Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Evaluation of Eighth Grade Science Curriculum Learning Outcomes in terms of Context-Based Learning Approach

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 2, 1154 - 1184
https://doi.org/10.37217/tebd.1477697

Öz

The aim of this study is to examine the learning outcomes of the 8th-grade Science Curriculum in terms of the context-based learning approach. The study was conducted using the document analysis method of qualitative research. Data were collected in accordance with the document analysis stages and analyzed with content analysis. The analyses revealed that the proportion of learning outcomes in the 8th-grade Science Curriculum that fully meet the criteria of the context-based learning approach is quite limited. Furthermore, it was determined that in the majority of learning outcomes that partially aligned with the context-based learning approach, science topics were linked to everyday life contexts, but the development of higher-order thinking skills was not emphasized. The findings also indicated that the learning outcomes most aligned with the context-based learning approach were concentrated in the "Simple Machines" unit, while the fewest were found in the "Electric Charges and Electric Energy" unit. No learning outcomes aligned with the context-based learning approach were identified in the "Seasons and Climate" and "Pressure" units. In terms of context sources, the findings showed a concentration on scientific and technological domains, as well as personal domains. It was also noted that the number of learning outcomes related to professional application areas was comparatively lower than in other domains. Based on these results, it is recommended that the learning outcomes in the curriculum be updated to align with the context-based learning approach and to promote the development of higher-order thinking skills, with attention given to a balanced distribution of context sources.

Kaynakça

  • Akhmetbekova, A., Zhumabek, A., Askarova, Z., Temirkhan, A., & Kozhakhmetova, A. (2024). The effectiveness of using context-based and project-based methods in inclusive biology teaching. BIO Web of Conferences (Vol. 100) içinde 01027. EDP Sciences.
  • Akın-Yanmaz, E. (2021). Bağlam temelli öğrenme yaklaşımına göre geliştirilen rehber materyallerin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamaları üzerine etkisi: “Aynalar ve ışığın soğurulması” örneği. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Akıncı, B. (2020). Fen bilimleri dersi öğretim programı ve ölçme değerlendirme araçlarının akademik becerilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine (ABİDE) göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Akıncı, M. & Köse, E. (2021). 2010-2019 yılları arasında Türkiye’de program değerlendirme konusunda yapılan araştırmaların eğilimleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50(1), 77-101. https://doi.org/10.14812/cufej.688142
  • Altıntaş, S. & Görgen, İ. (2021). Türkiye’de temel eğitimde program geliştirme ve değerlendirmeye ilişkin metaforik algılar. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 22(1), 290-320. https://doi.org/10.17679/inuefd.800202
  • Assi, A. & Cohen, A. (2024). Context-based learning in flipped middle school chemistry class. International Journal of Science Education, 46(6), 570-589.
  • Aslan, M. (2019). Fen bilimleri öğretim programını değerlendirmek için yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin incelenmesi: Bir meta-sentez çalışması. Jass Studies- The Journal of Academic Social Science Studies, 77, 93-110. https://doi.org/10.29228/JASSS.28793
  • Ateş, M. (2004). İşbirlikli öğrenme yönteminin ilköğretim II. kademede madde ve özellikleri ünitesinde öğrenci başarısına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Avcı, F., Aslangiray, H., & Özyalçın, B. (2021). 2018 fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının konu alanları ve sınıf düzeyi açısından yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 643-660.
  • Bahar, M., Yener, D., Yılmaz M., Emen, H., & Gürer, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programı kazanımlarındaki değişimler ve fen teknoloji matematik mühendislik (STEM) entegrasyonu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 702-735. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-412111
  • Bahtaji, M. A. A. (2015). Improving transfer of learning through designed context-based ınstructional materials. European Journal of Science and Mathematics Education, 3(3), 265-274. https://doi.org/10.30935/scimath/9436
  • Bortnik, B., Stozhko, N., & Pervukhina, I. (2021). Context‑based testing as an assessment tool in chemistry learning on university level. Education Sciences, 11(8), Article 450. https://doi.org/10.3390/educsci11080450
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
  • Bülbül, M. Ş., Elmas, R., & Eryılmaz, A. (2019). Fizik ve kimya disiplinleri için ilgi çekici olan bağlamların bağlam disiplin ilişkisi kapsamında belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 451-479. https://doi.org/10.21764/maeuefd.364766
  • Choi, H. J. & Johnson, S. D. (2005). The effect of context-based video instruction on learning and motivation in online courses. The American Journal of Distance Education, 19(4), 215-227. https://doi.org/10.1207/s15389286ajde1904_3
  • Cura, G. & Ercan-Yalman, F. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının disiplinlerarası yaklaşıma dayalı öğretimi kullanma düzeylerinin incelenmesi. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(2), 131-153.
  • Çam, F. (2008). Biyoloji derslerinde yasam temelli öğrenme yaklaşımının etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Çelebi, E. (2021). 8. sınıf basınç ünitesi öğretiminde uygulanan bağlam temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Çepni, S., Ayvacı, H. Ş., & Bakırcı, H. (2012). Veli rehber materyalinin yapılandırmacı yaklaşım içinde fen ve teknoloji öğretimine etkileri üzerine bir ön çalışma. Milli Eğitim Dergisi, 42(195), 131-145.
  • Çevik, H. (2020). İlkokul Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nın değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Dağıstanlı, F. & Yıldırım, H. İ. (2020). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile destekli çevre eğitiminin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutum, davranış ve başarı düzeylerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(54), 106-132. https://doi.org/10.21764/maeuefd.620466 Darsih, E. (2018). Learner-centered teaching: What makes it effective. Indonesian EFL Journal, 4(1), 33-42. https://doi.org/10.25134/ieflj.v4i1.796
  • De Jong, O. (2008). Context-based chemical education: how to improve it? Chemical Education International, 8(1), 1-7.
  • Demir, E. & Nakiboğlu, C. (2021). 2018 Yılı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nın kimya konuları bağlamında incelenmesi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 6(1), 23-70. https://doi.org/10.37995/jotcsc.882149
  • Demirci, H. (2020). Yansıtıcı düşünme etkinlikleri ile zenginleştirilmiş react stratejisinin öğrencilerin yansıtıcı düşünmelerine, fen öğrenimine yönelimlerine ve motivasyonlarına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Deniş-Çeliker, H. & Kara, M. (2020). Fen öğretiminde REACT’ın etkileri: 21. yüzyıl becerileri ve fene yönelik öz yeterlilik inançları. OPUS International Journal of Society Researches, 16 (Eğitim ve Toplum Özel sayısı), 5732-5763. https://doi.org/10.26466/opus.701189
  • Derman, A. & Ergün, E. C. (2020). 4. sınıf basit elektrik devreleri konusunun öğretiminde güncel bağlam temelli öğretim yönteminin öğrencilerin fene yönelik tutumlarına, başarılarına ve bilgilerinin kalıcılığına etkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(4), 1724-1742. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.58249-538010
  • Deveci, İ. (2018). Türkiye’de 2013 ve 2018 yılı fen bilimleri dersi öğretim programlarının temel öğeler açısından karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 799-825. https://doi.org/10.17860/mersinefd.342260
  • Erdoğan, H. & Azizoğlu, N. (2022). 2018 ortaokul fen bilimleri dersi öğretim programında ve ders kitaplarında yaşam temelli yaklaşımın etkileri. Ege Eğitim Dergisi, 23(1), 18–34. https://doi.org/10.12984/egeefd.969167
  • ERG. (2019). Eğitim İzleme Raporu 2019: Eğitim Ortamları. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2010/01/EIR_Egitimin_Icerigi.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • ERG. (2021). Eğitim İzleme Raporu 2021: Eğitim ortamları. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2010/01/E%C4%B0R21_Egitim Ortamlari.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • Gilbert, J. K. (2006). On the nature of “context” in chemical education. International of Science Education, 28(9), 957-976. https://doi.org/10.1080/09500690600702470
  • Gül, Ş. & Konu, M. (2018). Yaşam temelli probleme dayalı öğretim uygulamalarının öğrenci başarısına etkisi. HAYEF Journal of Education, 14(1), 127-142.
  • Hairiyah, H., Suartini, K., & Al Farizi, T. (2024). Meningkatkan keterampilan berpikir kreatif melalui model pembelajaran context-based learning (CBL) Pada Materi Dinamika Gerak. Cetta: Jurnal Ilmu Pendidikan, 7(1), 43-54.
  • John, M., Molepo, J. M., & Chirwa, M. (2017). Secondary school learners’ contextualized knowledge about reflection and refraction: a case study from South Africa. Research in Science ve Technological Education, 36(2), 131-146. https://doi.org/10.1080/02635143.2017.1395331
  • Kalender, B. & Baysal, Z. N. (2021). Öğretim programı ve ders kitaplarının program ögelerinin uyumu açısından incelenmesi: hayat bilgisi örneği. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 38(2), 75-96. https://doi.org/10.52597/buje.990925
  • Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel.
  • Karataş, T. (2024). Üst düzey düşünme becerilerinin okullarda kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Nizip Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 112–127.
  • Kasanda, C., Lubben, F., Gaoseb, N., Kandjeo-Marenga, U., Kapenda, H., & Campbell B. (2005). The role of everyday contexts in learner centred teachin: he practice in nambian secondary schools. International Journal of Science Education, 27(15), 1805–1823. https://doi.org/10.1080/09500690500277854
  • Kaya, V. & Gürel, D. K. (2024). Türkiye’de fen eğitimi alanında bağlam (yaşam) temelli yaklaşım ile ilgili yapılmış lisansüstü tez ve makalelerin içerik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 59, 532-570.
  • Kaya, M. & Karamustafaoğlu, O. (2015). Analysis of TSKT questions on science teaching in 2013 PPSS according to reconstructing of Bloom taxonomy. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, 7(1), 29-36.
  • Kim, M., Yoon, H., Rae Ji, Y., & Song, J. (2012). The dynamics of learning science in everyday contexts: A case study of everyday science class in Korea. International Journal of Science and Mathematics Education, 10(1), 71-97. https://doi.org/10.1007/s10763-011-9278-z
  • Kistak, Ö. (2014). İlköğretim 8.sınıf fen ve teknoloji dersi ses ünitesinin yaşam temelli yaklaşımla öğretimi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Knoef, M. J. (2017). Attending to the knowledge, skills, and attitudes of teachers and students: guidelines for context-based chemistry curricula. (Yüksek Lisans Tezi). https://www.proquest.com/ sayfasından erişilmiştir.
  • Kocabaş, H. (2021). Ortaokul fen bilimleri dersi 8. sınıf enerji dönüşümleri ve çevre bilimi ünitesinde kullanılan bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin analitik düşünme becerilerine ve çevresel tutumlarına etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Kortland, J. (2005). Physics in personal, social and scientific contexts – a retrospective view on the dutch physics curriculum development project plon. P. Nentwig & D. Waddington (Ed.), Making it relevant: Context based learning of science içinde (s. 67-89). Waxmann.
  • Krippendorff, K. (2018). Content analysis: An introduction to its methodology (4. b.). Sage.
  • MEB. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN%20B%C4%B0L %C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • MEB. (2019). PISA 2018 Türkiye Ön Raporu. Millî Eğitim Bakanlığı. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/03105347_PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • MEB. (2020). TIMSS 2019 Türkiye Ön Raporu. Millî Eğitim Bakanlığı. https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_12/10175514_TIMSS_2019_Turkiye_On_Raporu_.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • Mercan, G., Gürlen, E., & Köseoğlu, P. (2019). Biyoloji öğretmen adaylarının bilimsel bilgileri günlük yaşamları ile ilişkilendirebilme durumlarının incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 319-343.
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass
  • Miles, M. B. & Huberman, M. A. (2016). Nitel veri analizi (S. Akbaba & A. A. Ersoy, Çev., 2. b.). Pegem.
  • Neuendorf, K. A. (2017). The content analysis guidebook (2. b.). Sage.
  • Okuşlug, M. & Demir, C. (2016). Fen bilimleri öğretmenlerinin fizik konularında kullandığı strateji/yöntem ve tekniklerin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5[Özel sayı], 282-295.
  • O’Leary, Z. (2017). The essential guide to doing your research project. Sage.
  • Overman, M., Vermunt, J. D., Meijer, P. J., Bulte, A. M. W., & Brekelmans, M. (2013). Textbook questions in context-based and traditional chemistry curricula analysed from a content perspective and a learning activities perspective. International Journal of Science Education, 35(17), 2954-2978. https://doi.org/10.1080/09500693.2012.680253
  • Overman, M., Vermunt, V. D., Meijer, P. C., & Brekelmans, M. (2018). Teacher–student negotiations during context-based chemistry reform: A case study. Jrst, 56(6), 797-820. https://doi.org/10.1002/tea.21528
  • Özcan, C. & Kaptan, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 78-90.
  • Özcan, H. & Koştur, H. İ. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının özel amaçlar ve alana özgü beceriler bakımından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 138-151. https://doi.org/10.24315/tred.469584
  • Özkan, H. (2021). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersinde girişimcilik becerilerinin gelişimine bağlam temelli öğrenmenin etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Pilot, A. & Bulte, A. M. W. (2006). The use of “Contexts” as a challenge for the chemistry curriculum: Its successes and the need for further development and understanding. International Journal of Science Education, 28(9), 1087-1112. https://doi.org/10.1080/09500690600730737
  • Prins, G. T., Bulte, A. M., & Pilot, A. (2018). Designing context-based teaching materials by transforming authentic scientific modelling practices in chemistry. International Journal of Science Education, 40(10), 1108-1135. https://doi.org/10.1080/09500693.2018.1470347
  • Sak, R., Şahin-Sak, İ. T., Öneren-Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Saraç, E. & Yıldırım, M. (2019). 2018 fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Academy Journal of Educational Sciences, 3(2), 138-151. http://doi.org/10.31805/acjes.641002
  • Schreier, M. (2012). Qualitative content analysis in practice. Sage.
  • Schwartz, A. T. (2006). Contextualised chemistry education: The American experience. International Journal of Science Education, 28(9), 977–998. https://doi.org/10.1080/09500690600702488
  • Sertdemir, Y. & Yener, Y. (2023). Laboratuvar yöntemiyle desteklenen bağlam temelli öğretimin canlılar dünyasına yolculuk ünitesindeki öğrenci akademik başarısına etkisinin incelenmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 11(1), 112-131.
  • Soslu, Ö. (2021). İlköğretim öğrencilerinin bilimin doğasına yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Active Learning, 6(2), 141–153. https://doi.org/10.48067/ijal.955887
  • Stolk, M. J., Bulte, A. M., De Jong, O., & Pilot, A. (2009). Towards a framework for a professional development programme: empowering teachers for context-based chemistry education. Chemistry Education Research and Practice, 10(2), 164-175. https://doi.org/10.1039/B908255G
  • Şahin, Ö. (2021). Fen bilimleri dersinde stem ile bütünleştirilmiş bağlam temelli etkinliklerin öğrencilerin yaratıcılık becerilerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Şan, S. & İlhan, N. (2022). Fen bilimleri ders becerili uygulama (yeni nesil) yönelik kuramsal ve kavramsal çerçeve. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(17), 17-36.
  • Tariq, S. & Saeed, M. (2021). Effect of context-based teaching on grade VIII students’ academic achievement and intrinsic motivation in science. Pakistan Journal of Educational Research and Evaluation (PJERE), 9(1), 1-23.
  • Topuz, F. G., Gençer, S., Bacanak, A., & Karamustafaoğlu, O. (2013). Bağlam temelli yaklaşım hakkında fen ve teknoloji öğretmenlerinin görüşleri ve uygulayabilme düzeyleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 240-261.
  • Ural-Keleş, P. (2018). 2017 fen bilimleri dersi öğretim programı hakkında beşinci sınıf fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 121-142.
  • Ültay, N. & Ültay, E. (2017). Evaluating context-based teachnig materials. L. Leite, L. Dourado, A. S. Afonso & S. Margoda (Ed.), Contextualizng teaching to improve learning içinde (s. 85-102). Nova.
  • Van Loggerenberg Hattingh, A. (2000). Implementing a problem-based learning model in the training of educators for an outcomes based technology curriculum. (Doktora Tezi). https://www.proquest.com/ sayfasından erişilmiştir.
  • Walan, S. & Mc Ewen, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sorgulama ve bağlam temelli fen eğitimine ilişkin düşünceleri. Fen Eğitiminde Araştırma, 47(2), 407-426.
  • Walan, S., Mc Ewen, B., & Gericke, N. (2016). Enhancing primary science: An exploration of teachers’ own ideas of solutions to challenges in inquiry- and context-based teaching. International Journal of Primary, 44, 81-92. https://doi.org/10.1080/03004279.2015.1092456
  • Wieringa, N., Janssen, F. J. J. M., & Van Driel, J. H. (2011). Biology teachers designing context-based lessons for their classroom practice: The importance of rules of thumb. International Journal of Science Education, 33(17), 2437-2462. https://doi.org/10.1080/09500693.2011.553969
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. b.). Seçkin.
  • Yuberti, Y., Srı Latıfah, S. L., Adyt, A., & Saregar, A. (2019). Bağlam ve probleme dayalı öğrenmeyi kullanarak momentum ve dürtü fenomeninin problem çözme becerilerine yaklaşma. Avrupa Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(4), 1217-1227.
  • Zorluoğlu, S. L., Kızılaslan, A., & Sözbilir, M. (2016). Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının yapılandırılmış Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1), 260-279. https://doi.org/10.17522/nefefmed.22297

Sekizinci Sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Bağlam Temelli Öğrenme Yaklaşımı Açısından İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 23 Sayı: 2, 1154 - 1184
https://doi.org/10.37217/tebd.1477697

Öz

Bu araştırmanın amacı, sekizinci sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı kazanımlarını bağlam temelli öğrenme yaklaşımı açısından incelemektir. Çalışma nitel araştırmalardan doküman inceleme yöntemine göre yürütülmüştür. Veriler doküman incelemesi aşamalarına uygun bir şekilde toplanmış ve içerik analizi ile analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda sekizinci sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı kazanımlarında bağlam temelli öğrenme yaklaşımının tüm kriterlerini karşılayan kazanım oranının oldukça sınırlı olduğu belirlenmiştir. Ayrıca bağlam temelli öğrenme yaklaşımına kısmen uygun olan kazanımların büyük çoğunluğunda fen konularının günlük yaşam bağlamlarıyla ilişkilendirildiği, ancak üst düzey düşünme becerilerinin gelişiminin hedeflenmediği tespit edilmiştir. Bağlam temelli öğrenme yaklaşımına uygun kazanımların, oransal olarak en fazla “Basit Makineler”, en az ise “Elektrik Yükleri ve Elektrik Enerjisi” ünitelerinde yer aldığı, “Mevsimler ve İklim” ile “Basınç” ünitelerinde bağlam temelli öğrenme yaklaşımına uygun kazanım bulunmadığı da ulaşılan sonuçlar arasındadır. Kazanımlar bağlam kaynakları açısından değerlendirildiğinde, yoğunlaşmanın bilimsel ve teknolojik alan ve kişisel alan kaynaklarında olduğu belirlenmiştir. Mesleki uygulama alanına uygun kazanım sayısının diğerlerine göre daha az olduğu tespit edilmiştir. Ulaşılan sonuçlardan yola çıkılarak ilgili öğretim programı kazanımlarının bağlam temelli öğrenme yaklaşımına uygun ve üst düzey düşünme becerilerinin gelişimini destekleyecek yönde güncellenmesi, kazanımlarda bağlam kaynaklarının dengeli dağılımı göz önünde bulundurulması önerilmiştir.

Kaynakça

  • Akhmetbekova, A., Zhumabek, A., Askarova, Z., Temirkhan, A., & Kozhakhmetova, A. (2024). The effectiveness of using context-based and project-based methods in inclusive biology teaching. BIO Web of Conferences (Vol. 100) içinde 01027. EDP Sciences.
  • Akın-Yanmaz, E. (2021). Bağlam temelli öğrenme yaklaşımına göre geliştirilen rehber materyallerin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin kavramsal anlamaları üzerine etkisi: “Aynalar ve ışığın soğurulması” örneği. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Akıncı, B. (2020). Fen bilimleri dersi öğretim programı ve ölçme değerlendirme araçlarının akademik becerilerin izlenmesi ve değerlendirilmesine (ABİDE) göre incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Akıncı, M. & Köse, E. (2021). 2010-2019 yılları arasında Türkiye’de program değerlendirme konusunda yapılan araştırmaların eğilimleri. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50(1), 77-101. https://doi.org/10.14812/cufej.688142
  • Altıntaş, S. & Görgen, İ. (2021). Türkiye’de temel eğitimde program geliştirme ve değerlendirmeye ilişkin metaforik algılar. Inonu University Journal of the Faculty of Education (INUJFE), 22(1), 290-320. https://doi.org/10.17679/inuefd.800202
  • Assi, A. & Cohen, A. (2024). Context-based learning in flipped middle school chemistry class. International Journal of Science Education, 46(6), 570-589.
  • Aslan, M. (2019). Fen bilimleri öğretim programını değerlendirmek için yapılan lisansüstü eğitim tezlerinin incelenmesi: Bir meta-sentez çalışması. Jass Studies- The Journal of Academic Social Science Studies, 77, 93-110. https://doi.org/10.29228/JASSS.28793
  • Ateş, M. (2004). İşbirlikli öğrenme yönteminin ilköğretim II. kademede madde ve özellikleri ünitesinde öğrenci başarısına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Avcı, F., Aslangiray, H., & Özyalçın, B. (2021). 2018 fen bilimleri öğretim programı kazanımlarının konu alanları ve sınıf düzeyi açısından yenilenmiş Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 643-660.
  • Bahar, M., Yener, D., Yılmaz M., Emen, H., & Gürer, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programı kazanımlarındaki değişimler ve fen teknoloji matematik mühendislik (STEM) entegrasyonu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 702-735. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-412111
  • Bahtaji, M. A. A. (2015). Improving transfer of learning through designed context-based ınstructional materials. European Journal of Science and Mathematics Education, 3(3), 265-274. https://doi.org/10.30935/scimath/9436
  • Bortnik, B., Stozhko, N., & Pervukhina, I. (2021). Context‑based testing as an assessment tool in chemistry learning on university level. Education Sciences, 11(8), Article 450. https://doi.org/10.3390/educsci11080450
  • Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. https://doi.org/10.3316/QRJ0902027
  • Bülbül, M. Ş., Elmas, R., & Eryılmaz, A. (2019). Fizik ve kimya disiplinleri için ilgi çekici olan bağlamların bağlam disiplin ilişkisi kapsamında belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 50, 451-479. https://doi.org/10.21764/maeuefd.364766
  • Choi, H. J. & Johnson, S. D. (2005). The effect of context-based video instruction on learning and motivation in online courses. The American Journal of Distance Education, 19(4), 215-227. https://doi.org/10.1207/s15389286ajde1904_3
  • Cura, G. & Ercan-Yalman, F. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının disiplinlerarası yaklaşıma dayalı öğretimi kullanma düzeylerinin incelenmesi. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(2), 131-153.
  • Çam, F. (2008). Biyoloji derslerinde yasam temelli öğrenme yaklaşımının etkileri. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Çelebi, E. (2021). 8. sınıf basınç ünitesi öğretiminde uygulanan bağlam temelli öğrenme yaklaşımının öğrencilerin bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeylerine ve akademik başarılarına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Çepni, S., Ayvacı, H. Ş., & Bakırcı, H. (2012). Veli rehber materyalinin yapılandırmacı yaklaşım içinde fen ve teknoloji öğretimine etkileri üzerine bir ön çalışma. Milli Eğitim Dergisi, 42(195), 131-145.
  • Çevik, H. (2020). İlkokul Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nın değerlendirilmesi. (Doktora Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Dağıstanlı, F. & Yıldırım, H. İ. (2020). Yaşam temelli öğrenme yaklaşımı ile destekli çevre eğitiminin ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin çevreye yönelik tutum, davranış ve başarı düzeylerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(54), 106-132. https://doi.org/10.21764/maeuefd.620466 Darsih, E. (2018). Learner-centered teaching: What makes it effective. Indonesian EFL Journal, 4(1), 33-42. https://doi.org/10.25134/ieflj.v4i1.796
  • De Jong, O. (2008). Context-based chemical education: how to improve it? Chemical Education International, 8(1), 1-7.
  • Demir, E. & Nakiboğlu, C. (2021). 2018 Yılı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı’nın kimya konuları bağlamında incelenmesi. Türkiye Kimya Derneği Dergisi Kısım C: Kimya Eğitimi, 6(1), 23-70. https://doi.org/10.37995/jotcsc.882149
  • Demirci, H. (2020). Yansıtıcı düşünme etkinlikleri ile zenginleştirilmiş react stratejisinin öğrencilerin yansıtıcı düşünmelerine, fen öğrenimine yönelimlerine ve motivasyonlarına etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Deniş-Çeliker, H. & Kara, M. (2020). Fen öğretiminde REACT’ın etkileri: 21. yüzyıl becerileri ve fene yönelik öz yeterlilik inançları. OPUS International Journal of Society Researches, 16 (Eğitim ve Toplum Özel sayısı), 5732-5763. https://doi.org/10.26466/opus.701189
  • Derman, A. & Ergün, E. C. (2020). 4. sınıf basit elektrik devreleri konusunun öğretiminde güncel bağlam temelli öğretim yönteminin öğrencilerin fene yönelik tutumlarına, başarılarına ve bilgilerinin kalıcılığına etkisi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(4), 1724-1742. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.58249-538010
  • Deveci, İ. (2018). Türkiye’de 2013 ve 2018 yılı fen bilimleri dersi öğretim programlarının temel öğeler açısından karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 799-825. https://doi.org/10.17860/mersinefd.342260
  • Erdoğan, H. & Azizoğlu, N. (2022). 2018 ortaokul fen bilimleri dersi öğretim programında ve ders kitaplarında yaşam temelli yaklaşımın etkileri. Ege Eğitim Dergisi, 23(1), 18–34. https://doi.org/10.12984/egeefd.969167
  • ERG. (2019). Eğitim İzleme Raporu 2019: Eğitim Ortamları. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2010/01/EIR_Egitimin_Icerigi.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • ERG. (2021). Eğitim İzleme Raporu 2021: Eğitim ortamları. https://www.egitimreformugirisimi.org/wp-content/uploads/2010/01/E%C4%B0R21_Egitim Ortamlari.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • Gilbert, J. K. (2006). On the nature of “context” in chemical education. International of Science Education, 28(9), 957-976. https://doi.org/10.1080/09500690600702470
  • Gül, Ş. & Konu, M. (2018). Yaşam temelli probleme dayalı öğretim uygulamalarının öğrenci başarısına etkisi. HAYEF Journal of Education, 14(1), 127-142.
  • Hairiyah, H., Suartini, K., & Al Farizi, T. (2024). Meningkatkan keterampilan berpikir kreatif melalui model pembelajaran context-based learning (CBL) Pada Materi Dinamika Gerak. Cetta: Jurnal Ilmu Pendidikan, 7(1), 43-54.
  • John, M., Molepo, J. M., & Chirwa, M. (2017). Secondary school learners’ contextualized knowledge about reflection and refraction: a case study from South Africa. Research in Science ve Technological Education, 36(2), 131-146. https://doi.org/10.1080/02635143.2017.1395331
  • Kalender, B. & Baysal, Z. N. (2021). Öğretim programı ve ders kitaplarının program ögelerinin uyumu açısından incelenmesi: hayat bilgisi örneği. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Dergisi, 38(2), 75-96. https://doi.org/10.52597/buje.990925
  • Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel.
  • Karataş, T. (2024). Üst düzey düşünme becerilerinin okullarda kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Nizip Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(2), 112–127.
  • Kasanda, C., Lubben, F., Gaoseb, N., Kandjeo-Marenga, U., Kapenda, H., & Campbell B. (2005). The role of everyday contexts in learner centred teachin: he practice in nambian secondary schools. International Journal of Science Education, 27(15), 1805–1823. https://doi.org/10.1080/09500690500277854
  • Kaya, V. & Gürel, D. K. (2024). Türkiye’de fen eğitimi alanında bağlam (yaşam) temelli yaklaşım ile ilgili yapılmış lisansüstü tez ve makalelerin içerik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 59, 532-570.
  • Kaya, M. & Karamustafaoğlu, O. (2015). Analysis of TSKT questions on science teaching in 2013 PPSS according to reconstructing of Bloom taxonomy. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, 7(1), 29-36.
  • Kim, M., Yoon, H., Rae Ji, Y., & Song, J. (2012). The dynamics of learning science in everyday contexts: A case study of everyday science class in Korea. International Journal of Science and Mathematics Education, 10(1), 71-97. https://doi.org/10.1007/s10763-011-9278-z
  • Kistak, Ö. (2014). İlköğretim 8.sınıf fen ve teknoloji dersi ses ünitesinin yaşam temelli yaklaşımla öğretimi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Knoef, M. J. (2017). Attending to the knowledge, skills, and attitudes of teachers and students: guidelines for context-based chemistry curricula. (Yüksek Lisans Tezi). https://www.proquest.com/ sayfasından erişilmiştir.
  • Kocabaş, H. (2021). Ortaokul fen bilimleri dersi 8. sınıf enerji dönüşümleri ve çevre bilimi ünitesinde kullanılan bağlam temelli öğrenmenin öğrencilerin analitik düşünme becerilerine ve çevresel tutumlarına etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Kortland, J. (2005). Physics in personal, social and scientific contexts – a retrospective view on the dutch physics curriculum development project plon. P. Nentwig & D. Waddington (Ed.), Making it relevant: Context based learning of science içinde (s. 67-89). Waxmann.
  • Krippendorff, K. (2018). Content analysis: An introduction to its methodology (4. b.). Sage.
  • MEB. (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Millî Eğitim Bakanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937-FEN%20B%C4%B0L %C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • MEB. (2019). PISA 2018 Türkiye Ön Raporu. Millî Eğitim Bakanlığı. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/03105347_PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • MEB. (2020). TIMSS 2019 Türkiye Ön Raporu. Millî Eğitim Bakanlığı. https://odsgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_12/10175514_TIMSS_2019_Turkiye_On_Raporu_.pdf sayfasından erişilmiştir.
  • Mercan, G., Gürlen, E., & Köseoğlu, P. (2019). Biyoloji öğretmen adaylarının bilimsel bilgileri günlük yaşamları ile ilişkilendirebilme durumlarının incelenmesi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 7(1), 319-343.
  • Merriam, S. B. (2009). Qualitative research: A guide to design and implementation. Jossey-Bass
  • Miles, M. B. & Huberman, M. A. (2016). Nitel veri analizi (S. Akbaba & A. A. Ersoy, Çev., 2. b.). Pegem.
  • Neuendorf, K. A. (2017). The content analysis guidebook (2. b.). Sage.
  • Okuşlug, M. & Demir, C. (2016). Fen bilimleri öğretmenlerinin fizik konularında kullandığı strateji/yöntem ve tekniklerin incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5[Özel sayı], 282-295.
  • O’Leary, Z. (2017). The essential guide to doing your research project. Sage.
  • Overman, M., Vermunt, J. D., Meijer, P. J., Bulte, A. M. W., & Brekelmans, M. (2013). Textbook questions in context-based and traditional chemistry curricula analysed from a content perspective and a learning activities perspective. International Journal of Science Education, 35(17), 2954-2978. https://doi.org/10.1080/09500693.2012.680253
  • Overman, M., Vermunt, V. D., Meijer, P. C., & Brekelmans, M. (2018). Teacher–student negotiations during context-based chemistry reform: A case study. Jrst, 56(6), 797-820. https://doi.org/10.1002/tea.21528
  • Özcan, C. & Kaptan, F. (2018). 2018 Fen bilimleri öğretim programının fen bilimleri için uyarlanmış Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 78-90.
  • Özcan, H. & Koştur, H. İ. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının özel amaçlar ve alana özgü beceriler bakımından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 9(1), 138-151. https://doi.org/10.24315/tred.469584
  • Özkan, H. (2021). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersinde girişimcilik becerilerinin gelişimine bağlam temelli öğrenmenin etkisinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Pilot, A. & Bulte, A. M. W. (2006). The use of “Contexts” as a challenge for the chemistry curriculum: Its successes and the need for further development and understanding. International Journal of Science Education, 28(9), 1087-1112. https://doi.org/10.1080/09500690600730737
  • Prins, G. T., Bulte, A. M., & Pilot, A. (2018). Designing context-based teaching materials by transforming authentic scientific modelling practices in chemistry. International Journal of Science Education, 40(10), 1108-1135. https://doi.org/10.1080/09500693.2018.1470347
  • Sak, R., Şahin-Sak, İ. T., Öneren-Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. https://doi.org/10.33400/kuje.843306
  • Saraç, E. & Yıldırım, M. (2019). 2018 fen bilimleri dersi öğretim programına yönelik öğretmen görüşleri. Academy Journal of Educational Sciences, 3(2), 138-151. http://doi.org/10.31805/acjes.641002
  • Schreier, M. (2012). Qualitative content analysis in practice. Sage.
  • Schwartz, A. T. (2006). Contextualised chemistry education: The American experience. International Journal of Science Education, 28(9), 977–998. https://doi.org/10.1080/09500690600702488
  • Sertdemir, Y. & Yener, Y. (2023). Laboratuvar yöntemiyle desteklenen bağlam temelli öğretimin canlılar dünyasına yolculuk ünitesindeki öğrenci akademik başarısına etkisinin incelenmesi. Fen Bilimleri Öğretimi Dergisi, 11(1), 112-131.
  • Soslu, Ö. (2021). İlköğretim öğrencilerinin bilimin doğasına yönelik görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Journal of Active Learning, 6(2), 141–153. https://doi.org/10.48067/ijal.955887
  • Stolk, M. J., Bulte, A. M., De Jong, O., & Pilot, A. (2009). Towards a framework for a professional development programme: empowering teachers for context-based chemistry education. Chemistry Education Research and Practice, 10(2), 164-175. https://doi.org/10.1039/B908255G
  • Şahin, Ö. (2021). Fen bilimleri dersinde stem ile bütünleştirilmiş bağlam temelli etkinliklerin öğrencilerin yaratıcılık becerilerine etkisi. (Yüksek Lisans Tezi). https://tez.yok.gov.tr/ sayfasından erişilmiştir.
  • Şan, S. & İlhan, N. (2022). Fen bilimleri ders becerili uygulama (yeni nesil) yönelik kuramsal ve kavramsal çerçeve. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9(17), 17-36.
  • Tariq, S. & Saeed, M. (2021). Effect of context-based teaching on grade VIII students’ academic achievement and intrinsic motivation in science. Pakistan Journal of Educational Research and Evaluation (PJERE), 9(1), 1-23.
  • Topuz, F. G., Gençer, S., Bacanak, A., & Karamustafaoğlu, O. (2013). Bağlam temelli yaklaşım hakkında fen ve teknoloji öğretmenlerinin görüşleri ve uygulayabilme düzeyleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 240-261.
  • Ural-Keleş, P. (2018). 2017 fen bilimleri dersi öğretim programı hakkında beşinci sınıf fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 121-142.
  • Ültay, N. & Ültay, E. (2017). Evaluating context-based teachnig materials. L. Leite, L. Dourado, A. S. Afonso & S. Margoda (Ed.), Contextualizng teaching to improve learning içinde (s. 85-102). Nova.
  • Van Loggerenberg Hattingh, A. (2000). Implementing a problem-based learning model in the training of educators for an outcomes based technology curriculum. (Doktora Tezi). https://www.proquest.com/ sayfasından erişilmiştir.
  • Walan, S. & Mc Ewen, B. (2017). Sınıf öğretmenlerinin sorgulama ve bağlam temelli fen eğitimine ilişkin düşünceleri. Fen Eğitiminde Araştırma, 47(2), 407-426.
  • Walan, S., Mc Ewen, B., & Gericke, N. (2016). Enhancing primary science: An exploration of teachers’ own ideas of solutions to challenges in inquiry- and context-based teaching. International Journal of Primary, 44, 81-92. https://doi.org/10.1080/03004279.2015.1092456
  • Wieringa, N., Janssen, F. J. J. M., & Van Driel, J. H. (2011). Biology teachers designing context-based lessons for their classroom practice: The importance of rules of thumb. International Journal of Science Education, 33(17), 2437-2462. https://doi.org/10.1080/09500693.2011.553969
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (12. b.). Seçkin.
  • Yuberti, Y., Srı Latıfah, S. L., Adyt, A., & Saregar, A. (2019). Bağlam ve probleme dayalı öğrenmeyi kullanarak momentum ve dürtü fenomeninin problem çözme becerilerine yaklaşma. Avrupa Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(4), 1217-1227.
  • Zorluoğlu, S. L., Kızılaslan, A., & Sözbilir, M. (2016). Ortaöğretim kimya dersi öğretim programı kazanımlarının yapılandırılmış Bloom taksonomisine göre analizi ve değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 10(1), 260-279. https://doi.org/10.17522/nefefmed.22297
Toplam 82 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Fen Bilgisi Eğitimi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Büşra Arık Güngör 0000-0002-0334-0786

Sibel Saraçoğlu 0000-0001-9023-7383

Erken Görünüm Tarihi 29 Temmuz 2025
Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 3 Mayıs 2024
Kabul Tarihi 21 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 23 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Arık Güngör, B., & Saraçoğlu, S. (2025). Sekizinci Sınıf Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Bağlam Temelli Öğrenme Yaklaşımı Açısından İncelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 23(2), 1154-1184. https://doi.org/10.37217/tebd.1477697

                                                                                                    Türk Eğitim Bilimleri Dergisi Gazi Üniversitesi Rektörlüğü tarafından yayınlanmaktadır.

                                                                                                                                      Creative Commons Lisansı