Araştırma Makalesi
Yıl 2025,
Cilt: 14 Sayı: 1, 49 - 59, 30.06.2025
Öz
Erken 1930’larda Türkiye çok sayıda ünlü ekonomisti misafir etti. Bu ekonomistler Türkiye’ye 1914 öncesi dünyanın ekonomi kurallarını (klasik ortodoks ekonomi bilgisini) reçete ettiler. Bu çerçevede Türkiye’nin ağır yatırımlarını erteleyerek klasik ortodoksiye sadık kalması ve küresel iş bölümünde mukayeseli üstünlüğü olan kırsal kalkınmaya öncelik vermesi önerildi. Türkiye’nin bu dönemde davet ettiği ünlü ortodoks ekonomistlerden biri olan Edwin Walter Kemmerer ekonomi bilgisi, küresel ekonomi çevrelerindeki saygınlığı ve yatırım çevrelerinde sahip olduğu ilişkileriyle özel bir yere sahiptir. Bu çalışmada Edwin Walter Kemmerer’in uzun bir öyküye sahip olan kısa Türkiye ziyaretinin nedenleri tartışılmıştır. Bu maksatla hayat hikayesi ilk olarak küresel ekonomi tarihi içinde ele alınmış, ardından ise Türkiye’de dönemin siyasi ve iktisadî koşulları içinde değerlendirilmiştir. Edwin Walter Kemmerer’in kısa Türkiye ziyaretinin, Türkiye’nin iki dünya savaşı arası dönemde ekonomi ve dış politika arayışlarını yansıttığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bent, S. (1925, 6 Aralık). ‘Money Doctor’ to many countries. The New York Times.
- Bytheway S.J. ve Metzler, M. (2016). Central banks and gold: how Tokyo, London, and New York shaped the modern world. Cornel University Press.
- Clarke, S.V.O. (1967). Central bank cooperation, 1924-1931. Federal Reserve Bank of New York.
- Clavin, P. (2013). Securing the world economy: the reinvention of the League Nations, 1920-1946. University of Chicago Press.
- Copper, F. ve Packard, R. (Ed). (1998). The international development and the social sciences. University of California Press.
- Deccorzant, Y. (2011). Internationalism in the economic and financial organization of the League of Nations. D. Laqua (Ed.), Internationalism reconfigured: transnational ideas and movements between the world wars (ss. 115-133) içinde. I.B. Tauris.
- Drake, W. P. (1989). The money doctor in the Andes: the Kemmerer mission in 1923-1933. Duke University Press.
- Dün Amerika’dan Bir İktisat Mütehassısı Geldi (1934, 18 Haziran). Cumhuriyet Gazetesi.
- Eichengreen, B. (2008). Globalizing capital: a history of the international monetary system. Princeton University Press.
- Eichengreen, B. ve Kakridis, A. (2023). The spread of the modern central bank and global cooperation. Barry Eichengreen ve Andreas Kakridis (Ed.), The Spread of the modern central bank and global cooperation: 1919–1939 (ss. 3-39) içinde. Cambridge: Cambridge University Press.
- Emiroğlu, C. (1933). Dünya iktisadî buhranında para ve kredi politikasının tesirleri hakkında. Maliye Vekâleti.
- Fetter, F. (1904). Principles of economics.
- Flandreau, M. (2003). Crisis and punishment: moral hazard and the pre-1914 international financial architecture. M. Flandreau (Ed.), Money doctors: the experience of international financial advising 1850-2000 (ss. 13-48) içinde. Routledge.
- Fourcade, M (2010). Economists and societies: discipline and profession in the United States, Britain, and France, 1890s to 1990s. Princeton University Press.
- Frieden, J. A. (2007). Global capitalism: its fall and rise in the twentieth century. W. W. Norton&Company.
- Gerhard, G. (1933). Can the London conference succeed?. The North American View, 236 (1), 7-12.
- Gourevitch, P. (1984). Breaking with orthodoxy the politics of economic policy response to the depression of the 1930s. International Organizations, 38 (1), 95-129.
- Heaton, H. (2005). Avrupa iktisat tarihi. Paragraf Yayınevi.
- Hines vd. (1936). Türkiye’nin iktisadî bakımdan umumî bir tetkiki. Mehmed İhsan Matbaası.
- İlkin, S. (1972). 1920-1960 döneminde Türkiye’deki iktisat ve ticaret eğitimi ile ilgili kuruluşların gelişimi tarihi üzerine bir deneme. F. Görün (Ed.), Türkiye’de Üniversitelerde Okutulan İktisat Üzerine (s. 3-38) içinde. ODTÜ.
- Kemmerer, E. W. 1909 [1907]. Money and credit Instruments in their relation to general prices. Henry Holt and Company.
- Kemmerer, D. L. (1993a). The life and times of professor Edwin Walter Kemmerer, 1875-1945 and how he became an international “money doctor”.
- Kemmerer, D. L. (1993b). Princeton’s “money doctor” professor E.W. Kemmerer and the gold standard. The Princeton University Library Chronicle, 55 (1), 9-42.
- Kemmerer, E.W. (1916). The theory of foreign investments. The Annals of the American Academy of Political and Social Sciences, 68 (1), 1-9.
- Kemmerer, E.W. (1927). Economic advisory work for governments. The American Economic Review, XVII (1), 1-12.
- Kernick, J.W. (1933, 28 Mayıs). Turkey increases its American aides: reorganization of the whole economic system is being put into their hands. The New York Times.
- Kindleberger, C. (1986). The world in depression, 1929-1939. University of California Press.
- Köklü, A. (1947). Türkiye’de para meseleleri 1914-1946. Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi.
- Koraltürk, M. (1996). Âlî İktisat Meclisi 1927-1935. Ekonomik Yaklaşım, 7 (23), 47-64.
- Kühne (1939). Meslekî terbiyenin inkişâfına dair rapor. İstanbul Devlet Basımevi.
- Layton, W. (1933). After the world economic conference. Foreign Affairs, 12 (1), 20-29.
- Lindenfeld, D. (2008). The practical imagination: the German science of the state in the nineteenth century. University of Chicago Press.
- Müller, K. (1930). Türkiye’de nakit istikrarı: merkezi ihraç bankasının tesisi hakkında mütelaaname.
- Nevins, A. (1933). Salvaging the London conference. Current History, 38 (6), 709-714.
- O’Sullivan, M. (2024). Turkstroi: Soviet-Turkish industrial cooperation and the dialectics of divergence and convergence in interwar statism, 1931-1941. Journal of Economic and Social History of the Orient, 67, 83-132.
- Polanyi, K. (1986). Büyük dönüşüm: çağımızın siyasal ve ekonomik kökenleri. Alan Yayıncılık.
- Samuel, H. (1933). The world economic conference. International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1931-1939), 12 (4), 439-459.
- Schuker, S. (2023). Money doctors between the wars: the competition between central banks, private financial advisers, and multilateral agencies, 1919-1939. M. Flandreau (Ed.), Money doctors: the experience of international financial advising 1850-2000 (ss. 49-77) içinde. Routledge.
- Seidei, R. N. (1972). American reformers abroad: the Kemmerer missions in South America, 1923-1931. The Journal of Economic History, 32 (2), 520-45.
- Tekeli, İ. ve İlkin, S. (1977). 1929 dünya buhranında Türkiye’nin iktisadi politika arayışları. ODTÜ Yayınları.
- Tekeli, İ. ve İlkin, S. (2009). Uygulamaya geçerken Türkiye’de devletçiliğin oluşumu. Bilge Kültür Sanat.
- Tökin, İ. H. (1931). İktisat nasıl okutulmalı?. T. O. Matbaası.
- Toprak, Z. (2017). Türkiye’de milli iktisat. Doğan Kitap.
- Toussaint, E. (2022). Borç sistemi: devlet borçlarının ve reddedilmelerinin bir tarihi. Ayrıntı Yayınları.
- Türkiye Cumhuriyeti Âlî İktisat Meclisi (1929). Âlî İktisat Meclisi Raporları, tediye muvazenesi. Başvekâlet Müdevvenat Matbaası.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) 30.18.1.2/44.27.18 (03.05.1934)
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) 238.2012.15/ 566a (01.21.1925)
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) 238.2012.5/ 566b (01.13.1926)
- Wagner vd. (1991). Social sciences and modern states: national experiences and theoretical crossroads. Cambridge University Press.
- Zahra, T. (2023). Against the world: anti-globalism and mass politics between the world wars. Norton.
Yıl 2025,
Cilt: 14 Sayı: 1, 49 - 59, 30.06.2025
Öz
The early 1930s saw Turkey reaching out to numerous influential economists. Türkiye received recommendations from those economists to embrace the classical economics that was effective in the pre-1914 era. The proposed strategies urged Turkey to uphold classical economic orthodoxy and to defer its substantial industrial and infrastructure developments, thus prioritizing its comparative advantage in agricultural progress on the global stage. Edwin Walter Kemmerer, one of the most prominent economists who were invited by Türkiye, has a special place due to his knowledge of economics, his reputation in global economic circles and his relationships in investment circles. The purpose of this investigation is to delve into the intricate narrative that underlies Kemmerer's fleeting trip to Türkiye. To facilitate this exploration, the study first reassesses Kemmerer's role in the context of global economic history, and subsequently evaluates his brief assignment against the backdrop of Türkiye’s political and economic landscape. Edwin Walter Kemmerer's short visit to Türkiye reflects Türkiye’s economic and foreign policy searches in the interwar period.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bent, S. (1925, 6 Aralık). ‘Money Doctor’ to many countries. The New York Times.
- Bytheway S.J. ve Metzler, M. (2016). Central banks and gold: how Tokyo, London, and New York shaped the modern world. Cornel University Press.
- Clarke, S.V.O. (1967). Central bank cooperation, 1924-1931. Federal Reserve Bank of New York.
- Clavin, P. (2013). Securing the world economy: the reinvention of the League Nations, 1920-1946. University of Chicago Press.
- Copper, F. ve Packard, R. (Ed). (1998). The international development and the social sciences. University of California Press.
- Deccorzant, Y. (2011). Internationalism in the economic and financial organization of the League of Nations. D. Laqua (Ed.), Internationalism reconfigured: transnational ideas and movements between the world wars (ss. 115-133) içinde. I.B. Tauris.
- Drake, W. P. (1989). The money doctor in the Andes: the Kemmerer mission in 1923-1933. Duke University Press.
- Dün Amerika’dan Bir İktisat Mütehassısı Geldi (1934, 18 Haziran). Cumhuriyet Gazetesi.
- Eichengreen, B. (2008). Globalizing capital: a history of the international monetary system. Princeton University Press.
- Eichengreen, B. ve Kakridis, A. (2023). The spread of the modern central bank and global cooperation. Barry Eichengreen ve Andreas Kakridis (Ed.), The Spread of the modern central bank and global cooperation: 1919–1939 (ss. 3-39) içinde. Cambridge: Cambridge University Press.
- Emiroğlu, C. (1933). Dünya iktisadî buhranında para ve kredi politikasının tesirleri hakkında. Maliye Vekâleti.
- Fetter, F. (1904). Principles of economics.
- Flandreau, M. (2003). Crisis and punishment: moral hazard and the pre-1914 international financial architecture. M. Flandreau (Ed.), Money doctors: the experience of international financial advising 1850-2000 (ss. 13-48) içinde. Routledge.
- Fourcade, M (2010). Economists and societies: discipline and profession in the United States, Britain, and France, 1890s to 1990s. Princeton University Press.
- Frieden, J. A. (2007). Global capitalism: its fall and rise in the twentieth century. W. W. Norton&Company.
- Gerhard, G. (1933). Can the London conference succeed?. The North American View, 236 (1), 7-12.
- Gourevitch, P. (1984). Breaking with orthodoxy the politics of economic policy response to the depression of the 1930s. International Organizations, 38 (1), 95-129.
- Heaton, H. (2005). Avrupa iktisat tarihi. Paragraf Yayınevi.
- Hines vd. (1936). Türkiye’nin iktisadî bakımdan umumî bir tetkiki. Mehmed İhsan Matbaası.
- İlkin, S. (1972). 1920-1960 döneminde Türkiye’deki iktisat ve ticaret eğitimi ile ilgili kuruluşların gelişimi tarihi üzerine bir deneme. F. Görün (Ed.), Türkiye’de Üniversitelerde Okutulan İktisat Üzerine (s. 3-38) içinde. ODTÜ.
- Kemmerer, E. W. 1909 [1907]. Money and credit Instruments in their relation to general prices. Henry Holt and Company.
- Kemmerer, D. L. (1993a). The life and times of professor Edwin Walter Kemmerer, 1875-1945 and how he became an international “money doctor”.
- Kemmerer, D. L. (1993b). Princeton’s “money doctor” professor E.W. Kemmerer and the gold standard. The Princeton University Library Chronicle, 55 (1), 9-42.
- Kemmerer, E.W. (1916). The theory of foreign investments. The Annals of the American Academy of Political and Social Sciences, 68 (1), 1-9.
- Kemmerer, E.W. (1927). Economic advisory work for governments. The American Economic Review, XVII (1), 1-12.
- Kernick, J.W. (1933, 28 Mayıs). Turkey increases its American aides: reorganization of the whole economic system is being put into their hands. The New York Times.
- Kindleberger, C. (1986). The world in depression, 1929-1939. University of California Press.
- Köklü, A. (1947). Türkiye’de para meseleleri 1914-1946. Milli Eğitim Bakanlığı Basımevi.
- Koraltürk, M. (1996). Âlî İktisat Meclisi 1927-1935. Ekonomik Yaklaşım, 7 (23), 47-64.
- Kühne (1939). Meslekî terbiyenin inkişâfına dair rapor. İstanbul Devlet Basımevi.
- Layton, W. (1933). After the world economic conference. Foreign Affairs, 12 (1), 20-29.
- Lindenfeld, D. (2008). The practical imagination: the German science of the state in the nineteenth century. University of Chicago Press.
- Müller, K. (1930). Türkiye’de nakit istikrarı: merkezi ihraç bankasının tesisi hakkında mütelaaname.
- Nevins, A. (1933). Salvaging the London conference. Current History, 38 (6), 709-714.
- O’Sullivan, M. (2024). Turkstroi: Soviet-Turkish industrial cooperation and the dialectics of divergence and convergence in interwar statism, 1931-1941. Journal of Economic and Social History of the Orient, 67, 83-132.
- Polanyi, K. (1986). Büyük dönüşüm: çağımızın siyasal ve ekonomik kökenleri. Alan Yayıncılık.
- Samuel, H. (1933). The world economic conference. International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1931-1939), 12 (4), 439-459.
- Schuker, S. (2023). Money doctors between the wars: the competition between central banks, private financial advisers, and multilateral agencies, 1919-1939. M. Flandreau (Ed.), Money doctors: the experience of international financial advising 1850-2000 (ss. 49-77) içinde. Routledge.
- Seidei, R. N. (1972). American reformers abroad: the Kemmerer missions in South America, 1923-1931. The Journal of Economic History, 32 (2), 520-45.
- Tekeli, İ. ve İlkin, S. (1977). 1929 dünya buhranında Türkiye’nin iktisadi politika arayışları. ODTÜ Yayınları.
- Tekeli, İ. ve İlkin, S. (2009). Uygulamaya geçerken Türkiye’de devletçiliğin oluşumu. Bilge Kültür Sanat.
- Tökin, İ. H. (1931). İktisat nasıl okutulmalı?. T. O. Matbaası.
- Toprak, Z. (2017). Türkiye’de milli iktisat. Doğan Kitap.
- Toussaint, E. (2022). Borç sistemi: devlet borçlarının ve reddedilmelerinin bir tarihi. Ayrıntı Yayınları.
- Türkiye Cumhuriyeti Âlî İktisat Meclisi (1929). Âlî İktisat Meclisi Raporları, tediye muvazenesi. Başvekâlet Müdevvenat Matbaası.
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) 30.18.1.2/44.27.18 (03.05.1934)
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) 238.2012.15/ 566a (01.21.1925)
- Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA) 238.2012.5/ 566b (01.13.1926)
- Wagner vd. (1991). Social sciences and modern states: national experiences and theoretical crossroads. Cambridge University Press.
- Zahra, T. (2023). Against the world: anti-globalism and mass politics between the world wars. Norton.
Toplam 50 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Uluslararası Finans, Uluslararası İktisadi Kuruluşlar, Uluslararası İktisat (Diğer), Türk Dış Politikası |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 13 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 17 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 14 Sayı: 1 |
This work is licensed under CC BY 4.0
