Öz
Bu araştırmada Türkiye’de temel eğitim düzeyi müzik eğitimine yönelik yapılan lisansüstü tezlerde Türk müziği makamlarının kullanımına yönelik sistematik bir analiz sunulması amaçlanmıştır. Taranan tezleri sistematik olarak analiz edebilmek için doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre temel eğitim düzeyinde müzik öğretiminin daha verimli hale gelmesi adına uygulamaların son yıllarda artış gösterdiği, tezlerde yer alan Türk Müziği eserleri, makamlar ve türlerine bakıldığında çoğunlukla halk türkülerine yer verildiği görülmüştür. Ayrıca incelenen 9 tezdeki etkinliklerde uygulama yer almayıp örnek bir repertuvar ve öğretim planı önerisinde bulunulmuştur. Teknoloji destekli uygulamalarda türkülerin teknoloji yoluyla dinletilmesi ve izletilmesi söz konusu olup, çalma söyleme uygulaması yapılmamıştır. İncelenen 9 tez içerisinde konu itibariyle Türk Müziği’nin öğretilmesini hedefleyen 3 tez çalışması bulunmaktadır. Bu durum az sayıda tezin Türk Müziği öğretimi üzerinde etkinlik ve uygulamalar yaptığını göstermektedir. Tezlerin incelenmesiyle ritim eğitimlerinde de Kodaly yöntemi, Orff yaklaşımı gibi müzik öğretim yöntemlerine yer verilirken Türk müziği usûl yapılarına değinilmediği ve bu alanda uygulama yapılmadığı görülmektedir. Tezlerde verilen öneriler incelendiğinde, özellikle Türk Müziği özelinde, bu alanın eğitim programındaki varlığının ve Türk Müziği öğretim yöntemlerinin geliştirilmesi adına daha fazla çalışma yapılması, Türk müziği çalgılarının eğitimlerde daha fazla kullanılması gibi öneriler göze çarpmaktadır. Temel eğitim düzeyinde müzik eğitim ve öğretimine yönelik olarak incelenen çalışmalarda, özellikle Türk Halk müziği eserleri görülse de Türk müziği öğretiminin temel alındığı uygulama ve etkinliklerin az olduğu anlaşılmaktadır. Türk Sanat müziği gibi Türk müzik kültürünün önemli bir parçası ise çok az sayıda eser ve uygulama ile görülmektedir. Bu durum Türk müzik kültürünün gelecek nesillere aktarılması konusunda müzik eğitimi uygulamalarının daha fazla geliştirilmesi gerektiğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Türk Müziği Müzik Öğretimi Makam Temel Eğitim Sistematik Tarama
Etik Beyan
Etik kurul onay belgesi gerektirmemektedir.
Kaynakça
- Avcı, Z. (2019). 2018 – 2019 eğitim öğretim yılında yayımlanan ilköğretim müzik ders kitaplarında Türk halk müziği öğelerine yer verilme durumunun incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
- Aydın, S. (2023). Koro çalışmaları ve farklı müzik etkinlikleri yoluyla yapılan müzik eğitiminin ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin müziksel gelişimi üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi].
- Bakkalbaşı, C. (2019). Okul müzik eğitiminde kullanılan Türk halk ezgilerinin kodaly yöntemi doğrultusunda incelenmesi ve örnek öğretim planı. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi].
- Barkçin, S. Ş. (2021). 40 Makam 40 Anlam. Ketebe Yayınları.
- Beylik, Ç. (2022). İlköğretim 5. sınıf müzik dersinin kodaly yöntemine göre yeniden yapılandırma çalışması. [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
- Burubatur, M. (2022). Aile katılımlı oyun ve hareket temelli müzik etkinliklerinin çocuk ve aile üzerindeki etkileri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
- Çam, N. (2016). İslamda Sanat Sanatta İslam. Akçağ Yayınları. Daubresse, M. (2021). Musiki ile Tedavi. Tilki Kitap Yayınları. Demir, M. (2014). Ortaokul 6,7 ve 8. Sınıf öğrencilerinin müzik derslerinde bağlama çalgısının kullanımına ilişkin görüşleri (Tez No: 351010). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Demircioğlu, N. (2019). 1923’den günümüze ilkokul ve ortaokul müzik dersi öğretim programlarında geleneksel Türk müziği unsurlarının incelenmesi ve değerlendirilmesi (Tez No: 580279). [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Guest, G., Namey, E. E., & Mitchell, M. L. (2013). Collecting Qualitative Data: A Field Manual for Applied Research. https://doi.org/10.4135/9781506374680
- Heidegger, M. (2011). Varlık ve Zaman. Agora Kitaplığı.
- Karademir, A., & Kartal, A. (2019). Pre-school teachers’ views toward teaching methods and materials used in musical activities in pre-school education. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 262-287. https://doi.org/10.26466/opus.552782
- Keçeci, A. (2018). Milli Eğitim Bakanlığı ortaokul müzik dersi müfredatında Türk müzik kültürünün öğrenci görüşleri doğrultusunda incelenmesi (2006-2017 programı, Karamürsel örneği) (Tez No: 504190). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Kılıç Tapu, I., & Bulut, D. (2020). İlköğretim müzik programı ile ilgili etkinlik uygulamaları. Içinde B. Güdek (Ed.), Müzik Öğretimi (ss. 153-172). Nobel Yayınları.
- Kızıklı, H. O. (2019). Türk sanat ve halk müziği çalgılarıyla yürütülen müzik dersi uygulamalarının ilköğretim öğrencilerinin ders başarısı ve tutumlarına etkisi (Tez No: 602734). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Mert, E. (2019). İlköğretim 7. sınıf müzik öğretiminde teknoloji destekli materyal kullanımının akademik başarıya etkisi (Tez No: 546925). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Özal Göncü, İ. (2010). Okul öncesi eğitimde müzik eğitiminin temel sorunları. Kastamonu Education Journal, 18(2), 355-362.
- Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., Shamseer, L., Tetzlaff, J. M., Akl, E. A., Brennan, S. E., Chou, R., Glanville, J., Grimshaw, J. M., Hróbjartsson, A., Lalu, M. M., Li, T., Loder, E. W., Mayo-Wilson, E., McDonald, S., … Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: an updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ, n71. https://doi.org/10.1136/bmj.n71
- Sâlih Nâbî, Z. (2020). Felsefe-i Mûsikî. Çizgi Kitabevi.
- Şen, Ü. S. (2011). Müzik öğretiminde bilgisayar destekli programlı öğretim yönteminin etkililiği (Tez No: 290503). [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Şen, Y. (2010). Okulöncesi dönemde, çocuğun gelişiminde müziğin önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 337-343.
- Taylan, T. C. (2018). Türk makam müziği çocuk şarkıları üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Toksoy, A. C. (2006). Orff yaklaşımı çerçevesinde ilköğretim 1. kademesinde müzik ve hareket eğitimine başlangıç için bir model önerisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
- Türkmen, E. F. (2018). Where in musicotherapy should music educators be? Research on Education and Psychology, 2(2), 126-135.
- Türkmen, U. (2014). Müzik eğitimcileri ve müzik severler için Gelincik Tarlası “Olaylar insanlar hikayeler”. Sözkesen Matbaacılık.
- Ögel, B. (1991). Türk kültür tarihine giriş. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Umuzdaş, S., Kızıklı, H. O., & Umuzdaş, M. S. (2019). Türk sanat ve halk müziği çalgılarıyla yürütülen müzik dersi uygulamalarının ilköğretim öğrencilerinin ders başarı ve tutumlarına etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1515-1538. https://doi.org/10.23891/efdyyu.2019.170
- Üstün, H. (2020). Okul çalgısı olarak Türk Müziği uyarlamalı melodika ve uygulamadaki görünümü (Tez No: 635560). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Üstün, H., & Albuz, A. (2020). Genel müzik eğitiminde Türk müziği unsurlarının öğretilmesine yönelik çalgı boyutuna ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences, 15(3), 2191-2209. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.42222
Öz
This study aimed at conducting a systematic analysis of the use of Turkish music makams (i.e. a system of melody types used in Turkish classical and folk music) in postgraduate theses on music education at primary education level in Turkey. Document analysis technique was used to analyse the theses in a systematic way. The results showed that applications have increased in recent years in order to make music teaching more efficient at the primary education level, and with regard to the Turkish music works, makams and genres included in the theses, mostly Turkish folk songs were used in studies. In addition, the activities in the nine theses examined did not include an implementation process, but a sample repertoire and teaching plan were suggested. In technology-supported applications, folk songs were listened and watched through technology, but playing and singing were not experienced. Among these theses, there are three thesis studies aiming to teach Turkish Music as a subject, which shows that few theses carry out activities and applications on teaching Turkish Music. While music teaching methods such as Kodaly method and Orff approach are included in rhythm education, Turkish music procedural structures are not mentioned and no application is conducted in this field. When the suggestions given in the theses are examined, more studies especially in Turkish Music should be carried out to improve the presence of this subject in the curriculum and Turkish Music teaching methods, and Turkish music instruments should be used more in education. In the studies examined for music education and training at the primary education level, it is understood that there are few practices and activities based on Turkish music teaching, although especially Turkish folk music works are seen. An important part of Turkish music culture such as Turkish Art music is seen with very few works and practices. This shows that music education practices should be developed more in order to transfer Turkish music culture to future generations.
Anahtar Kelimeler
Turkish Music Music Teaching Makam Basic Education Systematic Review
Etik Beyan
Ethics committee approval is not required.
Kaynakça
- Avcı, Z. (2019). 2018 – 2019 eğitim öğretim yılında yayımlanan ilköğretim müzik ders kitaplarında Türk halk müziği öğelerine yer verilme durumunun incelenmesi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
- Aydın, S. (2023). Koro çalışmaları ve farklı müzik etkinlikleri yoluyla yapılan müzik eğitiminin ortaokul 5. sınıf öğrencilerinin müziksel gelişimi üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi].
- Bakkalbaşı, C. (2019). Okul müzik eğitiminde kullanılan Türk halk ezgilerinin kodaly yöntemi doğrultusunda incelenmesi ve örnek öğretim planı. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi].
- Barkçin, S. Ş. (2021). 40 Makam 40 Anlam. Ketebe Yayınları.
- Beylik, Ç. (2022). İlköğretim 5. sınıf müzik dersinin kodaly yöntemine göre yeniden yapılandırma çalışması. [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi].
- Burubatur, M. (2022). Aile katılımlı oyun ve hareket temelli müzik etkinliklerinin çocuk ve aile üzerindeki etkileri. [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi].
- Çam, N. (2016). İslamda Sanat Sanatta İslam. Akçağ Yayınları. Daubresse, M. (2021). Musiki ile Tedavi. Tilki Kitap Yayınları. Demir, M. (2014). Ortaokul 6,7 ve 8. Sınıf öğrencilerinin müzik derslerinde bağlama çalgısının kullanımına ilişkin görüşleri (Tez No: 351010). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Demircioğlu, N. (2019). 1923’den günümüze ilkokul ve ortaokul müzik dersi öğretim programlarında geleneksel Türk müziği unsurlarının incelenmesi ve değerlendirilmesi (Tez No: 580279). [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Guest, G., Namey, E. E., & Mitchell, M. L. (2013). Collecting Qualitative Data: A Field Manual for Applied Research. https://doi.org/10.4135/9781506374680
- Heidegger, M. (2011). Varlık ve Zaman. Agora Kitaplığı.
- Karademir, A., & Kartal, A. (2019). Pre-school teachers’ views toward teaching methods and materials used in musical activities in pre-school education. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 262-287. https://doi.org/10.26466/opus.552782
- Keçeci, A. (2018). Milli Eğitim Bakanlığı ortaokul müzik dersi müfredatında Türk müzik kültürünün öğrenci görüşleri doğrultusunda incelenmesi (2006-2017 programı, Karamürsel örneği) (Tez No: 504190). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Kılıç Tapu, I., & Bulut, D. (2020). İlköğretim müzik programı ile ilgili etkinlik uygulamaları. Içinde B. Güdek (Ed.), Müzik Öğretimi (ss. 153-172). Nobel Yayınları.
- Kızıklı, H. O. (2019). Türk sanat ve halk müziği çalgılarıyla yürütülen müzik dersi uygulamalarının ilköğretim öğrencilerinin ders başarısı ve tutumlarına etkisi (Tez No: 602734). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Mert, E. (2019). İlköğretim 7. sınıf müzik öğretiminde teknoloji destekli materyal kullanımının akademik başarıya etkisi (Tez No: 546925). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Özal Göncü, İ. (2010). Okul öncesi eğitimde müzik eğitiminin temel sorunları. Kastamonu Education Journal, 18(2), 355-362.
- Page, M. J., McKenzie, J. E., Bossuyt, P. M., Boutron, I., Hoffmann, T. C., Mulrow, C. D., Shamseer, L., Tetzlaff, J. M., Akl, E. A., Brennan, S. E., Chou, R., Glanville, J., Grimshaw, J. M., Hróbjartsson, A., Lalu, M. M., Li, T., Loder, E. W., Mayo-Wilson, E., McDonald, S., … Moher, D. (2021). The PRISMA 2020 statement: an updated guideline for reporting systematic reviews. BMJ, n71. https://doi.org/10.1136/bmj.n71
- Sâlih Nâbî, Z. (2020). Felsefe-i Mûsikî. Çizgi Kitabevi.
- Şen, Ü. S. (2011). Müzik öğretiminde bilgisayar destekli programlı öğretim yönteminin etkililiği (Tez No: 290503). [Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Şen, Y. (2010). Okulöncesi dönemde, çocuğun gelişiminde müziğin önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 337-343.
- Taylan, T. C. (2018). Türk makam müziği çocuk şarkıları üzerine bir inceleme [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Toksoy, A. C. (2006). Orff yaklaşımı çerçevesinde ilköğretim 1. kademesinde müzik ve hareket eğitimine başlangıç için bir model önerisi [Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
- Türkmen, E. F. (2018). Where in musicotherapy should music educators be? Research on Education and Psychology, 2(2), 126-135.
- Türkmen, U. (2014). Müzik eğitimcileri ve müzik severler için Gelincik Tarlası “Olaylar insanlar hikayeler”. Sözkesen Matbaacılık.
- Ögel, B. (1991). Türk kültür tarihine giriş. Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Umuzdaş, S., Kızıklı, H. O., & Umuzdaş, M. S. (2019). Türk sanat ve halk müziği çalgılarıyla yürütülen müzik dersi uygulamalarının ilköğretim öğrencilerinin ders başarı ve tutumlarına etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1515-1538. https://doi.org/10.23891/efdyyu.2019.170
- Üstün, H. (2020). Okul çalgısı olarak Türk Müziği uyarlamalı melodika ve uygulamadaki görünümü (Tez No: 635560). [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
- Üstün, H., & Albuz, A. (2020). Genel müzik eğitiminde Türk müziği unsurlarının öğretilmesine yönelik çalgı boyutuna ilişkin öğretmen görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences, 15(3), 2191-2209. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.42222
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Performans Sanatları (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mayıs 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Ekim 2024 |
| Kabul Tarihi | 18 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 |
Content of this journal is licensed under a Creative Commons Attribution NonCommercial 4.0 International License