Öz
In the 21st century, social security systems face various problems. Among these problems, demographic ones, especially the aging of the population, stand out as one of the most important and priority issues for social security systems. In this context, retirement systems are increasingly playing a critical role in determining the living conditions of the aging population. This study aims to examine the living conditions of retirees in the case of Mersin, one of the provinces with the largest retired population in Turkey. The study is aimed to contribute to the understanding of regional differences. In the research, both face-to-face and online survey methods were used in the data collection process; In this field study conducted for retirees living in Mersin, the quality of life of retirees was evaluated multidimensionally and suggestions were developed for relevant socio-economic policies. The economic fluctuations, increasing inflation rates and rising living costs experienced in recent years have negatively affected the quality of life of retirees. In particular, the mismatch between the increases made to retirement salaries and the inflation felt has had significant effects on the real income levels of retirees. In this context, various factors such as income levels and sources of income, purchasing power, education status, household size, district of residence and type of housing and employment status after retirement were analyzed in Mersin province. Chi-square test and LOGIT model were used as statistical analysis methods in the research. According to the findings, the average household income of retirees in Mersin was calculated as 32,473 TL; As a result of the LOGIT analysis, the reasons for retirees' work were determined.
Anahtar Kelimeler
Retirement Mersin Province Living Conditions Retirement Income
Kaynakça
- Akalın, M. (2024). Kirada Yaşayan Emeklilerin Barınma Sorunu ve Bu Soruna Yönelik Bir Öneri: Emekli Lojmanları. Sosyal Güvence Dergisi, Sayı 25, s. 1237–1273. https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.1444341
- Alper, Y. (2011). Sosyal Güvenlik Reformu ve Finansmanla İlgili Beklentiler. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1, 7–47.
- Alper, Y. (2019). Sosyal Güvenlik Kurumunun Kuruluş Yılı 1945 Olmalıdır: Yeni Logo-Eski Tarih. Sosyal Güvenlik Üzerine Yazılar’ım (İşveren Dergisi, Ekim-2007). Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları, Ankara, s. 269–272.
- Aydın, E. G. (2013). Türkiye’de Kayıtdışı İstihdam Konusu Üzerine Teorik ve Ampirik Bir Çalışma. SESSION 6C: Bölgesel Konular. International Conference on Eurasian Economies, s. 783–790.
- Aytaç, S. (2017). Emeklilerde Yaşam Tatmini: Bursa Örneği. Sosyoloji Konferansları, (2017-1), 43–58.
- Beveridge, W. (1942). Social Insurance and Allied Services. His Majesty’s Stationery Office, London.
- Çakan, S. & Gök, B. (2022). Türkiye’de emekli bireylerin iş yaşamlarına yeniden dönmelerine ilişkin sosyoekonomik nedenler. Journal of Awareness, 7(3), 97–110. https://doi.org/10.26809/joa.7.3.02
- Castro, R. (2024). Country-level, mandatory, self-financeable pension replacement rates in OECD countries. Journal of Pension Economics and Finance, 23, 321–334. https://doi.org/10.1017/S1474747223000161
- Cremer, H. & Pestieau, P. (2003). Social insurance competition between Bismarck and Beveridge. Journal of Urban Economics, 54, 181–196.
- Çınay, M. K. (2023). Türkiye’de Emeklilik Yaşı Sonrası Çalışma: Yaşam Seyri Yaklaşımından Niteliksel bir Analiz. Reflektif Journal of Social Sciences, 4(2), 309–329.
- Donald, A. B. & Lindgren, B. W. (1996). Statistics: Theory and Methods (2. baskı). Wadsworth Publishing Company, California.
- Durusoy-Öztepe, N. & Adalı, A. (2022). İşverenlerin Emekli Çalışan İstihdam Etme Kararlarına İlişkin Nitel Bir Çözümleme. Yönetim ve Çalışma Dergisi, 6(2), 145–164.
- Erdal, İ. (2019). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam ve Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Politikaları. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(8), 225–246.
- Etci, H. & Karagöl, V. (2019). Türkiye’de İstihdam ve İşsizlik. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(7), 58–75.
- Gujarati, D. N. (2001). Temel Ekonometri (Çev. Ü. Şenesen & G. G. Şenesen). Literatür Yayıncılık, İstanbul.
- Güloğlu, T., Korkmaz, A. & Kip, M. (2003). Türkiye'de Kayıtdışı İstihdam Gerçeğine Bir Bakış. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (45), 51–95.
- Güzel, A. & Okur, A. R. (2003). Sosyal Güvenlik Hukuku. Beta Yayınları, İstanbul.
- Hinrichs, K. (2019). Old age and pensions. In B. Greve (Ed.), Routledge Handbook of the Welfare State (2nd ed., ss. 417–431). Taylor & Francis Group.
- ILO. (2011). Social security for social justice and a fair globalization: Recurrent discussion on social protection (social security) under the ILO Declaration on Social Justice for a Fair Globalization, Sixth item on the agenda, Report VI. International Labour Office (ILO), Geneva.
- ISSA. (2019). 10 Global Challenges For Social Security: Developments and innovation. International Social Security Association (ISSA), Geneva.
- Işık-Erol, S. (2019). Sosyal Güvenlik Sistemi: Sosyal Sigorta, Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmet Bileşenleri Bağlamında. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(23), 1–14.
- İlbay, A. B., Yiğit, Y. & Özişli, Ö. (2016). Emeklilerin yaşam doyumu ve rehberlik ihtiyacı ilişkisi - Sakarya örneği. Journal of Behavior at Work, 1(1), 36–47.
- İşyar, Y. (1994). Ekonometrik Modeller. Uludağ Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 92, Bursa.
- Kartal, M. (1998). Bilimsel Araştırmalarda Hipotez Testleri: Parametrik ve Nonparametrik Teknikler (2. Baskı). Şafak Yayınevi, Erzurum.
- Karadeniz, O. & Durusoy-Öztepe, N. (2013). Türkiye’de yaşlı yoksulluğu. Çalışma ve Toplum, 3(38), 77–102.
- Malhotra, N. K. (2004). Marketing Research: An Applied Orientation. Pearson Prentice Hall.
- Marangoz, C. (2017). Emeklilik sendromu: Ekonomik, sosyal, psikolojik sorunlar. Dosya: Yaşlanan Nüfus ve Sağlık, Güz, 12–15.
- Oral, A. İ. (2008). Emeklilerin Yeniden Çalışmaya Başlaması ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar Üzerine Düşünceler. Çalışma ve Toplum, 2008/4, 135–186.
- Scheubel, B. (2013). Bismarck’s Institutions: A Historical Perspective on the Social Security Hypothesis. In H.-W. Sinn & C. Fuest (Eds.), Beiträge zur Finanzwissenschaft. Mohr Siebeck, Tübingen.
- Tuncay, A. C. & Ekmekçi, Ö. (2021). Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri. Beta Yayınları, İstanbul.
- Turan, E. (2003). Sosyal Güvenlik Hakkı. Kamu İş Dergisi, 7(3), 1–20.
- Türkiye Emekliler Derneği (TÜED). (Nisan 2024). Aylık Haber Bülteni, Yıl: 21, Sayı: 257.
- TÜİK. (13 Mart 2025). İstatistiklerle Yaşlılar, 2024. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2024-54079 (Erişim Tarihi: 24.03.2025).
- TÜİK. (2024). İstatistiklerle Yaşlılar. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ankara.
- TÜİK. (25 Nisan 2025). Aktif Yaşlanma Endeksi–2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Aktif-Yaslanma-Endeksi-2024-57937 (Erişim Tarihi: 28.05.2025).
- TÜİK. (15 Mayıs 2024). İstatistiklerle Aile, 2023. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2023-53784 (Erişim Tarihi: 24.03.2025).
- TÜİK. (30 Aralık 2024). Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri, Sayı: 53714. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yoksulluk-ve-Yasam-Kosullari-Istatistikleri-2024-53714 (Erişim Tarihi: 21.03.2025).
- WEF. (2025). The Global Risks Report 2025 (20th ed.). The World Economic Forum’s Centre for the New Economy and Society, Geneva.
- Yüksel, H. (2016). Sosyal Güvenlik Hukuku: Primli ve Primsiz Rejim. Ekin Yayınevi, Bursa.
Öz
21. yüzyılda sosyal güvenlik sistemleri çeşitli sorunlarla karşı karşıya kalmaktadır. Bu sorunlar arasında demografik nitelikli olanlar, özellikle de nüfusun yaşlanması, sosyal güvenlik sistemleri açısından en önemli ve öncelikli meselelerden biri olarak öne çıkmaktadır. Bu bağlamda, emeklilik sistemleri yaşlanan nüfusun yaşam koşullarını belirlemede giderek daha kritik bir rol üstlenmektedir. Bu çalışma, Türkiye’de en fazla emekli nüfusuna sahip illerden biri olan Mersin örneğinde, emeklilerin yaşam koşullarını incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın, bölgesel farklılıkların anlaşılmasına katkı sağlaması hedeflenmektedir. Araştırmada veri toplama sürecinde hem yüz yüze hem de çevrimiçi anket yöntemleri kullanılmış; Mersin’de yaşayan emeklilere yönelik olarak gerçekleştirilen bu saha çalışmasında emeklilerin yaşam kalitesi çok boyutlu olarak değerlendirilmiş ve ilgili sosyo-ekonomik politikalara yönelik öneriler geliştirilmiştir. Son yıllarda yaşanan ekonomik dalgalanmalar, artan enflasyon oranları ve yükselen yaşam maliyetleri, emeklilerin yaşam kalitesini olumsuz yönde etkilemiştir. Özellikle emekli aylıklarına yapılan zamlarla hissedilen enflasyon arasındaki uyumsuzluk, emeklilerin reel gelir düzeyleri üzerinde önemli etkiler yaratmıştır. Bu doğrultuda, Mersin ilinde emeklilerin gelir düzeyleri ve gelir kaynakları, alım güçleri, eğitim durumları, hanehalkı büyüklüğü, ikamet edilen ilçe ve konut türü ile emeklilik sonrası çalışma durumu gibi çeşitli faktörler analiz edilmiştir. Araştırmada istatistiksel analiz yöntemi olarak Ki-kare testi ve LOGIT modeli kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, Mersin’de emeklilerin ortalama hanehalkı geliri 32.473 TL olarak hesaplanmış; LOGIT analizi sonucunda ise emeklilerin çalışma nedenleri belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akalın, M. (2024). Kirada Yaşayan Emeklilerin Barınma Sorunu ve Bu Soruna Yönelik Bir Öneri: Emekli Lojmanları. Sosyal Güvence Dergisi, Sayı 25, s. 1237–1273. https://doi.org/10.21441/sosyalguvence.1444341
- Alper, Y. (2011). Sosyal Güvenlik Reformu ve Finansmanla İlgili Beklentiler. Sosyal Güvenlik Dergisi, 1, 7–47.
- Alper, Y. (2019). Sosyal Güvenlik Kurumunun Kuruluş Yılı 1945 Olmalıdır: Yeni Logo-Eski Tarih. Sosyal Güvenlik Üzerine Yazılar’ım (İşveren Dergisi, Ekim-2007). Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları, Ankara, s. 269–272.
- Aydın, E. G. (2013). Türkiye’de Kayıtdışı İstihdam Konusu Üzerine Teorik ve Ampirik Bir Çalışma. SESSION 6C: Bölgesel Konular. International Conference on Eurasian Economies, s. 783–790.
- Aytaç, S. (2017). Emeklilerde Yaşam Tatmini: Bursa Örneği. Sosyoloji Konferansları, (2017-1), 43–58.
- Beveridge, W. (1942). Social Insurance and Allied Services. His Majesty’s Stationery Office, London.
- Çakan, S. & Gök, B. (2022). Türkiye’de emekli bireylerin iş yaşamlarına yeniden dönmelerine ilişkin sosyoekonomik nedenler. Journal of Awareness, 7(3), 97–110. https://doi.org/10.26809/joa.7.3.02
- Castro, R. (2024). Country-level, mandatory, self-financeable pension replacement rates in OECD countries. Journal of Pension Economics and Finance, 23, 321–334. https://doi.org/10.1017/S1474747223000161
- Cremer, H. & Pestieau, P. (2003). Social insurance competition between Bismarck and Beveridge. Journal of Urban Economics, 54, 181–196.
- Çınay, M. K. (2023). Türkiye’de Emeklilik Yaşı Sonrası Çalışma: Yaşam Seyri Yaklaşımından Niteliksel bir Analiz. Reflektif Journal of Social Sciences, 4(2), 309–329.
- Donald, A. B. & Lindgren, B. W. (1996). Statistics: Theory and Methods (2. baskı). Wadsworth Publishing Company, California.
- Durusoy-Öztepe, N. & Adalı, A. (2022). İşverenlerin Emekli Çalışan İstihdam Etme Kararlarına İlişkin Nitel Bir Çözümleme. Yönetim ve Çalışma Dergisi, 6(2), 145–164.
- Erdal, İ. (2019). Türkiye’de Kayıt Dışı İstihdam ve Kayıt Dışı İstihdamla Mücadele Politikaları. Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(8), 225–246.
- Etci, H. & Karagöl, V. (2019). Türkiye’de İstihdam ve İşsizlik. Munzur Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(7), 58–75.
- Gujarati, D. N. (2001). Temel Ekonometri (Çev. Ü. Şenesen & G. G. Şenesen). Literatür Yayıncılık, İstanbul.
- Güloğlu, T., Korkmaz, A. & Kip, M. (2003). Türkiye'de Kayıtdışı İstihdam Gerçeğine Bir Bakış. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (45), 51–95.
- Güzel, A. & Okur, A. R. (2003). Sosyal Güvenlik Hukuku. Beta Yayınları, İstanbul.
- Hinrichs, K. (2019). Old age and pensions. In B. Greve (Ed.), Routledge Handbook of the Welfare State (2nd ed., ss. 417–431). Taylor & Francis Group.
- ILO. (2011). Social security for social justice and a fair globalization: Recurrent discussion on social protection (social security) under the ILO Declaration on Social Justice for a Fair Globalization, Sixth item on the agenda, Report VI. International Labour Office (ILO), Geneva.
- ISSA. (2019). 10 Global Challenges For Social Security: Developments and innovation. International Social Security Association (ISSA), Geneva.
- Işık-Erol, S. (2019). Sosyal Güvenlik Sistemi: Sosyal Sigorta, Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmet Bileşenleri Bağlamında. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(23), 1–14.
- İlbay, A. B., Yiğit, Y. & Özişli, Ö. (2016). Emeklilerin yaşam doyumu ve rehberlik ihtiyacı ilişkisi - Sakarya örneği. Journal of Behavior at Work, 1(1), 36–47.
- İşyar, Y. (1994). Ekonometrik Modeller. Uludağ Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 92, Bursa.
- Kartal, M. (1998). Bilimsel Araştırmalarda Hipotez Testleri: Parametrik ve Nonparametrik Teknikler (2. Baskı). Şafak Yayınevi, Erzurum.
- Karadeniz, O. & Durusoy-Öztepe, N. (2013). Türkiye’de yaşlı yoksulluğu. Çalışma ve Toplum, 3(38), 77–102.
- Malhotra, N. K. (2004). Marketing Research: An Applied Orientation. Pearson Prentice Hall.
- Marangoz, C. (2017). Emeklilik sendromu: Ekonomik, sosyal, psikolojik sorunlar. Dosya: Yaşlanan Nüfus ve Sağlık, Güz, 12–15.
- Oral, A. İ. (2008). Emeklilerin Yeniden Çalışmaya Başlaması ve Uygulamada Karşılaşılan Sorunlar Üzerine Düşünceler. Çalışma ve Toplum, 2008/4, 135–186.
- Scheubel, B. (2013). Bismarck’s Institutions: A Historical Perspective on the Social Security Hypothesis. In H.-W. Sinn & C. Fuest (Eds.), Beiträge zur Finanzwissenschaft. Mohr Siebeck, Tübingen.
- Tuncay, A. C. & Ekmekçi, Ö. (2021). Sosyal Güvenlik Hukuku Dersleri. Beta Yayınları, İstanbul.
- Turan, E. (2003). Sosyal Güvenlik Hakkı. Kamu İş Dergisi, 7(3), 1–20.
- Türkiye Emekliler Derneği (TÜED). (Nisan 2024). Aylık Haber Bülteni, Yıl: 21, Sayı: 257.
- TÜİK. (13 Mart 2025). İstatistiklerle Yaşlılar, 2024. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2024-54079 (Erişim Tarihi: 24.03.2025).
- TÜİK. (2024). İstatistiklerle Yaşlılar. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ankara.
- TÜİK. (25 Nisan 2025). Aktif Yaşlanma Endeksi–2024. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Aktif-Yaslanma-Endeksi-2024-57937 (Erişim Tarihi: 28.05.2025).
- TÜİK. (15 Mayıs 2024). İstatistiklerle Aile, 2023. Türkiye İstatistik Kurumu. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Aile-2023-53784 (Erişim Tarihi: 24.03.2025).
- TÜİK. (30 Aralık 2024). Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri, Sayı: 53714. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Yoksulluk-ve-Yasam-Kosullari-Istatistikleri-2024-53714 (Erişim Tarihi: 21.03.2025).
- WEF. (2025). The Global Risks Report 2025 (20th ed.). The World Economic Forum’s Centre for the New Economy and Society, Geneva.
- Yüksel, H. (2016). Sosyal Güvenlik Hukuku: Primli ve Primsiz Rejim. Ekin Yayınevi, Bursa.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyal Güvenlik |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 10 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 10 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Mayıs 2025 |
| Kabul Tarihi | 30 Mayıs 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: Özel Sayı |
- Makale Dosyaları