Türklük Bilimi Araştırmaları

Öz

Karaçay-Malkar Türkçesinde esas itibarıyla fiilden isim yapım eki olarak genellikle kalıcı isim ve sıfatlar teşkil etme işleviyle karşımıza çıkan {-(X)wçU} eki aynı zamanda isim-fiil ve sıfat-fiil teşkilinde kullanılmasının yanı sıra basit ve birleşik fiil çekimlerinde geniş zaman, şimdiki zaman ve gelecek zaman kipi olarak da kullanılmaktadır. Türkiye Türkçesinde {-IcI, -UcU} ekiyle karşılanan söz konusu bu ek çağdaş Türk lehçelerinin pek çoğunda bazı ses değişikliklerine uğramak suretiyle {-wçI}, {-wçU}, {-wşI}, {-wşU}, {-OOçU}, {-UUçU} vb. şekillerinde genellikle kalıcı isim ve sıfat-fiil teşkilinde günümüzde de kullanılmaya devam etmektedir. Çalışmamızda Eski Türkçe döneminde {-IGçI} şeklinde karşımıza çıkan söz konusu bu ekin, yine aynı dönemde ortaya çıkan {-GUçI} ekiyle olan şekil ve işlev benzerliği hakkında ileri sürülen görüşlerden kısaca bahsedilmiştir. Bilâhare {-IGçI} gelişimini müteakip Karaçay-Malkar Türkçesinde {-(X)wçU} şeklini alan söz konusu bu ekin Karaçay-Malkar Türkçesindeki işlevleri ayrıntılı olarak incelenmiş ve Karaçay-Malkar Türkçesine ait edebî eserlerden alınan örneklerle desteklenmiştir. Çalışmamızın neticesinde Karaçay-Malkar Türkçesinde {-(X)wçU} ekinin sahip olduğu işlevleri içerisinde geniş zaman ifadeli sıfat-fiil teşkilinde oldukça işlek olarak kullanıldığı, bunun yanı sıra hem basit fiil çekiminde ve hem de birleşik fiil çekiminde geniş zamanı ifade eden bir çekim eki olarak yeni bir işlev kazandığı müşahede edilmiştir.