Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Güzel ve Ma’nâ: Klasik Türk Edebiyatında Bâğ-ı İrem ve Kullanım Şekilleri

Yıl 2025, Sayı: 64, 207 - 234, 25.04.2025

Hilal Yiğit

https://doi.org/10.21563/sutad.1366660

Öz

Bu çalışmada Bağ-ı İrem’in kullanıldığı anlam örgüleri ve şairlerin İrem’e yaklaşım tarzları ele alınmıştır. Klasik Türk edebiyatı şairleri Kur’an-ı Kerîm’den hareketle “sütunlar sahibi İrem”i şiire konu edinir. İrem, klasik Türk edebiyatının başlangıcından beri şairler tarafından kullanılmış ve çok geniş bir eksende çeşitli teşbihlere konu olmuştur. Cennet, her yanı mamur bahçe, sevinç artıran bir mekân olarak bâğ-ı İrem sevgili etrafında işlenen temalarda sevgilinin güzellik ve ihtişamını anlatmak için kullanılan bir teşbih unsurudur. Bahariyelerde âlemi niteleyen İrem, şehirlerin güzelliklerini anlatmak için, tarih düşürmelerde imar faaliyetleri ve vefat tarihleri için kullanılır. Fahriyelerde şairler ya kendilerini İrem bülbülü olarak niteler ya da şiirlerini İrem’den üstün tutarlar. Tasavvufu konu alan beyitlerde ise İrem hakikat bahçesi, Tanrı’yla buluşma yeri, mana âlemi ve sırlar meclisidir. Memduhun İrem’e teşbih edildiği beyilerde Hz. Peygamber ve ravzası da bâğ-ı İrem’in güzellikleriyle zikredilir. Mutlak Güzel’in yanında İrem ancak masivadır. Sınırlı sayıdaki teolojik yaklaşımla söylenmiş beyitlerde ise İrem ve İrem fikri tenkid edilir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Edebiyatı Bâğ-ı İrem Sevgili Cennet Bahçe

Kaynakça

  • Acar, G. (2006). Hafîd dîvanı inceleme-transkripsiyonlu metin (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi:https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/610286/yokAcikBilim_152847.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
  • Akkaya, H. (2010). Süleyman. İslâm ansiklopedisi (C. 38, s. 60-62). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Akpınar, Ş. (2006). Âgâh dîvânı ve incelenmesi (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=z4ndABFpxT3YSmKgOWiQxQ&no=Uyimb3jtMKVquvn7CjU-TQ
  • Aksoyak, İ. H. & Arslan, M. (2018). Haşmet dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57256,hasmet- divanipdf.pdf?0
  • Aksoyak, İ. H. (2018). Gelibolulu Mustafa Âlî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR- 208602/gelibolulu-mustafa-ali-divani.html
  • Ararat, Ş. (2010). Enderûnlu Mehmed Hamid Beğ dîvânı inceleme-metin (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=BPdbfost8Av19rg3jkOOeQ&no=WEcTUTF0_6hTXyRzdg1WxA
  • Aydemir, Y. (2017). Ravzî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56190,ravzi-divanipdf.pdf?0
  • Aydın, A. (2009) Hanyalı Nûrî Osman ve dîvânı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=eehHRskKa71eIm8Ft407hQ&no=maCN1hEYTv8XM5b_8WMXeg
  • Aydın, M. S. (1994). Din felsefesi. Ankara: Selçuk Yay.
  • Aykanat, T. (2015). Safi Baba ve dîvânı (inceleme-karşılaştırmalı metin-sadeleştirme-sözlük-dizin) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=MmOjy7wJlnf01HvjAqmVTQ&no=o8AeT9KbKYpbxoIH7Mvptg
  • Ayvazoğlu, B. (2013). Aşk estetiği. İstanbul: Kapı Yay.
  • Ayvazoğlu, B. (2020). Güller kitabı. İstanbul: Kapı Yay.
  • Bayındır, Ş. (2008). Şehdî divânı (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=-7URz01j72dRyh-icR72Rw&no=7kzE6vQjIuQ-mIL- LmBc7g
  • Bayraktutan, L. (1997). Dîvân şiirinde sevgiliye mahsus estetik. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 7, 13-20.
  • Baytop, T. & Kurnaz, C. (2003). Lale. İslâm ansiklopedisi (C. 27, s. 79-81). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Bilgin, A. (2017). Nigârî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55757,nigari-divanipdf.pdf?0
  • Boz, E. (2017). Hakikî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55749,hakiki-divanipdf.pdf?0
  • Bozkurt, N. (2007). Ravza-i mutahhara. İslâm ansiklopedisi (C. 34, s. 475). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Ceylan, Ö. (2011). Tavus. İslâm ansiklopedisi (C. 40, s. 184-185). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Clark, E. (2017). İslam medeniyetinde bahçe sanatı. (E. Dolanbay & Â. Yerinde, çev.). İstanbul: İnkılâb Yay.
  • Çağlayan, N. (2007). Nisârî dîvânı metin-inceleme (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=HXeekixX8BISkhL3o1qVjQ&no=lLF1WRwXVL4SCxp3ZCpY_w
  • Çakır, M. S. (2018). Yahyâ Nazîm dîvânı inceleme-tenkitli metin (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=hpOlziMLFhw5aop604wmgA&no=U5vCfBGn8cUcnVPZDUU9Nw
  • Çetiner, M. (2010). Molla Murad ve Türkçe dîvânı (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=NBQ0Y7jNUSBTNZoTdDPIuw&no=9- revZbx7Wx4BANPhw9CdA
  • Çınar, H. S. & Yirmibeşoğlu, F. (2019). Türk kültüründe bahçe ve en görkemli halka; saray bahçeleri. E. E. Akyüz Levi, Y. Dönmez, B. Şimşek İlhan (Ed.) Mimarlık, planlama ve tasarım alanında araştırma makaleleri içinde, (s. 115-127). Ankara: Gece Akademi.
  • Çınar, S. & KIRCA, S. (2010). Türk kültüründe bahçeyi algılamak. Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University, 60 (2), 59-68. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/175431
  • Çukurlu, T. (2017). Dîvân şairinin gülistan/gülzar/gülşen mefhumu. Journal of Turkish Language and Literature, 3 (2), 69-85. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/307440
  • Demirel, Ş. (1999). Şehrî hayatı, sanatı, dîvânının tenkitli metni ve tahlili (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=crc3cKItoEtL23qDnDMl_Q&no=crc3cKItoEtL23qDnDMl_Q
  • Erişen Yazıcı, G. (2017). Edirneli Kâmî ve dîvânının tenkitli metni Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55977,kami-divani-pdf.pdf?0
  • Fârâbî, (2019). İdeal devlet. (A. Arslan, çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
  • Gönel, H. (2010). Dîvân şiirinde sevgiliye dair. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5 (3), 208-222. https://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423934550.pdf
  • Gönültaş, G. (2009). Dîvân-ı Murâdî (Muhabbetnâme-ı Seyyid Murâdî) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=LlWX-- r4LPQXVQQc8IITDg&no=wxiAhhbyePv46Oh743lWng
  • Gülen, A. (2007). Seyyid Nakıb-zâde Ni’metî hayatı-edebî şahsiyeti-eserleri ve dîvânı (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/27362/yokAcikBilim_201908.pdf? sequence=-1&isAllowed=y
  • Gülhan, A. (2012). Şehrengiz türü ve Ravzî’nin Edincik şehrengizi. Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7 (2), 515-545. https://acikerisim.balikesir.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12462/4643/abdülkerim-gülhan.pdf? sequence=1&isAllowed=y
  • Gündüzöz, G. & Dağlar, H. (2020). Divan-ı Gül Baba’da Hurûfîlik bağlamında vahdet-i vücûd nazariyesi. İlted: İlahiyat Tetkikleri Dergisi / Journal of İlahiyat Researches 54 (2), 355-378. doi: 10.29288/ilted.787421
  • Güneş, D. (2011), Misâlî divânı (inceleme-metin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=VPuXbGsaP0RBySTh_PxiLg&no=Rxp5fk- RvV92VaCZwdZLaQ
  • Harman, Ö. F. (2000). İrem. İslâm ansiklopedisi (C. 22, s. 443). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Horata, O. (2019). Esrâr Dede dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/64058,esrar-dede- divanipdf.pdf?0
  • Işık, E. (1995). Fâtiha sûresi. İslâm ansiklopedisi (C. 12, s. 252-254). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • İbn Sina. (2002). Aşk risalesi. (A. Ateş, çev.). İstanbul: Kırkambar Kitaplığı.
  • İbrahim, M. L. A. (2010). Feridi ve dîvânı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=- Z9A4W637uTHSxzn6GRGcw&no=ydTH962e1G1FmKEzRgK8PQ
  • İpek, A. (2016). Nedim’in “Köşk Kasidesi”ne Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın nazirelerinin Tâhirü’l Mevlevî tarafından şerhi. A.Ü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED]. Sayı 56, 981-1030. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/712866
  • Kaplan, M. (2019). Neşâtî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/67330,nesati-divanipdf.pdf?0
  • Kaplan, Y. (2008). 17. Şairlerinden Fevzî ve dîvânı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=2Kn-mw02eLbZvA3IFzEw3Q&no=7MX9du- BLoAJ0rYpY7UpXQ
  • Karadeniz, M. U. (2021). İslam sanatlarında estetik-güzeli anlamak. İstanbul: Ketebe Yay.
  • Karakaş, E. (2008). Raculî hayatı edebi kişiliği ve dîvânı (Yüksek lisas tezi). Erişim adresi: https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11630/3267/Divanın%20Transkribi.pdf? sequence=1&isAllowed=y
  • Karaköse, S. (2017). Sa‘îd Giray dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55754,said-giray- divanipdf.pdf?0
  • Karaman, G. (2012). Perişan çiçek sünbül ve klasik Türk şiirinde işlenişi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 288-319. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/92760
  • Kâşânî, A. (2014). Istılâhâtu’s-Sûfiyye. (A. Tek, çev.). Bursa: Bursa Akademi.
  • Kaya, H. (2009). Âsaf ve dîvânı (inceleme-tenkidli metin-dizin) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/517514/yokAcikBilim_333838.pdf? sequence=-1&isAllowed=y
  • Kufacı, O. (2006). Adnî dîvânı ve Adnî dîvânında benzetmeler (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=TRLXlmhh1MVRvgvSULIsKA
  • Kurnaz, C. (1992). Bülbül. İslâm ansiklopedisi (C. 6, s. 485-486). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Kurnaz, C. (1996). Gül. İslâm ansiklopedisi (C. 14, s. 219-222). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Kutlar Oğuz, F. S. (2017). Arpaemîni-zâde Mustafa Sami dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56084,arpaeminizade-mustafa-sami-divanipdf.pdf?0
  • Küçük, S. (2015). Bâkî dîvânı. Ankara: TDK Yay.
  • Macit, M. (2016). Nedim dîvânı (inceleme-tenkidli metin). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
  • Mert, A. (2012). Nâkâm dîvânı (inceleme-tenkidli metin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Y2bEh1CII7utsJHTttktPA&no=yefdP8orb1_lVejxmZUb6g
  • Mevlânâ, C. R. (2015). Mesnevî-i ma’nevî. (D. Örs & H. Kırlangıç, çev.). İstanbul: Türkiye Yazma Eser Kurumu Başkanlığı Yay.
  • Nâzik, S. (2017). Klasik Türk şiirindeki sevgili anlayışının hurilerle irtibatı. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12 (15), 461-488 doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11609
  • OKÇU, N. (2011). Şeyh Gâlib dîvânı hayatı-edebî kişiliği-eserleri-şiirlerinin umûmî tahlîli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Okumuş, S. (2007). Nebzî dîvânı (inceleme-metin) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=jXpa45KlFkNYXn5J23eNWA&no=hmbiiZ327Te9sF2zMtXNsg
  • Okur, M. (2006). Dîvân-ı Vali-i Amedi hayatı-eserleri-edebi kişiliği (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=k8kQp_tChbjAB9FXFVwnsg&no=siGRjrBviP8L41f_MBxW2g
  • Okutan, Y. (2009). Dîvân-ı Yâver (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=6nurYS7s5NNsz5MtNlofxA&no=FTjjna9hVuP18tXY5f0LJg
  • Onay, A.T. (2007). Açıklamalı dîvân şiiri sözlüğü. (C. Kurnaz, Haz.). Ankara: Birleşik Yay.
  • Önal, S. (2010). Hâtif, hayatı edebi kişiliği ve dîvânı, (İnceleme-karşılaştırmalı metin) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=LkNED1VCwvd6jYKXVgwonA&no=2H_ydK78gZBMuWAkT9dw0w
  • Öz, M. (2013). Zakkum. İslâm ansiklopedisi (C. 44, s. 108). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Özaydın, H. (2011). Ali Çelebi dîvânı (İnceleme-metin) (Yüksek lisans tezi).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=qzvJ21wuTV3aNtBg0AVT9w&no=cJ4183hOmUmZfLKg_R7Ikw
  • Özervarlı, M. S. (1996). Firdevs. İslâm ansiklopedisi (C. 13, s. 123-124). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Pala, İ. (1992). Bezm-i Elest. İslâm ansiklopedisi (C. 6, s. 108). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Pala, İ. (2010). Ansiklopedik dîvân şiiri sözlüğü. İstanbul: Kapı Yay.
  • Parlatır, İ. (2014). Fuzulî Türkçe dîvân. Ankara: Akçağ Yay.
  • Saraç, M. A. Y. (Yıl Yok). Emri ve dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/10606,giris- emridivanipdf.pdf?0
  • Sevinç, F. (2017a). Klasik Türk şiirinde bahçe ve unsurlarının anlamsal ilişkileri (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=iR7FgADUrg9s5sZwn99pDA&no=Gdb2G2JNuUVjojm7LbqtGA
  • Sevinç, F. (2017b). Bâkî Dîvânı’nda bahçe ve unsurlarının anlamsal ilişkileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 6 (5), 3228-3251. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/395424 Şahin, K. Ş. (2012). Klasik Türk edebiyatında sevgilinin ayva tüyü/hat. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (23), 386-408. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/the-fluff-of-beloved-classical-turkish- literature.pdf
  • Şahin, M. S. (1993). Cennet. İslâm ansiklopedisi (C. 7, s. 374-376). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Tanrıbuyurdu, G. (2012). Mu’îdî dîvân (metin-çeviri) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=tAQnYcPE2yhgu_srznU52g&no=rXPXH2XVs2VpFjK2jC2gWw
  • Tazebay, İ. & Akpınar, N. (2010). Türk kültüründe bahçe. Bilig. 54, 243-253. https://bilig.yesevi.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/2652-published.pdf
  • Timuçin, A. (2017). Estetik. İstanbul: Bulut Yay.
  • Toksarı, A. (1992). Birr. İslâm ansiklopedisi (C. 6, s. 204-205). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Topaloğlu, B. (1998). Hûri. İslâm ansiklopedisi (C. 18, s. 387-390). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Tosun, E. (2007). Erbilli Âmâ Yusuf Garibî Efendi dîvânı (inceleme-tenkitli metin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=iKS1Lp08cQZnB9DajxNbFg&no=CAjlT05M0kRjEBSHqAwkOg
  • Tuğluk, İ. H. (2007). Abbas Vesim Efendi; hayatı-eserleri-edebî kişiliği-dîvânının tenkitli metni ve incelemesi (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=vs10GinvqY8V5BU5OOuh7w&no=YosTnBsfjrgr9SvuVHlfnA
  • Ulucan, M. (2005). Muvakkit-zâde Mehmed Pertev-hayatı, edebî kişiliği, eserleri, dîvânının tenkitli metni ve tahlili (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=_qq- fxJmOUFgqmn-p1FeXw&no=Ve2yJyNzDJ9eW7xNap44Iw
  • Usluer, F. (2009). Hurufîlik. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Uzun, M. İ. (1996). Firdevs. İslâm ansiklopedisi (C. 13, s. 124-125). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Üst, S. (2011). Edirneli Nazmî dîvânı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=YXHdU4hIfqmBOvjr0ISc_g&no=w1qzUT- 0AQNScJdGdZ17uA
  • Üstüner, K. (2017). Yâver dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55748,yaver-divanipdf.pdf?0
  • Worringer, W. (2017). Soyutlama ve özdeşleyim. (İ. Tunal, çev.), İstanbul: Hayalperest Yay. Yapa, M. B. (2007). Aşkî Mustafa dîvânı edisyon-kritik (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=7uwFibDPRxG7Zocvz0wHDA&no=A2HekAN9XiLljFSBjLqDFQ
  • Yaşar, Z. (2008). Sevdâyî dîvânının çeviri yazı metni ve günümüz Türkçesiyle nesre aktarımı (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=hVy4GgSQoiCKKgie3ibCxw&no=Xg6IFtMe8ujSpB_qsOcssQ
  • Yavuz, Y. Ş. (1996). Gılman. İslâm ansiklopedisi (C. 14, s. 50). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Yazır, E. H. (1935). Halk Dini Kur’an Dili. İstanbul: Matbaaı Ebuzziya.
  • Yenikale, A. (2017). Sünbül-zâde Vehbî dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56212,sunbulzade-vehbi- divanipdf.pdf?0
  • Yeniterzi, E. (1989). Dîvân şiirinde na’t (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=KjzJb7VFHDww7IaRvME18w&no=KjzJb7VFHDww7IaRvME18w
  • Yerdemir, F. (2007). Rehâyî dîvânı (inceleme-metin-dizin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Gr2btSdU0C3XTEc_YIS- JQ&no=saNbZP4ojHI0Fu4LDgAqeA
  • Yıldırım, A. (2004). İslam’ın tabiat anlayışı ve dîvân şiirine yansımaları. İlmî Araştırmalar, 17 (1), 155-173. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/73495
  • Yılmaz, S. (2010). Câzib dîvânı (inceleme-metin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=9F7VmOQQUITP9Q9E4l84Eg&no=M0K2I2z9cpPqe- xrA8B1HQ

Beauty and Meaning: Bâğ-ı Irem and Its Usage in Classical Turkish Literature

Yıl 2025, Sayı: 64, 207 - 234, 25.04.2025

Hilal Yiğit

https://doi.org/10.21563/sutad.1366660

Öz

This study discusses the meanings in which Bağ-ı Irem is used and the poets' approaches to Irem. Classical Turkish literature poets use Irem, the owner of columns, as the subject of their poems, based on the Holy Quran. Irem has been used by poets since the beginning of classical Turkish literature and has been the subject of various similes on a wide range of lines. Bâğ-ı Irem as heaven, a flourishing garden on all sides, and a place that increases joy are an element of simile used to describe the beauty and magnificence of the beloved in the themes around the beloved. Irem, which describes the world in Bahariyes, is used to describe the beauties of cities and for construction activities and death dates in historical dates. In Fahriyes, poets either describe themselves as Irem's nightingale or consider their poems superior to Irem. In the couplets about Sufism, Irem is the garden of truth, the meeting place with God, the world of meaning, and the assembly of secrets. In the verses where Memduh is compared to Irem, The Prophet, and his tomb are also mentioned with the beauties of the garden of Irem. Compared to the Absolute Beauty, Irem is nothing but all creatures except God. In a limited number of couplets written with a theological approach, Irem and the idea of Irem are criticized.

Anahtar Kelimeler

Classical Türkish Literature Bâğ-ı İrem Beloved Paradise Garden

Kaynakça

  • Acar, G. (2006). Hafîd dîvanı inceleme-transkripsiyonlu metin (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi:https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/610286/yokAcikBilim_152847.pdf?sequence=-1&isAllowed=y
  • Akkaya, H. (2010). Süleyman. İslâm ansiklopedisi (C. 38, s. 60-62). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Akpınar, Ş. (2006). Âgâh dîvânı ve incelenmesi (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=z4ndABFpxT3YSmKgOWiQxQ&no=Uyimb3jtMKVquvn7CjU-TQ
  • Aksoyak, İ. H. & Arslan, M. (2018). Haşmet dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/57256,hasmet- divanipdf.pdf?0
  • Aksoyak, İ. H. (2018). Gelibolulu Mustafa Âlî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/TR- 208602/gelibolulu-mustafa-ali-divani.html
  • Ararat, Ş. (2010). Enderûnlu Mehmed Hamid Beğ dîvânı inceleme-metin (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=BPdbfost8Av19rg3jkOOeQ&no=WEcTUTF0_6hTXyRzdg1WxA
  • Aydemir, Y. (2017). Ravzî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56190,ravzi-divanipdf.pdf?0
  • Aydın, A. (2009) Hanyalı Nûrî Osman ve dîvânı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=eehHRskKa71eIm8Ft407hQ&no=maCN1hEYTv8XM5b_8WMXeg
  • Aydın, M. S. (1994). Din felsefesi. Ankara: Selçuk Yay.
  • Aykanat, T. (2015). Safi Baba ve dîvânı (inceleme-karşılaştırmalı metin-sadeleştirme-sözlük-dizin) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=MmOjy7wJlnf01HvjAqmVTQ&no=o8AeT9KbKYpbxoIH7Mvptg
  • Ayvazoğlu, B. (2013). Aşk estetiği. İstanbul: Kapı Yay.
  • Ayvazoğlu, B. (2020). Güller kitabı. İstanbul: Kapı Yay.
  • Bayındır, Ş. (2008). Şehdî divânı (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=-7URz01j72dRyh-icR72Rw&no=7kzE6vQjIuQ-mIL- LmBc7g
  • Bayraktutan, L. (1997). Dîvân şiirinde sevgiliye mahsus estetik. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 7, 13-20.
  • Baytop, T. & Kurnaz, C. (2003). Lale. İslâm ansiklopedisi (C. 27, s. 79-81). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Bilgin, A. (2017). Nigârî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55757,nigari-divanipdf.pdf?0
  • Boz, E. (2017). Hakikî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55749,hakiki-divanipdf.pdf?0
  • Bozkurt, N. (2007). Ravza-i mutahhara. İslâm ansiklopedisi (C. 34, s. 475). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Ceylan, Ö. (2011). Tavus. İslâm ansiklopedisi (C. 40, s. 184-185). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Clark, E. (2017). İslam medeniyetinde bahçe sanatı. (E. Dolanbay & Â. Yerinde, çev.). İstanbul: İnkılâb Yay.
  • Çağlayan, N. (2007). Nisârî dîvânı metin-inceleme (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=HXeekixX8BISkhL3o1qVjQ&no=lLF1WRwXVL4SCxp3ZCpY_w
  • Çakır, M. S. (2018). Yahyâ Nazîm dîvânı inceleme-tenkitli metin (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=hpOlziMLFhw5aop604wmgA&no=U5vCfBGn8cUcnVPZDUU9Nw
  • Çetiner, M. (2010). Molla Murad ve Türkçe dîvânı (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=NBQ0Y7jNUSBTNZoTdDPIuw&no=9- revZbx7Wx4BANPhw9CdA
  • Çınar, H. S. & Yirmibeşoğlu, F. (2019). Türk kültüründe bahçe ve en görkemli halka; saray bahçeleri. E. E. Akyüz Levi, Y. Dönmez, B. Şimşek İlhan (Ed.) Mimarlık, planlama ve tasarım alanında araştırma makaleleri içinde, (s. 115-127). Ankara: Gece Akademi.
  • Çınar, S. & KIRCA, S. (2010). Türk kültüründe bahçeyi algılamak. Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University, 60 (2), 59-68. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/175431
  • Çukurlu, T. (2017). Dîvân şairinin gülistan/gülzar/gülşen mefhumu. Journal of Turkish Language and Literature, 3 (2), 69-85. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/307440
  • Demirel, Ş. (1999). Şehrî hayatı, sanatı, dîvânının tenkitli metni ve tahlili (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=crc3cKItoEtL23qDnDMl_Q&no=crc3cKItoEtL23qDnDMl_Q
  • Erişen Yazıcı, G. (2017). Edirneli Kâmî ve dîvânının tenkitli metni Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55977,kami-divani-pdf.pdf?0
  • Fârâbî, (2019). İdeal devlet. (A. Arslan, çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
  • Gönel, H. (2010). Dîvân şiirinde sevgiliye dair. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5 (3), 208-222. https://www.ajindex.com/dosyalar/makale/acarindex-1423934550.pdf
  • Gönültaş, G. (2009). Dîvân-ı Murâdî (Muhabbetnâme-ı Seyyid Murâdî) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=LlWX-- r4LPQXVQQc8IITDg&no=wxiAhhbyePv46Oh743lWng
  • Gülen, A. (2007). Seyyid Nakıb-zâde Ni’metî hayatı-edebî şahsiyeti-eserleri ve dîvânı (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/27362/yokAcikBilim_201908.pdf? sequence=-1&isAllowed=y
  • Gülhan, A. (2012). Şehrengiz türü ve Ravzî’nin Edincik şehrengizi. Turkish Studies, International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 7 (2), 515-545. https://acikerisim.balikesir.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12462/4643/abdülkerim-gülhan.pdf? sequence=1&isAllowed=y
  • Gündüzöz, G. & Dağlar, H. (2020). Divan-ı Gül Baba’da Hurûfîlik bağlamında vahdet-i vücûd nazariyesi. İlted: İlahiyat Tetkikleri Dergisi / Journal of İlahiyat Researches 54 (2), 355-378. doi: 10.29288/ilted.787421
  • Güneş, D. (2011), Misâlî divânı (inceleme-metin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=VPuXbGsaP0RBySTh_PxiLg&no=Rxp5fk- RvV92VaCZwdZLaQ
  • Harman, Ö. F. (2000). İrem. İslâm ansiklopedisi (C. 22, s. 443). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Horata, O. (2019). Esrâr Dede dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/64058,esrar-dede- divanipdf.pdf?0
  • Işık, E. (1995). Fâtiha sûresi. İslâm ansiklopedisi (C. 12, s. 252-254). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • İbn Sina. (2002). Aşk risalesi. (A. Ateş, çev.). İstanbul: Kırkambar Kitaplığı.
  • İbrahim, M. L. A. (2010). Feridi ve dîvânı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=- Z9A4W637uTHSxzn6GRGcw&no=ydTH962e1G1FmKEzRgK8PQ
  • İpek, A. (2016). Nedim’in “Köşk Kasidesi”ne Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın nazirelerinin Tâhirü’l Mevlevî tarafından şerhi. A.Ü Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi [TAED]. Sayı 56, 981-1030. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/712866
  • Kaplan, M. (2019). Neşâtî dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/67330,nesati-divanipdf.pdf?0
  • Kaplan, Y. (2008). 17. Şairlerinden Fevzî ve dîvânı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=2Kn-mw02eLbZvA3IFzEw3Q&no=7MX9du- BLoAJ0rYpY7UpXQ
  • Karadeniz, M. U. (2021). İslam sanatlarında estetik-güzeli anlamak. İstanbul: Ketebe Yay.
  • Karakaş, E. (2008). Raculî hayatı edebi kişiliği ve dîvânı (Yüksek lisas tezi). Erişim adresi: https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11630/3267/Divanın%20Transkribi.pdf? sequence=1&isAllowed=y
  • Karaköse, S. (2017). Sa‘îd Giray dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55754,said-giray- divanipdf.pdf?0
  • Karaman, G. (2012). Perişan çiçek sünbül ve klasik Türk şiirinde işlenişi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 288-319. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/92760
  • Kâşânî, A. (2014). Istılâhâtu’s-Sûfiyye. (A. Tek, çev.). Bursa: Bursa Akademi.
  • Kaya, H. (2009). Âsaf ve dîvânı (inceleme-tenkidli metin-dizin) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/517514/yokAcikBilim_333838.pdf? sequence=-1&isAllowed=y
  • Kufacı, O. (2006). Adnî dîvânı ve Adnî dîvânında benzetmeler (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=TRLXlmhh1MVRvgvSULIsKA
  • Kurnaz, C. (1992). Bülbül. İslâm ansiklopedisi (C. 6, s. 485-486). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Kurnaz, C. (1996). Gül. İslâm ansiklopedisi (C. 14, s. 219-222). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Kutlar Oğuz, F. S. (2017). Arpaemîni-zâde Mustafa Sami dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56084,arpaeminizade-mustafa-sami-divanipdf.pdf?0
  • Küçük, S. (2015). Bâkî dîvânı. Ankara: TDK Yay.
  • Macit, M. (2016). Nedim dîvânı (inceleme-tenkidli metin). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yay.
  • Mert, A. (2012). Nâkâm dîvânı (inceleme-tenkidli metin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Y2bEh1CII7utsJHTttktPA&no=yefdP8orb1_lVejxmZUb6g
  • Mevlânâ, C. R. (2015). Mesnevî-i ma’nevî. (D. Örs & H. Kırlangıç, çev.). İstanbul: Türkiye Yazma Eser Kurumu Başkanlığı Yay.
  • Nâzik, S. (2017). Klasik Türk şiirindeki sevgili anlayışının hurilerle irtibatı. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 12 (15), 461-488 doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.11609
  • OKÇU, N. (2011). Şeyh Gâlib dîvânı hayatı-edebî kişiliği-eserleri-şiirlerinin umûmî tahlîli. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Okumuş, S. (2007). Nebzî dîvânı (inceleme-metin) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=jXpa45KlFkNYXn5J23eNWA&no=hmbiiZ327Te9sF2zMtXNsg
  • Okur, M. (2006). Dîvân-ı Vali-i Amedi hayatı-eserleri-edebi kişiliği (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=k8kQp_tChbjAB9FXFVwnsg&no=siGRjrBviP8L41f_MBxW2g
  • Okutan, Y. (2009). Dîvân-ı Yâver (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=6nurYS7s5NNsz5MtNlofxA&no=FTjjna9hVuP18tXY5f0LJg
  • Onay, A.T. (2007). Açıklamalı dîvân şiiri sözlüğü. (C. Kurnaz, Haz.). Ankara: Birleşik Yay.
  • Önal, S. (2010). Hâtif, hayatı edebi kişiliği ve dîvânı, (İnceleme-karşılaştırmalı metin) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=LkNED1VCwvd6jYKXVgwonA&no=2H_ydK78gZBMuWAkT9dw0w
  • Öz, M. (2013). Zakkum. İslâm ansiklopedisi (C. 44, s. 108). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Özaydın, H. (2011). Ali Çelebi dîvânı (İnceleme-metin) (Yüksek lisans tezi).Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=qzvJ21wuTV3aNtBg0AVT9w&no=cJ4183hOmUmZfLKg_R7Ikw
  • Özervarlı, M. S. (1996). Firdevs. İslâm ansiklopedisi (C. 13, s. 123-124). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Pala, İ. (1992). Bezm-i Elest. İslâm ansiklopedisi (C. 6, s. 108). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Pala, İ. (2010). Ansiklopedik dîvân şiiri sözlüğü. İstanbul: Kapı Yay.
  • Parlatır, İ. (2014). Fuzulî Türkçe dîvân. Ankara: Akçağ Yay.
  • Saraç, M. A. Y. (Yıl Yok). Emri ve dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/10606,giris- emridivanipdf.pdf?0
  • Sevinç, F. (2017a). Klasik Türk şiirinde bahçe ve unsurlarının anlamsal ilişkileri (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=iR7FgADUrg9s5sZwn99pDA&no=Gdb2G2JNuUVjojm7LbqtGA
  • Sevinç, F. (2017b). Bâkî Dîvânı’nda bahçe ve unsurlarının anlamsal ilişkileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 6 (5), 3228-3251. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/395424 Şahin, K. Ş. (2012). Klasik Türk edebiyatında sevgilinin ayva tüyü/hat. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5 (23), 386-408. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/the-fluff-of-beloved-classical-turkish- literature.pdf
  • Şahin, M. S. (1993). Cennet. İslâm ansiklopedisi (C. 7, s. 374-376). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Tanrıbuyurdu, G. (2012). Mu’îdî dîvân (metin-çeviri) (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=tAQnYcPE2yhgu_srznU52g&no=rXPXH2XVs2VpFjK2jC2gWw
  • Tazebay, İ. & Akpınar, N. (2010). Türk kültüründe bahçe. Bilig. 54, 243-253. https://bilig.yesevi.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/2652-published.pdf
  • Timuçin, A. (2017). Estetik. İstanbul: Bulut Yay.
  • Toksarı, A. (1992). Birr. İslâm ansiklopedisi (C. 6, s. 204-205). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Topaloğlu, B. (1998). Hûri. İslâm ansiklopedisi (C. 18, s. 387-390). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Tosun, E. (2007). Erbilli Âmâ Yusuf Garibî Efendi dîvânı (inceleme-tenkitli metin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=iKS1Lp08cQZnB9DajxNbFg&no=CAjlT05M0kRjEBSHqAwkOg
  • Tuğluk, İ. H. (2007). Abbas Vesim Efendi; hayatı-eserleri-edebî kişiliği-dîvânının tenkitli metni ve incelemesi (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=vs10GinvqY8V5BU5OOuh7w&no=YosTnBsfjrgr9SvuVHlfnA
  • Ulucan, M. (2005). Muvakkit-zâde Mehmed Pertev-hayatı, edebî kişiliği, eserleri, dîvânının tenkitli metni ve tahlili (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=_qq- fxJmOUFgqmn-p1FeXw&no=Ve2yJyNzDJ9eW7xNap44Iw
  • Usluer, F. (2009). Hurufîlik. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
  • Uzun, M. İ. (1996). Firdevs. İslâm ansiklopedisi (C. 13, s. 124-125). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Üst, S. (2011). Edirneli Nazmî dîvânı (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=YXHdU4hIfqmBOvjr0ISc_g&no=w1qzUT- 0AQNScJdGdZ17uA
  • Üstüner, K. (2017). Yâver dîvânı. Erişim adresi: https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/55748,yaver-divanipdf.pdf?0
  • Worringer, W. (2017). Soyutlama ve özdeşleyim. (İ. Tunal, çev.), İstanbul: Hayalperest Yay. Yapa, M. B. (2007). Aşkî Mustafa dîvânı edisyon-kritik (Doktora tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=7uwFibDPRxG7Zocvz0wHDA&no=A2HekAN9XiLljFSBjLqDFQ
  • Yaşar, Z. (2008). Sevdâyî dîvânının çeviri yazı metni ve günümüz Türkçesiyle nesre aktarımı (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=hVy4GgSQoiCKKgie3ibCxw&no=Xg6IFtMe8ujSpB_qsOcssQ
  • Yavuz, Y. Ş. (1996). Gılman. İslâm ansiklopedisi (C. 14, s. 50). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yay.
  • Yazır, E. H. (1935). Halk Dini Kur’an Dili. İstanbul: Matbaaı Ebuzziya.
  • Yenikale, A. (2017). Sünbül-zâde Vehbî dîvânı. https://ekitap.ktb.gov.tr/Eklenti/56212,sunbulzade-vehbi- divanipdf.pdf?0
  • Yeniterzi, E. (1989). Dîvân şiirinde na’t (Doktora Tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp? id=KjzJb7VFHDww7IaRvME18w&no=KjzJb7VFHDww7IaRvME18w
  • Yerdemir, F. (2007). Rehâyî dîvânı (inceleme-metin-dizin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=Gr2btSdU0C3XTEc_YIS- JQ&no=saNbZP4ojHI0Fu4LDgAqeA
  • Yıldırım, A. (2004). İslam’ın tabiat anlayışı ve dîvân şiirine yansımaları. İlmî Araştırmalar, 17 (1), 155-173. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/73495
  • Yılmaz, S. (2010). Câzib dîvânı (inceleme-metin) (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezDetay.jsp?id=9F7VmOQQUITP9Q9E4l84Eg&no=M0K2I2z9cpPqe- xrA8B1HQ
Toplam 95 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Osmanlı Sahası Klasik Türk Edebiyatı
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Hilal Yiğit 0000-0002-3516-1360

Erken Görünüm Tarihi 25 Nisan 2025
Yayımlanma Tarihi 25 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 64

Kaynak Göster

APA Yiğit, H. (2025). Güzel ve Ma’nâ: Klasik Türk Edebiyatında Bâğ-ı İrem ve Kullanım Şekilleri. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi(64), 207-234. https://doi.org/10.21563/sutad.1366660
 Kapak Resmi İndir

Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.