Öz
The 1982 Constitution gave the State the duty to take measures to meet the housing needs of society and guaranteed the right to housing in the Constitution. Urban transformation is an important instrument for the concrete realization of the right to housing. Urban transformation is a set of planned interventions for the restructuring and improvement of physically, environmentally, economically and socially problematic urban areas that no longer meet modern and healthy living standards and have lost their functionality, within the framework of legal, administrative and technical processes. In order for these interventions to be carried out correctly and for the process to run smoothly, the administrations in charge of urban transformation should have specialized personnel and the shortcomings in the legal regulations should be eliminated. Urban transformation practices may result in interference with the property rights of individuals and not only aim to modernise living spaces, improve the urban structure and strengthen urban aesthetics, but also have legal dimensions that must be taken into account in terms of fundamental rights and freedoms. In this context, urban transformation practices should be carried out in accordance with the principles of the rule of law and the prevention of rights violations, ensuring a fair balance between the public interest and individuals’ right to property. When the purpose of urban transformation is deviated from, the right to property will be jeopardized and the demands of urban transformation stakeholders (public) will be ignored. However, ensuring the effective participation of the public in this process will contribute to increasing the expected efficiency of urban transformation. This study has been undertaken with the aim of critically examining the challenges arising in this process and offering constructive recommendations accordingly.
Anahtar Kelimeler
Urban Transformation Risky Structure Discretion Property Right Administrative Law
Kaynakça
- Akçaal M, ‘Elbirliği Mülkiyetinde Yönetim’ (2020) 9 (2) Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 211-249.
- Aliefendioğlu Y ve Tanrıvermiş H, ‘Kentsel Dönüşüm Sürecinde Taşınmaz ve Proje Değerleme İşlemleri ve Sorunlarının Analizi: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Sahabiye ve Fatih Mahalleleri Dönüşüm Projesi Örneği Çerçevesinde Değerlendirme’ (2015) 8 Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 736-769. DOI:10.17719/jisr.20153913794
- Avcı A, ‘6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Açısından Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması’ in Melikşah Yasi̇n ve Cenk Şahin (eds), Kentsel Dönüşüm Hukuku (2. Baskı, 12 Levha Yayınları 2015)
- Bayansar R ve Özer MA, ‘Türkiye’de Kamu Özel Ortaklığı Modelinin Uygulama Alanları Üzerine Değerlendirmeler’ (2021) (68) Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 415-436. DOI: https://doi.org/10.51290/dpusbe.885967
- Çağlayan R, İdâre Hukûku Dersleri (11. Baskı, Adalet 2023)
- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, ‘TOKİ | Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’ (TOKİ) <https://www.toki.gov.tr/> Erişim Tarihi 25 Aralık 2024
- Çolak Nİ, ‘Kentsel Dönüşüm Mevzuatının Hukuksal Değerlendirmesi’ <https://www.imarkadastro.com/userfiles/file/Makaleler/Makale_110.pdf> Erişim Tarihi 17 Mart 2025
- Değirmenci İ, ‘Tarihi Mekanlarda Kentsel Dönüşüm Uygulamaları ve Çevre Üzerine Etkileri’ (2014) <https://www.researchgate.net/publication/272745986_Tarihi_Mekanlarda_Kentsel_Donusum_Uygulamalari_ve_Cevre_Uzerine_Etkileri> Erişim Tarihi 28 Ocak 2025
- Doğan HH, ‘Yerel Yönetimlerin Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sürecine Halkın Katılımı’ (2016) 8 (2) Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 505-543. DOI: http://dx.doi.org/10.17218/husbed.01862
- Doru SR, ‘6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’a İlişkin Değerlendirme’ in Melikşah Yasi̇n ve Cenk Şahin (eds), Kentsel Dönüşüm Hukuku (2. Baskı, 12 Levha Yayınları 2015)
- Genç FN, ‘Türkiye’de Kentsel Dönüşüm: Mevzuat ve Uygulamaların Genel Görünümü’ (2008) 15 (1) Yönetim ve Ekonomi Dergisi 115-130.
- Görün M ve Kara M, ‘Kentsel Dönüşüm ve Sosyal Girişimcilik Bağlamında Türkiye’de Kentsel Yaşam Kalitesinin Artırılması’ (2010) 8 (2) Yönetim Bilimleri Dergisi 137-164.
- Gözler K ve Kaplan G, İdare Hukuku Dersleri (23. Baskı, Ekin 2021)
- İhtiyaroğlu U, ‘Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Karşılaşılan Hukuki Sorunların Yargı Kararları Işığında İncelenmesi’ (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi FBE 2019)
- İnam Ş ve Salali V, ‘Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Çalışmalarının Hukuki Boyutu ve Uygulamada Karşılaşılan Yasal Sorunlar’ (2021) 79 (1) Ankara Barosu Dergisi 75-110. DOI 10.30915/abd.931342
- Kaya HE, ‘Kentsel Dönüşüm Projeleri ve Halk Katılımı’ (2009) 3 (6) Toplum ve Demokrasi Dergisi 203-216.
- Köseoğlu Ö, Aksoy A ve Köktaş Ö, ‘Siyasal Katılma Bağlamında Belediye Meclis Toplantılarına Yurttaş Katılımı Üzerine Bir Araştırma’ (2021) 30 (1) Siyasal: Journal of Political Sciences 65-88. DOI :10.26650/siyasal.2021.30.1.0039
- Özden P, ‘Kentsel Yenileme Uygulamalarında Yerel Yönetimlerin Rolü Üzerine Düşünceler ve İstanbul Örneği’ (2011) (23-24) İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 255-270.
- Özsunay E, 6306 Sayılı Kanun ve Kentsel Dönüşüm Uygulamalarına İlişkin Düşünceler (Vedat Kitapçılık 2015) Öztaş İ, Paylı Mülkiyette Paydaşın Kullanma ve Yararlanma Hakkı (12 Levha Yayınları 2011)
- Sezginer M, ‘İdari İşlem - İcrailik - Ayrılabilir İşlem - Yargısal Denetim’ (2011) 69 (1-2) Journal of Istanbul University Law Faculty 241-250.
- Ulutaş C, ‘Kentsel Toprak Rantının Kamuya Kazandırılmasında Bir Araç Olarak İmar Haklarının Toplulaştırılması (Dikmen Vadisi Örneği)’ (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE 2005)
- Usta S ve Bilgiç E, ‘Yerel Yönetimlerde Hizmet Sunumu: Kamu Özel Ortaklığı Modeli’ (2016) 1 (23) Yerel Yönetimlerde Hizmet Sunumu: Kamu Özel Ortaklığı Modeli 249-268.
- Üstün G, Kentsel Dönüşüm Hukuku (12 Levha Yayınları 2014)
- Uz A, ‘Kamu-Özel Ortaklığı/Public-Private Partnership (PPD) Kavram ve Hukuksal Çerçeve’ (2007) 11 (1) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1165-1182.
- Uzan HK, ‘Kentsel Dönüşüm: Belediyelerin Sorumlulukları ve Türkiye’de Mevzuat Değerlendirmesi’ (2023) 6 (5) Uluslararası Akademik Birikim Dergisi 985 -997.
- Yaprak N, ‘Kentsel Dönüşüm Yöntemleri’ in Melikşah Yasi̇n ve Cenk Şahin (eds), Kentsel Dönüşüm Hukuku (2. Baskı, 12 Levha Yayınları 2015)
- Yasi̇n M, ‘Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Hukuki Boyutu’ (2005) (60) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 105-138.
- Yayla Y, Şehir Planlamasının Başlıca Hukukî Meseleleri ve İstanbul Örneği (Istanbul Univeristy Press 1975)
- Yıldırım E, ‘Kentsel Dönüşüm Uygulamalarına İlişkin İdari Uyuşmazlıkların Yargısal Denetimi (Esas)’ in Melikşah Yasi̇n and Cenk Şahin (eds), Kentsel Dönüşüm Hukuku (2. Baskı, 12 Levha Yayınları 2015)
- Yıldırır EC, ‘Paylı Mülkiyetten Doğan veya Paylı Malı İlgilendiren Gider ve Yükümlülüklerden Paydaşların Dış ve İç İlişkideki Sorumluluğu’ (2024) 10 (1) Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 195-222. DOI: https://doi.org/10.54699/andhd.1391392
- Zabunoğlu YK, İdare Hukuku Cilt-I (Yetkin 2012)
Öz
1982 Anayasası’nda devlete, toplumun konut ihtiyacını karşılayacak tedbirleri alma görevi verilmiş ve konut hakkı, Anayasal güvenceye kavuşturulmuştur. Konut hakkının somut biçimde hayata geçirilmesinde kentsel dönüşüm önemli bir araçtır. Kentsel dönüşüm, artık modern ve sağlıklı yaşam standartlarını karşılamayan; fonksiyonelliğini yitirmiş, fiziksel, çevresel, ekonomik ve sosyal açıdan sorunlu kent alanlarının, hukuki, idari ve teknik süreçler içerisinde yeniden yapılandırılması ve iyileştirilmesine yönelik planlı müdahaleler bütünüdür. Bu müdahalelerin doğru yapılabilmesi ve sürecin akıcı şekilde yürütülebilmesi için kentsel dönüşüm konusunda yetkili idarelerin bu konuda uzman personel bulundurması ve yasal düzenlemelerdeki eksiklerinin giderilmesi gerekmektedir. Kentsel dönüşüm uygulamaları, bireylerin mülkiyet hakkına müdahale neticesini doğurabilecek niteliğe haiz olup, yalnızca yaşam alanlarını modernize etme, kentsel yapıyı daha iyi hale getirme ve kent estetiğini güçlendirme maksadını taşımakla kalmayıp bunun yanı sıra temel hak ve özgürlükler açısından da dikkate alınması gereken hukuki boyutlar içermektedir. Bu çerçevede, kentsel dönüşüm uygulamalarının, kamu yararı ile bireylerin mülkiyet hakkı arasındaki dengeyi gözeterek, hukukun üstünlüğü ve hak ihlallerini önleyici ilkeler doğrultusunda yürütülmesi gerekmektedir. Kentsel dönüşümün amacından sapıldığında, mülkiyet hakkı da tehlikeye düşecek ve kentsel dönüşümün muhataplarının talepleri göz ardı edilecektir. Oysa bu sürece halkın etkin katılımının sağlanması, kentsel dönüşümden beklenen verimliliğin artırılmasına katkı sunacaktır. Çalışma, bu süreçte yaşanan bazı sorunlara dikkat çekmek ve eleştirel bir yaklaşımla öneriler sunmak amacıyla hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kentsel Dönüşüm Riskli Yapı Takdir Yetkisi Mülkiyet Hakkı İdare Hukuku
Kaynakça
- Akçaal M, ‘Elbirliği Mülkiyetinde Yönetim’ (2020) 9 (2) Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 211-249.
- Aliefendioğlu Y ve Tanrıvermiş H, ‘Kentsel Dönüşüm Sürecinde Taşınmaz ve Proje Değerleme İşlemleri ve Sorunlarının Analizi: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Sahabiye ve Fatih Mahalleleri Dönüşüm Projesi Örneği Çerçevesinde Değerlendirme’ (2015) 8 Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 736-769. DOI:10.17719/jisr.20153913794
- Avcı A, ‘6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun Açısından Mülkiyet Hakkının Sınırlandırılması’ in Melikşah Yasi̇n ve Cenk Şahin (eds), Kentsel Dönüşüm Hukuku (2. Baskı, 12 Levha Yayınları 2015)
- Bayansar R ve Özer MA, ‘Türkiye’de Kamu Özel Ortaklığı Modelinin Uygulama Alanları Üzerine Değerlendirmeler’ (2021) (68) Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 415-436. DOI: https://doi.org/10.51290/dpusbe.885967
- Çağlayan R, İdâre Hukûku Dersleri (11. Baskı, Adalet 2023)
- Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, ‘TOKİ | Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’ (TOKİ) <https://www.toki.gov.tr/> Erişim Tarihi 25 Aralık 2024
- Çolak Nİ, ‘Kentsel Dönüşüm Mevzuatının Hukuksal Değerlendirmesi’ <https://www.imarkadastro.com/userfiles/file/Makaleler/Makale_110.pdf> Erişim Tarihi 17 Mart 2025
- Değirmenci İ, ‘Tarihi Mekanlarda Kentsel Dönüşüm Uygulamaları ve Çevre Üzerine Etkileri’ (2014) <https://www.researchgate.net/publication/272745986_Tarihi_Mekanlarda_Kentsel_Donusum_Uygulamalari_ve_Cevre_Uzerine_Etkileri> Erişim Tarihi 28 Ocak 2025
- Doğan HH, ‘Yerel Yönetimlerin Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Sürecine Halkın Katılımı’ (2016) 8 (2) Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 505-543. DOI: http://dx.doi.org/10.17218/husbed.01862
- Doru SR, ‘6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun’a İlişkin Değerlendirme’ in Melikşah Yasi̇n ve Cenk Şahin (eds), Kentsel Dönüşüm Hukuku (2. Baskı, 12 Levha Yayınları 2015)
- Genç FN, ‘Türkiye’de Kentsel Dönüşüm: Mevzuat ve Uygulamaların Genel Görünümü’ (2008) 15 (1) Yönetim ve Ekonomi Dergisi 115-130.
- Görün M ve Kara M, ‘Kentsel Dönüşüm ve Sosyal Girişimcilik Bağlamında Türkiye’de Kentsel Yaşam Kalitesinin Artırılması’ (2010) 8 (2) Yönetim Bilimleri Dergisi 137-164.
- Gözler K ve Kaplan G, İdare Hukuku Dersleri (23. Baskı, Ekin 2021)
- İhtiyaroğlu U, ‘Kentsel Dönüşüm Uygulamalarında Karşılaşılan Hukuki Sorunların Yargı Kararları Işığında İncelenmesi’ (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi FBE 2019)
- İnam Ş ve Salali V, ‘Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Çalışmalarının Hukuki Boyutu ve Uygulamada Karşılaşılan Yasal Sorunlar’ (2021) 79 (1) Ankara Barosu Dergisi 75-110. DOI 10.30915/abd.931342
- Kaya HE, ‘Kentsel Dönüşüm Projeleri ve Halk Katılımı’ (2009) 3 (6) Toplum ve Demokrasi Dergisi 203-216.
- Köseoğlu Ö, Aksoy A ve Köktaş Ö, ‘Siyasal Katılma Bağlamında Belediye Meclis Toplantılarına Yurttaş Katılımı Üzerine Bir Araştırma’ (2021) 30 (1) Siyasal: Journal of Political Sciences 65-88. DOI :10.26650/siyasal.2021.30.1.0039
- Özden P, ‘Kentsel Yenileme Uygulamalarında Yerel Yönetimlerin Rolü Üzerine Düşünceler ve İstanbul Örneği’ (2011) (23-24) İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 255-270.
- Özsunay E, 6306 Sayılı Kanun ve Kentsel Dönüşüm Uygulamalarına İlişkin Düşünceler (Vedat Kitapçılık 2015) Öztaş İ, Paylı Mülkiyette Paydaşın Kullanma ve Yararlanma Hakkı (12 Levha Yayınları 2011)
- Sezginer M, ‘İdari İşlem - İcrailik - Ayrılabilir İşlem - Yargısal Denetim’ (2011) 69 (1-2) Journal of Istanbul University Law Faculty 241-250.
- Ulutaş C, ‘Kentsel Toprak Rantının Kamuya Kazandırılmasında Bir Araç Olarak İmar Haklarının Toplulaştırılması (Dikmen Vadisi Örneği)’ (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi SBE 2005)
- Usta S ve Bilgiç E, ‘Yerel Yönetimlerde Hizmet Sunumu: Kamu Özel Ortaklığı Modeli’ (2016) 1 (23) Yerel Yönetimlerde Hizmet Sunumu: Kamu Özel Ortaklığı Modeli 249-268.
- Üstün G, Kentsel Dönüşüm Hukuku (12 Levha Yayınları 2014)
- Uz A, ‘Kamu-Özel Ortaklığı/Public-Private Partnership (PPD) Kavram ve Hukuksal Çerçeve’ (2007) 11 (1) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1165-1182.
- Uzan HK, ‘Kentsel Dönüşüm: Belediyelerin Sorumlulukları ve Türkiye’de Mevzuat Değerlendirmesi’ (2023) 6 (5) Uluslararası Akademik Birikim Dergisi 985 -997.
- Yaprak N, ‘Kentsel Dönüşüm Yöntemleri’ in Melikşah Yasi̇n ve Cenk Şahin (eds), Kentsel Dönüşüm Hukuku (2. Baskı, 12 Levha Yayınları 2015)
- Yasi̇n M, ‘Kentsel Dönüşüm Uygulamalarının Hukuki Boyutu’ (2005) (60) Türkiye Barolar Birliği Dergisi 105-138.
- Yayla Y, Şehir Planlamasının Başlıca Hukukî Meseleleri ve İstanbul Örneği (Istanbul Univeristy Press 1975)
- Yıldırım E, ‘Kentsel Dönüşüm Uygulamalarına İlişkin İdari Uyuşmazlıkların Yargısal Denetimi (Esas)’ in Melikşah Yasi̇n and Cenk Şahin (eds), Kentsel Dönüşüm Hukuku (2. Baskı, 12 Levha Yayınları 2015)
- Yıldırır EC, ‘Paylı Mülkiyetten Doğan veya Paylı Malı İlgilendiren Gider ve Yükümlülüklerden Paydaşların Dış ve İç İlişkideki Sorumluluğu’ (2024) 10 (1) Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 195-222. DOI: https://doi.org/10.54699/andhd.1391392
- Zabunoğlu YK, İdare Hukuku Cilt-I (Yetkin 2012)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İdare Hukuku |
| Bölüm | KAMU HUKUKU |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 12 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 4 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 1 |
Kaynak Göster
Adres: Süleyman Demirel Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, 32260 Isparta, Türkiye
Telefon: +90 (246) 211 00 02
E-posta: hukukdergi@sdu.edu.tr
Web: https://hukuk.sdu.edu.tr/tr/dergi/sdu-hukuk-fakultesi-dergisi-12867s.html / https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduhfd