Öz
It is seen that some verses in the Holy Quran are repeated exactly in the same. The reasons for this may be for purposes such as reiteration, drilling, and out of respect, or it may be that the same events or the words related to the conetxt repeated while the verses were gradually given during twenty three years, independent of systematic written text processes. When it comes to translating the Arabic Quranic text into another language, the appearance of repeated verses is particularly striking. Since word-by-word Quranic translations are made in parallel with Arabic sentences, they do not reflect the regularity of Turkish sentence elements’ cluster features, but the meaning still requires an organization for the elements in question. While giving the same meaning in the target language, changing elements of translation reveal differences in the organization of meaning. Based on this, comparing the translations of the same verse in different places in terms of lexical, morphological, and syntactic structures will reflect equivalences at both the suffix, word and sentence levels. In this study, repeated verses in the Hekimoglu copy of the Quran which is a significant translation and belongs to Harezm field are evaluated. Different versions of translations of a verse are shown. Repeated verses in the Quran are evaluated within the boundaries of the text, independent of the literary and discursive purposes of the repetition. The focus has been on equivalences within the syntactic integrity and thus a different path has been followed from studies that determine which Turkish word corresponds to which Arabic word. Equivalences and differences in translation will be presented through a comparison of repeated verses.
Anahtar Kelimeler
Equivalence repeated verses Hekimoglu copy Quran translation
Kaynakça
- Ağca, Esin. “Mukaddimetü’l-Edeb’de Leksik Denkler”. X. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı. Editör Ferruh Ağca ve Adem Koç. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları, 2019, ss. 7-11.
- Baş, Erdoğan. Kur’an Üslûbunda Lâfzî Tekrarlar. 2000. Marmara Ü, Doktora tezi.
- Bilgiz, Musa. “Kur’an’da Zikir Kavramının Anlam Alanı.” Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, no. 25, 2006, ss. 209-236.
- Eren, Cüneyt. “Kur’ân-ı Kerim’de Tekrar Olduğu İddiasının Belâgat Açısından Değerlendirilmesi.” EKEV Akademi Dergisi, c. III, no. 2, 2001, ss. 91-107.
- Gürsevin, Gürer. “Kutadgu Bilig’in Dilinde Lehçelerin Özellikleri: ‘Denk Çiftler’.” Turkish Studies, c. 2, no. 2, 2007, ss. 276-299.
- Kuybu Durmaz, Ebru. “Yûnus Emre Dîvanı’nın Bursa Nüshası’nda Denk Çiftler Üzerine Bir İnceleme”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, c. 8, no. 110, 2020, ss. 307-316.
- Pak, Zekeriya. “Meâllerdeki Çeviri Sorunları Üzerine Bir Örnek: “Kur’an’da Aynı Anlamları İçeren Mükerrer İfade Kalıplarının Farklı Tercümesi.” İslâmî Araştırmalar Dergisi, c. 17, no. 1, 2004, ss. 27-39.
- Sağol, Gülden. Harezm Türkçesi Satır Arası Kur’an Tercümesi. 1993, Marmara Ü, Doktora tezi.
- Şimşek, Yaşar. “Karahanlı ve Harezm Türkçesinde Leksik Denk Çiftler.” Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c. 64, no. 1, 2024, ss. 299-319.
- www.sozluk.tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 21.10.2024).
Öz
Kur’an’daki bazı ayetlerin yine Kur’an metni içinde olduğu gibi tekrar edildiği görülmektedir. Bunlar tekit, talim, tazim gibi amaçlar yahut Kur’an, sistematik yazılı metin süreçlerinden bağımsız bir şekilde yirmi üç yılda peyderpey indirilirken olayların veya bağlama uygun düşen sözlerin yinelenmesi ile açıklanabilir. Arapça Kur’an metninin başka bir dile aktarımı söz konusu olduğunda bu tekrar eden/mükerrer ayetlerin görünümü ayrıca dikkat çekicidir. Kelime kelime Kur’an tercümeleri, Arapça cümleler paralelinde yapıldığı için Türkçe cümle ögelerinin bir araya geliş özelliklerini kurallılık düzeyinde yansıtmamakla birlikte anlam yine de söz konusu unsurlar için bir örgütlenmeyi gerekli kılmaktadır. Aynı anlamı hedef dilde tamamlarken değişen aktarma unsurları ise anlam örgütlenmesinde fark ortaya koymaktadır. Buradan hareketle, aynı ayetin farklı yerlerdeki çevirilerini leksik, morfolojik ve sentaktik yapılanış bakımından karşılaştırmak gerek ek ve kelime gerekse cümle düzeyindeki denklikleri yansıtacaktır. Bu çalışmada, Harezm sahasına ait önemli bir tercüme olan ve Kur’an’ın bütününün tercümesini içeren Hekimoğlu nüshasındaki mükerrer ayetler incelenecek; bir ayetin aynı tercüme metnindeki farklı aktarılış biçimleri gösterilecektir. Kur’an’da yinelenen ayetler, tekrarın edebî ve söylemsel hedeflerinden bağımsız olarak metin içi sınırlarda değerlendirilecek, söz dizimi bütünlüğü içindeki denkliklere odaklanılarak Arapça kelimenin hangi Türkçe kelime ile karşılandığını tespite yönelik örneklerden farklı bir yol izlenecektir. Tercümedeki denklik ve farklılıklar mükerrer ayetler üzerinden bir mukayese ile sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Ağca, Esin. “Mukaddimetü’l-Edeb’de Leksik Denkler”. X. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı. Editör Ferruh Ağca ve Adem Koç. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları, 2019, ss. 7-11.
- Baş, Erdoğan. Kur’an Üslûbunda Lâfzî Tekrarlar. 2000. Marmara Ü, Doktora tezi.
- Bilgiz, Musa. “Kur’an’da Zikir Kavramının Anlam Alanı.” Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, no. 25, 2006, ss. 209-236.
- Eren, Cüneyt. “Kur’ân-ı Kerim’de Tekrar Olduğu İddiasının Belâgat Açısından Değerlendirilmesi.” EKEV Akademi Dergisi, c. III, no. 2, 2001, ss. 91-107.
- Gürsevin, Gürer. “Kutadgu Bilig’in Dilinde Lehçelerin Özellikleri: ‘Denk Çiftler’.” Turkish Studies, c. 2, no. 2, 2007, ss. 276-299.
- Kuybu Durmaz, Ebru. “Yûnus Emre Dîvanı’nın Bursa Nüshası’nda Denk Çiftler Üzerine Bir İnceleme”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, c. 8, no. 110, 2020, ss. 307-316.
- Pak, Zekeriya. “Meâllerdeki Çeviri Sorunları Üzerine Bir Örnek: “Kur’an’da Aynı Anlamları İçeren Mükerrer İfade Kalıplarının Farklı Tercümesi.” İslâmî Araştırmalar Dergisi, c. 17, no. 1, 2004, ss. 27-39.
- Sağol, Gülden. Harezm Türkçesi Satır Arası Kur’an Tercümesi. 1993, Marmara Ü, Doktora tezi.
- Şimşek, Yaşar. “Karahanlı ve Harezm Türkçesinde Leksik Denk Çiftler.” Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, c. 64, no. 1, 2024, ss. 299-319.
- www.sozluk.tdk.gov.tr (Erişim Tarihi: 21.10.2024).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Tarihi Kuzey Doğu Türk Dili (Harezm, Kıpçak, Çağatay) |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 8 Kasım 2024 |
| Kabul Tarihi | 15 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 57 |
