Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Legal Framework Through Meta-Analysis For Environmental Sustainability

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 327 - 341, 16.04.2025

Talha Turhan

https://doi.org/10.30910/turkjans.1597623

Öz

Despite of being only species, which know the fact that their existence without natural environment is close to impossible, human still places as detrimental species that causes environment the most. The industrial revolution, together with advances in science and technology, urbanisation and population growth, have led to irreversible damage to the habitable environment in the process of meeting various needs, especially for energy and food. The growing impact of environmental problems have brought the “right to the environment” issue to the light. This right, which aims to ensure the sustainable protection of the environment, is recognised as a fundamental human right within the scope of “third generation rights”. The absence of spatial and temporal limitations on the right to the environment distinguishes it from other human rights. Its beyond-time features limits means that it belongs to both present and future generations. Similarly, the absence of spatial limitations means that the rights and obligations arising from environmental degradation or the threat thereof cannot be confined within national administrative boundaries. This study examines the meaning, function, types and scope of legal personality and emphasises the need to create a new type of legal personality specifically designed for natural persons. This new legal framework is proposed as a more effective tool for the protection of natural assets.

Anahtar Kelimeler

Natural assets conservation legal personality right to nature rights of nature.

Kaynakça

  • Akça, K. (2015). Anayasa Mahkemesi kararlarında mülkiyet hakkı. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(Özel Sayı), 543–596.
  • Akipek, J. G. (1973). Türk eşya hukuku - Aynî haklar, ikinci kitap, mülkiyet. Ankara: Sevinç Matbaası.
  • Arat, S. (2007). Ehliyetleri açısından dernek ve vakıf tüzel kişilikleri - Medeni hukuk tüzel kişilikleri (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ataay, A. (1978). Şahıslar hukuku - Birinci yarım - Giriş - Hakikî şahıslar. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
  • Aufricht, H. (1943). Personality in international law. The American Political Science Review, 37(2), 217–243.
  • Ayan, M., & Ayan, N. (2016). Kişiler hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Berros, M. V. (2017). Defending rivers: Vilcabamba in the South of Ecuador. In A. L. T. Hillebrecht & M. V. Berros (Eds.), Can nature have rights? Legal and political insights (pp. 37–44). Munich: Rachel Carson Center Perspectives.
  • Bevilaqua, C. B. (2019). Non-human persons: Sandra, Cecilia, and the emergence of new forms of legal existence. Mana, 25(1), 38–71.
  • Boyd, D. R. (2020). The rights of nature: A legal revolution that could save the world. ECW Press. Burdon, P. D., & Maloney, M. (2023). Climate justice, forests, and Indigenous Peoples.
  • Dural, M., & Öğüz, T. (2021). Kişiler hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi.
  • European Commission. (2021). The European Green Deal. Retrieved December 6, 2024, from https://ec.europa.eu
  • Gordon, G. J. (2018). Environmental personhood. Columbia Journal of Environmental Law, 43(1), 49–91.
  • Gordon, G. J., Haya, B., Cullenward, D., & Taylor, D. R. (2023). Addressing publication bias in environmental meta-analyses: Challenges and opportunities. Journal of Environmental Law and Policy, 35(2), 245–267.
  • Gray, J. C. (1909). The nature and sources of the law. New York: The Columbia University Press.
  • Hamilton, S. N. (2009). Impersonations - Troubling the person in law and culture. Toronto: University of Toronto Press Inc.
  • Haya, B., Cullenward, D., & Gordon, G. J. (2023). Toward an alternative conception of forest carbon accounting. Climatic Change, 176(1), 1–15.
  • Helvacı, S. (2006). Gerçek kişiler. Ankara: Arıkan Basım Yayım.
  • Hohfeld, W. N. (1917). Fundamental legal conceptions as applied in judicial reasoning. The Yale Law Journal, 26(8), 710–770.
  • International Energy Agency (IEA). (2021). World Energy Outlook 2021. Retrieved December 6, 2024, from https://www.iea.org
  • Jenks, C. W. (1945). The legal personality of international organizations. British Year Book of International Law, 22, 267–275.
  • Kauffman, C. M., & Sheehan, L. (2019). The rights of nature: Guiding our responsibilities through standards. In S. J. Turner, D. L. Shelton, J. Razzaque, O. McIntyre, & J. R. May (Eds.), Environmental rights: The development of standards (pp. 342–266). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Karakocalı, A. (2022). Ana hatları ile Roma hukukundan günümüze tüzel kişilik kavramı. Seçkin Yayıncılık.
  • Kaya, G. (2020). Uluslararası hukukta kişilik. [Doktora tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
  • Kayaer, M. (2013). Çevre ve Etik Yaklaşımlar. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 63-76.
  • Kelsen, H. (1952). Principles of international law. New York: Rinehart & Company Inc.
  • Klabbers, J. (1998). Presumptive personality: The European Union in international law. In M. Koskenniemi (Ed.), International law aspects of the European Union (pp. 231–253). The Hague: Kluwer Law International.
  • Korowicz, M. S. (1956). The problem of the international personality of individuals. The American Journal of International Law, 50(3), 533–562.
  • Köprülü, B. (1984). Medeni hukuk - Genel prensipler, kişinin hukuku. İstanbul: Acar Matbaacılık Tesisleri.
  • Kurki, V. A. J. (2019). A theory of legal personhood. Oxford University Press.
  • Lauterpacht, H. (1947). The subjects of the law of nations. Law Quarterly Review, 63(4), 438–460.
  • Maitland, F. W. (1911). Moral personality and legal personality. In H. A. L. Fisher (Ed.), Collected papers of Frederic William Maitland (Vol. III, pp. 304–320). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Manner, G. (1952). The object theory of the individual in international law. The American Journal of International Law, 46(3), 428–449.
  • Menon, P. R. (1992). The legal personality of international organizations. Sri Lanka Journal of International Law, 4, 79–98.
  • OECD. (2020). Environmental Performance Reviews: Turkey 2020. Retrieved December 6, 2024, from https://www.oecd.org
  • Ripken, S. K. (2019). Corporate personhood. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Seker, M., Rustamov, P., & Yalcin, F. (2013). The interaction between personality traits, emotional intelligence and environmentally sensitive management: A research on Central Anatolian Companies. European Journal of Research on Education, 1, 1–12.
  • Smith, B. (1928). Legal personality. The Yale Law Journal, 37(3), 283–299.
  • Smith, H. A. (1914). The law of associations: Corporate and unincorporate. Oxford: Clarendon Press.
  • Smith, R., & Taylor, P. (2022). Publication trends and bias in environmental law meta-analyses. International Journal of Environmental Studies, 79(3), 310–328.
  • Stone, C. D. (2019). Should trees have standing? Law, morality, and the environment. Oxford: Oxford University Press.
  • Stucki, S. (2020). Towards a theory of legal animal rights: Simple and fundamental rights. Oxford Journal of Legal Studies, 40(3), 533–560.
  • Suykens, C., Gilissen, H. K., & van Rijswick, M. (2019). Editors’ introduction. Water International, 44(6–7), 641–646. Şahin, T. (2021). Yapay zeka sistemlerinin hukuki kişilik statüsü: Elektronik kişilik kavramı üzerine bir değerlendirme. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(3), 123–145.
  • Şimşek, S. (2010). Mülkiyet hakkının kapsamı, sınırlandırma nedenleri ve şartları açısından 1982 Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi: Karşılaştırmalı bir analiz - I. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 91, 181–228.
  • Tekinay, S. S. (1992). Medenî hukukun genel esasları ve gerçek kişiler hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi.
  • Ufukoğlu, M. (2021). Uluslararası hukukun birimlerinden: Uluslararası örgütler. Academia.
  • Ustahaliloğlu, M. K. (2022). Legal personality of artificial intelligence. In Y. Sipahi, F. Avcı, & M. Sabun (Eds.), İslam hukuku araştırmalarına zemin oluşturması açısından “yapay zekâ” bildirileri kitabı (pp. 64–65). Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Uz, A. (2008). Türkiye'de çevre hakkının mülkiyet hakkı ve özel teşebbüs hürriyeti üzerindeki etkileri. Amme İdaresi Dergisi, 41(3), 99–124.
  • Vélez, M. A. (2018). The role of collective action in the management of the Atrato River: A case study of rights of nature in Colombia. Ecological Economics, 150, 32–42.
  • Vinogradoff, P. (1924). Juridical persons. Columbia Law Review, 24(6), 594–604.
  • Yalçın, İ., Alparslan, A., & Şeker, M. (2021). Investigation of the effect of the organizational culture perception and job satisfaction levels of healthcare personnel working in COVID-19 intensive care on job stress during the pandemic process. In H. Şimşek & M. Mečiar (Eds.), The social and economic impact of COVID–19: Rapid transformation of the 21st-century society. London: IJOPEC Publication Limited.
  • Zhao, Y., & Li, H. (2022). Renewable energy policies in Asia: A legal perspective. Asian Journal of Environmental Law, 14(3), 250–268.
  • Zahraa, M. (1995). Legal personality in Islamic law. Arab Law Quarterly, 10(3), 193–206.

Çevresel Sürdürülebilirlik İçin Meta-Analiz Yoluyla Yasal Çerçeve

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 327 - 341, 16.04.2025

Talha Turhan

https://doi.org/10.30910/turkjans.1597623

Öz

Doğal çevreden bağımsız olarak varlığını sürdürmesinin mümkün olmadığını “bilen” yegâne varlık olmasına rağmen ona en fazla zarar veren varlık da yine insanoğlunun kendisidir. Sanayi Devrimi ile bilim ve teknolojideki ilerlemeler, şehirleşme ve artan nüfus gibi nedenlerden doğan, başta enerji ve gıda olmak üzere farklı ihtiyaçların karşılanması süreci, yaşanılabilir çevreye geri döndürülemez zararlar vermektedir. Çevresel sorunların etkilerinin artması, “çevre hakkını” ön plana çıkarmıştır. Bu hak, çevrenin sürdürülebilir şekilde korunmasını amaçlayan bir üçüncü kuşak temel insan hakkıdır. Çevre hakkının yersel ve zamansal bir kısıtlamaya bağımlı olmaması, onu, diğer insan haklarına nazaran farklı bir noktaya taşımaktadır. Zamansal kısıtlamaya tabi tutulamaması, onun şimdiki ve gelecekteki insanlara ait olması anlamına gelmektedir. Yersel sınırlandırmalara sığmamasının bir sonucu olarak da çevrenin tahribi veya tahrip tehlikesi durumunda ortaya çıkan hak ve yükümlülükler yalnızca ulusal idari sınırlarla tayin edilememektedir. Bu çalışmada, hukuki kişiliğin anlamı, işlevi, türleri ve kapsamı incelenerek doğal varlıkların korunmasında çok daha elverişli bir araç olarak görülen ‘‘hukuki kişiliğin’’ bu varlıklara özel yeni bir türünün oluşturularak kullanılması gerektiği üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Doğal varlıklar koruma hukuki kişilik doğa hakkı doğa’nın hakları.

Kaynakça

  • Akça, K. (2015). Anayasa Mahkemesi kararlarında mülkiyet hakkı. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1(Özel Sayı), 543–596.
  • Akipek, J. G. (1973). Türk eşya hukuku - Aynî haklar, ikinci kitap, mülkiyet. Ankara: Sevinç Matbaası.
  • Arat, S. (2007). Ehliyetleri açısından dernek ve vakıf tüzel kişilikleri - Medeni hukuk tüzel kişilikleri (Yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Ataay, A. (1978). Şahıslar hukuku - Birinci yarım - Giriş - Hakikî şahıslar. İstanbul: Fakülteler Matbaası.
  • Aufricht, H. (1943). Personality in international law. The American Political Science Review, 37(2), 217–243.
  • Ayan, M., & Ayan, N. (2016). Kişiler hukuku. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Berros, M. V. (2017). Defending rivers: Vilcabamba in the South of Ecuador. In A. L. T. Hillebrecht & M. V. Berros (Eds.), Can nature have rights? Legal and political insights (pp. 37–44). Munich: Rachel Carson Center Perspectives.
  • Bevilaqua, C. B. (2019). Non-human persons: Sandra, Cecilia, and the emergence of new forms of legal existence. Mana, 25(1), 38–71.
  • Boyd, D. R. (2020). The rights of nature: A legal revolution that could save the world. ECW Press. Burdon, P. D., & Maloney, M. (2023). Climate justice, forests, and Indigenous Peoples.
  • Dural, M., & Öğüz, T. (2021). Kişiler hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi.
  • European Commission. (2021). The European Green Deal. Retrieved December 6, 2024, from https://ec.europa.eu
  • Gordon, G. J. (2018). Environmental personhood. Columbia Journal of Environmental Law, 43(1), 49–91.
  • Gordon, G. J., Haya, B., Cullenward, D., & Taylor, D. R. (2023). Addressing publication bias in environmental meta-analyses: Challenges and opportunities. Journal of Environmental Law and Policy, 35(2), 245–267.
  • Gray, J. C. (1909). The nature and sources of the law. New York: The Columbia University Press.
  • Hamilton, S. N. (2009). Impersonations - Troubling the person in law and culture. Toronto: University of Toronto Press Inc.
  • Haya, B., Cullenward, D., & Gordon, G. J. (2023). Toward an alternative conception of forest carbon accounting. Climatic Change, 176(1), 1–15.
  • Helvacı, S. (2006). Gerçek kişiler. Ankara: Arıkan Basım Yayım.
  • Hohfeld, W. N. (1917). Fundamental legal conceptions as applied in judicial reasoning. The Yale Law Journal, 26(8), 710–770.
  • International Energy Agency (IEA). (2021). World Energy Outlook 2021. Retrieved December 6, 2024, from https://www.iea.org
  • Jenks, C. W. (1945). The legal personality of international organizations. British Year Book of International Law, 22, 267–275.
  • Kauffman, C. M., & Sheehan, L. (2019). The rights of nature: Guiding our responsibilities through standards. In S. J. Turner, D. L. Shelton, J. Razzaque, O. McIntyre, & J. R. May (Eds.), Environmental rights: The development of standards (pp. 342–266). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Karakocalı, A. (2022). Ana hatları ile Roma hukukundan günümüze tüzel kişilik kavramı. Seçkin Yayıncılık.
  • Kaya, G. (2020). Uluslararası hukukta kişilik. [Doktora tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Bursa Uludağ Üniversitesi.
  • Kayaer, M. (2013). Çevre ve Etik Yaklaşımlar. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 63-76.
  • Kelsen, H. (1952). Principles of international law. New York: Rinehart & Company Inc.
  • Klabbers, J. (1998). Presumptive personality: The European Union in international law. In M. Koskenniemi (Ed.), International law aspects of the European Union (pp. 231–253). The Hague: Kluwer Law International.
  • Korowicz, M. S. (1956). The problem of the international personality of individuals. The American Journal of International Law, 50(3), 533–562.
  • Köprülü, B. (1984). Medeni hukuk - Genel prensipler, kişinin hukuku. İstanbul: Acar Matbaacılık Tesisleri.
  • Kurki, V. A. J. (2019). A theory of legal personhood. Oxford University Press.
  • Lauterpacht, H. (1947). The subjects of the law of nations. Law Quarterly Review, 63(4), 438–460.
  • Maitland, F. W. (1911). Moral personality and legal personality. In H. A. L. Fisher (Ed.), Collected papers of Frederic William Maitland (Vol. III, pp. 304–320). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Manner, G. (1952). The object theory of the individual in international law. The American Journal of International Law, 46(3), 428–449.
  • Menon, P. R. (1992). The legal personality of international organizations. Sri Lanka Journal of International Law, 4, 79–98.
  • OECD. (2020). Environmental Performance Reviews: Turkey 2020. Retrieved December 6, 2024, from https://www.oecd.org
  • Ripken, S. K. (2019). Corporate personhood. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Seker, M., Rustamov, P., & Yalcin, F. (2013). The interaction between personality traits, emotional intelligence and environmentally sensitive management: A research on Central Anatolian Companies. European Journal of Research on Education, 1, 1–12.
  • Smith, B. (1928). Legal personality. The Yale Law Journal, 37(3), 283–299.
  • Smith, H. A. (1914). The law of associations: Corporate and unincorporate. Oxford: Clarendon Press.
  • Smith, R., & Taylor, P. (2022). Publication trends and bias in environmental law meta-analyses. International Journal of Environmental Studies, 79(3), 310–328.
  • Stone, C. D. (2019). Should trees have standing? Law, morality, and the environment. Oxford: Oxford University Press.
  • Stucki, S. (2020). Towards a theory of legal animal rights: Simple and fundamental rights. Oxford Journal of Legal Studies, 40(3), 533–560.
  • Suykens, C., Gilissen, H. K., & van Rijswick, M. (2019). Editors’ introduction. Water International, 44(6–7), 641–646. Şahin, T. (2021). Yapay zeka sistemlerinin hukuki kişilik statüsü: Elektronik kişilik kavramı üzerine bir değerlendirme. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(3), 123–145.
  • Şimşek, S. (2010). Mülkiyet hakkının kapsamı, sınırlandırma nedenleri ve şartları açısından 1982 Anayasası ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi: Karşılaştırmalı bir analiz - I. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 91, 181–228.
  • Tekinay, S. S. (1992). Medenî hukukun genel esasları ve gerçek kişiler hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi.
  • Ufukoğlu, M. (2021). Uluslararası hukukun birimlerinden: Uluslararası örgütler. Academia.
  • Ustahaliloğlu, M. K. (2022). Legal personality of artificial intelligence. In Y. Sipahi, F. Avcı, & M. Sabun (Eds.), İslam hukuku araştırmalarına zemin oluşturması açısından “yapay zekâ” bildirileri kitabı (pp. 64–65). Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
  • Uz, A. (2008). Türkiye'de çevre hakkının mülkiyet hakkı ve özel teşebbüs hürriyeti üzerindeki etkileri. Amme İdaresi Dergisi, 41(3), 99–124.
  • Vélez, M. A. (2018). The role of collective action in the management of the Atrato River: A case study of rights of nature in Colombia. Ecological Economics, 150, 32–42.
  • Vinogradoff, P. (1924). Juridical persons. Columbia Law Review, 24(6), 594–604.
  • Yalçın, İ., Alparslan, A., & Şeker, M. (2021). Investigation of the effect of the organizational culture perception and job satisfaction levels of healthcare personnel working in COVID-19 intensive care on job stress during the pandemic process. In H. Şimşek & M. Mečiar (Eds.), The social and economic impact of COVID–19: Rapid transformation of the 21st-century society. London: IJOPEC Publication Limited.
  • Zhao, Y., & Li, H. (2022). Renewable energy policies in Asia: A legal perspective. Asian Journal of Environmental Law, 14(3), 250–268.
  • Zahraa, M. (1995). Legal personality in Islamic law. Arab Law Quarterly, 10(3), 193–206.
Toplam 52 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Ziraat Mühendisliği (Diğer)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Talha Turhan 0000-0002-6638-0929

Yayımlanma Tarihi 16 Nisan 2025
Gönderilme Tarihi 7 Aralık 2024
Kabul Tarihi 21 Mart 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Turhan, T. (2025). Çevresel Sürdürülebilirlik İçin Meta-Analiz Yoluyla Yasal Çerçeve. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, 12(2), 327-341. https://doi.org/10.30910/turkjans.1597623
 Kapak Resmi İndir