Evaluation of Home Healthcare Services: The Case of University of Health Sciences Izmir Bozyaka Training and Research Hospital
Öz
Aim: Home healthcare services provide a critical care model for elderly individuals. The increasing elderly population and the prevalence of chronic diseases have heightened the need for these services. This study aims to evaluate the sociodemographic characteristics, distribution of chronic diseases, physical dependency levels, and provided healthcare services of patients receiving care from the Home Healthcare Unit at our hospital.
Materials and Methods: This retrospective, cross-sectional, and descriptive study analyzed data from 8.141 patients who applied to the Home Healthcare Unit at Izmir Bozyaka Training and Research Hospital between January 2020 and June 2024. Data were obtained from physical and electronic patient records and analyzed using IBM SPSS 27.0 software. Descriptive statistics were presented as numbers and percentages for categorical variables and as mean ± standard deviation and median (min–max) for numerical variables.
Results: In our study, 85.2% of the patients were aged 65 and older, and 61.8% were female. The mean Barthel score was 35.52 ± 21.80, with 65% of the patients classified as severely dependent and 14.5% as fully dependent. Chronic diseases were present in 67.8% of the patients, with the most common being cardiovascular diseases (36.6%), endocrine/metabolic disorders (15.4%), and nervous system disorders (15%). Among acute infections, cystitis was the most prevalent diagnosis (36.8%). The most frequently provided services were patient examinations, counseling, and prescription issuance. A significant increase in demand for home healthcare services was observed during the pandemic.
Conclusion: The study findings reveal that elderly individuals with high levels of physical dependency and chronic illnesses have significant care needs. The services provided were primarily focused on examination, counseling, and prescription support. These findings highlight the essential role of home healthcare services in supporting elderly individuals.
Anahtar Kelimeler
Home Care Services Hospital-Based Patient Elderly Chronic Disease
Kaynakça
- 1. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). İstatistiklerle yaşlılar, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2023-53710 Erişim Tarihi: 05.08.2024
- 2. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). Türkiye yaşlı profili araştırması, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Yasli-Profili-Arastirmasi-2023-53809 Erişim Tarihi: 05.08.2024
- 3. Lehnert T, Heuchert M, Hussain K, König HH. Stated preferences for long-term care: A literature review. Ageing Soc. 2019;39:1873–1913. doi:10.1017/S0144686X18000314
- 4. Prieto, E. (2008). Home health care provider: A guide to essential skills Springer Publishing Company. (ss. 11–48).
- 5. Yurdakul K, Alakaş HM, Eren T. Planning home health care services: Vehicle routing and crew scheduling. J Turkish Oper Manag. 2024;5(2):703–20.
- 6. Sağlık Bakanlığı. Evde Bakım Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete. (10 Mart 2005) (Sayı: 25751).
- 7. Sağlık Bakanlığı.. Evde Sağlık Hizmetleri Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge. T.C. Resmi Gazete (25 Ağustos 2017) (Sayı: 30165).
- 8. Resmi Gazete. Evde sağlık hizmeti sunumu hakkında yönetmelik. 2023, 2 Haziran. Sayı: 32209.
- 9. Küçükdeveci A, Yavuzer G, Tennant A, Süldür N, Sonel B, Arasil T. Adaptation of the modified Barthel Index for use in physical medicine and rehabilitation in Turkey. Scand J Rehabil Med. 2000;32(2):87–92.
- 10. Wagner A, Schaffert R, Möckli N, Zúñiga F, Dratva J. Evde bakım kalite göstergeleri: Resident Assessment Instrument-Home Care (RAI-HC) tabanlı sistematik bir inceleme. BMC Health Serv Res. 2020;20:366.
- 11. Çubukçu M, Yazıcıoğlu B. Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi evde sağlık hizmetleri birimine kayıtlı hastaların değerlendirilmesi. Ankara Med J. 2016;4:325–31.
- 12. Güdük Ö, Güdük Ö, Sertbaş Y. Evde sağlık hizmeti alan hastaların sağlık ihtiyaçlarının değerlendirilmesi. Celal Bayar Univ Sağlık Bilim Enst Derg. 2020;8(1):78–83. doi:10.34087/cbusbed.771913
- 13. Aslaner H, Gökçek MB, Çetin A, Mıstık S, Karaağaç M, Benli AR. Evde sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi: Kayseri örneği. Sağlık Bilim Derg. 2022;31(3):383–9.
- 14. Dağdeviren TS, Dağdeviren M, Demir N, Atatorun M, Özşahin OA, Adahan D. Evde sağlık hizmeti alan hastaların bakım verenlerinin sosyo-demografik özellikleri. Ankara Med J. 2019;19(2):232–43.
- 15. Çalışkan T, Hatice E. Yaşlanan nüfus gereksinimlerine yönelik: Evde sağlık hizmetleri 2020 yılı değerlendirmesi eğitim araştırma hastanesi örneği. Avrasya Sosyal Ekonomi Araştırmaları Derg. 2021;8(3):514–22.
- 16. Kaya ÇA, Mercan E, Çifçili S. Evde sağlık hizmeti almak için başvuran inmeli hastaların sağlık ve bakım ihtiyaçları. J Turkish Fam Phys. 2018;9(3):69–77.
- 17. Yörük S, Çalışkan T, Gündoğdu H. Balıkesir Devlet Hastanesi evde bakım hizmet biriminden hizmet alan 65 yaş ve üzeri yaşlı bireylerin bakım alma nedenleri ve sağlanan hizmetlerin belirlenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Derg. 2012;1(1):12–5.
- 18. Çatak B, Kılınç A, Badıllıoğlu O, Sütlü S, Sofuoğlu AE, Aslan D. Burdur’da evde sağlık hizmeti alan yaşlı hastaların profili ve evde verilen sağlık hizmetleri. Turk J Public Health. 2012;10(1):13–21.
- 19. Korkmaz P, Naz H, Naz C, Toka O. Infections in patients followed by home care services unit. Klimik Derg. 2018;31(1):41–5.
- 20. Bahçeci İ, Arslan N, Şentürk Ş, Yıldız İE, Kostakoğlu U, Ardıç C. Evde Sağlık Hizmeti Alan Geriatrik Hastalarda Mikrobiyolojik Kültür ve Antimikrobiyal Duyarlılık: 7 Yıllık Değerlendirme. Geriatrik Bilimler Derg. 2020;3(2):44–50.
- 21. Yurt NŞ, Aker EB, Yavuz E. Evde Sağlık Hizmeti Alan Hastalarda Üriner Sistem Enfeksiyon Etkenlerinin ve Antibiyotik Duyarlılıklarının Değerlendirilmesi. Turkish J Fam Pract. 2023;27(4).
- 22. Subaşı N, Öztekin Z. Türkiye'de karşılanamayan bir gereksinim: Evde bakım hizmeti. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2006;5(1):19–31.
- 23. Johnson TM II, Ouslander JG. Urinary incontinence. In: Hazzard’s Geriatric Medicine and Gerontology. New York: Informa; 2009. p.717–30.
- 24. Ceyhan Ö, Göriş S, Zincir H. Yaşlı bireylerde uykuyu etkileyen önemli bir problem: İnkontinans. Sağlık Bilimleri Derg. 2018;27(1):29–35.
Evde Sağlık Hizmetlerinin Değerlendirilmesi: Sağlık Bilimleri Üniversitesi İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Örneği
Öz
Amaç: Hastanemizde Evde Bakım Hizmetleri Birimi’nden hizmet alan hastaların sosyodemografik özelliklerini, kronik hastalık dağılımlarını, fiziksel bağımlılık düzeylerini ve sunulan sağlık hizmetlerini değerlendirmektir.
Gereç ve Yöntemler: Retrospektif, kesitsel ve tanımlayıcı tipte planlanan bu çalışmada, Ocak 2020- Haziran 2024 tarihleri arasında İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi Evde Bakım Hizmetleri Birimi’ne başvuran 8.141 hastanın verileri incelenmiştir. Veriler, hastaların dosyalarından fiziki ve elektronik ortamda elde edilmiş ve IBM SPSS 27.0 paket programı ile analiz edilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler kategorik veriler için sayı ve yüzde, numerik veriler için ortalama ± standart sapma ve medyan (min–max) olarak sunulmuştur.
Bulgular: Çalışmamızda hastaların %85,2’sinin 65 yaş ve üzerinde, %61,8’inin kadın olduğu tespit edilmiştir. Barthel puanı ortalama 35,52 ± 21,80 olup, hastaların %65’i ileri derecede, %14,5’i ise tam bağımlıdır. Kronik hastalık oranı %67,8 olup, en sık görülenler kardiyovasküler hastalıklar (%36,6), endokrin/metabolik hastalıklar (%15,4) ve sinir sistemi hastalıklarıdır (%15). Akut enfeksiyonlarda en yaygın tanı %36,8 ile sistittir. En sık verilen hizmetler hasta muayenesi, danışmanlık ve ilaç rapor düzenlenmesidir. Pandemi sürecinde talepte belirgin artış gözlenmiştir.
Sonuç: Çalışmada yaşlı, fiziksel bağımlılık düzeyi yüksek ve kronik hastalıklara sahip bireylerin bakım gereksinimlerinin yüksek olduğunu ve verilen hizmetlerin çoğunlukla muayene, danışmanlık ve ilaç raporu temelli olduğunu göstermektedir. Bu durum, evde sağlık hizmetlerinin yaşlı bireyler için önemli bir destek sağladığını ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler
Evde bakım hizmetleri hastane temelli Hasta Yaşlı Kronik Hastalık
Etik Beyan
Çalışma için İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi etik kurulundan gerekli izinler alınmıştır (tarih:08.06.2023 karar:2637). Çalışma Helsinki Bildirisi çalışma etiğine uygun yapılmıştır. Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi kullanımı için izin alınmış ve referans gösterilmiştir.
Kaynakça
- 1. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). İstatistiklerle yaşlılar, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2023-53710 Erişim Tarihi: 05.08.2024
- 2. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2023). Türkiye yaşlı profili araştırması, 2023. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turkiye-Yasli-Profili-Arastirmasi-2023-53809 Erişim Tarihi: 05.08.2024
- 3. Lehnert T, Heuchert M, Hussain K, König HH. Stated preferences for long-term care: A literature review. Ageing Soc. 2019;39:1873–1913. doi:10.1017/S0144686X18000314
- 4. Prieto, E. (2008). Home health care provider: A guide to essential skills Springer Publishing Company. (ss. 11–48).
- 5. Yurdakul K, Alakaş HM, Eren T. Planning home health care services: Vehicle routing and crew scheduling. J Turkish Oper Manag. 2024;5(2):703–20.
- 6. Sağlık Bakanlığı. Evde Bakım Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete. (10 Mart 2005) (Sayı: 25751).
- 7. Sağlık Bakanlığı.. Evde Sağlık Hizmetleri Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge. T.C. Resmi Gazete (25 Ağustos 2017) (Sayı: 30165).
- 8. Resmi Gazete. Evde sağlık hizmeti sunumu hakkında yönetmelik. 2023, 2 Haziran. Sayı: 32209.
- 9. Küçükdeveci A, Yavuzer G, Tennant A, Süldür N, Sonel B, Arasil T. Adaptation of the modified Barthel Index for use in physical medicine and rehabilitation in Turkey. Scand J Rehabil Med. 2000;32(2):87–92.
- 10. Wagner A, Schaffert R, Möckli N, Zúñiga F, Dratva J. Evde bakım kalite göstergeleri: Resident Assessment Instrument-Home Care (RAI-HC) tabanlı sistematik bir inceleme. BMC Health Serv Res. 2020;20:366.
- 11. Çubukçu M, Yazıcıoğlu B. Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi evde sağlık hizmetleri birimine kayıtlı hastaların değerlendirilmesi. Ankara Med J. 2016;4:325–31.
- 12. Güdük Ö, Güdük Ö, Sertbaş Y. Evde sağlık hizmeti alan hastaların sağlık ihtiyaçlarının değerlendirilmesi. Celal Bayar Univ Sağlık Bilim Enst Derg. 2020;8(1):78–83. doi:10.34087/cbusbed.771913
- 13. Aslaner H, Gökçek MB, Çetin A, Mıstık S, Karaağaç M, Benli AR. Evde sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi: Kayseri örneği. Sağlık Bilim Derg. 2022;31(3):383–9.
- 14. Dağdeviren TS, Dağdeviren M, Demir N, Atatorun M, Özşahin OA, Adahan D. Evde sağlık hizmeti alan hastaların bakım verenlerinin sosyo-demografik özellikleri. Ankara Med J. 2019;19(2):232–43.
- 15. Çalışkan T, Hatice E. Yaşlanan nüfus gereksinimlerine yönelik: Evde sağlık hizmetleri 2020 yılı değerlendirmesi eğitim araştırma hastanesi örneği. Avrasya Sosyal Ekonomi Araştırmaları Derg. 2021;8(3):514–22.
- 16. Kaya ÇA, Mercan E, Çifçili S. Evde sağlık hizmeti almak için başvuran inmeli hastaların sağlık ve bakım ihtiyaçları. J Turkish Fam Phys. 2018;9(3):69–77.
- 17. Yörük S, Çalışkan T, Gündoğdu H. Balıkesir Devlet Hastanesi evde bakım hizmet biriminden hizmet alan 65 yaş ve üzeri yaşlı bireylerin bakım alma nedenleri ve sağlanan hizmetlerin belirlenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Derg. 2012;1(1):12–5.
- 18. Çatak B, Kılınç A, Badıllıoğlu O, Sütlü S, Sofuoğlu AE, Aslan D. Burdur’da evde sağlık hizmeti alan yaşlı hastaların profili ve evde verilen sağlık hizmetleri. Turk J Public Health. 2012;10(1):13–21.
- 19. Korkmaz P, Naz H, Naz C, Toka O. Infections in patients followed by home care services unit. Klimik Derg. 2018;31(1):41–5.
- 20. Bahçeci İ, Arslan N, Şentürk Ş, Yıldız İE, Kostakoğlu U, Ardıç C. Evde Sağlık Hizmeti Alan Geriatrik Hastalarda Mikrobiyolojik Kültür ve Antimikrobiyal Duyarlılık: 7 Yıllık Değerlendirme. Geriatrik Bilimler Derg. 2020;3(2):44–50.
- 21. Yurt NŞ, Aker EB, Yavuz E. Evde Sağlık Hizmeti Alan Hastalarda Üriner Sistem Enfeksiyon Etkenlerinin ve Antibiyotik Duyarlılıklarının Değerlendirilmesi. Turkish J Fam Pract. 2023;27(4).
- 22. Subaşı N, Öztekin Z. Türkiye'de karşılanamayan bir gereksinim: Evde bakım hizmeti. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni. 2006;5(1):19–31.
- 23. Johnson TM II, Ouslander JG. Urinary incontinence. In: Hazzard’s Geriatric Medicine and Gerontology. New York: Informa; 2009. p.717–30.
- 24. Ceyhan Ö, Göriş S, Zincir H. Yaşlı bireylerde uykuyu etkileyen önemli bir problem: İnkontinans. Sağlık Bilimleri Derg. 2018;27(1):29–35.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Aile Hekimliği, Sağlık Hizmetleri ve Sistemleri (Diğer) |
| Bölüm | Orijinal Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Mayıs 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | |
| Gönderilme Tarihi | 7 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 7 Şubat 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 19 Sayı: 2 |
Sağlığın ve birinci basamak bakımın anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunacak yeni bilgilere sahip yazarların İngilizce veya Türkçe makaleleri memnuniyetle karşılanmaktadır.
Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care © 2024 by Aile Hekimliği Akademisi Derneği is licensed under CC BY-NC-ND 4.0