THE LIMITS OF PUBLIC CHOICE THEORY: AN ANALYSIS FROM THE PERSPECTIVES OF ECONOMICS, SOCIOLOGY AND PSYCHOLOGY
Öz
Temsili demokrasilerdeki kamu ekonomilerinin başarısızlığı üzerine temellenen kamu tercihi yaklaşımının ilgi alanı multidisipliner bir yapıdadır. Politik süreçteki aktörlerin davranışlarını ekonomik boyutuyla analiz eden kamu tercihi kuramı bu yönüyle seçmen davranışlarını açıklamada yetersiz kalmıştır. Bu durum seçmen davranışlarını politik ekonomi, sosyoloji ve psikoloji gibi farklı disiplinler çerçevesinde değerlendirilmesini gerektirmiştir. Bu kapsamda farklı disiplinlere ait yaklaşımların karşılaştırılarak seçmen davranışlarının açıklanmasında multidisipliner bir anlayışı egemen kılmak zorunludur. Mali sosyoloji bu anlamda seçmen davranışlarına ilişkin multidisipliner yaklaşımların ortak alanı olmaya adaydır.
Farklı disiplinlerin seçmen davranışları ve parti politikaları üzerine geliştirdikleri yaklaşımlar öz disipliner çerçevede literatüre önemli katkılar sağlamıştır. Bu anlamda ekonomi yaklaşımı ve politik devresel dalgalanmalar literatürü kamu tercihi yaklaşımının temel varsayımlarını desteklemektedir. Ancak seçmen ve parti davranışlarının sosyolojik ve psikolojik boyutu kamu tercihi yaklaşımı ve bu yaklaşımı destekleyen ekonomi yaklaşımı ile politik devresel dalgalanmalar literatüründe ihmal edilmiştir. Bu anlamda sosyal yaklaşım ve Sosyo-Psikolojik yaklaşım siyasal süreçteki oyuncuların davranışlarının daha iyi anlaşılması açısından literatürdeki eksiklikleri tamamlayıcı ve geliştirici bir rol üstlenmişlerdir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akgün, B. (2002). Türkiye’de Seçmen Davranışı Partiler Sistemi ve Siyasal Güven. Ankara: Nobel Yayınları.
- Aktan, C. C. (1992). Politik Yozlaşma ve Kleptokrasi:1980-1990 Türkiye Deneyimi, İstanbul. Afa Yayıncılık A.Ş.
- Aktan, C. C. ve Dileyici, D. (2007).“Kamu Tercihi İktisadına Giriş”. Modern Politik İktisat KamuTercihi. (Ed. C. C. Aktan ve D.Dileyici), 9-38, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Barut, B. (2005). Siyasal Reklamcılık Özelinde Siyasal Tutumların Oluşma Süreci. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 295-317.
- Berelson, B., Lazarsfeld, P., & McPhee, W. (1954). Voting. Chicago: University of Chicago Press.
- Brown, D., Brown, C., & Desposato, S. (2007). “Promoting And Preventing Political Change Through Internationally”. Latin American Research Review, 42(1).
- Bunchanan, J. M., (1984). “Politics without Romance: A Sketch of Positive Public Choice Theory and Its Normative Implications”. Ed: J.M. Bunchanan ve R. D. Tollison. The Theory of Public Choice II. United States of America: The University of Michigan Press. 11-23
- Campbell, J. L., 1993. The state and fiscal sociology. Annual Review of Sociology, 19(1), pp. 163–185.
- Campbell, A., Converse, P. E., Miller, W. E., & Stokes, D. E. (1960). The American Voter. Chicago and London: The University of Chicago Press.
- Carey, S., & Lebo, M. J. (2006). “Election Cycles and the Economic Voter”. Political Research Quarterly, 59.
- Cinko, L. (2005). Modern Politik Konjonktür Hareketleri Teorisi: Rasyonel Beklentileri İçeren Politik Konjonktür Hareketleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1/19, 325-339.
- Damlapınar, Z., & Balcı, Ş. (2005). “Seçmenin Zihnindeki Aday İmajını Belirleyen Etkenler: 28 Mart 2004 Yerel Seçimleri Alan Araştırması”. Selçuk İletişim Dergisi, (4), 60.
- Downs, A. (1957), An Economic Theory of Democracy, NewYork: Harper and Row.
- Dura, Y. C. (2006). Kamu Tercihi Teorisinde Kamusal Etkinlik Problemi, Türk İdare Dergisi, 451, 107-115.
- Erdoğan, S. (2004). Politik Konjonktür Hareketleri Teorisi Perspektifi ile Siyaset Ekonomi İlişkiler. Değişim Yayınevi.
- Goldscheid, R., 1917. Staatssozialismus oder Staatskapitalismus. Vienna: Anzengruber-Verlag.
- Goldscheid, R. (1925/1964), “A Sociological Approach to Problems of Public Finance”in Classics in the Theory o f Public Finance, R. Musgrave, A Peacock (eds), London St Martin Press, 1964, pp. 202-13.
- Gunning, Patrick J.J. (1998), Understanding Democracy: An Introduction to Public Choice, Taiwan: Nomad Press.
- Güçyener, D. G. & Zümrüt Boyacıoğlu, E. (2024). .Fırsatçı Politik Konjonktür Dalgalanmaları Teorisi Çerçevesinde Türkiye 2023 Genel Seçiminin İncelenmesi. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies 10(4), 123-132.
- Gülmen, Y. (1979). Türk Seçmen Davranışı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
- Gümüş, G. (2009). Türk Seçmen Davranışı ve AKP, CHP, MHP’nin Seçmen Tabanları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Hepaksaz, E. (2007). Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Teorisi Perspektifinden Anayasal Mali Reform. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, (44)514, 89-109.
- Heywood, A. (2007). Siyaset. Ankara: Adres Yayınları.
- Hibbs, D A. (1977). Political Parties and Macroeconomic Policy. The American Political Science Review, 71(4), 1467-1487.
- Kurun, İ. (2018). Reform ve Çikar: Kamu Tercihi Teorisi Perspektifinden Kamu Yönetimi Temel Kanunu Projesi. Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 2/2, 85-98.
- Kalender, A. (2005). Siyasal İletişim Seçmenler ve İkna Stratejileri. Konya: Çizgi Yayınları.
- Kau,J. B., & Rubin, P. (1979). "Self-Interest, Ideology and Logrollingin Congressional Voting," Journal of Law and Economics,October.
- Kızılboğa, R. (2012). Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Teorilerinin Değerlendirilmesi, NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2012) 91-109.
- Lazarsfeld, P., Berelson, B., & Gaudet, H. (1948). The People’s Choice: How the Voter Makes Up His Mind in a Presidential Campaign (Vol. 2nd Edition). New York: Columbia University Press.
- Milburn, A. M. (1998). Sosyal Psikolojik Açıdan Kamuoyu ve Siyaset. (A. Dönmez, & V. Duyan, Trans.) Ankara: İmge Kitabevi.
- Mueller, D. C. (2003). Public Choice III. Cambridge: Cambridge University Press.
- Nergiz, N., & Akyıldız, F. (2012). “Yerel Seçimlerde Seçmen Tercihi Üzerinde Aday İmajının Etkisi: Uşak Örneği”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15. 171-199.
- Norries, P. (Ed.). (1998). Election and Voting Behavior: New Challenges, New Perspectives. Ashgate.
- Onur, S. (2001). Politik Konjonktör Dalgalanmaları ve Türkiye , Süleyman Demirel Üni. İİBF Dergisi, 2001, 6/2, 157-184.
- Özcan, Y. (1998). “Siyasi Parti Tercihlerini Belirleyen Etmenler: İstanbul Örneği”. Toplum ve Bilim, No.76, 188-212
- Powel, L., & Coward, J. (2003). Political Campaign Communication Inside. Boston: Pearson Education Inc.
- Seligman, E. R. A., 1895, Essays in Taxation. New-York: MacMillan.
- Sert, M. (2011). Maliye’ye alternatif bir yaklaşım olarak mali sosyoloji: Öncüler. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 22 (81), 1-16. Schumpeter J. A., 1991 [1918]. The Crisis Of The Tax State. In R. Swedberg (ed.), The Economics and Sociology of Capitalism. Princeton, NJ: Princeton University Press, 99–140.
- Turan, İ. (1977). Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış. İstanbul: Güryay Matbaacılık.
- Ünsal, E. M. (2004), Mikro İktisada Giriş, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Woker, M., 2018. Edwin Seligman, Initiator Of Global Progressive Public Finance. Journal of Global History, 13(3), pp. 352–373.
Öz
Temsili demokrasilerdeki kamu ekonomilerinin başarısızlığı üzerine temellenen kamu tercihi yaklaşımının ilgi alanı multidisipliner bir yapıdadır. Politik süreçteki aktörlerin davranışlarını ekonomik boyutuyla analiz eden kamu tercihi kuramı bu yönüyle seçmen davranışlarını açıklamada yetersiz kalmıştır. Bu durum seçmen davranışlarını politik ekonomi, sosyoloji ve psikoloji gibi farklı disiplinler çerçevesinde değerlendirilmesini gerektirmiştir. Bu kapsamda farklı disiplinlere ait yaklaşımların karşılaştırılarak seçmen davranışlarının açıklanmasında multidisipliner bir anlayışı egemen kılmak zorunludur. Mali sosyoloji bu anlamda seçmen davranışlarına ilişkin multidisipliner yaklaşımların ortak alanı olmaya adaydır.
Farklı disiplinlerin seçmen davranışları ve parti politikaları üzerine geliştirdikleri yaklaşımlar öz disipliner çerçevede literatüre önemli katkılar sağlamıştır. Bu anlamda ekonomi yaklaşımı ve politik devresel dalgalanmalar literatürü kamu tercihi yaklaşımının temel varsayımlarını desteklemektedir. Ancak seçmen ve parti davranışlarının sosyolojik ve psikolojik boyutu kamu tercihi yaklaşımı ve bu yaklaşımı destekleyen ekonomi yaklaşımı ile politik devresel dalgalanmalar literatüründe ihmal edilmiştir. Bu anlamda sosyal yaklaşım ve Sosyo-Psikolojik yaklaşım siyasal süreçteki oyuncuların davranışlarının daha iyi anlaşılması açısından literatürdeki eksiklikleri tamamlayıcı ve geliştirici bir rol üstlenmişlerdir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akgün, B. (2002). Türkiye’de Seçmen Davranışı Partiler Sistemi ve Siyasal Güven. Ankara: Nobel Yayınları.
- Aktan, C. C. (1992). Politik Yozlaşma ve Kleptokrasi:1980-1990 Türkiye Deneyimi, İstanbul. Afa Yayıncılık A.Ş.
- Aktan, C. C. ve Dileyici, D. (2007).“Kamu Tercihi İktisadına Giriş”. Modern Politik İktisat KamuTercihi. (Ed. C. C. Aktan ve D.Dileyici), 9-38, Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Barut, B. (2005). Siyasal Reklamcılık Özelinde Siyasal Tutumların Oluşma Süreci. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 295-317.
- Berelson, B., Lazarsfeld, P., & McPhee, W. (1954). Voting. Chicago: University of Chicago Press.
- Brown, D., Brown, C., & Desposato, S. (2007). “Promoting And Preventing Political Change Through Internationally”. Latin American Research Review, 42(1).
- Bunchanan, J. M., (1984). “Politics without Romance: A Sketch of Positive Public Choice Theory and Its Normative Implications”. Ed: J.M. Bunchanan ve R. D. Tollison. The Theory of Public Choice II. United States of America: The University of Michigan Press. 11-23
- Campbell, J. L., 1993. The state and fiscal sociology. Annual Review of Sociology, 19(1), pp. 163–185.
- Campbell, A., Converse, P. E., Miller, W. E., & Stokes, D. E. (1960). The American Voter. Chicago and London: The University of Chicago Press.
- Carey, S., & Lebo, M. J. (2006). “Election Cycles and the Economic Voter”. Political Research Quarterly, 59.
- Cinko, L. (2005). Modern Politik Konjonktür Hareketleri Teorisi: Rasyonel Beklentileri İçeren Politik Konjonktür Hareketleri, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1/19, 325-339.
- Damlapınar, Z., & Balcı, Ş. (2005). “Seçmenin Zihnindeki Aday İmajını Belirleyen Etkenler: 28 Mart 2004 Yerel Seçimleri Alan Araştırması”. Selçuk İletişim Dergisi, (4), 60.
- Downs, A. (1957), An Economic Theory of Democracy, NewYork: Harper and Row.
- Dura, Y. C. (2006). Kamu Tercihi Teorisinde Kamusal Etkinlik Problemi, Türk İdare Dergisi, 451, 107-115.
- Erdoğan, S. (2004). Politik Konjonktür Hareketleri Teorisi Perspektifi ile Siyaset Ekonomi İlişkiler. Değişim Yayınevi.
- Goldscheid, R., 1917. Staatssozialismus oder Staatskapitalismus. Vienna: Anzengruber-Verlag.
- Goldscheid, R. (1925/1964), “A Sociological Approach to Problems of Public Finance”in Classics in the Theory o f Public Finance, R. Musgrave, A Peacock (eds), London St Martin Press, 1964, pp. 202-13.
- Gunning, Patrick J.J. (1998), Understanding Democracy: An Introduction to Public Choice, Taiwan: Nomad Press.
- Güçyener, D. G. & Zümrüt Boyacıoğlu, E. (2024). .Fırsatçı Politik Konjonktür Dalgalanmaları Teorisi Çerçevesinde Türkiye 2023 Genel Seçiminin İncelenmesi. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies 10(4), 123-132.
- Gülmen, Y. (1979). Türk Seçmen Davranışı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
- Gümüş, G. (2009). Türk Seçmen Davranışı ve AKP, CHP, MHP’nin Seçmen Tabanları (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Hepaksaz, E. (2007). Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Teorisi Perspektifinden Anayasal Mali Reform. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, (44)514, 89-109.
- Heywood, A. (2007). Siyaset. Ankara: Adres Yayınları.
- Hibbs, D A. (1977). Political Parties and Macroeconomic Policy. The American Political Science Review, 71(4), 1467-1487.
- Kurun, İ. (2018). Reform ve Çikar: Kamu Tercihi Teorisi Perspektifinden Kamu Yönetimi Temel Kanunu Projesi. Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Vol. 2/2, 85-98.
- Kalender, A. (2005). Siyasal İletişim Seçmenler ve İkna Stratejileri. Konya: Çizgi Yayınları.
- Kau,J. B., & Rubin, P. (1979). "Self-Interest, Ideology and Logrollingin Congressional Voting," Journal of Law and Economics,October.
- Kızılboğa, R. (2012). Kamu Tercihi ve Anayasal İktisat Teorilerinin Değerlendirilmesi, NEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (2012) 91-109.
- Lazarsfeld, P., Berelson, B., & Gaudet, H. (1948). The People’s Choice: How the Voter Makes Up His Mind in a Presidential Campaign (Vol. 2nd Edition). New York: Columbia University Press.
- Milburn, A. M. (1998). Sosyal Psikolojik Açıdan Kamuoyu ve Siyaset. (A. Dönmez, & V. Duyan, Trans.) Ankara: İmge Kitabevi.
- Mueller, D. C. (2003). Public Choice III. Cambridge: Cambridge University Press.
- Nergiz, N., & Akyıldız, F. (2012). “Yerel Seçimlerde Seçmen Tercihi Üzerinde Aday İmajının Etkisi: Uşak Örneği”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15. 171-199.
- Norries, P. (Ed.). (1998). Election and Voting Behavior: New Challenges, New Perspectives. Ashgate.
- Onur, S. (2001). Politik Konjonktör Dalgalanmaları ve Türkiye , Süleyman Demirel Üni. İİBF Dergisi, 2001, 6/2, 157-184.
- Özcan, Y. (1998). “Siyasi Parti Tercihlerini Belirleyen Etmenler: İstanbul Örneği”. Toplum ve Bilim, No.76, 188-212
- Powel, L., & Coward, J. (2003). Political Campaign Communication Inside. Boston: Pearson Education Inc.
- Seligman, E. R. A., 1895, Essays in Taxation. New-York: MacMillan.
- Sert, M. (2011). Maliye’ye alternatif bir yaklaşım olarak mali sosyoloji: Öncüler. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 22 (81), 1-16. Schumpeter J. A., 1991 [1918]. The Crisis Of The Tax State. In R. Swedberg (ed.), The Economics and Sociology of Capitalism. Princeton, NJ: Princeton University Press, 99–140.
- Turan, İ. (1977). Siyasal Sistem ve Siyasal Davranış. İstanbul: Güryay Matbaacılık.
- Ünsal, E. M. (2004), Mikro İktisada Giriş, Turhan Kitabevi Yayınları, Ankara.
- Woker, M., 2018. Edwin Seligman, Initiator Of Global Progressive Public Finance. Journal of Global History, 13(3), pp. 352–373.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Kamu Yönetimi, Politika ve Yönetim (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 9 Mart 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 20 Mart 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 13 Aralık 2024 |
| Kabul Tarihi | 20 Şubat 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 1 |
The Journal of Social Sciences Academy
Sosyal Bilimler Akademi Dergisi
(SOBAD)