enstitüsü hem bulunduğu Trakya bölgesine hem de Türkiye genelindeki eğitim ve toplumsal kalkınma hamlelerine önemli katkılar sağlamıştır. Günümüzde enstitüden geriye kalan, artık çoktan unutulmaya yüz tutmuş fotoğraflar o döneme ait toplumsal belleği aktaran kuşaklararası bir iletişim aracı haline gelmiştir. Fotoğrafların bize aktardığı kültürel boyuttaki zenginlik; aynı zamanda da imgeler aracılığıyla kurgulanan döneme ilişkin sosyolojik kimliklerin nasıl inşa edildiğine ilişkin göstergelerde içermektedir. Türk eğitim tarihinin gömülü bir şekilde yatan ve/veya uyuyan hafızasını kültürel antropolojik açıdan izini süren bu çalışma tarihin özümsenmesine ve unutulmuş bir değer olarak toplumsal belleğin yeniden anımsanmasını amaçlamaktadır.

Kaynakça

  • Akarçay, Ö. G. (2023). Görsel Sosyoloji, Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Barthes, R. (1981). Camera Lucida: Reflections on Photography, Hill and Wang
  • Berger, J., (1988). O Ana Adanmış, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Berktaş, K. K. (2021). Toplumsal Bellekte Köy Enstitüleri Deneyimi, İstanbul: Müptela Yayınları.
  • Bourdieu, P. (1986). “The Forms of Capital”, ed. J. Richardson, Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, pp. 241-258, Greenwood Press.
  • Burke, P. (2016). Tarihin Görgü Tanıkları, İstanbul: Kitap Yayınevi.
  • Connerton, P. (2019). Toplumlar Nasıl Anımsar?, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Fisher, N. (2020). Tuhaf ve Tekinsiz, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. Foucault, M. (1977). Discipline and Punish: The Birth of the Prison, Pantheon Books.
  • Freire, P. (1970). Pedagogy of the Oppressed, Continuum.
  • Giddens, A. (2012). Sosyoloji, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
  • Güneri, M. (2023). Hasanoğlan Hatırası Bir Köy Enstitülünün Kaleminden ve Objektifinden (1941-1951), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Halbwachs, M. (1992). On Collective Memory, University of Chicago Press.
  • Harvey, D. (2019). Postmodernliğin Durumu, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Kişmir, G. (2021). Bellek ve Anımsama, İstanbul: Kriter Yayınevi.
  • Leslie, E. (2019). Walter Benjamin Fotoğraf Yazıları, İstanbul: Kolektif Kitap.
  • Nora, P. (2022). Hafıza Mekanları, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Rancière, J. (2015). Özgürleşen Seyirci, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Ricoeur, P. (2020). Hafıza, Tarih, Unutuş, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Sarlo, B. (2012). Geçmiş Zaman Bellek Kültürü ve Özneye Dönüş Üzerine Bir Tartışma, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Soulages, F. (2022). Fotoğrafın Estetiği, İstanbul: Espas Yayınları.
  • Tütengil, C. O. (2013). “Köy Enstitüsü Üzerine Düşünceler”, Trakya’daki Işık Kepitepe Köy Enstitüsü, Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Yayınları, İzmir.
  • Ulivucci, C. (2023). Fotoğrafların Anlattığı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Yavuz, O. (2020). Antropoloji ve Fotoğraf, İstanbul: Espas Sanat Kuram Yayınları.
  • İnternet Kaynakları
  • http 1: “Köy Enstitülerinin Kuruluşuna Giden Süreç”, https://www.akademikkaynak.com/koy-enstitulerinin-kurulusu.html, Erişim tarihi: 11.10.2024.
  • Görsel Kaynaklar
  • Görsel 1-2-3-4-5. Kepirtepe Anadolu Lisesi Fotoğraf Arşivi.
  • Görsel 6. Eren Görgülü Fotoğraf Arşivi.

Ethnography of Photography: The Light of Lost Education in Kepirtepe Village Institute Photographs

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 35, 43 - 63, 04.07.2025
https://doi.org/10.21602/sduarte.1698861

Öz

to transform rural society through education. In this context, Kepirtepe Village Institute, an integral component of the Village Institutes project, made significant contributions to the educational and social development both in the Thrace region where it was located and in Turkey in general. Today, the remaining photographs of the institute, which are now long forgotten, have become an intergenerational communication tool that conveys the social memory of that period. The richness of the cultural dimension conveyed to us by the photographs also includes indicators of how sociological identities of the period were constructed through images. This study, which traces the buried and/or sleeping memory of the history of Turkish education from a cultural anthropological perspective, aims to assimilate history and reminisce social memory as a forgotten value.

Kaynakça

  • Akarçay, Ö. G. (2023). Görsel Sosyoloji, Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Barthes, R. (1981). Camera Lucida: Reflections on Photography, Hill and Wang
  • Berger, J., (1988). O Ana Adanmış, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Berktaş, K. K. (2021). Toplumsal Bellekte Köy Enstitüleri Deneyimi, İstanbul: Müptela Yayınları.
  • Bourdieu, P. (1986). “The Forms of Capital”, ed. J. Richardson, Handbook of Theory and Research for the Sociology of Education, pp. 241-258, Greenwood Press.
  • Burke, P. (2016). Tarihin Görgü Tanıkları, İstanbul: Kitap Yayınevi.
  • Connerton, P. (2019). Toplumlar Nasıl Anımsar?, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • Fisher, N. (2020). Tuhaf ve Tekinsiz, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. Foucault, M. (1977). Discipline and Punish: The Birth of the Prison, Pantheon Books.
  • Freire, P. (1970). Pedagogy of the Oppressed, Continuum.
  • Giddens, A. (2012). Sosyoloji, İstanbul: Kırmızı Yayınları.
  • Güneri, M. (2023). Hasanoğlan Hatırası Bir Köy Enstitülünün Kaleminden ve Objektifinden (1941-1951), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Halbwachs, M. (1992). On Collective Memory, University of Chicago Press.
  • Harvey, D. (2019). Postmodernliğin Durumu, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Kişmir, G. (2021). Bellek ve Anımsama, İstanbul: Kriter Yayınevi.
  • Leslie, E. (2019). Walter Benjamin Fotoğraf Yazıları, İstanbul: Kolektif Kitap.
  • Nora, P. (2022). Hafıza Mekanları, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
  • Rancière, J. (2015). Özgürleşen Seyirci, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Ricoeur, P. (2020). Hafıza, Tarih, Unutuş, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Sarlo, B. (2012). Geçmiş Zaman Bellek Kültürü ve Özneye Dönüş Üzerine Bir Tartışma, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Soulages, F. (2022). Fotoğrafın Estetiği, İstanbul: Espas Yayınları.
  • Tütengil, C. O. (2013). “Köy Enstitüsü Üzerine Düşünceler”, Trakya’daki Işık Kepitepe Köy Enstitüsü, Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Yayınları, İzmir.
  • Ulivucci, C. (2023). Fotoğrafların Anlattığı, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
  • Yavuz, O. (2020). Antropoloji ve Fotoğraf, İstanbul: Espas Sanat Kuram Yayınları.
  • İnternet Kaynakları
  • http 1: “Köy Enstitülerinin Kuruluşuna Giden Süreç”, https://www.akademikkaynak.com/koy-enstitulerinin-kurulusu.html, Erişim tarihi: 11.10.2024.
  • Görsel Kaynaklar
  • Görsel 1-2-3-4-5. Kepirtepe Anadolu Lisesi Fotoğraf Arşivi.
  • Görsel 6. Eren Görgülü Fotoğraf Arşivi.
Toplam 28 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Fotoğraf, Video ve Lens Tabanlı Uygulama
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Eren Görgülü 0000-0002-6475-7948

Ali Muhammet Bayraktaroğlu 0000-0002-0480-4044

Erken Görünüm Tarihi 25 Haziran 2025
Yayımlanma Tarihi 4 Temmuz 2025
Gönderilme Tarihi 13 Mayıs 2025
Kabul Tarihi 4 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 18 Sayı: 35

Kaynak Göster

APA Görgülü, E., & Bayraktaroğlu, A. M. (2025). Fotoğrafın Etnografisi: Kepirtepe Köy Enstitüsü Fotoğraflardaki Yitirilen Eğitimin Işığı. Art-E Sanat Dergisi, 18(35), 43-63. https://doi.org/10.21602/sduarte.1698861
Art-e 12/1/2011 yılından sonraki sayıları tam metin olarak, 12/1/2008 yılından sonraki sayıları ise indeks olarak EBSCO'da Art Source isimli veri tabanında yer almaktadır.