Tarihî gelişme sürecinde, Oğuz Türkçesinin son halkasını oluşturan Türkiye Türkçesi ağızları üzerine yapılan çalışmalar XIX. yüzyılın ortalarına kadar dayanmaktadır. XX. yüzyılın ikinci yarısına kadar yabancı araştırmacılar tarafından ele alınan Türkiye Türkçesi ağızları, en nihayetinde Türk Dil Kurumunun 1932 yılında başlattığı halk ağzından derleme çalışmalarıyla yerli araştırmacıların da ilgisini çekmiş ve böylece 1940 yılından itibaren Türk dilcileri de ağızlar üzerinde önemli çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Böylelikle günümüze kadar Türkiye Türkçesi ağızları ile ilgili büyük çoğunluğunu yüksek lisans ve doktora tezi olarak derlenen ve incelenen metinlerden oluşan geniş bir literatür oluşmuştur. Hâlihazırda Türkiye Türkçesi ağızları üzerine yapılan çalışmalar kitap, tez, makale ve bildiri olarak yayınlanmaya devam etmektedir. Aynı zamanda Türk Dil Kurumu tarafından bu alanda, Yeni Derleme Sözlüğü ve Türkiye Türkçesi Ağız Atlası gibi önemli projeler de yürütülmektedir. Çalışmada, Türkiye Türkçesi Ağız Atlası çalışmalarına katkıda bulunmak üzere Doğu Anadolu Bölgesi ağızlarından derlenmiş metinlerden yola çıkılarak kelime başlarındaki /b/>/p/ ses değişmesi ele alınmıştır. Başlık olarak ele aldığımız bu konu, Karahan ve Ay tarafından Türkiye Türkçesi Ağız Atlası’nda kullanılabilecek ses bilgisi ölçütleri arasında önerilmiştir. Bu bakımından söz konusu ses değişimi Türkiye Türkçesi ağızlarının sınıflandırılabilmesi için önemlidir. Çalışmada yeni bir derleme yapılmamıştır. Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan on dört ilden (Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli, Van) derlenmiş bilimsel çalışmalardaki derleme metinleri kullanılmıştır. Metinlerde geçen tüm /b/>/p/ değişmesi bulunan kelimeler tespit edilmiş ve sınıflandırılmıştır. Bulgular üzerinde hem art zamanlı hem de eş zamanlı incelemeler yapılmıştır. Ayrıca bu ses değişmesinin yaygınlık haritaları çıkarılmıştır.
Türkiye Türkçesi ağızları Doğu Anadolu Bölgesi ağızları kelime başı /b></option>/p/ değişmesi.
-
-
-
-
Studies on Turkey Turkish dialects that constitute the last link of Oghuz Turkish in the historical development process dates back to the mid-19th century. Turkey Turkish dialects, which were studied by foreign researchers until the second half of the 20th century, eventually attracted the attention of local researchers with the colloquial compilation studies initiated by the Turkish Language Association in 1932, and thus, Turkish linguists began to carry out important studies on dialects since 1940. Thus, to date, there is an extensive literature on Turkey Turkish dialects, the majority of which consists of texts compiled and examined as master's and doctoral theses. Currently, studies on Turkey Turkish dialects continue to be published as books, theses, articles and papers. At the same time, serious projects are being carried out by the Turkish Language Association in this field, such as the New Compilation Dictionary and Turkey Turkish Dialect Atlas. In the study, the /b/>/p/ change at the beginning of words was discussed, based on the texts compiled from the dialects of the Eastern Anatolia Region, in order to contribute to the Turkish Dialect Atlas studies. No compilation was made in the study. Compilation texts from existing scientific studies of fourteen provinces in the Eastern Anatolia Region (Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elâzığ, Erzincan, Erzurum, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli, Van) were used. All words containing /b/>/p/ changes in the texts were identified and categorized with their reasons. Both diachronic and synchronic analyzes were conducted on the findings. Additionally, a prevalence map of this sound change was created.
Turkey Turkish Dialects Eastern Anatolia Region Dialects /b></option>/p/ Change at the Beginning of Words.
-
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Fonetik ve Konuşma Bilimi, Yeni Türk Dili (Eski Anadolu, Osmanlı, Türkiye Türkçesi) |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Proje Numarası | - |
Yayımlanma Tarihi | 26 Haziran 2025 |
Gönderilme Tarihi | 5 Nisan 2024 |
Kabul Tarihi | 29 Temmuz 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 2025 Sayı: 49 |