Öz
Toponymy is a branch of science that studies place names in terms of etymology, morphology and semantics. While place names that are generally known and have gained recognition by being included in maps are included in the scope of toponymy, place names produced and used in a local area are positioned in the research field of microtoponymy, which is one of the sub-branches of toponymy. In this context, microtoponymy can be defined as the field of science that examines how people living in a limited and specific region name the geographical forms in that region in terms of their linguistic characteristics. The research universe of this study is positioned around Kurucaşile District of Bartın Province. Because no microtoponymy study has been conducted in this district before. The fact that the district has a wide and unique range in terms of formations affecting the development of microtoponyms can be stated as one of the basic factors in the selection of this research universe. In the study, mostly, since it is related to issues of social nature, the use of qualitative research methods, which are scientific research methods associated with social sciences and which study the meaning of an action or event within its natural field, was preferred. During this study, in which methods such as observation, fieldwork, interview and content analysis were used, consultations were held with the administrators in the region and local elders in order to determine the resource persons who were capable of reflecting the social and cultural heritage of the region. After the determination of the source persons, interviews and semi-interview techniques were conducted with these persons. After the necessary linguistic examination and evaluation studies were carried out on the collected information, this information was subjected to a classification based on the methods of microtoponymy.
Anahtar Kelimeler
Proje Numarası
1919B012308826
Kaynakça
- Ahmedov, Tofig (1991). Azerbaycan Toponimikasının Esasları. Bakü: Bakı Üniversitesi Neşriyyatı.
- Çelik, Anıl ve Sevinç Feyzanur (2020). “Bartın İli Merkez Köylerinden Derlenen Bazı Silikyeradları ve Dil Analizi”. Tunay Karakök ve Hüseyin Demir (Eds.), Bartın Araştırmaları “içinde” (ss.121- 137). İstanbul: Hiperyayın.
- Çelik, Anıl ve Uysal, Rümeysa (2020). “Bartın İli Ulus İlçesi Uluköy ve Zafer Köyleri Mikrotoponimleri ve Dil İncelemesi”. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 151- 169.
- Dilmaç, Ahmet Tahsin (2019). Bartın Köy Adları Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın: Bartın Üniversitesi.
- Köse, Salih (2014). İzmir Karaburun Yöresi Mikrotoponimleri ve Dil İncelemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
- Murzayev, Eduard Makaroviç (1974). Oçerki Toponimiki. Moskova: Akademiya Nauk Ssr Institut Geografii.
- Onül, Hacer(2021). Adıyaman İli Yer Adları Üzerine Birİnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Siirt: Siirt Üniversitesi.
- Şahin, Güven (2010). “Türkiye'de Yapılmış Toponomi Çalışmaları”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 134-156.
- Şahin, İbrahim (2011). “Yeradıbilimi Araştırmalarında Mikrotoponiminin Yeri, Önemi ve Araştırma Yöntemi: Tırnak Köyü (İçel/Gülnar) Örneği”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 6(1), 1807-1830.
- Şahin, İbrahim (2013). “Türkiye Yeradbiliminde Terim ve Tür Sınıflandırması Sorunları”. Avrasya Terim Dergisi, 1(1), 46-58.
- Şahin, İbrahim (2016). “Saruhan ve Saruhanoğulları Adlarının Kökeni Üzerine”, Dil Araştırmaları, 2016(18), 219-233.
- Şahin, İbrahim (2021). Adbilim. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Yavuz, Serdar ve Şenel, Mustafa (2013). “Yer Adları (Toponim) Terimleri Sözlüğü”. Turkish Studies, 8(8), 2239-2254.
- Yılmaz, Cevdet ve Kaya, Mutlu (2018). “Bir Mikrotoponimi Denemesi: Ayancık’ta Zingal Orman İşletmesi’nin Yer Adlarına Etkisi”. Doğu Coğrafya Dergisi, 23(39), 149-164.
- Yel, Talip v.d. (1999). Geçmişten Bugüne Kurucaşile. Ankara: Önder Matbaacılık.
- Yorulmaz Kahve, Merve (2022). Muğla Silikyeradları – Menteşe Örneği-, Çanakkale: Paradigma Akademi.
Öz
Toponimi; yer adlarını etimolojik, morfolojik ve semantik açıdan inceleyen bilim dalıdır. Genel manada bilinirliği olan, haritalara geçerek tanınırlık kazanmış yer adları toponiminin konu kapsamına girerken yerel bir alanda üretilen ve kullanılan yer adları, toponiminin alt dallarından biri olan mikrotoponiminin araştırma sahasında konumlanır. Bu bağlamda mikrotoponimi, sınırlı ve belirli bir yörede yaşamlarını sürdüren kişilerin o yörede yer alan coğrafi şekilleri nasıl adlandırdığını dilbilimsel özellikleri açısından inceleyen bilim sahası olarak tanımlanabilir. Bu çalışmanın araştırma evreni Bartın İli Kurucaşile İlçesi etrafında konumlandırılmıştır. Zira bu ilçe kapsamında daha önce herhangi bir mikrotoponimi çalışması yapılmamıştır. İlçenin, mikrotoponimlerin gelişimini etkileyen oluşumlar açısından geniş ve özgün bir yelpazeye sahip oluşu bu araştırma evreninin seçimindeki temel etmenlerden biri olarak belirtilebilir. Çalışmada, çoğunlukla, bilimsel araştırma yöntemlerinden toplumsal özellikte olan konularla ilgili olması münasebetiyle sosyal bilimlerle ilişkilendirilen ve bir eylem veya olayın anlamını kendi doğal alanı içinde çalışan bilimsel araştırma yöntemlerini kapsayan nitel araştırma yöntemlerinin kullanımı tercih edilmiştir. Gözlem, saha çalışması, görüşme ve içerik analizi gibi yöntemlerin kullanılmış olduğu bu çalışma esnasında yörenin toplumsal ve kültürel mirasını yansıtma yetisini taşıyan kaynak kişilerin belirlenebilmesi amacıyla bölgede bulunan yöneticiler ve yörenin ileri gelenleriyle istişareler gerçekleştirilmiştir. Kaynak kişilerin belirlenmesinin ardından bu şahıslarla mülakat ve yarı mülakat teknikleriyle görüşmeler yapılarak bu görüşmeler ses kayıt cihazları aracılığıyla kayda alınmış ve böylelikle araştırmanın saha çalışması aşaması sona erdirilmiştir. Toplanan bilgiler üzerinde gerekli dilbilimsel inceleme ve değerlendirme çalışmalarının yapılmasının ardından bu bilgiler kendi aralarında mikrotoponiminin yöntemlerini esas alan bir tasnife tabi tutulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Destekleyen Kurum
TÜBİTAK
Proje Numarası
1919B012308826
Teşekkür
Bu makalede Doç. Dr. Anıl Çelik’in danışmanlığını yaptığı, Bartın Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı öğrencilerinden Elem Özekin’ın proje yürütücüsü, İrem Bedir’in araştırmacısı olduğu Tübitak 2209-A 2023 / 1 Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında desteklenen 1919B012308826 numaralı projede elde edilen verilerden yararlanılmıştır.
Kaynakça
- Ahmedov, Tofig (1991). Azerbaycan Toponimikasının Esasları. Bakü: Bakı Üniversitesi Neşriyyatı.
- Çelik, Anıl ve Sevinç Feyzanur (2020). “Bartın İli Merkez Köylerinden Derlenen Bazı Silikyeradları ve Dil Analizi”. Tunay Karakök ve Hüseyin Demir (Eds.), Bartın Araştırmaları “içinde” (ss.121- 137). İstanbul: Hiperyayın.
- Çelik, Anıl ve Uysal, Rümeysa (2020). “Bartın İli Ulus İlçesi Uluköy ve Zafer Köyleri Mikrotoponimleri ve Dil İncelemesi”. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 21, 151- 169.
- Dilmaç, Ahmet Tahsin (2019). Bartın Köy Adları Üzerine Bir İnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Bartın: Bartın Üniversitesi.
- Köse, Salih (2014). İzmir Karaburun Yöresi Mikrotoponimleri ve Dil İncelemesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi.
- Murzayev, Eduard Makaroviç (1974). Oçerki Toponimiki. Moskova: Akademiya Nauk Ssr Institut Geografii.
- Onül, Hacer(2021). Adıyaman İli Yer Adları Üzerine Birİnceleme. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Siirt: Siirt Üniversitesi.
- Şahin, Güven (2010). “Türkiye'de Yapılmış Toponomi Çalışmaları”. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(4), 134-156.
- Şahin, İbrahim (2011). “Yeradıbilimi Araştırmalarında Mikrotoponiminin Yeri, Önemi ve Araştırma Yöntemi: Tırnak Köyü (İçel/Gülnar) Örneği”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic, 6(1), 1807-1830.
- Şahin, İbrahim (2013). “Türkiye Yeradbiliminde Terim ve Tür Sınıflandırması Sorunları”. Avrasya Terim Dergisi, 1(1), 46-58.
- Şahin, İbrahim (2016). “Saruhan ve Saruhanoğulları Adlarının Kökeni Üzerine”, Dil Araştırmaları, 2016(18), 219-233.
- Şahin, İbrahim (2021). Adbilim. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Yavuz, Serdar ve Şenel, Mustafa (2013). “Yer Adları (Toponim) Terimleri Sözlüğü”. Turkish Studies, 8(8), 2239-2254.
- Yılmaz, Cevdet ve Kaya, Mutlu (2018). “Bir Mikrotoponimi Denemesi: Ayancık’ta Zingal Orman İşletmesi’nin Yer Adlarına Etkisi”. Doğu Coğrafya Dergisi, 23(39), 149-164.
- Yel, Talip v.d. (1999). Geçmişten Bugüne Kurucaşile. Ankara: Önder Matbaacılık.
- Yorulmaz Kahve, Merve (2022). Muğla Silikyeradları – Menteşe Örneği-, Çanakkale: Paradigma Akademi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Dilbilim (Diğer) |
| Bölüm | DİLBİLİM / ARAŞTIRMA MAKALELERİ |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 1919B012308826 |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 13 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 10 Sayı: 1 |
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.