Öz
Kütle-mutlak görsel parlaklık bağıntısı, kütle-ışınım (MLR) gücü bağıntısından önce keşfedilmiştir. Eddington, onu temel yasa düzeyine çıkarmak istemiştir. Böylece empirik anakol kütle-ışınım gücü bağıntısı bir temel bağıntı (yasa) mıdır yoksa ortalama değer veren bir istatistik bağıntı mıdır tartışması başlamıştır. MLR gelişim çizgisinde ortaya çıkan kırılmaya kadar farklı türden, kütleden (M) ışınım gücü (L) veya L den M hesaplayan çok sayıda bağıntı tekrar tekrar yenilenmiştir. Duyarlılığın ve veri sayısının az olduğu kırılma öncesinde, MLR ve MRR (kütle-yarıçap) bağıntıları görünen, tayfsal veya tutulmalı her çeşitten çift yıldız gözlemlerinden 1) ortalama kütle, ortalama yarıçap veya ortalama ışınım gücü arasındaki ilişkiyi ortaya koymak veya 2) tek yıldızların M ve R sini elde etmek amacıyla kalibre edilirdi. Kırılma ve kırılmadan sonra en duyarlı veri sağlayan ayrık örten çift çizgili tayfsal çift yıldız çözümlerinin sayısı ve kalitesi arttı. Böylece yakın, yarı-ayrık ve değen çift yıldızlardan elde edilen veriler kullanılmaz oldu. Fakat, dağılımlarında görülen kimyasal kompozisyon ve yaş etkileri yüzünden MLR ve MRR diyagramları MLR ve MRR fonksiyonlarını belirlemekte yetersiz bulundu. Klasik MLR ve MRR bağıntılarından farklı olarak sadece M veya R hesaplamak amacını güden yeni bir trend ortaya çıktı. Böylece birinci amaç baskılanırken, tek yıldızların M ve R sini hesaplamak amacı güden yeni trend günün popular konusu öte gezegen araştırmalarında aktif bir uygulama alanı buldu. MLR ve MRR gelişiminde ortaya çıkan yanlış isimlendirmelere dikkat çekilmiş, hala model yapmakta, samanyolu ve samanyolu ötesi araştırmalarda hatta kozmolojide aktif kullanma alanı olan ortalama değerleri (⟨𝑀⟩, ⟨𝐿⟩, ⟨𝑅⟩) önceleyen klasik MLR, MRR ve MTR (Kütle-etkin sıcaklık) bağıntılarının ihmal edilmemesi gerektiği tartışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Stars: fundamental parameters Stars: Mass luminosity function Galaxies: luminosity and mass functions Astrophysics: Solar and stellar astrophysics
Destekleyen Kurum
TÜBİTAK
Proje Numarası
TÜBİTAK 122R053
Kaynakça
- Andersen J., 1991, A&ARv, 3, 91
- Bahcall J. N., 2000, J. R. Astron. Soc. Canada, 94, 219
- Cester B., Ferluga S., Boehm C., 1983, Ap&SS, 96, 125
- Chadwick J., 1933, Proceedings of the Royal Society of London Series A, 142, 1
- Cox A. N., 2000, Allen’s astrophysical quantities. New York: AIP Press
- Crookes W., 1874, Proceedings of the Physical Society of London, 1, 35
- Demircan O., Kahraman G., 1991, Ap&SS, 181, 313
- Eddington A. S., 1926, The Internal Constitution of the Stars. Cambridge University Press
- Eggen O. J., 1956, AJ, 61, 361
- Einstein A., 1905, Annalen der Physik, 322, 891
- Eker Z., ve dig., 2015, AJ, 149, 131
- Eker Z., ve dig., 2018, MNRAS, 479, 5491
- Eker Z., Soydugan F., Bilir S., 2024, Physics and Astronomy Reports, 2, 41
- Fernandes J., Gafeira R., Andersen J., 2021, A&A, 647, A90
- Gabovits J., 1938, Publications of the Tartu Astrofizica Observatory, 30, A3
- Gafeira R., Patacas C., Fernandes J., 2012, Ap&SS, 341, 405
- Gimenez A., Zamorano J., 1985, Ap&SS, 114, 259
- Habets G. M. H. J., Heintze J. R. W., 1981, A&AS, 46, 193
- Harmanec P., 1988, Bulletin of the Astronomical Institutes of Czechoslovakia, 39, 329
- Henry T. J., McCarthy Donald W. J., 1993, AJ, 106, 773
- Hertzsprung E., 1923, Bull. Astron. Inst. Netherlands, 2, 15
- Huang S. S., Struve O., 1956, AJ, 61, 300
- İbanoğlu C., Soydugan F., Soydugan E., Dervişoğlu A., 2006, MNRAS, 373, 435
- Johnson H. L., Morgan W. W., 1953, ApJ, 117, 313
- Karetnikov V. G., 1991, Azh, 68, 880
- Kopal Z., 1978, Dynamics of close binary systems. Dordrecht: Reidel, doi:10.1007/978-94-009-9780-6
- Kuiper G. P., 1938, ApJ, 88, 472
- Lacy C. H., 1977, ApJS, 34, 479
- Lacy C. H., 1979, ApJ, 228, 817
- Langley S. P., 1880, The Observatory, 3, 501
- Malkov O. Y., 2003, A&A, 402, 1055
- Malkov O. Y., 2007, MNRAS, 382, 1073
- McCluskey George E. J., Kondo Y., 1972, Ap&SS, 17, 134
- McCrea W. H., 1950, Physics of the sun and stars.. Hutchinson’s University Library
- McLaughlin D. B., 1927, AJ, 38, 21
- Miles R., 2007, Journal of the British Astronomical Association, 117, 172
- Moya A., Zuccarino F., Chaplin W. J., Davies G. R., 2018, ApJS, 237, 21
- Oersted H. C., 1820, Experiences sur l’effect du conflict electrique sur l’aiguille aimantee; Experiences relatives a l’aimantation du fer et de l’acier par l’action du courant voltaique.
- Patterson J., 1984, ApJS, 54, 443
- Petrie R. M., 1950a, Publications of the Dominion Astrophysical Observatory Victoria, 8, 341
- Petrie R. M., 1950b, AJ, 55, 180
- Planck M., 1900, Annalen der Physik, 306, 69
- Plaut L., 1953, Publications of the Kapteyn Astronomical Laboratory Groningen, 55, 1
- Russell H. N., Adams W. S., Joy A. H., 1923, PASP, 35, 189
- Serenelli A., ve dig., 2021, A&ARv, 29, 4
- Stothers R., 1974, ApJ, 194, 651
- Strand K. A., Hall R. G., 1954, ApJ, 120, 322
- Torres G., Andersen J., Giménez A., 2010, A&ARv, 18, 67
- Trumpler R. J., 1930, Lick Observatory Bulletin, 420, 154
Öz
The empirical mass-absolute visual brightness relation discovered before the mass-luminosity relation was suggested by Eddington. This triggered a long-lasting debate whether or not the empirically calibration MLR is a fundamental or statistical mean relation. Many different forms of MLR, which were useful in computing masses (M) of single stars from their luminosities (L) or vice versa until a noticeable break occurred on its line of development. Before the break, when reliable data were limited, MLR and MRR (mass-radius relation) were calibrated by the components of all kinds of visual, spectroscopic, and eclipsing for two purposes: i) to obtain mean mass, mean luminosity, and mean radius, ii) to estimate M and R of single stars. By the time of the break, the quality and the quantity of the reliable solutions of detached double-lined eclipsing binaries (DDEB) giving accurate M and R within a few percent levels are increased. Parameters from close, semi-detached, and contact binaries were excluded for refinement, however, MLR and MRR diagrams were found insufficient to derive MLR and MRR functions because the dispersions are not only due to random observational errors but also due to chemical composition and age differences. Then, a new trend was adopted by replacing classical MLR and MRR with empirical M and R predicting relations. Thus, the purpose one was suppressed also because the new trend found a fruitful application in determining M and R of exoplanet hosting single stars. Corrections on misnames and devising new classical MLR, MRR, and MTR, giving mean values (⟨𝑀⟩, ⟨𝐿⟩, ⟨𝑅⟩) are encouraged since they are still useful and beneficial to galactic, extragalactic search, even cosmological models.
Anahtar Kelimeler
Stars: fundamental parameters Stars: Mass luminosity function Galaxies: luminosity and mass functions Astrophysics: Solar and stellar astrophysics
Proje Numarası
TÜBİTAK 122R053
Kaynakça
- Andersen J., 1991, A&ARv, 3, 91
- Bahcall J. N., 2000, J. R. Astron. Soc. Canada, 94, 219
- Cester B., Ferluga S., Boehm C., 1983, Ap&SS, 96, 125
- Chadwick J., 1933, Proceedings of the Royal Society of London Series A, 142, 1
- Cox A. N., 2000, Allen’s astrophysical quantities. New York: AIP Press
- Crookes W., 1874, Proceedings of the Physical Society of London, 1, 35
- Demircan O., Kahraman G., 1991, Ap&SS, 181, 313
- Eddington A. S., 1926, The Internal Constitution of the Stars. Cambridge University Press
- Eggen O. J., 1956, AJ, 61, 361
- Einstein A., 1905, Annalen der Physik, 322, 891
- Eker Z., ve dig., 2015, AJ, 149, 131
- Eker Z., ve dig., 2018, MNRAS, 479, 5491
- Eker Z., Soydugan F., Bilir S., 2024, Physics and Astronomy Reports, 2, 41
- Fernandes J., Gafeira R., Andersen J., 2021, A&A, 647, A90
- Gabovits J., 1938, Publications of the Tartu Astrofizica Observatory, 30, A3
- Gafeira R., Patacas C., Fernandes J., 2012, Ap&SS, 341, 405
- Gimenez A., Zamorano J., 1985, Ap&SS, 114, 259
- Habets G. M. H. J., Heintze J. R. W., 1981, A&AS, 46, 193
- Harmanec P., 1988, Bulletin of the Astronomical Institutes of Czechoslovakia, 39, 329
- Henry T. J., McCarthy Donald W. J., 1993, AJ, 106, 773
- Hertzsprung E., 1923, Bull. Astron. Inst. Netherlands, 2, 15
- Huang S. S., Struve O., 1956, AJ, 61, 300
- İbanoğlu C., Soydugan F., Soydugan E., Dervişoğlu A., 2006, MNRAS, 373, 435
- Johnson H. L., Morgan W. W., 1953, ApJ, 117, 313
- Karetnikov V. G., 1991, Azh, 68, 880
- Kopal Z., 1978, Dynamics of close binary systems. Dordrecht: Reidel, doi:10.1007/978-94-009-9780-6
- Kuiper G. P., 1938, ApJ, 88, 472
- Lacy C. H., 1977, ApJS, 34, 479
- Lacy C. H., 1979, ApJ, 228, 817
- Langley S. P., 1880, The Observatory, 3, 501
- Malkov O. Y., 2003, A&A, 402, 1055
- Malkov O. Y., 2007, MNRAS, 382, 1073
- McCluskey George E. J., Kondo Y., 1972, Ap&SS, 17, 134
- McCrea W. H., 1950, Physics of the sun and stars.. Hutchinson’s University Library
- McLaughlin D. B., 1927, AJ, 38, 21
- Miles R., 2007, Journal of the British Astronomical Association, 117, 172
- Moya A., Zuccarino F., Chaplin W. J., Davies G. R., 2018, ApJS, 237, 21
- Oersted H. C., 1820, Experiences sur l’effect du conflict electrique sur l’aiguille aimantee; Experiences relatives a l’aimantation du fer et de l’acier par l’action du courant voltaique.
- Patterson J., 1984, ApJS, 54, 443
- Petrie R. M., 1950a, Publications of the Dominion Astrophysical Observatory Victoria, 8, 341
- Petrie R. M., 1950b, AJ, 55, 180
- Planck M., 1900, Annalen der Physik, 306, 69
- Plaut L., 1953, Publications of the Kapteyn Astronomical Laboratory Groningen, 55, 1
- Russell H. N., Adams W. S., Joy A. H., 1923, PASP, 35, 189
- Serenelli A., ve dig., 2021, A&ARv, 29, 4
- Stothers R., 1974, ApJ, 194, 651
- Strand K. A., Hall R. G., 1954, ApJ, 120, 322
- Torres G., Andersen J., Giménez A., 2010, A&ARv, 18, 67
- Trumpler R. J., 1930, Lick Observatory Bulletin, 420, 154
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Astronomik Bilimler (Diğer) |
| Bölüm | Çağrılı Derleme |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | TÜBİTAK 122R053 |
| Erken Görünüm Tarihi | 22 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 3 Şubat 2025 |
| Kabul Tarihi | 14 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 6 Sayı: Special Issue: UAK2024 Proc. |
TJAA, Türk Astronomi Derneğinin (TAD) bir yayınıdır.