Evde bakım hizmet modellerinin Türkiye’deki uygulanabilirliği: 65 yaş ve üzeri bireylere yönelik aile üyeleri ile bir çalışma
Öz
Türkiye'de yaşam sürelerinin uzaması ve yaşlı nüfusunun artmasıyla birlikte, yaşlı bireylerin günlük yaşam aktivitelerini yerine getirmekte artan ihtiyaçlar ortaya çıkmaktadır. Bu ihtiyaçların karşılanması, yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırmak ve sağlıklı yaşlanma süreçlerini desteklemek için önemli bir adımdır. Ev ve toplum temelli bakım hizmetlerinin, yaşlı bireylerin ihtiyaçlarını karşılama sürecinde kritik bir rol oynayabileceği düşünülmektedir. Bu nedenle, yeni yaklaşımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmanın amacı, aile üyelerinin yaşlılara sundukları bakım hizmetlerini detaylı bir şekilde incelemek ve bu hizmetlerin ev ve toplum temelli bakım modelleri aracılığıyla sunulmasına yönelik tutumlarını ve bu tutumları belirleyen faktörleri araştırmaktır. 213 yaşlı bireyin bakımını üstlenen aile üyeleriyle yapılan görüşmelerde, Evde Yaşlı Bakım Hizmetleri Taksonomisi kullanılarak anketler uygulanmıştır. Anketlerin değerlendirilmesi betimsel analiz ve lojistik regresyon yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiş, açık uçlu sorular ise tematik analizle incelenmiştir. Çalışmada, bakım koordinasyonu, ev temizliği ve ulaşım gibi alanlarda artan destek ihtiyacı öne çıkmıştır. Araştırmada, aile üyelerinin resmi hizmetlere yönelik kabul oranlarını yaşlı bireyin bakım süresini, yakınlık derecesi ve yaşı gibi sosyo-demografik faktörlerin etkilediği görülmüştür. Ayrıca, aile içinde çözüm bulma eğilimi, devlete bağımlı olmama isteği, güvensizlik ve mahremiyet kaygısı gibi temalar belirlenmiştir. Bu çalışmanın sonuçları, yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırmak ve haklarını korumak adına sosyal hizmet ve politika alanlarında düzenlemeler yapılmasının gerekliliğini vurgulamaktadır.
Anahtar Kelimeler
Yaşlı bakımı Evde bakım Aile bakımı Sosyal Hizmet Sosyal Politika
Etik Beyan
Araştırmanın yapılabilmesi için Çankırı Karatekin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Etik Kurulundan 19.10.2022 tarihinde etik kurul izni alınmıştır. Kurul toplantısında çalışmanın yapılması kabul edilmiştir. Projenin uygulanabilirliği konusunda bilimsel araştırmalar etiği açısından bir sakınca yoktur kararı verilmiştir. Görüşme yapılacak öznelerin isimleri değiştirilerek bilgilendirilmiş onam formu öznelerle paylaşılmıştır.
Destekleyen Kurum
Çankırı Karatekin Üniversitesi Bireysel Araştırma Projeleri
Proje Numarası
GTMO260722B18
Kaynakça
- Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2023). Yaşlanma Vizyon Belgesi. https://aile.gov.tr/media/135665/yaslanma_vizyon_belgesi_.pdf adresinden 27 Şubat 2024 tarihinde alındı.
- Aktaş, C., & Kızıltan, G. (2022). Sağlık okuryazarlığı. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(2), 79-92.
- Altun, Z. (2021). Yaşlılara yönelik sosyal politikalar ve sosyal hizmetler: Sivil toplum kuruluşları üzerinden bir değerlendirme. Toplumsal Politika Dergisi, 2(1), 30-44.
The Applicability of Home Care Service Models in Turkey: A Study with Family Members for Individuals Aged 65 and Over
Öz
The extension of life expectancy and the growing older population in Turkey underscore an increasing demand to meet their daily life activities. Addressing these needs is pivotal for enhancing quality of life of older adults and supporting healthy aging processes. Home and community-based services are deemed critical in fulfilling the needs of older adults, thus necessitating innovative approaches. This study aims to comprehensively examine family-provided care services for older adults and explore attitudes towards service provision through home and community-based care models, alongside factors influencing these attitudes. Interviews were conducted with family members responsible for the care of 213 older adults, with surveys administered using the Home and Community Based Services for Older Adults Taxonomy. Data were analyzed descriptively and through logistic regression, while open-ended questions underwent thematic analysis. The research underscores a growing need for support in care coordination, house cleaning, and transportation. Demographic factors such as care duration, proximity to the older adult, and age influenced family members' acceptance of formal services. Additionally, themes including familial problem-solving tendencies, desire for state independence, and concerns regarding trust and privacy were identified. These findings highlight the necessity for innovative measures in social work and policies to enhance older adults’ quality of life and protect their rights.
Anahtar Kelimeler
Care for older adults Home care Family care Social care Social policy
Proje Numarası
GTMO260722B18
Kaynakça
- Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2023). Yaşlanma Vizyon Belgesi. https://aile.gov.tr/media/135665/yaslanma_vizyon_belgesi_.pdf adresinden 27 Şubat 2024 tarihinde alındı.
- Aktaş, C., & Kızıltan, G. (2022). Sağlık okuryazarlığı. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 7(2), 79-92.
- Altun, Z. (2021). Yaşlılara yönelik sosyal politikalar ve sosyal hizmetler: Sivil toplum kuruluşları üzerinden bir değerlendirme. Toplumsal Politika Dergisi, 2(1), 30-44.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyal Hizmetler (Diğer) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | GTMO260722B18 |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 27 Şubat 2024 |
| Kabul Tarihi | 18 Şubat 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 36 Sayı: 2 |