Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Investigation Of Attitudes of Seeking Psychological Help In Cancer Patients In Terms Of Social Stigma And Post-Traumatic Growth

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 9 - 25, 26.04.2025

Selen Solaklar , Betül Çetintulum Huyut

Öz

This study aims to examine the attitudes of adult individuals diagnosed with cancer towards seeking psychological help in terms of their intention to seek psychological help, social stigma due to seeking psychological help, and post-traumatic growth. The sample group of the study consisted of 136 people, 93 of whom were women and 43 were men, who had been diagnosed with cancer at any time in their lives. The participants were given a demographic information form, the Short Form of the Attitude Towards Seeking Psychological Help Scale, the Psychological Help Seeking Intention Inventory, the Social Stigma Scale Due to Seeking Psychological Help, and the Posttraumatic Growth Inventory. The results showed that most individuals diagnosed with cancer did not receive psychological support. Demographic and cancer-related characteristics had no effect on attitudes towards seeking psychological help. It was observed that the intention to seek psychological help was affected by gender and educational status; the perception of social stigma due to seeking psychological help was affected by economic status and the stage at which the cancer was learned. Education level and metastasis of cancer to different organs were found to be effective on the post-traumatic growth scores of cancer patients. Cancer should be approached from a physiological, psychological, and social perspective. Psychological support is important in overcoming the traumatic effects of cancer. It is necessary to develop the attitudes of cancer patients towards psychological support and to implement practices that will increase their positive attitudes towards psychological support.

Anahtar Kelimeler

cancer psychological help attitude stigma trauma

Kaynakça

  • Aass, N., Fosså, S. D., Dahl, A. A., & Aloe, T. J. (1997). Prevalence of anxiety and depression in cancer patients seen at the Norwegian Radium Hospital. European journal of cancer, 33(10), 1597 1604. Akkanat Karagil, F. M., & Harmancı, H. (2022). Kanser Tanısı Alan Birey ve Ailesinde Ruh Sağlığı. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, -(9), 63-90. https://doi.org/10.54557/karataysad.1172368
  • Arslantaş, H., Dereboy, İ. F., Aştı, N., & Pektekin, Ç. (2011). Yetişkinlerde profesyonel psikolojik yardım arama tutumu ve bunu etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 12(1), 17-23.http://adudspace.adu.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11607/2027/17-23.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  • Ateşci, F. Ç., Oğuzhanoğlu, N. K., Baltalarli, B., Karadağ, F., Özdel, O., & Karagöz, N. (2003). Kanser Hastalarinda Psikiyatrik Bozukluklar ve İlişkili Etmenler. Türk Psikiyatri Dergisi, 14(2), 145 152. Atik, G. & Yalçın, İ. 2011 Help-Seeking Attitudes of University Students: The Role of Personality Traits and Demographic Factors. South African Journal of Psychology, 41(3), 328-338.
  • Aydın Avci, İ., & Çal, A., (2018). Kanser Sonrası Süreçte Eş İlişkilerinde Değişim. IV. Ulusal Toplumsal Cinsiyet Adaleti Kongresi, Turkey
  • Aydin, R., & Kabukçuoğlu, K. (2020). The factor structure of the posttraumatic growth inventory in cancer patients in Turkey. Health & Social care in the Community, 28(5), 1603-1610.
  • Biçer Kanat, B., & Yılmaz Özpolat, A. G. (2016). Kanser Hastalarında Travma Sonrası Büyüme Kavramı. Turkish Journal of Clinics And Laboratory, 7(4), 106-110.
  • Ciaramella, A., & Spiegel, D. (2012). Psychiatric disorders among cancer patients. In Handbook of Clinical Neurology (pp. 557–572). https://doi.org/10.1016/b978-0-444-52002-9.00033-4
  • Dedeli, Ö., & Karadeniz, G. (2009). Kanser ağrısının kontrolü ile psikososyal-spiritüel modelin birleştirilmesi. Ağrı Dergisi, 21(2), 45-53.
  • Dönmez, A., & Avci, A. (2023). Kanser Tanısı Almış Bireylerde Psikolojik Yardım Alma Durumlarını Etkileyen Değişkenlerin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 39(3), 325-331. https://doi.org/10.53490/egehemsire.1117187
  • Ferlay J., Ervik M., Lam F., Laversanne M,. Colombet M., Mery L., Piñeros M., Znaor A., Soerjomataram I., Bray F. (2024). Global Cancer Observatory: Cancer Today. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer. https://gco.iarc.who.int/today , erişim (01 Mart 2024).
  • Fischer, E. H., & Turner, J. I. (1970). Orientations to seeking professional help: Development and research utility of an attitude scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 35(1, Pt.1), 79-90. doi:10.1037/h0029636
  • Güleç, G., & Büyükkınacı, A. (2011). Kanser ve Psikiyatrik Bozukluklar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 3(2), 343–367. https://doi.org/10.18863/pgy.81658
  • Karakartal, D. (2018). Kanser Hastalarının Yaşadıkları Psiko-Sosyal Sorunların İncelenmesi. Uluslararası Beşeri Bilimler Ve Eğitim Dergisi, 4(9), 48-62. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/545544
  • Komiya, N., Good, G. E., & Sherrod, N. B. (2000). Emotional openness as a predictor of college students’ attitudes toward seeking psychological help. Journal of counseling psychology, 47(1), 138.
  • Leppin, N, Nagelschmidt, K, Koch, M, et al. Cancer patient utilisation of psychological care in Germany: The role of attitudes towards seeking help. Eur J Cancer Care. 2019; 28:e13165. https://doi.org/10.1111/ecc.13165
  • Nayak, M. G., George, A., Vidyasagar, M. S., Mathew, S., Nayak, S., Nayak, B. S., Shashidhara, Y. N., & Kamath, A. (2017). Quality of life among cancer patients. Indian Journal of Palliative Care, 23(4), 445–450. https://doi.org/10.4103/IJPC.IJPC_82_17
  • Özçetin, Y. S. Ü., & Hiçdurmaz, D. (2017). Kanser deneyiminde travma sonrası büyüme ve psikolojik sağlamlık. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 388-397.
  • Özdemir, S., Dinçbaş, F. Ö., Atkovar, G., Özbek, Ö., & Özmen, M. (2011). Radyoterapi uygulanan kanser hastalarının psikososyal özellikleri ve radyasyon onkoloğundan beklentileri. Türk Onkoloji Dergisi, 26(1), 12-17. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/545544 Sung, H., Ferlay, J., Siegel, R. L., Laversanne, M., Soerjomataram, I., Jemal, A., & Bray, F. (2021). Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 71(3), 209–249. https://doi.org/10.3322/caac.21660
  • Şener, Ş., Günel, N., Akçalı, Z., Şenol, S., & Koçkar, A. İ. (1999). Meme kanserinin ruhsal ve sosyal etkileri üzerine bir çalışma. Klinik Psikiyatri, 2, 254-260. https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_2_4_254_260.pdf
  • Şimşek, P. (2017). Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Alma Tutumlarının İncelenmesi: Mardin İli Örneği. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi(45), 105-126. https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/749645
  • T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kronik Hastalıklar Ve Yaşlı Sağlığı Dairesi Başkanlığı. (2021). Türkiye Bulaşici Olmayan Hastaliklar Ve Risk Faktörleri Kohort Çalişmasi. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kronik-hastaliklar-ve-yasli-sagligi-db/Dokumanlar/Raporlar/v9s_NCDkohort_.pdf
  • T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2022). Türkiye Kanser İstatistikleri 2018. https://l24.im/vOFGBTz
  • Tedeschi, R. G., & Calhoun, L. G. (1996). The Posttraumatic Growth Inventory: measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9(3), 455–471. https://doi.org/10.1007/BF02103658
  • Tomich, P. L., & Helgeson, V. S. (2004). Is finding something good in the bad always good? Benefit finding among women with breast cancer. Health Psychology, 23(1), 16–23. https://doi.org/10.1037/0278-6133.23.1.16
  • Topkaya, N. & Meydan, B. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Problem Yaşadıkları Alanlar, Yardım Kaynakları ve Psikolojik Yardım Alma Niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (1), https://dergipark.org.tr/tr/pub/trkefd/issue/21475/230178
  • Topkaya, N. (2011). Psikolojik yardım alma niyetinin sosyal damgalanma, tedavi korkusu, beklenen yarar, beklenen risk ve tutum faktörleriyle modellenmesi [Doktora Tezi, Ege Üniversitesi].
  • Uslu, B. (2021). Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisinde Bütüncül Bir Yaklaşım: Sirkadiyen Ritimler, Uyku ve Yeme Bozuklukları. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 4(8), 1-13. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1847164
  • Ülger, E., Alacacıoğlu, A., Gülseren, A. Ş., Zencir, G., Demir, L., & Tarhan, M. O. (2014). Kanserde psikososyal sorunlar ve psikososyal onkolojinin önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 28(2), 85. https://doi.org/10.18614/deutfd.88761
  • World Health Organization: WHO. (2022). Cancer. https://l24.im/4xyV

Kanser Hastalarında Psikolojik Yardım Alma Tutumlarının Sosyal Damgalanma Ve Travma Sonrası Büyüme Yönünden İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 9 - 25, 26.04.2025

Selen Solaklar , Betül Çetintulum Huyut

Öz

Araştırma, kanser tanısı almış yetişkin bireylerin psikolojik yardım alma tutumlarını; psikolojik yardım alma niyeti, psikolojik yardım alma nedeniyle sosyal damgalanma ve travma sonrası büyüme yönünden incelemeyi amaçlamaktadır. Örneklem grubunu yaşamının bir döneminde kanser tanısı almış, 18 yaşından büyük 93’ü kadın, 43’ü erkek 136 kişi oluşturmaktadır. Katılımcılara demografik bilgi formu, Psikolojik Yardım Almaya İlişkin Tutum Ölçeği-Kısa Form, Psikolojik Yardım Alma Niyeti Envanteri, Psikolojik Yardım Alma Nedeniyle Sosyal Damgalanma Ölçeği ve Travma Sonrası Büyüme Envanteri verilmiştir. Sonuçlar kanser tanısı almış bireylerin çoğunlukla psikolojik destek almadığını göstermiştir. Demografik özelliklerin ve kanser hastalığına yönelik özelliklerin psikolojik yardım almaya ilişkin tutum üzerinde bir etkisi bulunmamaktadır. Psikolojik yardım almaya yönelik niyet cinsiyet ve eğitim durumdan etkilenirken psikolojik yardım alma nedeniyle sosyal damgalanma algısının ekonomik durum ve kanser hastalığının öğrenildiği evre değişkenlerinden etkilendiği görülmüştür. Kanser hastalarının travma sonrası büyüme puanları üzerinde eğitim durumu ve kanserin farklı organlara yayılması değişkenlerinin etkili olduğu sonuçlarına varılmıştır. Kanserin fizyolojik, psikolojik ve sosyal yönden ele alınması gerekir. Psikolojik destek kanserin travmatik etkilerin aşılması açısından önemlidir. Kanser hastalarının psikolojik desteğe yönelik tutumlarının geliştirilmesi, kişilerin psikolojik desteğe yönelik olumlu tutumlarını arttıracak uygulamaların hayata geçirilmesi gerekmektedir. Kanser hastalarının psikolojik desteğe yönelik tutumlarının geliştirilmesi, kişilerin psikolojik desteğe yönelik olumlu tutumlarını arttıracak uygulamaların hayata geçirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

kanser psikolojik yardım tutum damgalanma travma

Kaynakça

  • Aass, N., Fosså, S. D., Dahl, A. A., & Aloe, T. J. (1997). Prevalence of anxiety and depression in cancer patients seen at the Norwegian Radium Hospital. European journal of cancer, 33(10), 1597 1604. Akkanat Karagil, F. M., & Harmancı, H. (2022). Kanser Tanısı Alan Birey ve Ailesinde Ruh Sağlığı. Karatay Sosyal Araştırmalar Dergisi, -(9), 63-90. https://doi.org/10.54557/karataysad.1172368
  • Arslantaş, H., Dereboy, İ. F., Aştı, N., & Pektekin, Ç. (2011). Yetişkinlerde profesyonel psikolojik yardım arama tutumu ve bunu etkileyen faktörler. ADÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 12(1), 17-23.http://adudspace.adu.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11607/2027/17-23.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  • Ateşci, F. Ç., Oğuzhanoğlu, N. K., Baltalarli, B., Karadağ, F., Özdel, O., & Karagöz, N. (2003). Kanser Hastalarinda Psikiyatrik Bozukluklar ve İlişkili Etmenler. Türk Psikiyatri Dergisi, 14(2), 145 152. Atik, G. & Yalçın, İ. 2011 Help-Seeking Attitudes of University Students: The Role of Personality Traits and Demographic Factors. South African Journal of Psychology, 41(3), 328-338.
  • Aydın Avci, İ., & Çal, A., (2018). Kanser Sonrası Süreçte Eş İlişkilerinde Değişim. IV. Ulusal Toplumsal Cinsiyet Adaleti Kongresi, Turkey
  • Aydin, R., & Kabukçuoğlu, K. (2020). The factor structure of the posttraumatic growth inventory in cancer patients in Turkey. Health & Social care in the Community, 28(5), 1603-1610.
  • Biçer Kanat, B., & Yılmaz Özpolat, A. G. (2016). Kanser Hastalarında Travma Sonrası Büyüme Kavramı. Turkish Journal of Clinics And Laboratory, 7(4), 106-110.
  • Ciaramella, A., & Spiegel, D. (2012). Psychiatric disorders among cancer patients. In Handbook of Clinical Neurology (pp. 557–572). https://doi.org/10.1016/b978-0-444-52002-9.00033-4
  • Dedeli, Ö., & Karadeniz, G. (2009). Kanser ağrısının kontrolü ile psikososyal-spiritüel modelin birleştirilmesi. Ağrı Dergisi, 21(2), 45-53.
  • Dönmez, A., & Avci, A. (2023). Kanser Tanısı Almış Bireylerde Psikolojik Yardım Alma Durumlarını Etkileyen Değişkenlerin Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 39(3), 325-331. https://doi.org/10.53490/egehemsire.1117187
  • Ferlay J., Ervik M., Lam F., Laversanne M,. Colombet M., Mery L., Piñeros M., Znaor A., Soerjomataram I., Bray F. (2024). Global Cancer Observatory: Cancer Today. Lyon, France: International Agency for Research on Cancer. https://gco.iarc.who.int/today , erişim (01 Mart 2024).
  • Fischer, E. H., & Turner, J. I. (1970). Orientations to seeking professional help: Development and research utility of an attitude scale. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 35(1, Pt.1), 79-90. doi:10.1037/h0029636
  • Güleç, G., & Büyükkınacı, A. (2011). Kanser ve Psikiyatrik Bozukluklar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches in Psychiatry, 3(2), 343–367. https://doi.org/10.18863/pgy.81658
  • Karakartal, D. (2018). Kanser Hastalarının Yaşadıkları Psiko-Sosyal Sorunların İncelenmesi. Uluslararası Beşeri Bilimler Ve Eğitim Dergisi, 4(9), 48-62. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/545544
  • Komiya, N., Good, G. E., & Sherrod, N. B. (2000). Emotional openness as a predictor of college students’ attitudes toward seeking psychological help. Journal of counseling psychology, 47(1), 138.
  • Leppin, N, Nagelschmidt, K, Koch, M, et al. Cancer patient utilisation of psychological care in Germany: The role of attitudes towards seeking help. Eur J Cancer Care. 2019; 28:e13165. https://doi.org/10.1111/ecc.13165
  • Nayak, M. G., George, A., Vidyasagar, M. S., Mathew, S., Nayak, S., Nayak, B. S., Shashidhara, Y. N., & Kamath, A. (2017). Quality of life among cancer patients. Indian Journal of Palliative Care, 23(4), 445–450. https://doi.org/10.4103/IJPC.IJPC_82_17
  • Özçetin, Y. S. Ü., & Hiçdurmaz, D. (2017). Kanser deneyiminde travma sonrası büyüme ve psikolojik sağlamlık. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 388-397.
  • Özdemir, S., Dinçbaş, F. Ö., Atkovar, G., Özbek, Ö., & Özmen, M. (2011). Radyoterapi uygulanan kanser hastalarının psikososyal özellikleri ve radyasyon onkoloğundan beklentileri. Türk Onkoloji Dergisi, 26(1), 12-17. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/545544 Sung, H., Ferlay, J., Siegel, R. L., Laversanne, M., Soerjomataram, I., Jemal, A., & Bray, F. (2021). Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN estimates of incidence and mortality worldwide for 36 cancers in 185 countries. CA: A Cancer Journal for Clinicians, 71(3), 209–249. https://doi.org/10.3322/caac.21660
  • Şener, Ş., Günel, N., Akçalı, Z., Şenol, S., & Koçkar, A. İ. (1999). Meme kanserinin ruhsal ve sosyal etkileri üzerine bir çalışma. Klinik Psikiyatri, 2, 254-260. https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_2_4_254_260.pdf
  • Şimşek, P. (2017). Yetişkinlerin Psikolojik Yardım Alma Tutumlarının İncelenmesi: Mardin İli Örneği. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi(45), 105-126. https://dergipark.org.tr/tr/download/articlefile/749645
  • T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kronik Hastalıklar Ve Yaşlı Sağlığı Dairesi Başkanlığı. (2021). Türkiye Bulaşici Olmayan Hastaliklar Ve Risk Faktörleri Kohort Çalişmasi. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kronik-hastaliklar-ve-yasli-sagligi-db/Dokumanlar/Raporlar/v9s_NCDkohort_.pdf
  • T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü. (2022). Türkiye Kanser İstatistikleri 2018. https://l24.im/vOFGBTz
  • Tedeschi, R. G., & Calhoun, L. G. (1996). The Posttraumatic Growth Inventory: measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9(3), 455–471. https://doi.org/10.1007/BF02103658
  • Tomich, P. L., & Helgeson, V. S. (2004). Is finding something good in the bad always good? Benefit finding among women with breast cancer. Health Psychology, 23(1), 16–23. https://doi.org/10.1037/0278-6133.23.1.16
  • Topkaya, N. & Meydan, B. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Problem Yaşadıkları Alanlar, Yardım Kaynakları ve Psikolojik Yardım Alma Niyetleri. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3 (1), https://dergipark.org.tr/tr/pub/trkefd/issue/21475/230178
  • Topkaya, N. (2011). Psikolojik yardım alma niyetinin sosyal damgalanma, tedavi korkusu, beklenen yarar, beklenen risk ve tutum faktörleriyle modellenmesi [Doktora Tezi, Ege Üniversitesi].
  • Uslu, B. (2021). Travma Sonrası Stres Bozukluğu Tedavisinde Bütüncül Bir Yaklaşım: Sirkadiyen Ritimler, Uyku ve Yeme Bozuklukları. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 4(8), 1-13. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1847164
  • Ülger, E., Alacacıoğlu, A., Gülseren, A. Ş., Zencir, G., Demir, L., & Tarhan, M. O. (2014). Kanserde psikososyal sorunlar ve psikososyal onkolojinin önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 28(2), 85. https://doi.org/10.18614/deutfd.88761
  • World Health Organization: WHO. (2022). Cancer. https://l24.im/4xyV
Toplam 29 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Klinik Psikoloji
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Selen Solaklar 0000-0001-8751-6162

Betül Çetintulum Huyut 0000-0001-8774-1829

Yayımlanma Tarihi 26 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 7 Haziran 2024
Kabul Tarihi 10 Temmuz 2024
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 4 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Solaklar, S., & Çetintulum Huyut, B. (2025). Kanser Hastalarında Psikolojik Yardım Alma Tutumlarının Sosyal Damgalanma Ve Travma Sonrası Büyüme Yönünden İncelenmesi. Topkapı Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 9-25.
 Kapak Resmi İndir