Öz
Kabahatleri suç olmaktan çıkarma eğilimi, ülkemizde 1980’lerden itibaren tartışılır hale gelmiş ve mevzuat düzenlemeleri çerçevesinde hayata geçirilmeye başlanmıştır. Kabahatlerin suç olmaktan çıkarılması eğiliminin bir neticesi olarak 2005 yılında ihdas edilen 5326 sayılı Kabahatler Kanunuyla, mevzuatta dağınık biçimde düzenlenen kabahatlere ilişkin birtakım genel hükümler oluşturulmuştur. Kabahatleri suç olmaktan çıkarmaya yönelik bu eğilimin arkasındaki temel nedenler; haksızlık içeriği nispeten düşük sayılabilecek ihlalleri adli yargının görev alanından çıkararak yargı mercilerinin iş yükünü azaltmak ve aynı zamanda kabahatlere ilişkin genel ilke ve usullerin oluşturulmasını sağlamaktır. Ancak 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nda Cumhuriyet savcısı ve mahkemelere tanınan idari yaptırım uygulama yetkisi sebebiyle, yargı mercilerinin iş yükünün azaltılmasına ilişkin amacın yeterince karşılanamadığı ifade edilebilir. Aynı zamanda bu durum, Cumhuriyet savcısı ve mahkemelerin yargısal görevler icra ederken idari birer organ gibi hareket etmelerine de yol açmaktadır. Bu çalışmada, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu ve özel kanunlarda Cumhuriyet savcısına tanınan idari yaptırım uygulama yetkisi incelenmiş ve söz konusu yetki Cumhuriyet savcısının hukuki statüsü, hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleri, kabahatlerin suç olmaktan çıkarılması eğilimi, Cumhuriyet savcılarının iş yükü ve nihayet Cumhuriyet savcıları tarafından tesis edilen idari yaptırımlara karşı başvuru yolu açılarından değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kabahat idari yaptırım Cumhuriyet savcısı suç olmaktan çıkarma eğilimi
Etik Beyan
Bu makale Etik Kurul iznine tabi değildir
Kaynakça
- Akbulut B, Kabahatler Hukuku (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2022)
- Akyılmaz B, Sezginer M ve Kaya C, Türk İdare Hukuku (Savaş Yayınevi 2020)
- Artuk ME ve Diğerleri, Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. Baskı Adalet Yayınevi 2020)
- Ay YA, ‘5326 Sayılı Kanun’un 23 ve 24’üncü Maddelerine Göre Cumhuriyet Savcısı ve Mahkeme 213 Sayılı Kanun’da Öngörülen Vergi Cezalarını Kesebilir Mi?’ (2023) 20 Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 58
- Bayraktar K, ‘Ceza Hukukunda Suç Olmaktan Çıkarma Akımı’ (1984) 50 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 197
- Çağlayan R, İdari Yaptırımlar Hukuku (Asil Yayınevi, 2006)
- Çelik Ö ve Tokdemir S, ‘Kamu Davası ve Toplumsal Algılar’, Prof. Dr. Feridun Yenisey’e Armağan (Beta Yayınevi 2014)
- Cin MO, ‘Kabahatler Hukukunda Başvuru Kanun Yolu’ (2024) 32 Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1459
- Civan M, ‘Kabahatler Kapsamında Yargı Erkinin İdari Yaptırım Kararı Verme Yetkisi’ (2024) 4 AHBVÜ Hukuk Fakültesi Dergisi 497
- Çitçi T, ‘Cumhuriyet Savcısının Hukuki Statüsü, Delilleri Değerlendirme Yetkisi ve Sınırları (Yayımlanmamış Doktora Tezi)’ (Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2020)
- Demirtaş S, ‘Türk Hukukunda Suç Olmaktan Çıkarma ve Ceza Vermekten Kaçınma Eğilimi’ (2019) 21 491
- Ekinci M, ‘Ceza Hukuku İlkeleri Açısından İdari Yaptırımlar’ (2017) 1 Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 19
- Ekinci M, İdari İstikrar İlkesi (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2021)
- Erdinç B, ‘İdari Yaptırımların Kavramsal Çerçevesi ve Cezai Yaptırımlarla Karşılaştırılması’ [2012] Ankara Barosu Dergisi 239
- Gişi S, ‘Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi ve Kabahatler Kanunu’ (2017) 8 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 129
- Gözler K, Anayasa Hukukunun Genel Esasları (11. Baskı, Ekin Kitabevi 2019)
- Gözler K, Türk Anayasa Hukuku Dersleri (24. Baskı, Ekin Kitabevi 2019)
- Gülan A, ‘Kabahatler Kanunundan Sonra İdari Para Cezalarına Karşı Yargısal Denetim’ (2006) 1 MESS Sicil 159
- Günday M, İdare Hukuku (İmaj Yayınevi 2011)
- Gündüz FE ve Gündüz H, ‘Kabahatler Kanunu’na Göre Cumhuriyet Savcısı ve Mahkemenin İdari Yaptırım Kararı Verme Yetkisi’ [2022] Adalet Dergisi 111
- Hakeri H, Ceza Hukuku Genel Hükümler (11. Baskı, Adalet Yayınevi 2011)
- İçel K, ‘İdari Ceza Hukuku ve Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi’ (2011) 50 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 117
- Kangal ZT, Kabahatler Hukuku (3. Baskı, Adalet Yayınevi 2022)
- Karakehya H ve Arabacı M, ‘Cumhuriyet Savcısının Hukuki Statüsü, Muhakemedeki Taraf Pozisyonu ve İspat Yükünün Bulunması Üzerine’ (2016) 65 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2059
- Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (13. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2020)
- Korkut L ve Otacı C, Türk Kabahatler Hukuku (4. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2022)
- Kula A, ‘Kabahatler Kanunu’nun Genel Hükümleri’ [2019] Türkiye Barolar Birliği Dergisi 43
- Mahmutoğlu FS, ‘İdari Ceza Hukukunun Doğuşu ve Hukuk Düzeni İçindeki Yeri’ içinde İlhan Ulusan ve Funda Başaran Yavaşlar (editörler), İdari Ceza Hukuku Sempozyumu (1. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2009)
- Özay İH, İdari Yaptırımlar (1st edn, İstanbul Üniversitesi Yayınları 1985)
- Pehlivan A, Kabahatler Hukukunun Genel Esasları (1. Baskı, Beta Yayınevi 2020)
- Ulusoy A, ‘Erkler Ayrılığı ve Yürütme-Yargı İlişkileri Bağlamında Kabahatler Kanununun Değerlendirilmesi’ (Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu 2008)
- Ulusoy A, İdari Yaptırımlar (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2013)
- Yurtcan E, Yargıtay Kararları Işığında Kabahatler Kanunu ve Yorumu (2. Baskı, Türkiye Barolar Birliği 2016)
Öz
The tendency to decriminalize misdemeanors has been discussed in Turkey since the 1980s and started to be implemented within the framework of legislative regulations. As a result of the tendency to decriminalize misdemeanors, the Law on Misdemeanors No. 5326, which was enacted in 2005, established several general provisions regarding misdemeanors, which are scattered in the legislation. The main reasons behind this tendency to decriminalize misdemeanors are to reduce the workload of the judicial authorities by removing violations with relatively low unfairness content from the jurisdiction of the judiciary and at the same time to ensure the establishment of general principles and procedures regarding misdemeanors. However, due to the authority to impose administrative sanctions granted to the public prosecutor and the courts under the Law on Misdemeanors No. 5326, it can be stated that the purpose of reducing the workload of the judicial authorities has not been sufficiently met. At the same time, this situation causes the public prosecutor and courts to act as administrative bodies while performing judicial duties. In this study, the power to impose administrative sanctions granted to the public prosecutor under the Law on Misdemeanors No. 5326 and special laws is examined and the said power is evaluated in terms of the legal status of the public prosecutor, the principles of legal security and certainty, the tendency to decriminalize misdemeanors, the workload of public prosecutors and finally the remedy against administrative sanctions imposed by public prosecutors.
Anahtar Kelimeler
Misdemeanor administrative sanction Public prosecutor decriminalization tendency
Etik Beyan
This article is not subject to Ethics Committee permission
Kaynakça
- Akbulut B, Kabahatler Hukuku (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2022)
- Akyılmaz B, Sezginer M ve Kaya C, Türk İdare Hukuku (Savaş Yayınevi 2020)
- Artuk ME ve Diğerleri, Ceza Hukuku Genel Hükümler (14. Baskı Adalet Yayınevi 2020)
- Ay YA, ‘5326 Sayılı Kanun’un 23 ve 24’üncü Maddelerine Göre Cumhuriyet Savcısı ve Mahkeme 213 Sayılı Kanun’da Öngörülen Vergi Cezalarını Kesebilir Mi?’ (2023) 20 Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 58
- Bayraktar K, ‘Ceza Hukukunda Suç Olmaktan Çıkarma Akımı’ (1984) 50 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 197
- Çağlayan R, İdari Yaptırımlar Hukuku (Asil Yayınevi, 2006)
- Çelik Ö ve Tokdemir S, ‘Kamu Davası ve Toplumsal Algılar’, Prof. Dr. Feridun Yenisey’e Armağan (Beta Yayınevi 2014)
- Cin MO, ‘Kabahatler Hukukunda Başvuru Kanun Yolu’ (2024) 32 Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 1459
- Civan M, ‘Kabahatler Kapsamında Yargı Erkinin İdari Yaptırım Kararı Verme Yetkisi’ (2024) 4 AHBVÜ Hukuk Fakültesi Dergisi 497
- Çitçi T, ‘Cumhuriyet Savcısının Hukuki Statüsü, Delilleri Değerlendirme Yetkisi ve Sınırları (Yayımlanmamış Doktora Tezi)’ (Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü 2020)
- Demirtaş S, ‘Türk Hukukunda Suç Olmaktan Çıkarma ve Ceza Vermekten Kaçınma Eğilimi’ (2019) 21 491
- Ekinci M, ‘Ceza Hukuku İlkeleri Açısından İdari Yaptırımlar’ (2017) 1 Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi 19
- Ekinci M, İdari İstikrar İlkesi (1. Baskı, Adalet Yayınevi 2021)
- Erdinç B, ‘İdari Yaptırımların Kavramsal Çerçevesi ve Cezai Yaptırımlarla Karşılaştırılması’ [2012] Ankara Barosu Dergisi 239
- Gişi S, ‘Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi ve Kabahatler Kanunu’ (2017) 8 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 129
- Gözler K, Anayasa Hukukunun Genel Esasları (11. Baskı, Ekin Kitabevi 2019)
- Gözler K, Türk Anayasa Hukuku Dersleri (24. Baskı, Ekin Kitabevi 2019)
- Gülan A, ‘Kabahatler Kanunundan Sonra İdari Para Cezalarına Karşı Yargısal Denetim’ (2006) 1 MESS Sicil 159
- Günday M, İdare Hukuku (İmaj Yayınevi 2011)
- Gündüz FE ve Gündüz H, ‘Kabahatler Kanunu’na Göre Cumhuriyet Savcısı ve Mahkemenin İdari Yaptırım Kararı Verme Yetkisi’ [2022] Adalet Dergisi 111
- Hakeri H, Ceza Hukuku Genel Hükümler (11. Baskı, Adalet Yayınevi 2011)
- İçel K, ‘İdari Ceza Hukuku ve Kabahatleri Suç Olmaktan Çıkarma Eğilimi’ (2011) 50 İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 117
- Kangal ZT, Kabahatler Hukuku (3. Baskı, Adalet Yayınevi 2022)
- Karakehya H ve Arabacı M, ‘Cumhuriyet Savcısının Hukuki Statüsü, Muhakemedeki Taraf Pozisyonu ve İspat Yükünün Bulunması Üzerine’ (2016) 65 Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2059
- Koca M ve Üzülmez İ, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler (13. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2020)
- Korkut L ve Otacı C, Türk Kabahatler Hukuku (4. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2022)
- Kula A, ‘Kabahatler Kanunu’nun Genel Hükümleri’ [2019] Türkiye Barolar Birliği Dergisi 43
- Mahmutoğlu FS, ‘İdari Ceza Hukukunun Doğuşu ve Hukuk Düzeni İçindeki Yeri’ içinde İlhan Ulusan ve Funda Başaran Yavaşlar (editörler), İdari Ceza Hukuku Sempozyumu (1. Baskı, Seçkin Yayıncılık 2009)
- Özay İH, İdari Yaptırımlar (1st edn, İstanbul Üniversitesi Yayınları 1985)
- Pehlivan A, Kabahatler Hukukunun Genel Esasları (1. Baskı, Beta Yayınevi 2020)
- Ulusoy A, ‘Erkler Ayrılığı ve Yürütme-Yargı İlişkileri Bağlamında Kabahatler Kanununun Değerlendirilmesi’ (Danıştay Tasnif ve Yayın Bürosu 2008)
- Ulusoy A, İdari Yaptırımlar (1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık 2013)
- Yurtcan E, Yargıtay Kararları Işığında Kabahatler Kanunu ve Yorumu (2. Baskı, Türkiye Barolar Birliği 2016)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Hukuk (Diğer) |
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Mart 2025 |
| Kabul Tarihi | 22 Temmuz 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 63 |
