Öz
In the history of Western thought, the idea of religion and divinity has transformed under temporal and spatial conditions and taken different forms, but has mostly pointed to certain ultimate realities and found its basis in these realities. When we come to the twentieth century, we encounter a unique understanding of religion in the school known as classical American philosophy in Western thought. Classical American philosophy, instead of metaphysical systems that claim closed, abstract and ultimate reality, focuses on the diversity of experience, its pluralistic structure and the belief that life can be made better by human hands. In this respect, American philosophical understanding tends to consider philosophy as a tool for making life better, rather than starting from absolute ontological realities that transcend experience. This tendency is clearly evident even when the subject is God and religious experience. If we are to talk about an essence common to all forms of religious experience, this essence is the phenomenon of 'belief', in which emotion, behavior and cognition come together. Perry's inferences from the phenomenon of belief have directed his attention to practical effects and vital problems instead of starting from ultimate realities and first causes.
Anahtar Kelimeler
Ralph Barton Perry Religious Experience American Philosophy Pragmatism Instrumentalism
Kaynakça
- Albayrak, M. (2016). Felsefenin Serüveni, II Ortaçağlar ve Felsefe. Isparta: Fakülte Kitabevi.
- Arslan, A. (2006). İlkçağ Felsefe Tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları .
- Cicero. (2006). Tanrıların Doğası. F. Gül Özaktürk & Fato Telatar (Çev.) Ankara: Dost
- Clifford, W.K. (2006). İnanç Ahlakı. Ferit Uslu (Çev.) Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (Sayı: 9) 125-136.
- Dönmez, S. (2004). Aziz Thomas’ta Felsefe-Teoloji İlişkisi: Bilgi ve İnanç, Ankara: Karahan Kitabevi.
- Dönmez, S. (2020). Dogmatizmden Dinamizme Dini Tefekkür, İbn Haldun Anısına Türkiye ve Türk Dünyası Araştırmaları VI, 147 -172. İKSAD.
- Dönmez S. (2020). Hakikate Giden Yolda Bilgi ve Kesinlik, Kaşgarlı Mahmud Anısına Türkiye ve Türk Dünyası Araştırmaları VII, s. 420 -449, Ankara: İKSAD.
- Hegel, G.W.F. (2016). Din Felsefesi Dersleri. Pinhan
- James, W. (1897). The Will to Believe. Cambridge University Press
- James, W. (2017). Dinsel Deneyimin Çeşitleri. İsmail Hakkı Yılmaz (Çev.) İstanbul: Pinhan
- Kenny, A. (2005). Medieval Philosophy, A New History of Western Philosophy. Clarendon Press.
- Kant, I. (1933). Critique of Pure Reason, Norman Kemp Smith (Çev.) London: 2nd Impression.
- Perry, R.B. (1904). Religious Experience, The Monist, (Vol. 14, No. 5) 752-766.
- Perry, R.B. (1909). The Moral Justification of Religion, The Harvard Theological Review. (Vol. 2, No. 2) 161-185.
- Perry, R.B. (1910). The Approach to Philosophy. New York: Charles Scribner’s Sons
- Russell, B. (1910). Philosophical Essays. London: Longmans, Green, And Co.
- Schneider, H.W. (1947). A History of American Philosophy. New York: Columbia University
- Stuhr, J.J. (Editör) (2000). Pragmatism And Classical American Philosophy. New York: Oxford University
- Ünal, Ş. & Çelik, K. (2021). M. Heidegger’in Onto-teoloji Kritiği Bağlamında Causa Sui Olarak Tanrı, Tabula Rasa Felsefe & Teoloji Dergisi. (Vol. 34)
- Whitehad, A.N. (1926). Religion in the Making. London: Cambridge University
- Wittgenstein, L. (2013), Tractatus Logico-Philosophicus. Metis Yayınları.
Öz
Batı düşünce tarihinde din ve tanrısallık fikri zamansal ve mekânsal koşullar altında dönüşümlere uğrayarak farklı biçimlere bürünmüş olmakla birlikte çoğunlukla belirli nihai gerçekliklere işaret etmiş ve dayanağını bu gerçekliklerde bulmuştur. Yirminci yüzyıla gelindiğinde ise Batı düşüncesinde klasik Amerikan felsefesi olarak bilinen ekolde, özgün bir din anlayışı karşımıza çıkmaktadır. Klasik Amerikan felsefesi kapalı, soyut ve nihai gerçeklik iddiasındaki metafizik sistemler yerine deneyimin çeşitliliğine, onun çoğulcu yapısına ve yaşamın insan eliyle daha iyi kılınabileceği inancına yönelir. Bu yönüyle Amerikan felsefi kavrayışı, deneyimi aşan mutlak ontolojik gerçekliklerden hareket etmek yerine felsefeyi, yaşamı daha iyi kılma yolunda bir araç olarak ele alma eğilimindedir. Konu Tanrı ve dinsel deneyim olduğu zaman bile bu eğilim kendisini açıkça göstermektedir. Dinsel deneyimin tüm biçimlerinde ortak olan bir özden bahsetmek gerekirse bu öz, duygu, davranış ve bilişselliğin bir arada bulunduğu ‘inanç’ olgusudur. Perry’nin inanç olgusu üzerinden yaptığı çıkarımlar nihai gerçekliklerden ve ilk nedenlerden hareket etmek yerine dikkatini pratik etkilere ve yaşamsal sorunlara yöneltmiştir.
Anahtar Kelimeler
Ralph Barton Perry Dinsel Deneyim Amerikan Felsefesi Pragmatizm Araçsalcılık
Kaynakça
- Albayrak, M. (2016). Felsefenin Serüveni, II Ortaçağlar ve Felsefe. Isparta: Fakülte Kitabevi.
- Arslan, A. (2006). İlkçağ Felsefe Tarihi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları .
- Cicero. (2006). Tanrıların Doğası. F. Gül Özaktürk & Fato Telatar (Çev.) Ankara: Dost
- Clifford, W.K. (2006). İnanç Ahlakı. Ferit Uslu (Çev.) Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (Sayı: 9) 125-136.
- Dönmez, S. (2004). Aziz Thomas’ta Felsefe-Teoloji İlişkisi: Bilgi ve İnanç, Ankara: Karahan Kitabevi.
- Dönmez, S. (2020). Dogmatizmden Dinamizme Dini Tefekkür, İbn Haldun Anısına Türkiye ve Türk Dünyası Araştırmaları VI, 147 -172. İKSAD.
- Dönmez S. (2020). Hakikate Giden Yolda Bilgi ve Kesinlik, Kaşgarlı Mahmud Anısına Türkiye ve Türk Dünyası Araştırmaları VII, s. 420 -449, Ankara: İKSAD.
- Hegel, G.W.F. (2016). Din Felsefesi Dersleri. Pinhan
- James, W. (1897). The Will to Believe. Cambridge University Press
- James, W. (2017). Dinsel Deneyimin Çeşitleri. İsmail Hakkı Yılmaz (Çev.) İstanbul: Pinhan
- Kenny, A. (2005). Medieval Philosophy, A New History of Western Philosophy. Clarendon Press.
- Kant, I. (1933). Critique of Pure Reason, Norman Kemp Smith (Çev.) London: 2nd Impression.
- Perry, R.B. (1904). Religious Experience, The Monist, (Vol. 14, No. 5) 752-766.
- Perry, R.B. (1909). The Moral Justification of Religion, The Harvard Theological Review. (Vol. 2, No. 2) 161-185.
- Perry, R.B. (1910). The Approach to Philosophy. New York: Charles Scribner’s Sons
- Russell, B. (1910). Philosophical Essays. London: Longmans, Green, And Co.
- Schneider, H.W. (1947). A History of American Philosophy. New York: Columbia University
- Stuhr, J.J. (Editör) (2000). Pragmatism And Classical American Philosophy. New York: Oxford University
- Ünal, Ş. & Çelik, K. (2021). M. Heidegger’in Onto-teoloji Kritiği Bağlamında Causa Sui Olarak Tanrı, Tabula Rasa Felsefe & Teoloji Dergisi. (Vol. 34)
- Whitehad, A.N. (1926). Religion in the Making. London: Cambridge University
- Wittgenstein, L. (2013), Tractatus Logico-Philosophicus. Metis Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | 20. Yüzyıl Felsefesi |
| Bölüm | Felsefe |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Şubat 2025 |
| Kabul Tarihi | 29 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 63 |
