Futbolun Endüstrileşmesi Çerçevesinde Türkiye’deki Televizyon Futbolunun Eleştirel Ekonomi Politik Çözümlemesi
Öz
Çalışma, dünyada ve Türkiye’de büyük kitleler tarafından ilgiyle izlenilen ve özellikle 1990’lı yıllarla birlikte televizyonlaşan futbol olgusunun eleştirel ekonomi politik yaklaşım çerçevesinde incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, futbol endüstrisi ve medya arasındaki ilişkinin ekonomi politik olarak değerlendirilmesi hedeflenirken; Türkiye toplumunun futbol kültürü açısından nasıl şekillendiğinin de irdelenmesine önem verilmiştir. Bu amaç kapsamında, çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşme tekniği benimsenirken; elde edilen veriler tematik başlıklar altında çözümlenmiştir. Futbol içeriklerinin üretim aşamasında, futbol medyasında görev alan isimlerle ve bu alanda akademik çalışmalar yapan araştırmacılarla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamında görüşülen kişiler, futbola ilişkin akademik katkı sağlayan katılımcılar ve futbola ilişkin medya sektöründe uzmanlaşan katılımcılar olarak kategorileştirilmiştir. Belirtilen kategorilerde toplam 12 katılımcıyla yarı yapılandırılmış derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Öte yandan, gerçekleştirilen görüşmelere ilişkin beş tematik başlığa ulaşılmıştır. Bu başlıklar; Türkiye’de futbol endüstrisinin gelişimi, Türkiye’de futbol yayıncılığının gelişimi ve futbolun metalaşması, Futbol tartışma programlarında içerik ve söylem, Futbolun yeni hali: Tekno-futbol, Futbolda yeni yayıncılık anlayışına doğru: Dijital futbol yayıncılığı olmuştur. Özetle, futbol yayıncılığının ilk dönemden günümüze metalaşma sürecine dikkat çeken katılımcılar, yayıncılık bağlamında, dijital medya ekonomisinde önemli yer tutan futbol içeriklerinin yeni yayın platformları açısından da irdelenmesini önemli görmüşlerdir.
Anahtar Kelimeler
Televizyon Futbolu Futbolun Endüstrileşmesi Eleştirel Ekonomi Politik Yaklaşım Metalaşma Medya Ekonomisi
Kaynakça
- Adaklı, G. (2001). Yayıncılık alanında mülkiyet ve kontrol. B. Kejanlıoğlu, S. Çelenk, & G. Adaklı içinde, Medya Politikaları (s. 145-203). Ankara: İmge Kitabevi.
- Akşar, T. (2005). Endüstriyel futbol. İstanbul: Literatürk.
- Akşar, T. (2020). Endüstriyel futbolun en üst aşaması finansal futbol. İstanbul: Literatür Yayınları.
- Akşar, T. (2023, 08 09). Tuğrul Akşar ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Altınsay, İ. (2023, 08 16). İbrahim Altınsay ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Arıkan, E. (2023, 08 03). Erdoğan Arıkan ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Bora, T. (2023, 08 02). Tanıl Bora ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Boyd-Barret, O. (2006). Ekonomi politik yaklaşım. L. Yaylagül içinde, Kitle iletişiminin ekonomi politiğ (s. 1-30). Ankara: Dalbaz Yayıncılık.
- Brinkmann, S. (2014). Unstructured and semi-structured interviewing. P. Leavy içinde, The Oxford handbook of qualitative research (s. 277-300). Oxford: Oxford University Press.
- Can, H. (2023, 08 11). Hakan Can ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Çetin, C. (2015). Spor iletişimi: Spor televizyon birlikteliği sattırıyor. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Çil, S. (2023, 08 01). Süleyman Çil ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Dizdar, C. (2023, 08 10). Cem Dizdar ile yapılan derinlemesin görüşme. (M. A. Ünal , Röportaj Yapan)
- Gökalp, E. (2005). Medya ve spor ya da spor/futbol medyası. Toplum ve Bilim Dergisi(103), 121-137.
- Gümüşbıçak, M. (2023, 08 25). Melih Gümüşbıçak ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Gürbüz, S., & Şahin , F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Geray, H. (2016). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Golding, P., & Murdock, G. (1997). Kültür, iletişim ve ekonomi politik. S. İrvan içinde, Medya, kültür, siyaset (s. 49-76). Ankara: Ark.
- Grant, W. (2007). An analytical framework for a political economy of football. British Politics, 69-90.
- Hawkins, J. (2017). Textual analysis. M. Allen içinde, The SAGE encyclopedia of communication research methods (s. 1753-1756). California: Sage Publications.
- Hoehn, T., & Szymanski, S. (1999). The Americanization of European football. Economic Policy, 205-240.
- Irak, D. (2023, 08 03). Dağhan Irak ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Kümbetoğlu, B. (2015). Soyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Malcolm, D. (2007). Sport industry. G. Ritzer içinde, The blackwell encyclopedia of sociology (s. 1-4). London: Wiley.
- McChesney, R. (2008). The political economy of media. Enduring issues, emerging dilemmas. New York: Monthly Review Press.
- Mosco, V. (1996). The political economy of communication. London: Sage Publications of Illinois Press.
- Pehlivan, A. (2023, 08 16). Alp Pehlivan ile gerçekleştirilen derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Real, M. (1998). MediaSport: Technology and the commodification of postmodern sport. L. Wenner içinde, Mediasport (s. 14-26). London: Routledge.
- Sönmez , M. (2023, 08 02). Mustafa Sönmez ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Szymanski, S. (2009). Playbooks and checkbooks. An introduction to the economicsof modern sports. Princeton: Princeton Universty Press.
- Talimciler, A. (2001). Futbol maçlarının yayını ve kulüpler-federasyon-medya ilişkileri: Futbol-televizyon evliliğinde yeni dönem. B. Kejanlıoğlu, S. Çelenk, & G. Adaklı içinde, Medya politikaları (s. 269-316). Ankara: İmge Kitabevi.
- Talimciler, A. (2023, 06 23). Ahmet Talimciler ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- URL-1. (2024). https://tr.beinsports.com/haber/turk-futbolunda-tarihi-gun adresinden alındı
- URL-2. (2024). https://www.trtspor.com.tr/haber/futbol/trendyol-super-lig/futbolda-yayin-ihalesi-sonuclandiiste-rakam-289514. . adresinden alındı
- Wenner, L. (1998). Playing the media sport game. L. Wenner içinde, Mediasport (s. 3-13). London: Routledge.
- Wittel, A. (2012). Digital Marx: Toward a political economy of distributed media. Triple C: Communication, Capitalism & Critique, 10(2), 313-333.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
A Critical Political Economy Analysis of Television Football in Turkey Within The Framework of the Industrialization of Football
Öz
The study aims to examine the phenomenon of football, which is followed with great interest by large masses in the world and in Turkey, and which has become televised especially in the 1990s, within the framework of a critical political economy approach. While the study aims to evaluate the relationship between the football industry and the media from a political economy perspective, it is also important to examine how Turkish society is shaped in terms of football culture. For this purpose, semi-structured in-depth interviews, one of the qualitative research methods, were adopted in the study, and the data obtained were analyzed under thematic headings. In the production phase of football content, in-depth interviews were conducted with people working in the football media and researchers conducting academic studies in this field. Within the scope of the study, the interviewees were categorized as participants who make academic contributions to football and participants who specialize in the media sector related to football. Semi-structured in-depth interviews were conducted with a total of 12 participants in the specified categories. On the other hand, five thematic headings were reached regarding the interviews. These topics are; Development of the football industry in Turkey, Development of football broadcasting in Turkey and the commodification of football, Content and discourse in football discussion programs, The new state of football: Techno-football, Towards a new understanding of broadcasting in football: Digital football broadcasting. In conclusion, the participants drew attention to the commodification process of football broadcasting from the first period to the present day. In the context of broadcasting, it is important to examine football content, which has an important place in the digital media economy, in terms of new broadcasting platforms.
Anahtar Kelimeler
Television Football Industrialization of Football Critical Political Economy Approach Commodification Media Economy
Kaynakça
- Adaklı, G. (2001). Yayıncılık alanında mülkiyet ve kontrol. B. Kejanlıoğlu, S. Çelenk, & G. Adaklı içinde, Medya Politikaları (s. 145-203). Ankara: İmge Kitabevi.
- Akşar, T. (2005). Endüstriyel futbol. İstanbul: Literatürk.
- Akşar, T. (2020). Endüstriyel futbolun en üst aşaması finansal futbol. İstanbul: Literatür Yayınları.
- Akşar, T. (2023, 08 09). Tuğrul Akşar ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Altınsay, İ. (2023, 08 16). İbrahim Altınsay ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Arıkan, E. (2023, 08 03). Erdoğan Arıkan ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Bora, T. (2023, 08 02). Tanıl Bora ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Boyd-Barret, O. (2006). Ekonomi politik yaklaşım. L. Yaylagül içinde, Kitle iletişiminin ekonomi politiğ (s. 1-30). Ankara: Dalbaz Yayıncılık.
- Brinkmann, S. (2014). Unstructured and semi-structured interviewing. P. Leavy içinde, The Oxford handbook of qualitative research (s. 277-300). Oxford: Oxford University Press.
- Can, H. (2023, 08 11). Hakan Can ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Çetin, C. (2015). Spor iletişimi: Spor televizyon birlikteliği sattırıyor. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Çil, S. (2023, 08 01). Süleyman Çil ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Dizdar, C. (2023, 08 10). Cem Dizdar ile yapılan derinlemesin görüşme. (M. A. Ünal , Röportaj Yapan)
- Gökalp, E. (2005). Medya ve spor ya da spor/futbol medyası. Toplum ve Bilim Dergisi(103), 121-137.
- Gümüşbıçak, M. (2023, 08 25). Melih Gümüşbıçak ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Gürbüz, S., & Şahin , F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Geray, H. (2016). Toplumsal araştırmalarda nicel ve nitel yöntemlere giriş. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Golding, P., & Murdock, G. (1997). Kültür, iletişim ve ekonomi politik. S. İrvan içinde, Medya, kültür, siyaset (s. 49-76). Ankara: Ark.
- Grant, W. (2007). An analytical framework for a political economy of football. British Politics, 69-90.
- Hawkins, J. (2017). Textual analysis. M. Allen içinde, The SAGE encyclopedia of communication research methods (s. 1753-1756). California: Sage Publications.
- Hoehn, T., & Szymanski, S. (1999). The Americanization of European football. Economic Policy, 205-240.
- Irak, D. (2023, 08 03). Dağhan Irak ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Kümbetoğlu, B. (2015). Soyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
- Malcolm, D. (2007). Sport industry. G. Ritzer içinde, The blackwell encyclopedia of sociology (s. 1-4). London: Wiley.
- McChesney, R. (2008). The political economy of media. Enduring issues, emerging dilemmas. New York: Monthly Review Press.
- Mosco, V. (1996). The political economy of communication. London: Sage Publications of Illinois Press.
- Pehlivan, A. (2023, 08 16). Alp Pehlivan ile gerçekleştirilen derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Real, M. (1998). MediaSport: Technology and the commodification of postmodern sport. L. Wenner içinde, Mediasport (s. 14-26). London: Routledge.
- Sönmez , M. (2023, 08 02). Mustafa Sönmez ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- Szymanski, S. (2009). Playbooks and checkbooks. An introduction to the economicsof modern sports. Princeton: Princeton Universty Press.
- Talimciler, A. (2001). Futbol maçlarının yayını ve kulüpler-federasyon-medya ilişkileri: Futbol-televizyon evliliğinde yeni dönem. B. Kejanlıoğlu, S. Çelenk, & G. Adaklı içinde, Medya politikaları (s. 269-316). Ankara: İmge Kitabevi.
- Talimciler, A. (2023, 06 23). Ahmet Talimciler ile yapılan derinlemesine görüşme. (M. A. Ünal, Röportaj Yapan)
- URL-1. (2024). https://tr.beinsports.com/haber/turk-futbolunda-tarihi-gun adresinden alındı
- URL-2. (2024). https://www.trtspor.com.tr/haber/futbol/trendyol-super-lig/futbolda-yayin-ihalesi-sonuclandiiste-rakam-289514. . adresinden alındı
- Wenner, L. (1998). Playing the media sport game. L. Wenner içinde, Mediasport (s. 3-13). London: Routledge.
- Wittel, A. (2012). Digital Marx: Toward a political economy of distributed media. Triple C: Communication, Capitalism & Critique, 10(2), 313-333.
- Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Televizyon Yayıncılığı |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 15 Ağustos 2024 |
| Kabul Tarihi | 19 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 56 |
