Öz
Onarıcı adalet anlayışının bir uygulaması olan uzlaştırma kurumu, failin topluma entegrasyonu ve kısa sürede mağdurun zararın giderilmesine imkân vermesi nedeniyle toplumsal uzlaşıya önemli bir katkı sağlamaktadır. Taraflar arasında bir kolaylaştırıcı marifetiyle sağlanan diyalog sayesinde failin gerçekleştirdiği fiilin sonuçlarıyla yüzleşmesi mümkün olmaktadır. Uzlaştırmanın toplumsal uzlaşıya katkı sunabilmesi, ancak samimi bir diyalog ortamının sağlandığı müzakereler sayesinde mümkün olabilmektedir. Uzlaştırma sürecinin kuşkusuz en önemli evresini teşkil eden müzakerelerde amaç maddi gerçeğin ortaya çıkarılması olmayıp, diyalog yolu ile fail ve mağdur arasındaki ilişkinin düzeltilmesidir. Müzakerelerin amacına ulaşabilmesinin olmazsa olmaz koşulu, hayati öneme sahip olması nedeniyle aşil topuğu olarak nitelendirdiğimiz müzakerelerin gizliliği ilkesidir. Müzakerelerin gizliliği ilkesi sayesinde taraflar konuşmaların ileride kendi aleyhine kullanılamayacağını bilerek özgürce, güven içinde müzakerelerde konuşabileceklerdir. Aksi durumda müzakerelerin samimi ve dürüst bir şekilde yapılması zor olduğundan uzlaşma ihtimali çok daha az olacaktır. Müzakere sürecinde söylenen söz ya da ibraz edilen belgelerin ileride muhakeme sürecinde delil olarak kullanılmayacak olması ve sürece katılanların tanık olarak dinlenmelerinin mümkün olmaması, gizlilik ilkesi bakımından vazgeçilmez ilkelerdir. Delil yasağı ilkesinin sadece soruşturma ve kovuşturma aşamaları için değil, hukuk yargısı, idari yargı ya da vergi yargısı gibi diğer tüm yargı kollarındaki yargılamalar bakımından uygulanması gerekir. Müzakerelerin gizliliği ilkesinin bir diğer gereği de; müzakereye katılacak kişilerin sınırlandırılmış olmasıdır. Müzakerelerin gizliliği ilkesine ilişkin tartışmaların, özellikle gizliliğin konu bakımından kapsamı ile ilgili olduğu anlaşılmaktadır. Bu tartışmalarda; uzlaştırma süreci ve özellikle onarıcı adaletin doğası göz önüne alındığında, uzlaştırmanın amacıyla daha uyumlu sonuçlara ulaşılabileceği düşüncesindeyiz.
Anahtar Kelimeler
Onarıcı adalet fail-mağdur uzlaştırması müzakerenin gizliliği
Etik Beyan
Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir
Kaynakça
- Akbulut B ve Aksan M, Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma, (1. bs Seçkin Yayınevi 2019).
- Akyüz E, Çocuk Hukuku, (7. bs Pegem Akademi Yayınları 2020).
- Avcı M “Osmanlı Ceza Muhakemesinde Sulh (Uzlaştırma)”, (2017) 25 (1) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11-71.
- Aygün Eşitli E “Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmeme Suçu Kapsamında Uzlaştırmacının Ceza Sorumluluğu” (2023) 35 (165) TBB Dergisi, 25-54.
- Baytemir Kontacı B “Çocuklar Bakımından Uzlaştırma: Farklı Yararlar Arasında Bir Denge Arayışı” (2020) 69 (4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1705-1772.
- Centel N ve Zafer H Ceza Muhakemesi Hukuku (16. bs Beta Yayınevi 2019).
- Değirmenci O Onarıcı Adalet Uygulaması Olarak Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma (1 bs Seçkin Yayınevi 2020).
- Değirmenci, O “Uzlaştırmacı Seçimi, Temel ve Etik İlkeleri ve Uzlaştırmacı Eğitimi” Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Kitabı (Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı 2021) 135-185
- Değirmenci, O “Uygulamacının On Sorusu Işığında Uzlaştırma” (2019) 14 (151) Terazi Hukuk Dergisi 663-670.
- Dursun S “Avrupa Konseyi Tavsiye Kararları ve Türk Uzlaştırma Düzenlemeleri” (Rize 2017) Ceza Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri Sempozyumu 51-64.
- Dülger M V ve Taşkın Ş, C, Ceza Muhakemesi Hukuku (2 bs Seçkin Yayınevi 2024).
- Erdem M R ve Eser F ve Özşahinli P P, 100 soruda Uzlaştırma, (1 bs Seçkin Yayınevi 2017).
- Eriş U, “Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma ve Uzlaştırma Eğitimi” (2018) 31 (137) TBB Dergisi 241-271.
- Eser F, “Uzlaştırma Müzakerelerinin Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği (CMUY) Kapsamında Değerlendirilmesi” (2023) 5 (1) Yaşar Hukuk Dergisi 62-112.
- Işıka S, “Uzlaştırma Sürecinde Suça Sürüklenen Çocuklara İlişkin Bazı Sorun ve Değerlendirmeler, (2020) 151 TBB Dergisi 61-85.
- Hafızoğulları Z, Ceza Normu, Normatif Bir Yapı Olarak Ceza Hukuku Düzeni (2 bs US-A Yayıncılık 1996).
- İnci Z Ö, “Uzlaştırma Kurumu Mahkûmiyet Kararı Verilmesine Alternatif midir? Anayasa Mahkemesinin 13.02.2019 tarih ve 2018/101 ve 2019/3 sayılı Kararı Hakkında Düşünceler” (2019) 14 (156) Terazi Hukuk Dergisi 1624-1629.
- İnci Z Ö ve Sakarya M S, “6763 sayılı Kanun Değişikliği Sonrasında Uzlaştırma Uygulamalarına İlişkin Bazı Tespit ve Değerlendirmeler”, (2018) 13 (141) Terazi Hukuk Dergisi 101-114.
- Jahic G ve Yeşiladalı B, “Onarıcı Adalet: Yeni Bir Yaklaşım, Onarıcı Adalet, Mağdur-Fail Arabuluculuğu ve Uzlaşma Uygulamaları: Türkiye ve Avrupa Bakışı, (Bilgi Üniversitesi Yayınları 2008).
- Ketizmen M, Cezalandırıcı Adaletten Onarıcı Adalete; Türk Ceza Hukukunda Uzlaştırma (1 bs Adalet Yayınevi 2022).
- Kolcu S, Suçu Bildirmeme Suçu (1 bs Seçkin Yayınevi 2016).
- Onarıcı Adalet Programları El Kitabı, United Nations Office on Drugs and Crimes (United Nations N Newyork 2006).
- chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.unodc.org/documents/justice-and-prison-reform/HB_Restorative_Justice_Turkish.pdf> (erişim tarihi 27.3.2025)
- Öntan Y, “Kovuşturma Evresinde Uzlaşmanın Sonucu Olarak Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Verilmesinin Yerindeliği “ (2018) 9 (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61-76.
- Özbek M S, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü (5 bs Yetkin Yayınevi 2022)
- Özbek M S, “Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Ceza Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Konulu Tavsiye Kararı” (2005) 7 (1) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 127-166.
- Özdemir H ve Ruhi A C, Çocuk Hukuku (Ders Kitabı) (4 bs On İki Levha Yayıncılık 2022).
- Özgenç N B, Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Uzlaşma (1 bs Legal Yayınevi 2015).
- Özgenç N B, “Türk Hukukunda Suça Sürüklenen ve Suç Mağduru Olan Çocuklarda Uzlaşma” (2015) 13 (145) Legal Hukuk Dergisi 39-85.
- Reimund, M A, “Confidentiality in Victim Offender Mediation: A False Promise?” (2004 Vol.2) Journal Of Dispute Resolution, 401-427.
- Sığrı Ü, Müzakere (1 bs Siyasal Kitabevi 2018).
- Taner F G ve Öntan Y, “Uzlaştırmacının Özgü Suçlardan Doğan Ceza Sorumluluğu (2021) 9 (1) İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası s.159-196.
- Willemsens J, “Onarıcı Adalet ve Uluslararası Standartlar, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler Tarafından Başlatılan Girişimler”, Onarıcı Adalet, Mağdur-Fail Arabuluculuğu ve Uzlaşma Uygulamaları: Türkiye ve Avrupa Bakışı, (Bilgi Üniversitesi Yayınları 2008) 29-45.
- Yavuz H A, “Onarıcı Adalet ve Uzlaştırma Kurumu Bağlamında Ceza Adalet Sisteminde Mağdurun Konumu” (2015) 6 (23) TAAD 85-115.
- Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku (11 bs Seçkin Yayınevi 2023).
Öz
The institution of conciliation, which is an application of the restorative justice approach, makes an important contribution to social reconciliation as it enables the integration of the perpetrator into society and the compensation of the victim’s damages in a short time. Thanks to the dialogue between the parties through a facilitator, it is possible for the perpetrator to face the consequences of the act he/she committed. The contribution of conciliation to social reconciliation is only possible through discussions enabled by a sincere dialogue environment. The aim of the discussions, which undoubtedly constitute the most important phase of the reconciliation process, is not to reveal the material truth, but to improve the relationship between the perpetrator and the victim through dialogue. The sine qua non condition for the discussions to achieve their goal is the principle of confidentiality of the discussions, which we characterize as the Achilles’ heel because of its vital importance. The principle of confidentiality of discussions allows the parties to speak freely and confidently in discussions, knowing that the conversations cannot be used against them in the future. Otherwise, since it is difficult to conduct discussions in a sincere and honest manner, the possibility of reconciliation will be much less likely. The fact that the words spoken or documents submitted during the discussion process will not be used as evidence in the judicial proceedings in the future and that it is not possible for the participants to be heard as witnesses are indispensable principles in terms of the principle of confidentiality. The principle of the prohibition of evidence should be applied not only to the investigation and prosecution phases, but also to proceedings in all other jurisdictions, such as civil, administrative, judicial or tax jurisdictions. Another requirement of the principle of confidentiality of discussions is the limitation of the persons participating in the discussions. It is understood that the discussions on the principle of confidentiality of discussions are particularly related to the scope of confidentiality in terms of subject matter. Considering the nature of the conciliation process and especially the nature of restorative justice in these discussions, we believe that conclusions that are more compatible with the purpose of conciliation can be reached.
Anahtar Kelimeler
Restorative justice victim- offender reconciliation confidentiality of discussions
Etik Beyan
This article is not subject to Ethics Committee permission
Kaynakça
- Akbulut B ve Aksan M, Ceza Muhakemesi Hukukunda Uzlaştırma, (1. bs Seçkin Yayınevi 2019).
- Akyüz E, Çocuk Hukuku, (7. bs Pegem Akademi Yayınları 2020).
- Avcı M “Osmanlı Ceza Muhakemesinde Sulh (Uzlaştırma)”, (2017) 25 (1) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 11-71.
- Aygün Eşitli E “Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmeme Suçu Kapsamında Uzlaştırmacının Ceza Sorumluluğu” (2023) 35 (165) TBB Dergisi, 25-54.
- Baytemir Kontacı B “Çocuklar Bakımından Uzlaştırma: Farklı Yararlar Arasında Bir Denge Arayışı” (2020) 69 (4) Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1705-1772.
- Centel N ve Zafer H Ceza Muhakemesi Hukuku (16. bs Beta Yayınevi 2019).
- Değirmenci O Onarıcı Adalet Uygulaması Olarak Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma (1 bs Seçkin Yayınevi 2020).
- Değirmenci, O “Uzlaştırmacı Seçimi, Temel ve Etik İlkeleri ve Uzlaştırmacı Eğitimi” Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Kitabı (Alternatif Çözümler Daire Başkanlığı 2021) 135-185
- Değirmenci, O “Uygulamacının On Sorusu Işığında Uzlaştırma” (2019) 14 (151) Terazi Hukuk Dergisi 663-670.
- Dursun S “Avrupa Konseyi Tavsiye Kararları ve Türk Uzlaştırma Düzenlemeleri” (Rize 2017) Ceza Hukukunda Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemleri Sempozyumu 51-64.
- Dülger M V ve Taşkın Ş, C, Ceza Muhakemesi Hukuku (2 bs Seçkin Yayınevi 2024).
- Erdem M R ve Eser F ve Özşahinli P P, 100 soruda Uzlaştırma, (1 bs Seçkin Yayınevi 2017).
- Eriş U, “Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma ve Uzlaştırma Eğitimi” (2018) 31 (137) TBB Dergisi 241-271.
- Eser F, “Uzlaştırma Müzakerelerinin Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve Ceza Muhakemesinde Uzlaştırma Yönetmeliği (CMUY) Kapsamında Değerlendirilmesi” (2023) 5 (1) Yaşar Hukuk Dergisi 62-112.
- Işıka S, “Uzlaştırma Sürecinde Suça Sürüklenen Çocuklara İlişkin Bazı Sorun ve Değerlendirmeler, (2020) 151 TBB Dergisi 61-85.
- Hafızoğulları Z, Ceza Normu, Normatif Bir Yapı Olarak Ceza Hukuku Düzeni (2 bs US-A Yayıncılık 1996).
- İnci Z Ö, “Uzlaştırma Kurumu Mahkûmiyet Kararı Verilmesine Alternatif midir? Anayasa Mahkemesinin 13.02.2019 tarih ve 2018/101 ve 2019/3 sayılı Kararı Hakkında Düşünceler” (2019) 14 (156) Terazi Hukuk Dergisi 1624-1629.
- İnci Z Ö ve Sakarya M S, “6763 sayılı Kanun Değişikliği Sonrasında Uzlaştırma Uygulamalarına İlişkin Bazı Tespit ve Değerlendirmeler”, (2018) 13 (141) Terazi Hukuk Dergisi 101-114.
- Jahic G ve Yeşiladalı B, “Onarıcı Adalet: Yeni Bir Yaklaşım, Onarıcı Adalet, Mağdur-Fail Arabuluculuğu ve Uzlaşma Uygulamaları: Türkiye ve Avrupa Bakışı, (Bilgi Üniversitesi Yayınları 2008).
- Ketizmen M, Cezalandırıcı Adaletten Onarıcı Adalete; Türk Ceza Hukukunda Uzlaştırma (1 bs Adalet Yayınevi 2022).
- Kolcu S, Suçu Bildirmeme Suçu (1 bs Seçkin Yayınevi 2016).
- Onarıcı Adalet Programları El Kitabı, United Nations Office on Drugs and Crimes (United Nations N Newyork 2006).
- chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.unodc.org/documents/justice-and-prison-reform/HB_Restorative_Justice_Turkish.pdf> (erişim tarihi 27.3.2025)
- Öntan Y, “Kovuşturma Evresinde Uzlaşmanın Sonucu Olarak Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararı Verilmesinin Yerindeliği “ (2018) 9 (1) İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 61-76.
- Özbek M S, Alternatif Uyuşmazlık Çözümü (5 bs Yetkin Yayınevi 2022)
- Özbek M S, “Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin Ceza Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Konulu Tavsiye Kararı” (2005) 7 (1) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 127-166.
- Özdemir H ve Ruhi A C, Çocuk Hukuku (Ders Kitabı) (4 bs On İki Levha Yayıncılık 2022).
- Özgenç N B, Türk Hukukunda ve Mukayeseli Hukukta Uzlaşma (1 bs Legal Yayınevi 2015).
- Özgenç N B, “Türk Hukukunda Suça Sürüklenen ve Suç Mağduru Olan Çocuklarda Uzlaşma” (2015) 13 (145) Legal Hukuk Dergisi 39-85.
- Reimund, M A, “Confidentiality in Victim Offender Mediation: A False Promise?” (2004 Vol.2) Journal Of Dispute Resolution, 401-427.
- Sığrı Ü, Müzakere (1 bs Siyasal Kitabevi 2018).
- Taner F G ve Öntan Y, “Uzlaştırmacının Özgü Suçlardan Doğan Ceza Sorumluluğu (2021) 9 (1) İstanbul Hukuk Fakültesi Mecmuası s.159-196.
- Willemsens J, “Onarıcı Adalet ve Uluslararası Standartlar, Avrupa Birliği, Avrupa Konseyi ve Birleşmiş Milletler Tarafından Başlatılan Girişimler”, Onarıcı Adalet, Mağdur-Fail Arabuluculuğu ve Uzlaşma Uygulamaları: Türkiye ve Avrupa Bakışı, (Bilgi Üniversitesi Yayınları 2008) 29-45.
- Yavuz H A, “Onarıcı Adalet ve Uzlaştırma Kurumu Bağlamında Ceza Adalet Sisteminde Mağdurun Konumu” (2015) 6 (23) TAAD 85-115.
- Yenisey F ve Nuhoğlu A, Ceza Muhakemesi Hukuku (11 bs Seçkin Yayınevi 2023).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk (Diğer) |
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 22 Temmuz 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 63 |
