Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI

Yıl 2025, Sayı: 63, 23 - 62, 29.07.2025
https://doi.org/10.54049/taad.1751064

Öz

Ceza muhakemesinde kural, sanığın duruşmada bizzat hazır olmasıdır. Ancak istisnai hâllerde sanığın yokluğunda duruşma yapılabilmektedir. Bu istisnalardan biri de sanığın SEGBİS (Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi) aracılığıyla duruşmalara katılmasıdır. SEGBİS uygulaması, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun (CMK) 196. maddesinin 4. fıkrasında düzenlenmiştir. Teknolojik alanda yaşanan gelişmeler ceza muhakemesini de etkilemiş olup sanığın sorgulanmasında ve duruşmaya katılmasında mahkemenin SEGBİS uygulamasına başvurması kabul edilmiştir. 4. fıkra düzenlemesi herhangi bir suç sınırlaması öngörmeksizin yurt içinde bulunan sanığın duruşmada dinlenilmesini hükme bağlamaktadır. Ancak düzenlemeye göre SEGBİS uygulamasına her durumda başvurulamamaktadır. CMK’nın 196. maddesinin 4. fıkrasına göre, duruşmada sanığın SEGBİS aracılığıyla dinlenilebilmesi için mahkeme tarafından SEGBİS uygulamasının zorunlu görülmesi gerekmektedir. Ayrıca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay kararları gereğince sanığın duruşmada bizzat bulunma hakkından açık veya zımni şekilde feragat ettiği hâllerde sanık, SEGBİS aracılığıyla da duruşmaya katılabilmektedir. Çalışmada ayrıca esas hakkında mütalaa ve sanığa son sözün verilmesi, SEGBİS uygulaması ile bağlantılı şekilde açıklanacaktır.
Yapılan bu çalışmada sanığın duruşmada bizzat hazır olmasının istisnasını oluşturan SEGBİS uygulamasının şartları, duruşmada hazır bulunmadan feragat etmenin ne anlama geldiği, esas hakkındaki mütalaanın ve son sözün SEGBİS uygulamasındaki rolü, yüksek mahkeme kararlarına da yer verilerek ifade edilecektir.

Etik Beyan

Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir

Kaynakça

  • ‘Ana Tema 6. madde (Ceza Yönü) Video Konferans Yoluyla Yapılan Duruşmalar’, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM-BP), https://ks.echr.coe.int/documents/d/echr-ks/hearings-via-video-link-tur (E.T. 15.05.2025) 1-6.
  • Centel N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (22 bs Beta yayınevi 2024).
  • Çatlı M ve Demir EB, ‘Pandemı̇ Dönemı̇nde Sanığın Duruşmada Hazır Bulunması ve SEGBİS’ (2021) 3 [2] Bilişim Hukuku Dergisi 230-265.
  • Burhoff D, ‘Die Hauptverhandlung ohne den Angeklagten: § 233 StPO und seine Praxis’ (2018) 18/19 ZAP s. 939 vd.
  • Dursun G, ‘Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı ve Bu Kapsamda Sesli ve Görüntülü Bilişim Sisteminin (SEGBİS) Değerlendirilmesi’ (2016) 11 [143-144] Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 127-157.
  • Duygun AM ve Özyüksel Ö, ‘SEGBİS Yolu ile Yapılan Ceza Yargılamasının Adil Yargılanma Hakkını İhlal Etmesi Meselesi: Suçluların İadesine İlişkin Bir Federal Alman Anayasa Mahkemesi Kararının Tekrar Akla Getirdikleri’ (2025) 83 [1] Ankara Barosu Dergisi 485-515.
  • Dülger MV ve Taşkın ŞC, Ceza Muhakemesi Hukuku (2 bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Eryıldız HS ve Akdemir MŞ, ‘AİHM ve Yargıtay Kararları Doğrultusunda Ceza Muhakemesı̇ Hukukunda Bı̇r Soruşturma Yöntemı̇ Olarak Teşhı̇s’ (2024) SÜHFD 32 [3] 1689-1730
  • Gayretli Aydın S, ‘Medenı̂ Yargılama Hukukunda Ses ve Görüntü Naklı̇ Yoluyla Duruşmaya Katılma’ (2017) 19 D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi Prof. Dr. Şeref ERTAŞ’a Armağan, 2101-2126.
  • Gökcen A, Alşahin ME ve Çakır K, Ceza Muhakemesi Hukuku (8 bs Adalet Yayınevi 2024).
  • Gurin D, ‘Çevrimiçi Duruşmalar; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Perspektifi’, https://rayp.adalet.gov.tr/resimler/552/dosya/cevrimici-durusma-aihm-perspektifi-dmitry-gurin04-01-202112-04.pdf (E.T. 15.07.2025).
  • Karakehya H ve İnce Tunçer A, ‘İstı̇naf Yargılamasında Sanığın Sorgusunun Zorunlu Olup Olmadığı ve Bu İşlemde Segbı̇s Kullanımı Üzerı̇ne Düşünceler’ (2017) 8 [2] İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 99-136.
  • Karakehya H, Ceza Muhakemesi Hukuku (5 bs Nisan Kitabevi 2023).
  • Özbek VÖ, Doğan K ve Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku (17 bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Öztürk B, Tezcan D, Erdem MR, Alan E, Sırma Gezer Ö, Saygılar YF, Özaydın Ö, Tütüncü EE, Tok MC, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, (Güncellenmiş 18.bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Sanıvar R, ‘Ceza Muhakemesı̇nde SEGBİS (Vı̇deo Konferans Yöntemı̇nı̇n) Kullanılması (Duruşmalarda Seslı̇ ve Görüntülü Bı̇lı̇şı̇m Sı̇stemı̇/Segbı̇s Dönemı̇) ve Covid 19 (Koronavı̇rüs) Pandemı̇sı̇ Sürecı̇nde Uygulanabı̇lı̇rlı̇ğı̇ İle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesı̇nı̇n (AİHM’ı̇n) Segbı̇s Uygulamasına İlı̇şkı̇n Yaklaşımı: Adı̇l Yargılanma Hakkı Çerçevesı̇nde elello/İtalya İçtı̇hat Kararı Işığında Belı̇rlenen Krı̇terler’ (2021) 18 [2] Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1615-1666.
  • Sarıtaş E, ‘Ceza Muhakemesinde Sanığın Yokluğunda Duruşma’ (2020) 78 [3] İstanbul Hukuk Mecmuası 1525-1591.
  • Şahin C ve Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku (15 bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Şen E ve Bayraklı TB, ‘Esas Hakkında Mütalaa’, https://sen.av.tr/tr/makale/esas-hakkinda-mütalaa, (E.T. 18.04.2025).
  • Şen E ve Duymaz E, ‘SEGBİS’in Genel Uygulamaya Dönüşmesi Sorunu ve AYM’nin Tutumu’, https://sen.av.tr/tr/makale/segbisin-genel-uygulamaya-donusmesi-sorunu-ve-aymnin-tutumu (E.T. 15.07.2025)
  • Şen E ve Yıldız AK, ‘Cumhuriyet Savcısının Mütalaasını Değiştirmesi Mümkün müdür?’, https://www.hukukihaber.net/cumhuriyet-savcisinin-mutalaasini-degistirmesi-mumkun-mudur, (E.T. 18.04.2025).
  • T.C. Adalet Bakanlığı Bı̇lgı̇ İşlem Genel Müdürlüğü, Uyap Bilişim Sistemi (Ocak 2021) https://bigm.adalet.gov.tr/kitap/uyap_bilisim_sistemi_kitabi.pdf, (E.T. 19.04.2025).
  • T.C. Adalet Bakanlığı, Aday Memur Hazırlayıcı Eğitimi Bilgisayar ve UYAP Bilişim Sistemi Ders Notu, https://edb.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/266202015465619-BİLGİSAYAR%20VE%20UYAP%20BİLİŞİM%20SİSTEMİ.pdf, (E.T. 18.04.2025).
  • Taner FG ve Yıldırım A, ‘Suç İsnadına veya Medenı̇ Hak ve Yükümlülüklere İlı̇şkı̇n Uyuşmazlıklarda Duruşmaya Vı̇deo Konferans Yöntemı̇yle Uzaktan Katılma’ (2021) 70 [1] Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 229-293.
  • Taner FG, “AİHM İçtihadı Işığında Türkiye’de SEGBİS Kullanımının Müdafi Yardımından Faydalanma ve Duruşmaya Etkili Katılım Hakları Bağlamında Değerlendirilmesi” (2020) Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı Cilt III, 919-933, https://taner.av.tr/Makaleler/pdf/AIHM_Ictihadi_Isiginda_Turkiyede_SEGBIS.pdf (E.T. 17.04.2025).
  • Ünver Y ve Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku, (23 bs Adalet Yayınevi 2024).
  • Yenisey F, Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku, (12 bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Yerdelen E, “Ceza Muhakemesı̇nde Vı̇deokonferans Yöntemı̇nı̇nı̇n (SEGBİS) Kullanımı” (Çeviri) (2019) 1 [2] Bilişim Hukuku Dergisi 271-287.
  • Yılmaz Ö, ‘Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında SEGBİS’ https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/9052023125709omer.pdf (E.T. 15.07.2025).

The Participation of the Accused in the Hearing via SEGBİS, the Public Prosecutor’s Opinion on the Merits, and the Practice of the Accused’s Final Statement

Yıl 2025, Sayı: 63, 23 - 62, 29.07.2025
https://doi.org/10.54049/taad.1751064

Öz

In criminal procedure, the general rule is that the accused must be physically present at the hearing. However, in exceptional circumstances, the hearing may proceed in the absence of the accused. One such exception is the accused’s participation in the hearing via SEGBİS (Audio and Video Information System). The use of SEGBİS is regulated under paragraph 4 of Article 196 of the Code of Criminal Procedure (CPC). Developments in the technological field have affected criminal proceedings, and the use of SEGBİS by the court has been accepted for the accused’s interrogation and participation in hearings. The provision in paragraph 4 allows for the accused residing within the country to be heard via SEGBİS without any restriction regarding the type of offence. However, SEGBİS cannot be applied in all circumstances. According to Article 196(4), the court must deem it necessary to employ SEGBİS for the accused to be heard through this system. Furthermore, in accordance with the decisions of the European Court of Human Rights (ECHR), the Constitutional Court, and the Court of Cassation, if the accused expressly or implicitly waives the right to be physically present at the hearing, participation via SEGBİS becomes permissible. This study will also explain the public prosecutor’s opinion on the merits and the accused’s right to make a final statement in connection with application of SEGBİS.
In this study, the conditions under which SEGBİS can be used as an exception to the accused’s physical presence at the hearing, the meaning of waiving the right to be present at the hearing, and the roles of the public prosecutor’s opinion on the merits of the case and the accused’s final statement under the SEGBİS procedure will be examined with reference to high court decisions.

Etik Beyan

This article is not subject to Ethics Committee permission

Kaynakça

  • ‘Ana Tema 6. madde (Ceza Yönü) Video Konferans Yoluyla Yapılan Duruşmalar’, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM-BP), https://ks.echr.coe.int/documents/d/echr-ks/hearings-via-video-link-tur (E.T. 15.05.2025) 1-6.
  • Centel N ve Zafer H, Ceza Muhakemesi Hukuku (22 bs Beta yayınevi 2024).
  • Çatlı M ve Demir EB, ‘Pandemı̇ Dönemı̇nde Sanığın Duruşmada Hazır Bulunması ve SEGBİS’ (2021) 3 [2] Bilişim Hukuku Dergisi 230-265.
  • Burhoff D, ‘Die Hauptverhandlung ohne den Angeklagten: § 233 StPO und seine Praxis’ (2018) 18/19 ZAP s. 939 vd.
  • Dursun G, ‘Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Hakkı ve Bu Kapsamda Sesli ve Görüntülü Bilişim Sisteminin (SEGBİS) Değerlendirilmesi’ (2016) 11 [143-144] Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 127-157.
  • Duygun AM ve Özyüksel Ö, ‘SEGBİS Yolu ile Yapılan Ceza Yargılamasının Adil Yargılanma Hakkını İhlal Etmesi Meselesi: Suçluların İadesine İlişkin Bir Federal Alman Anayasa Mahkemesi Kararının Tekrar Akla Getirdikleri’ (2025) 83 [1] Ankara Barosu Dergisi 485-515.
  • Dülger MV ve Taşkın ŞC, Ceza Muhakemesi Hukuku (2 bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Eryıldız HS ve Akdemir MŞ, ‘AİHM ve Yargıtay Kararları Doğrultusunda Ceza Muhakemesı̇ Hukukunda Bı̇r Soruşturma Yöntemı̇ Olarak Teşhı̇s’ (2024) SÜHFD 32 [3] 1689-1730
  • Gayretli Aydın S, ‘Medenı̂ Yargılama Hukukunda Ses ve Görüntü Naklı̇ Yoluyla Duruşmaya Katılma’ (2017) 19 D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi Prof. Dr. Şeref ERTAŞ’a Armağan, 2101-2126.
  • Gökcen A, Alşahin ME ve Çakır K, Ceza Muhakemesi Hukuku (8 bs Adalet Yayınevi 2024).
  • Gurin D, ‘Çevrimiçi Duruşmalar; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Perspektifi’, https://rayp.adalet.gov.tr/resimler/552/dosya/cevrimici-durusma-aihm-perspektifi-dmitry-gurin04-01-202112-04.pdf (E.T. 15.07.2025).
  • Karakehya H ve İnce Tunçer A, ‘İstı̇naf Yargılamasında Sanığın Sorgusunun Zorunlu Olup Olmadığı ve Bu İşlemde Segbı̇s Kullanımı Üzerı̇ne Düşünceler’ (2017) 8 [2] İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 99-136.
  • Karakehya H, Ceza Muhakemesi Hukuku (5 bs Nisan Kitabevi 2023).
  • Özbek VÖ, Doğan K ve Bacaksız P, Ceza Muhakemesi Hukuku (17 bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Öztürk B, Tezcan D, Erdem MR, Alan E, Sırma Gezer Ö, Saygılar YF, Özaydın Ö, Tütüncü EE, Tok MC, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, (Güncellenmiş 18.bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Sanıvar R, ‘Ceza Muhakemesı̇nde SEGBİS (Vı̇deo Konferans Yöntemı̇nı̇n) Kullanılması (Duruşmalarda Seslı̇ ve Görüntülü Bı̇lı̇şı̇m Sı̇stemı̇/Segbı̇s Dönemı̇) ve Covid 19 (Koronavı̇rüs) Pandemı̇sı̇ Sürecı̇nde Uygulanabı̇lı̇rlı̇ğı̇ İle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesı̇nı̇n (AİHM’ı̇n) Segbı̇s Uygulamasına İlı̇şkı̇n Yaklaşımı: Adı̇l Yargılanma Hakkı Çerçevesı̇nde elello/İtalya İçtı̇hat Kararı Işığında Belı̇rlenen Krı̇terler’ (2021) 18 [2] Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1615-1666.
  • Sarıtaş E, ‘Ceza Muhakemesinde Sanığın Yokluğunda Duruşma’ (2020) 78 [3] İstanbul Hukuk Mecmuası 1525-1591.
  • Şahin C ve Göktürk N, Ceza Muhakemesi Hukuku (15 bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Şen E ve Bayraklı TB, ‘Esas Hakkında Mütalaa’, https://sen.av.tr/tr/makale/esas-hakkinda-mütalaa, (E.T. 18.04.2025).
  • Şen E ve Duymaz E, ‘SEGBİS’in Genel Uygulamaya Dönüşmesi Sorunu ve AYM’nin Tutumu’, https://sen.av.tr/tr/makale/segbisin-genel-uygulamaya-donusmesi-sorunu-ve-aymnin-tutumu (E.T. 15.07.2025)
  • Şen E ve Yıldız AK, ‘Cumhuriyet Savcısının Mütalaasını Değiştirmesi Mümkün müdür?’, https://www.hukukihaber.net/cumhuriyet-savcisinin-mutalaasini-degistirmesi-mumkun-mudur, (E.T. 18.04.2025).
  • T.C. Adalet Bakanlığı Bı̇lgı̇ İşlem Genel Müdürlüğü, Uyap Bilişim Sistemi (Ocak 2021) https://bigm.adalet.gov.tr/kitap/uyap_bilisim_sistemi_kitabi.pdf, (E.T. 19.04.2025).
  • T.C. Adalet Bakanlığı, Aday Memur Hazırlayıcı Eğitimi Bilgisayar ve UYAP Bilişim Sistemi Ders Notu, https://edb.adalet.gov.tr/Resimler/SayfaDokuman/266202015465619-BİLGİSAYAR%20VE%20UYAP%20BİLİŞİM%20SİSTEMİ.pdf, (E.T. 18.04.2025).
  • Taner FG ve Yıldırım A, ‘Suç İsnadına veya Medenı̇ Hak ve Yükümlülüklere İlı̇şkı̇n Uyuşmazlıklarda Duruşmaya Vı̇deo Konferans Yöntemı̇yle Uzaktan Katılma’ (2021) 70 [1] Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 229-293.
  • Taner FG, “AİHM İçtihadı Işığında Türkiye’de SEGBİS Kullanımının Müdafi Yardımından Faydalanma ve Duruşmaya Etkili Katılım Hakları Bağlamında Değerlendirilmesi” (2020) Ankara Barosu Uluslararası Hukuk Kurultayı Cilt III, 919-933, https://taner.av.tr/Makaleler/pdf/AIHM_Ictihadi_Isiginda_Turkiyede_SEGBIS.pdf (E.T. 17.04.2025).
  • Ünver Y ve Hakeri H, Ceza Muhakemesi Hukuku, (23 bs Adalet Yayınevi 2024).
  • Yenisey F, Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku, (12 bs Seçkin Yayınevi 2024).
  • Yerdelen E, “Ceza Muhakemesı̇nde Vı̇deokonferans Yöntemı̇nı̇nı̇n (SEGBİS) Kullanımı” (Çeviri) (2019) 1 [2] Bilişim Hukuku Dergisi 271-287.
  • Yılmaz Ö, ‘Adil Yargılanma Hakkı Bağlamında SEGBİS’ https://inhak.adalet.gov.tr/Resimler/Dokuman/9052023125709omer.pdf (E.T. 15.07.2025).
Toplam 29 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Hukuk (Diğer)
Bölüm Research Article
Yazarlar

Berrin Akbulut 0000-0001-8045-2784

Yayımlanma Tarihi 29 Temmuz 2025
Gönderilme Tarihi 20 Nisan 2025
Kabul Tarihi 22 Temmuz 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Sayı: 63

Kaynak Göster

APA Akbulut, B. (2025). SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi(63), 23-62. https://doi.org/10.54049/taad.1751064
AMA Akbulut B. SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI. TAAD. Temmuz 2025;(63):23-62. doi:10.54049/taad.1751064
Chicago Akbulut, Berrin. “SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, sy. 63 (Temmuz 2025): 23-62. https://doi.org/10.54049/taad.1751064.
EndNote Akbulut B (01 Temmuz 2025) SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 63 23–62.
IEEE B. Akbulut, “SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI”, TAAD, sy. 63, ss. 23–62, Temmuz 2025, doi: 10.54049/taad.1751064.
ISNAD Akbulut, Berrin. “SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi 63 (Temmuz 2025), 23-62. https://doi.org/10.54049/taad.1751064.
JAMA Akbulut B. SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI. TAAD. 2025;:23–62.
MLA Akbulut, Berrin. “SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI”. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, sy. 63, 2025, ss. 23-62, doi:10.54049/taad.1751064.
Vancouver Akbulut B. SANIĞIN DURUŞMAYA SEGBİS ARACILIĞIYLA KATILMASI VE ESAS HAKKINDA MÜTALAA İLE SON SÖZ UYGULAMASI. TAAD. 2025(63):23-62.