Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Multipar Kadınların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler

Yıl 2025, Cilt: 34 Sayı: 2, 116 - 125, 23.05.2025

Müjde Kerkez , Mehmet Kaplan

Öz

Amaç: Gebelik süreci ana-çocuk sağlığının en kritik dönemlerinden birisidir. Bu çalışmada multipar kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amaçlandı.
Yöntem: Tanımlayıcı tipte gerçekleştirilen bu çalışma, Eylül-Ekim 2024 tarihleri arasında bir ilin Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi'ne başvuran 198 multipar kadınla gerçekleştirildi. Araştırma verilerinin toplanmasında gebelere ait sosyodemografik özellikler formu ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II kullanıldı. İstatistiksel analizlerde independent t testi, One way ANOVA testi ve regresyon analizi kullanıldı.
Bulgular: Gebelerin %49,9'u 26-34 yaş arasındaydı ve %33,3’ü beş ve üzeri çocuğa sahipti. Multiparların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ile bazı sosyodemografik özellikler (yaş ve gelir durumu) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir değişiklik yoktu (p>0,05). Yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre, multipar kadınların eğitim durumu, çalışma durumu, çocuk sayısı, BKİ ve sigara kullanımının sağlıklı yaşam biçimi davranışları üzerinde anlamlı düzeyde etkili olduğu belirlendi (p<0,05).
Sonuç: Multipar kadınların sosyodemografik özellikleri, sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını yordamada önemli bir açıklayıcıdır. Bu nedenle, multipar kadınların farklı sosyodemografik özellikleri dikkate alınarak, her bireyin özel ihtiyaçlarına göre bireyselleştirilmiş rehberlik sağlanması önemlidir.

Anahtar Kelimeler

birden fazla doğum yapmış kadınlar sağlık sağlık davranışları yaşam tarzı

Kaynakça

  • Sungur C, Kar A, Kıran Ş, Macit M. Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi: Klinik sağlık hizmeti alan hastalar üzerinde bir araştırma. Balk J Soc Sci BJSS. 2019;8(15):43–52.
  • Bagherzadeh R, Gharibi T, Safavi B, Mohammadi SZ, Karami F, Keshavarz S. Pregnancy; an opportunity to return to a healthy lifestyle: A qualitative study. BMC Pregnancy Childbirth [Internet]. 2021;21(1):1–11. Available from: https://doi.org/10.1186/s12884-021-04213-6
  • Ramiro-Cortijo D, de la Calle M, Benitez V, Gila-Diaz A, Moreno-Jiménez B, Arribas SM, et al. Maternal psychological and biological factors associated to gestational complications. J Pers Med. 2021;11(3).
  • Koletzko B, Cremer M, Flothkötter M, Graf C, Hauner H, Hellmers C, et al. Diet and Lifestyle before and during Pregnancy - Practical Recommendations of the Germany-wide Healthy Start - Young Family Network. Geburtshilfe Frauenheilkd. 2018;78(12):1262–82.
  • Dasa TT, Okunlola MA, Dessie Y. Effect of grand multiparity on adverse maternal outcomes: A prospective cohort study. Front Public Heal. 2022;10.
  • Zhang Y, Zhou H, Perkins A, Wang Y, Sun J. Maternal dietary nutrient intake and its association with preterm birth: A case‐control study in Beijing, China. Nutrients. 2017;9(3).
  • Tang X, Lu Z, Hu D, Zhong X. Influencing factors for prenatal Stress, anxiety and depression in early pregnancy among women in Chongqing, China. J Affect Disord. 2019;253(May):292–302.
  • Corrales-Gutierrez I, Baena-Antequera F, Gomez-Baya D, Leon-Larios F, Mendoza R. Relationship between eating habits, physical activity and tobacco and alcohol use in pregnant women: Sociodemographic Inequalities. Nutrients. 2022;14(3).
  • Biaggi A, Conroy S, Pawlby S, Pariante CM. Identifying the women at risk of antenatal anxiety and depression: A systematic review. J Affect Disord. 2016;191:62–77.
  • Palomba S, Daolio J, Romeo S, Battaglia FA, Marci R, La Sala GB. Lifestyle and fertility: The influence of stress and quality of life on female fertility Rosario Pivonello. Reprod Biol Endocrinol. 2018;16(1):1–11.
  • Dencker A, Premberg Å, Olander EK, McCourt C, Haby K, Dencker S, et al. Adopting a healthy lifestyle when pregnant and obese - an interview study three years after childbirth. BMC Pregnancy Childbirth [Internet]. 2016;16(1):1–10. Available from: http://dx.doi.org/10.1186/s12884-016-0969-x
  • O’Keeffe LM, Dahly DL, Murphy M, Greene RA, Harrington JM, Corcoran P, et al. Positive lifestyle changes around the time of pregnancy: A cross-sectional study. BMJ Open. 2016;6(5):1–6.
  • Santas F, Celik Y, Eryurt MA. Do health care reforms in Turkey have a significant effect in equal access to maternal and child health services in Turkey: An evidence from 20 years. Int J Health Plann Manage. 2018;33(1):e344–56.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Doğum İstatistikleri, 2023. [İnternet]. Erişim Tarihi: 15 Eylül 2024. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2023-53708.
  • Özcan Elçi D, Cengiz G. Kadının Miras hakkına yönelik sosyo-kültürel algılar: Şırnak örneği. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplum Cinsiyet Derg. 2024;7(1):183–213.
  • Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. CÜ Hemşirelik Yüksekokulu Derg [Internet]. 2008;12(1):1–13.
  • Bostan N, Beşer A. Factors affecting the healthy lifestyle behaviors of nurses. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Derg. 2017;14(1):38–44.
  • Rajesh R Kulkarni, Abhinandan R Wali, Poornima B Khot, Sriram T R. Self-care behaviours among hypertension patients residing ın a rural field practice area of Belagavi- A cross-sectional Study. Frontiers in Health Informatics.2024;13(3):1988-96.
  • Linda I, Surbakti E, Lubis R, Triwibowo C. Preconception health education is provided to healthy childbearing couples in the preconception phase. Contagion: Scientific Periodical Journal of Public Health and Coastal Health. 2024;6(2):1110–7.
  • HK, Hür S. Üreme çağında, gebe ve postpartum dönemde olan kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Derg. 2020;5(2):243–56.
  • Bilgin M, Gul I, Akkaya E, Sunman H, Dokuyucu R. The role of gender-specific risk factors in coronary artery disease: Diagnosis, treatment, and prevention. Eurasian Clin Anal Med. 2024;12(03):46-9.
  • Dennison CR, McEntee ML, Samuel L, Johnson BJ, Rotman S, Kielty A, Russell SD. Adequate health literacy is associated with higher heart failure knowledge and self-care confidence in hospitalized patients. Journal of Cardiovascular Nursing. 2011;26(5):359–67.
  • Aktaç Ş, İkiışık H, Sabuncular G, İçen H, Güneş FE. The effects of pregnancy-related changes in eating attitudes and behaviours on nutritional status. Family Practice. 2024;41(6):985–94.
  • Hinaz ZF, Devi RG, Priya AJ. A comparative study to assess the stress buster among working and non-working women. J Pharm Res Int. 2021;33:636–44.
  • Hamzehgardeshi Z, Rashidi E, Rezaei Abhari F. Health-promoting lifestyle in vulnerable women and related demographic factors in Iran. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2024;34(237):75–88.
  • Ergün S, Bozdemir B. The effect of nutritional attitudes of mothers as health care professionals on their children’s eating behaviors. Rev Nutr. 2023;36:e230028.
  • Çalmaz A, Yılmazel G, Altay B. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam davranışları ve ruhsal sağlık durumu arasındaki ilişki. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;6(1):85–93.
  • World Health Organization (WHO). WHO global report on trends in prevalence of tobacco use. Third edition. Geneva: WHO; 2019. Available at: https://www.who.int/publications/i/item/9789240000032. Accessed December 15, 2024.
  • Kartal G, Sever E, Yurdalan U. Sigara bırakmada fizyoterapi perspektifi. Fizyoterapi Rehabilitasyon ve Sağlık Dergisi. 2024;8(1):52–61.
  • Celebi C, Calik-Kutukcu E, Saglam M, Bozdemir-Ozel C, Inal-Ince D, Vardar-Yagli N. Health-Promoting behaviors, health literacy, and levels of knowledge about smoking-related diseases among smokers and non-smokers: A cross-sectional study. Tuberc Respir Dis (Seoul). 2021;84(2):140-7.
  • Tuncer R, Alican EN, Beyhan A, Kolaç N. Sigara içen ve içmeyen erişkinlerde sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının karşılaştırılması. Halk Sağlığı Hemşireliği Derg. 2022;4(2):102–14.
  • Pasha H, Faramarzi M, Chehrazi M, Bakouei F, Gholinia H, Abdollahi S, et al. Health-promotion and health-harming behaviours in pregnant women: Role of coping strategies, anxiety, and depression. J Obstet Gynaecol (Lahore). 2022;42(3):410–5.
  • Raghupathi V, Raghupathi W. The influence of education on health: an empirical assessment of OECD countries for the period 1995–2015. Arch Public Heal. 2020;78:1–18.
  • Yiğitbaş Ç. Çalışan bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve onları etkileyen faktörler. Sağlık Akad Kastamonu. 2022;7(2):275–85.
  • Gucuk S, Kesgin MT, Gel KT, Yorgun S. Determining the relationship between smoking habits and healthy lifestyle behaviors of health workers: Smoke-free Hospital, Healthy Life. Eurasian J Fam Med. 2020;9(4):199–206.
  • Şırnak Devlet Hastanesi. Doğum İstatistikleri. [İnternet]. Erişim tarihi: 15 Aralık 2024. Erişim adresi: https://sirnakdh.saglik.gov.tr/TR-959117/dogum-istatistikleri.html

Healthy Lifestyle Behaviors of Multiparous Women and Affecting Factors

Yıl 2025, Cilt: 34 Sayı: 2, 116 - 125, 23.05.2025

Müjde Kerkez , Mehmet Kaplan

Öz

Objective: Pregnancy is one of the most critical periods of maternal and child health. This study aimed to examine the healthy lifestyle behaviors and influencing factors of multiparous women.
Method: This descriptive study was conducted with 198 multiparous women who applied to a Maternity and Children's Hospital in a province between September and October 2024. The sociodemographic characteristics of pregnant women and the Healthy Lifestyle Behaviors Scale II were used to collect research data. Independent t-test, one-way ANOVA test, and regression analysis were used in statistical analyses.
Results: 49.9% of pregnant women were between the ages of 26 and 34 and 33.3% had five or more children. There was no statistically significant difference between the healthy lifestyle behaviors of multiparous women and some sociodemographic characteristics (age and income status) (p>0.05). According to the regression analysis results, it was determined that the education status, employment status, number of children, BMI, and smoking of multiparous women significantly affected healthy lifestyle behaviors (p<0.05).
Conclusion: Sociodemographic characteristics of multiparous women are an important predictor of healthy lifestyle behaviors. Therefore, it is important to provide individualized guidance according to the special needs of each individual, taking into account the different sociodemographic characteristics of multiparous women.

Anahtar Kelimeler

multiparous women health health behavior life style

Kaynakça

  • Sungur C, Kar A, Kıran Ş, Macit M. Sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi: Klinik sağlık hizmeti alan hastalar üzerinde bir araştırma. Balk J Soc Sci BJSS. 2019;8(15):43–52.
  • Bagherzadeh R, Gharibi T, Safavi B, Mohammadi SZ, Karami F, Keshavarz S. Pregnancy; an opportunity to return to a healthy lifestyle: A qualitative study. BMC Pregnancy Childbirth [Internet]. 2021;21(1):1–11. Available from: https://doi.org/10.1186/s12884-021-04213-6
  • Ramiro-Cortijo D, de la Calle M, Benitez V, Gila-Diaz A, Moreno-Jiménez B, Arribas SM, et al. Maternal psychological and biological factors associated to gestational complications. J Pers Med. 2021;11(3).
  • Koletzko B, Cremer M, Flothkötter M, Graf C, Hauner H, Hellmers C, et al. Diet and Lifestyle before and during Pregnancy - Practical Recommendations of the Germany-wide Healthy Start - Young Family Network. Geburtshilfe Frauenheilkd. 2018;78(12):1262–82.
  • Dasa TT, Okunlola MA, Dessie Y. Effect of grand multiparity on adverse maternal outcomes: A prospective cohort study. Front Public Heal. 2022;10.
  • Zhang Y, Zhou H, Perkins A, Wang Y, Sun J. Maternal dietary nutrient intake and its association with preterm birth: A case‐control study in Beijing, China. Nutrients. 2017;9(3).
  • Tang X, Lu Z, Hu D, Zhong X. Influencing factors for prenatal Stress, anxiety and depression in early pregnancy among women in Chongqing, China. J Affect Disord. 2019;253(May):292–302.
  • Corrales-Gutierrez I, Baena-Antequera F, Gomez-Baya D, Leon-Larios F, Mendoza R. Relationship between eating habits, physical activity and tobacco and alcohol use in pregnant women: Sociodemographic Inequalities. Nutrients. 2022;14(3).
  • Biaggi A, Conroy S, Pawlby S, Pariante CM. Identifying the women at risk of antenatal anxiety and depression: A systematic review. J Affect Disord. 2016;191:62–77.
  • Palomba S, Daolio J, Romeo S, Battaglia FA, Marci R, La Sala GB. Lifestyle and fertility: The influence of stress and quality of life on female fertility Rosario Pivonello. Reprod Biol Endocrinol. 2018;16(1):1–11.
  • Dencker A, Premberg Å, Olander EK, McCourt C, Haby K, Dencker S, et al. Adopting a healthy lifestyle when pregnant and obese - an interview study three years after childbirth. BMC Pregnancy Childbirth [Internet]. 2016;16(1):1–10. Available from: http://dx.doi.org/10.1186/s12884-016-0969-x
  • O’Keeffe LM, Dahly DL, Murphy M, Greene RA, Harrington JM, Corcoran P, et al. Positive lifestyle changes around the time of pregnancy: A cross-sectional study. BMJ Open. 2016;6(5):1–6.
  • Santas F, Celik Y, Eryurt MA. Do health care reforms in Turkey have a significant effect in equal access to maternal and child health services in Turkey: An evidence from 20 years. Int J Health Plann Manage. 2018;33(1):e344–56.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Doğum İstatistikleri, 2023. [İnternet]. Erişim Tarihi: 15 Eylül 2024. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2023-53708.
  • Özcan Elçi D, Cengiz G. Kadının Miras hakkına yönelik sosyo-kültürel algılar: Şırnak örneği. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplum Cinsiyet Derg. 2024;7(1):183–213.
  • Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. CÜ Hemşirelik Yüksekokulu Derg [Internet]. 2008;12(1):1–13.
  • Bostan N, Beşer A. Factors affecting the healthy lifestyle behaviors of nurses. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Derg. 2017;14(1):38–44.
  • Rajesh R Kulkarni, Abhinandan R Wali, Poornima B Khot, Sriram T R. Self-care behaviours among hypertension patients residing ın a rural field practice area of Belagavi- A cross-sectional Study. Frontiers in Health Informatics.2024;13(3):1988-96.
  • Linda I, Surbakti E, Lubis R, Triwibowo C. Preconception health education is provided to healthy childbearing couples in the preconception phase. Contagion: Scientific Periodical Journal of Public Health and Coastal Health. 2024;6(2):1110–7.
  • HK, Hür S. Üreme çağında, gebe ve postpartum dönemde olan kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Derg. 2020;5(2):243–56.
  • Bilgin M, Gul I, Akkaya E, Sunman H, Dokuyucu R. The role of gender-specific risk factors in coronary artery disease: Diagnosis, treatment, and prevention. Eurasian Clin Anal Med. 2024;12(03):46-9.
  • Dennison CR, McEntee ML, Samuel L, Johnson BJ, Rotman S, Kielty A, Russell SD. Adequate health literacy is associated with higher heart failure knowledge and self-care confidence in hospitalized patients. Journal of Cardiovascular Nursing. 2011;26(5):359–67.
  • Aktaç Ş, İkiışık H, Sabuncular G, İçen H, Güneş FE. The effects of pregnancy-related changes in eating attitudes and behaviours on nutritional status. Family Practice. 2024;41(6):985–94.
  • Hinaz ZF, Devi RG, Priya AJ. A comparative study to assess the stress buster among working and non-working women. J Pharm Res Int. 2021;33:636–44.
  • Hamzehgardeshi Z, Rashidi E, Rezaei Abhari F. Health-promoting lifestyle in vulnerable women and related demographic factors in Iran. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2024;34(237):75–88.
  • Ergün S, Bozdemir B. The effect of nutritional attitudes of mothers as health care professionals on their children’s eating behaviors. Rev Nutr. 2023;36:e230028.
  • Çalmaz A, Yılmazel G, Altay B. Üniversite öğrencilerinin sağlıklı yaşam davranışları ve ruhsal sağlık durumu arasındaki ilişki. Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;6(1):85–93.
  • World Health Organization (WHO). WHO global report on trends in prevalence of tobacco use. Third edition. Geneva: WHO; 2019. Available at: https://www.who.int/publications/i/item/9789240000032. Accessed December 15, 2024.
  • Kartal G, Sever E, Yurdalan U. Sigara bırakmada fizyoterapi perspektifi. Fizyoterapi Rehabilitasyon ve Sağlık Dergisi. 2024;8(1):52–61.
  • Celebi C, Calik-Kutukcu E, Saglam M, Bozdemir-Ozel C, Inal-Ince D, Vardar-Yagli N. Health-Promoting behaviors, health literacy, and levels of knowledge about smoking-related diseases among smokers and non-smokers: A cross-sectional study. Tuberc Respir Dis (Seoul). 2021;84(2):140-7.
  • Tuncer R, Alican EN, Beyhan A, Kolaç N. Sigara içen ve içmeyen erişkinlerde sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının karşılaştırılması. Halk Sağlığı Hemşireliği Derg. 2022;4(2):102–14.
  • Pasha H, Faramarzi M, Chehrazi M, Bakouei F, Gholinia H, Abdollahi S, et al. Health-promotion and health-harming behaviours in pregnant women: Role of coping strategies, anxiety, and depression. J Obstet Gynaecol (Lahore). 2022;42(3):410–5.
  • Raghupathi V, Raghupathi W. The influence of education on health: an empirical assessment of OECD countries for the period 1995–2015. Arch Public Heal. 2020;78:1–18.
  • Yiğitbaş Ç. Çalışan bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve onları etkileyen faktörler. Sağlık Akad Kastamonu. 2022;7(2):275–85.
  • Gucuk S, Kesgin MT, Gel KT, Yorgun S. Determining the relationship between smoking habits and healthy lifestyle behaviors of health workers: Smoke-free Hospital, Healthy Life. Eurasian J Fam Med. 2020;9(4):199–206.
  • Şırnak Devlet Hastanesi. Doğum İstatistikleri. [İnternet]. Erişim tarihi: 15 Aralık 2024. Erişim adresi: https://sirnakdh.saglik.gov.tr/TR-959117/dogum-istatistikleri.html
Toplam 36 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Halk Sağlığı (Diğer)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Müjde Kerkez 0000-0002-6968-9454

Mehmet Kaplan 0000-0003-2504-9508

Yayımlanma Tarihi 23 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi 1 Kasım 2024
Kabul Tarihi 23 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 34 Sayı: 2

Kaynak Göster

Vancouver Kerkez M, Kaplan M. Multipar Kadınların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler. STED. 2025;34(2):116-25.
 Kapak Resmi İndir