Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Big Data Management and Digital Protectionism

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 2, 406 - 417, 30.07.2025

Öz

The digital age has brought about transformation in many areas, from daily life to corporate processes. One of the most significant elements of this transformation, big data, encompasses a wide range of fields, from healthcare and education records to e-government services, Google searches, and social media usage. If utilized correctly by individuals, the private sector, and governments, big data enables consumers to access more suitable goods and services, enhances the competitiveness of small businesses, and improves bureaucratic processes. Given the widespread impact of digitalization today, public administration and policies are inevitably influenced by big data.
While countries such as the United States, China, and Russia make substantial investments in big data applications, developing nations are also formulating long-term policies in this area to remain competitive in the global economy. Despite neoliberal policies aiming to reduce the size of the state, the failure of this approach has led to the state regaining significance as a key actor. The state has now transitioned into a role that does not conflict with the market but rather complements and regulates it.
This study will examine the definition of big data and its areas of application in both public administration and the private sector. In addition to highlighting the benefits of big data, it will analyze how regulatory states attempt to mitigate its inherent risks. The steps taken in Turkey regarding big data, including implemented projects, enacted regulations, and established institutions, will be assessed. All these developments are considered part of digital protectionism. Ultimately, the effective management of big data has become a strategic issue that requires collaboration between governments and the private sector.

Kaynakça

  • Aaronson, S. A. (2018). What are we talking about when we talk about digital protectionism? World Trade Review, 18(4), 1–37.
  • Aksoy, A., & Türkölmez, O. (2020). Dijital çağa demokrasiyi çağırmak: Cambridge Analytica skandalı. Journal of Political Administrative and Local Studies, 3(1), 41–59.
  • Dumbill, E. (2013). Making sense of big data. Big Data, 1(1), 1–3.
  • Eker, M. (1993). Çok taraflı ticaret sistemi, yeni korumacılık ve Türkiye (Uzmanlık Tezi, DPT Yayın No: 2330-IPGM: 436). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
  • Güzelsarı, S. (2007). Küresel kapitalizm ve devletin dönüşümü: Türkiye’de mali idarede yeniden yapılanma (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Hadi, H. J., Shnain, A. H., Hadishaheed, S., & Ahmad, A. H. (2015). Big data and five V’s characteristics. International Journal of Advances in Electronics and Computer Science, 2(1), 1–6.
  • Kadıoğlu, Z. K. (2019). Uluslararası iletişim düzeninde internet tabanlı küresel iletişim şirketleri. Erciyes İletişim Dergisi, Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu Özel Sayısı, 225–244.
  • Köseoğlu, Ö., & Demirci, Y. (2017). Türkiye’de büyük veri ve veri madenciliğine ilişkin politika ve stratejiler: Ulusal politika belgelerinin içerik analizi. SDÜ İİBF Dergisi, 22(Kayfor15 Özel Sayı), 2223–2239.
  • Lu, J., & Liu, X. (2018). The nation-state in the digital age: A contextual analysis in 33 countries. International Journal of Communication, 12, 110–130.
  • Maciejewski, M. (2017). To do more, better, faster and more cheaply: Using big data in public administration. International Review of Administrative Sciences, 83(1S), 120–135.
  • Mayer-Schönberger, V., & Cukier, K. (2013). Big data: A revolution that will transform how we live, work, and think. Houghton Mifflin Harcourt. https://books.google.com.tr/books?id=uy4lh-WEhhIC
  • Micklitz, H.-W. (2025). Platform regulation in the European Union: Between competition law and fundamental rights. Journal of European Consumer and Market Law, 14(1), 12–24.
  • Miçooğulları, Ü. S. (2018). Yeni ekonomide dijital emek. International Journal of Labour Life and Social Policy, 1, 5–17.
  • Okuyucu, A. (2020). Büyük veri ve kamu politikaları. M. Yıldız & C. Babaoğlu (Eds.), Teknoloji ve Kamu Politikaları (s. 25–44). Gazi Kitabevi.
  • Rodrik, D. (2008). One economics, many recipes: Globalization, institutions, and economic growth. Princeton University Press.
  • Roubini, N. (2018, Temmuz). Trump may kill the global recovery. Project Syndicate. https://www.project-syndicate.org/commentary/trump-trade-war-and-the-global-economy-by-nouriel-roubini-2018-07?barrier=accesspaylog (Erişim tarihi: 14.10.2018)
  • Stobierski, T. (2020, Kasım). What are network effects? Harvard Business School Online. https://online.hbs.edu/blog/post/what-are-network-effects (Erişim tarihi: 30.06.2024)
  • Tamer, H. Y., & Övgün, B. (2020). Yapay zeka bağlamında Dijital Dönüşüm Ofisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75(2), 775–803.
  • Törenli, N. (2005). Türkiye’de telefon haberleşmesi alanında yaşanan dönüşüm: Neo liberal politikalar eşliğinde ulus devletin elinden alınan politika araçları. Kültür ve İletişim Dergisi, 8(1), 11–40.
  • Yalçıntaş, A., & Alizadeh, N. (2020). Digital protectionism and national planning in the age of the internet: The case of Iran. Journal of Institutional Economics, 16, 519–536.
  • Yüksel, U., & Yalçıntaş, A. (2020). Büyük veri çağında uluslararası politik ekonomi: ABD ve Çin’de dijital korumacılık. Historia 1923, 7(Kış), 76–93.
  • Internet Kaynakları Amerika’nın Sesi. (2019, Mart). AB’den Google’a üçüncü ceza. https://www.amerikaninsesi.com/a/abden-googlea-ucuncu-ceza/4839432.html (Erişim tarihi: 28.02.2020)
  • Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. (2019). BTK Faaliyet Raporu. https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/faaliyet-raporlari/2019-genel-faaliyetraporu.pdf (Erişim tarihi: 28.02.2020)
  • Dijital Dönüşüm Ofisi. (2020). Projeler. https://cbddo.gov.tr/projeler/#3173 (Erişim tarihi: 29.03.2020)
  • European Commission. (2022). Digital Services Act (DSA). https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/digital-services-act-ensuring-safe-and-accountable-online-environment_en (Erişim tarihi: 29.10.2022)
  • European Commission. (2022). Digital Markets Act (DMA). https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/digital-markets-act-ensuring-fair-and-open-digital-markets_en (Erişim tarihi: 29.10.2022)
  • Government of India. (2013). National Cyber Security Policy. https://www.meity.gov.in/writereaddata/files/National_cyber_security_policy-2013%281%29.pdf (Erişim tarihi: 23.06.2025)
  • Government of India. (2023). Digital Personal Data Protection Act, 2023. https://prsindia.org/billtrack/digital-personal-data-protection-bill-2023 (Erişim tarihi: 23.06.2025) Hürriyet. (2017, Haziran). Merkel Trump’ı eleştirdi. https://www.hurriyet.com.tr/dunya/merkel-trumpi-elestirdi-40504343 (Erişim tarihi: 29.10.2022)
  • Forex. (2023). Dünyanın en değerli şirketleri. https://tr.fxssi.com/dunyanin-en-degerli-sirketleri (Erişim tarihi 29.05.2023)
  • Freedom House. (2023). Turkey: Freedom in the world. https://freedomhouse.org/country/turkey/freedom-world/2020 (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • İktisat Sözlüğü. (2023). Korumacılık. https://www.iktisatsozlugu.com/tr/nedir/korumacilik/3083 (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • Manyika, J., & Chui, M. (2011). Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity. https://www.mckinsey.com/business-functions/mckinsey-digital/our-insights/big-data-the-next-frontier-for-innovation# (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • National People's Congress of China. (2021). Personal Information Protection Law. https://www.chinalawtranslate.com/en/pipl/ (Erişim tarihi: 23.06.2025)
  • National People's Congress of China. (2021). Data Security Law. https://www.chinalawtranslate.com/en/data-security-law/ (Erişim tarihi: 23.06.2025)
  • Resmî Yayın. (2015). 2015–2018 Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Planı. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/uqSFE+2015-2018_Bilgi_Toplumu_Stratejisi_ve_Eylem_Plani.pdf (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • Resmî Yayın. (2016). 2016–2019 Ulusal E-Devlet Stratejisi ve Eylem Planı. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/Swkoy+2016-2019-Ulusal-e-Devlet-Stratejisi-ve-Eylem-Plani.pdf (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2013). Onuncu Kalkınma Planı 2014–2018. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Onuncu-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2014-2018.pdf (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). 2019–2023 On Birinci Kalkınma Planı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/11/ON_BIRINCI_KALKINMA-PLANI_2019-2023.pdf (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). 2024–2028 On İkinci Kalkınma Planı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/11/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_17112023.pdf (Erişim tarihi 30.06.2024)
  • Sputnik News. (2020, Kasım). Rekabet Kurulu’ndan Google’a 197 milyon lira ceza. https://tr.sputniknews.com/turkiye/202011131043218870--rekabet-kurulundan-googlea-197-milyon-lira-ceza/ (Erişim tarihi: 30.06.2024)
  • The Economist. (2017, Mayıs). The world’s most valuable resource is no longer oil, but data. https://www.economist.com/leaders/2017/05/06/the-worlds-most-valuable-resource-is-no-longer-oil-but-data (Erişim tarihi: 30.06.2024)
  • Yerlikaya, T. (2020, Aralık). Dijital egemenlik ya da dijital faşizm. https://www.setav.org/dijital-egemenlik-ya-da-dijital-fasizm/ (Erişim tarihi: 30.06.2024)

BÜYÜK VERİ YÖNETİMİ VE DİJİTAL KORUMACILIK

Yıl 2025, Cilt: 16 Sayı: 2, 406 - 417, 30.07.2025

Öz

Dijital çağ, günlük yaşamdan kurumsal süreçlere kadar birçok alanda dönüşüm yaratmaktadır. Bu dönüşümün en önemli unsurlarından biri olan büyük veri, sağlık ve eğitim kayıtlarından e-devlet hizmetlerine, Google aramalarından sosyal medya kullanımına kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Büyük veri, bireylerin, özel sektörün ve devletlerin doğru şekilde kullanması durumunda, tüketicilerin daha uygun mal ve hizmetlere ulaşmasını, küçük şirketlerin rekabet gücünü artırmasını ve bürokratik süreçlerin iyileştirilmesini sağlamaktadır. Dijitalleşmenin bu denli yaygınlaştığı günümüzde, kamu yönetimi ve politikaları da büyük verinin etkisinden kaçınılmaz şekilde etkilenmektedir.
ABD, Çin ve Rusya gibi ülkeler büyük veri uygulamalarına önemli yatırımlar yaparken, gelişmekte olan ülkeler de küresel rekabetten kopmamak için bu alanda uzun vadeli politikalar üretmektedir. Neoliberal politikaların devletin küçültülmesini hedeflemesine rağmen, bu anlayışın başarısızlığı sonucunda devlet yeniden önemli bir aktör haline gelmiştir. Artık devlet, piyasa ile çatışan değil, onu tamamlayan ve düzenleyen bir konuma gelmiştir.
Bu çalışmada büyük verinin tanımı, kamu yönetimi ve özel sektördeki kullanım alanları ele alınacaktır. Ayrıca, büyük verinin sağladığı avantajların yanı sıra, içerdiği risklerin de düzenleyici devletler tarafından nasıl kontrol edilmeye çalışıldığı incelenecektir. Türkiye özelinde büyük veri konusunda atılan adımlar, hayata geçirilen projeler, çıkarılan mevzuatlar ve kurulan kurumlar değerlendirilecektir. Tüm bu gelişmelerin, dijital korumacılığın bir parçası olduğu kabul edilmektedir. Sonuç olarak, büyük verinin etkin yönetimi, devletlerin ve özel sektörün iş birliği içinde hareket etmesini gerektiren stratejik bir konu haline gelmiştir.

Kaynakça

  • Aaronson, S. A. (2018). What are we talking about when we talk about digital protectionism? World Trade Review, 18(4), 1–37.
  • Aksoy, A., & Türkölmez, O. (2020). Dijital çağa demokrasiyi çağırmak: Cambridge Analytica skandalı. Journal of Political Administrative and Local Studies, 3(1), 41–59.
  • Dumbill, E. (2013). Making sense of big data. Big Data, 1(1), 1–3.
  • Eker, M. (1993). Çok taraflı ticaret sistemi, yeni korumacılık ve Türkiye (Uzmanlık Tezi, DPT Yayın No: 2330-IPGM: 436). Ankara: Devlet Planlama Teşkilatı.
  • Güzelsarı, S. (2007). Küresel kapitalizm ve devletin dönüşümü: Türkiye’de mali idarede yeniden yapılanma (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Hadi, H. J., Shnain, A. H., Hadishaheed, S., & Ahmad, A. H. (2015). Big data and five V’s characteristics. International Journal of Advances in Electronics and Computer Science, 2(1), 1–6.
  • Kadıoğlu, Z. K. (2019). Uluslararası iletişim düzeninde internet tabanlı küresel iletişim şirketleri. Erciyes İletişim Dergisi, Uluslararası Dijital Çağda İletişim Sempozyumu Özel Sayısı, 225–244.
  • Köseoğlu, Ö., & Demirci, Y. (2017). Türkiye’de büyük veri ve veri madenciliğine ilişkin politika ve stratejiler: Ulusal politika belgelerinin içerik analizi. SDÜ İİBF Dergisi, 22(Kayfor15 Özel Sayı), 2223–2239.
  • Lu, J., & Liu, X. (2018). The nation-state in the digital age: A contextual analysis in 33 countries. International Journal of Communication, 12, 110–130.
  • Maciejewski, M. (2017). To do more, better, faster and more cheaply: Using big data in public administration. International Review of Administrative Sciences, 83(1S), 120–135.
  • Mayer-Schönberger, V., & Cukier, K. (2013). Big data: A revolution that will transform how we live, work, and think. Houghton Mifflin Harcourt. https://books.google.com.tr/books?id=uy4lh-WEhhIC
  • Micklitz, H.-W. (2025). Platform regulation in the European Union: Between competition law and fundamental rights. Journal of European Consumer and Market Law, 14(1), 12–24.
  • Miçooğulları, Ü. S. (2018). Yeni ekonomide dijital emek. International Journal of Labour Life and Social Policy, 1, 5–17.
  • Okuyucu, A. (2020). Büyük veri ve kamu politikaları. M. Yıldız & C. Babaoğlu (Eds.), Teknoloji ve Kamu Politikaları (s. 25–44). Gazi Kitabevi.
  • Rodrik, D. (2008). One economics, many recipes: Globalization, institutions, and economic growth. Princeton University Press.
  • Roubini, N. (2018, Temmuz). Trump may kill the global recovery. Project Syndicate. https://www.project-syndicate.org/commentary/trump-trade-war-and-the-global-economy-by-nouriel-roubini-2018-07?barrier=accesspaylog (Erişim tarihi: 14.10.2018)
  • Stobierski, T. (2020, Kasım). What are network effects? Harvard Business School Online. https://online.hbs.edu/blog/post/what-are-network-effects (Erişim tarihi: 30.06.2024)
  • Tamer, H. Y., & Övgün, B. (2020). Yapay zeka bağlamında Dijital Dönüşüm Ofisi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 75(2), 775–803.
  • Törenli, N. (2005). Türkiye’de telefon haberleşmesi alanında yaşanan dönüşüm: Neo liberal politikalar eşliğinde ulus devletin elinden alınan politika araçları. Kültür ve İletişim Dergisi, 8(1), 11–40.
  • Yalçıntaş, A., & Alizadeh, N. (2020). Digital protectionism and national planning in the age of the internet: The case of Iran. Journal of Institutional Economics, 16, 519–536.
  • Yüksel, U., & Yalçıntaş, A. (2020). Büyük veri çağında uluslararası politik ekonomi: ABD ve Çin’de dijital korumacılık. Historia 1923, 7(Kış), 76–93.
  • Internet Kaynakları Amerika’nın Sesi. (2019, Mart). AB’den Google’a üçüncü ceza. https://www.amerikaninsesi.com/a/abden-googlea-ucuncu-ceza/4839432.html (Erişim tarihi: 28.02.2020)
  • Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. (2019). BTK Faaliyet Raporu. https://www.btk.gov.tr/uploads/pages/faaliyet-raporlari/2019-genel-faaliyetraporu.pdf (Erişim tarihi: 28.02.2020)
  • Dijital Dönüşüm Ofisi. (2020). Projeler. https://cbddo.gov.tr/projeler/#3173 (Erişim tarihi: 29.03.2020)
  • European Commission. (2022). Digital Services Act (DSA). https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/digital-services-act-ensuring-safe-and-accountable-online-environment_en (Erişim tarihi: 29.10.2022)
  • European Commission. (2022). Digital Markets Act (DMA). https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/europe-fit-digital-age/digital-markets-act-ensuring-fair-and-open-digital-markets_en (Erişim tarihi: 29.10.2022)
  • Government of India. (2013). National Cyber Security Policy. https://www.meity.gov.in/writereaddata/files/National_cyber_security_policy-2013%281%29.pdf (Erişim tarihi: 23.06.2025)
  • Government of India. (2023). Digital Personal Data Protection Act, 2023. https://prsindia.org/billtrack/digital-personal-data-protection-bill-2023 (Erişim tarihi: 23.06.2025) Hürriyet. (2017, Haziran). Merkel Trump’ı eleştirdi. https://www.hurriyet.com.tr/dunya/merkel-trumpi-elestirdi-40504343 (Erişim tarihi: 29.10.2022)
  • Forex. (2023). Dünyanın en değerli şirketleri. https://tr.fxssi.com/dunyanin-en-degerli-sirketleri (Erişim tarihi 29.05.2023)
  • Freedom House. (2023). Turkey: Freedom in the world. https://freedomhouse.org/country/turkey/freedom-world/2020 (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • İktisat Sözlüğü. (2023). Korumacılık. https://www.iktisatsozlugu.com/tr/nedir/korumacilik/3083 (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • Manyika, J., & Chui, M. (2011). Big data: The next frontier for innovation, competition, and productivity. https://www.mckinsey.com/business-functions/mckinsey-digital/our-insights/big-data-the-next-frontier-for-innovation# (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • National People's Congress of China. (2021). Personal Information Protection Law. https://www.chinalawtranslate.com/en/pipl/ (Erişim tarihi: 23.06.2025)
  • National People's Congress of China. (2021). Data Security Law. https://www.chinalawtranslate.com/en/data-security-law/ (Erişim tarihi: 23.06.2025)
  • Resmî Yayın. (2015). 2015–2018 Bilgi Toplumu Stratejisi Eylem Planı. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/uqSFE+2015-2018_Bilgi_Toplumu_Stratejisi_ve_Eylem_Plani.pdf (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • Resmî Yayın. (2016). 2016–2019 Ulusal E-Devlet Stratejisi ve Eylem Planı. http://www.sp.gov.tr/upload/xSPTemelBelge/files/Swkoy+2016-2019-Ulusal-e-Devlet-Stratejisi-ve-Eylem-Plani.pdf (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2013). Onuncu Kalkınma Planı 2014–2018. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/Onuncu-Kalk%C4%B1nma-Plan%C4%B1-2014-2018.pdf (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2019). 2019–2023 On Birinci Kalkınma Planı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2019/11/ON_BIRINCI_KALKINMA-PLANI_2019-2023.pdf (Erişim tarihi: 29.05.2023)
  • T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2024). 2024–2028 On İkinci Kalkınma Planı. https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2023/11/On-Ikinci-Kalkinma-Plani_2024-2028_17112023.pdf (Erişim tarihi 30.06.2024)
  • Sputnik News. (2020, Kasım). Rekabet Kurulu’ndan Google’a 197 milyon lira ceza. https://tr.sputniknews.com/turkiye/202011131043218870--rekabet-kurulundan-googlea-197-milyon-lira-ceza/ (Erişim tarihi: 30.06.2024)
  • The Economist. (2017, Mayıs). The world’s most valuable resource is no longer oil, but data. https://www.economist.com/leaders/2017/05/06/the-worlds-most-valuable-resource-is-no-longer-oil-but-data (Erişim tarihi: 30.06.2024)
  • Yerlikaya, T. (2020, Aralık). Dijital egemenlik ya da dijital faşizm. https://www.setav.org/dijital-egemenlik-ya-da-dijital-fasizm/ (Erişim tarihi: 30.06.2024)
Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Araştırma, Bilim ve Teknoloji Politikası
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Özlem Nalçakan 0000-0003-4750-5252

Yayımlanma Tarihi 30 Temmuz 2025
Gönderilme Tarihi 22 Mayıs 2025
Kabul Tarihi 24 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 16 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Nalçakan, Ö. (2025). BÜYÜK VERİ YÖNETİMİ VE DİJİTAL KORUMACILIK. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 406-417.