Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Öğrenme Güçlüğü ile İlgili Nitel Araştırma Yöntemiyle Desenlenen Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi: Sistematik Derleme

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 219 - 246, 29.05.2025
https://doi.org/10.33907/turkjes.1672356

Öz

Bu derleme çalışmasında amaç 2020-2024 yılları aralığında Türkiye’de öğrenme güçlüğü ile ilgili nitel araştırma yöntemiyle desenlenen lisansüstü tezlerin sistematik derlemesini yapmaktır. Araştırmanın soru cümlesi PICOS yöntemi ile öğrenme güçlüğü konusunu hedef alan araştırmacıların, öğrenme güçlüğü konusu ile ilgili yapılmış olan lisansüstü tezlerin güncel eğilimleri nelerdir? olarak belirlenmiştir. Çalışmada Yükseköğretim Kurulu Tez veri tabanından ‘’öğrenme güçlüğü’’, ‘’öğrenme bozukluğu’’, ‘’özel öğrenme güçlüğü’’, ‘’özgül öğrenme güçlüğü’’, ‘’özel öğrenme bozukluğu’’, ‘’özgül öğrenme bozukluğu’’ anahtar kelimeleri taratılarak incelenmiştir. Ardından verilerin betimsel analizi yapılmıştır. Araştırma bulguları araştırma soruları doğrultusunda alt kategoriler altında sunulmuştur. Bulgular, yapılan çalışmaların tez türüne göre dağılımları, yapılan çalışmaların yayın yılına göre dağılımları, yapılan çalışmaların nitel araştırma desenlerine göre dağılımları, yapılan çalışmaların veri toplama araçlarına göre dağılımları, yapılan çalışmaların veri analizine göre dağılımları, yapılan çalışmaların konu ve sonuçlarına göre dağılımları şeklinde başlıkları altında sunulmuştur. Araştırmada, 2020-2024 yılları arasındaki çalışmaların çoğunluğunun yüksek lisans tezi olduğu, çalışmaların büyük bir bölümünün 2023 ve 2024 yılında yapıldığı, yapılan çalışmaların nitel araştırma desenlerinden en çok fenomenoloji (olgubilim) ve durum çalışması desenlerinin tercih edildiği, yapılan çalışmaların veri toplama araçlarından en çok görüşme tercih edildiği, yapılan çalışmaların analizinde en çok içerik analizinin kullanıldığı sonucuna ulaşılmıştır.

Etik Beyan

Bu çalışma, birinci yazar ve ikinci yazarın katkısı ile gerçekleştirilmiştir. Makalenin yazım aşaması birinci yazar tarafından yapılmış ve ikinci yazarın değerlendirme ve eklemeleri konusunda katkı sağlanmıştır Araştırmacılar çalışmaya eşit oranda katkı sağlamışlardır.

Destekleyen Kurum

Bu araştırma için herhangi bir kamu kuruluşundan, özel veya kâr amacı gütmeyen sektörlerden finansal destek alınmamıştır.

Kaynakça

  • *Acer, K. (2022). Özel öğrenme güçlüğü olan bir ilkokul üçüncü sınıf öğrencisinin okuma becerilerinin geliştirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
  • American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. American Psychiatric Publishing.
  • Arapkirli, A. (2023). 2002-2023 Yılları arasında öğrenme güçlüğü ve benlik saygısı konularını birlikte ele alan bilimsel araştırmaların sistematik derlemesi. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, (51), 26-46. https://doi.org/10.17740/eas.soc.2023.V51.02
  • *Arık, A. (2024). Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilere İngilizce kelime öğretiminde çoklu duyusal yaklaşımının ve üstbilişsel strateji eğitiminin etkisi: Bir eylem araştırması [Doktora tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne. Türkiye.
  • Arık, A., & Coşkun, İ. (2023). Türkiye'de özgül öğrenme güçlüğü üzerine yazılmış tezler: Bir sistematik derleme. Turkish Studies-Educational Sciences, 18(3). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.68689
  • Aslan, M., & Filiz, S. (2024). Türkiye’de öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitiminde öğretmenlere yönelik çalışmaların incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 429-457. https://doi.org/10.51119/ereegf.2024.90
  • *Aydın, A. (2023). Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların eğitiminde kullanılan görsel desteklerin tasarım boyutu [Yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, Türkiye.
  • *Baysal, C. (2024). Özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin eğitsel değerlendirme ve tanılama süreçlerinin betimlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye.
  • Bek, H. & Şen, B. (2020). Öğrenme güçlükleri yaşayan çocukların gelişim özellikleri. S. S. Yıldırım-Doğru (Ed.), Öğrenme güçlükleri içinde (s. 67-78). Eğiten Kitap Yayıncılık.
  • *Bektaş, B. (2024). Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin kendi öz düzenleme becerilerine ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
  • *Bıçakçı, A. (2023). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin tanılama süreçlerinin bütününe ilişkin paydaş görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
  • *Canbazlı, Ş. (2021). Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların mekân algısı; eğitim mekânları için tasarım önerileri [Yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Ceylan, A.D. (2023). Ritim eğitiminin özgül öğrenme güçlüğü tanılı diskalkulik çocukların ritmik sayma becerilerine etkisi [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Creswell, J. W. (2023). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev: M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Coşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396. https://doi.org/10.12984/eed.49993
  • *Çarşanbalı, B. (2023). Özel öğrenme güçlüğü olan ilkokul öğrencilerinin öz düzenleme becerilerinin incelenmesi: bir karma yöntem araştırması [Yüksek lisans tezi]. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
  • *Çelikten, G. (2021). Özel öğrenme güçlüğü olan çocukların manevi ihtiyaçları ve annelerine uygulanan manevi güçlenme ve bakım programının etkisi [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Çınar, N. (2021) İyi Bir Sistematik Derleme Nasıl Yazılmalı? Online Turkish Journal of Health Sciences. 6(2):310-4. https://doi.org/10.26453/otjhs.888569
  • Çınar, N., & Karakaya-Suzan, Ö. (2022). Sistematik derleme metodolojisi ve yazımı. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
  • Çiftçi, T. (2020). Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar. Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
  • *Değirmenci, G. Y. (2022). Sosyal beceri eğitimi programının öğrenme güçlüğü olan çocukların sosyal becerileri üzerindeki etkililiğinin incelenmesi [Doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Demirkasımoğlu, N. (2022). Bilimsel araştırma ve yayın etiği. N. Cemaloğlu (Ed.), Bilimsel araştırma teknikleri ve etik içinde (s. 257-280). Pegem Akademi.
  • Demirtaş, E., & Yalçın, H. (2022). 2018-2022 Yılları arasında özel gereksinimli bireylere yönelik artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojilerini içeren çalışmaların incelenmesi: Sistematik derleme. Turkish Special Education Journal: International, 4(1), 75-103. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tseji/issue/74211/1208844
  • *Dinç, V. (2022). Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış bireylerle çalışan öğretmenlerin bilimsel dayanaklı uygulamalar hakkında görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Biruni Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • Dinç, V. & Kalkan, S. (2022). Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış bireylerle çalışan öğretmenlerin bilimsel dayanaklı uygulamalar hakkında görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Barrier Free Life and Society, 6(1), 1-20. doi: 10.29329/baflas.2022.547.1
  • *Ekmekçioğlu, E. (2023). Öğrenme güçlüğü olan ortaokul öğrencġlerġnġn gġrġġġmcġlġk becerġlerġnġn ġncelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Kafkas Üniversitesi, Kars, Türkiye.
  • *Eray, F. (2023). Özel öğrenme güçlüğü tanısının aile yaşamına etkisine ilişkin ebeveyn görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, Türkiye.
  • *Eren, E. (2021). Özgül öğrenme bozukluğu tanılı çocuğa sahip annelerin deneyimlerinin ve gereksinimlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İbn Haldun Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Gencan, N. (2020). Uyarlanmış bunu çöz! Stratejisi’nin öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin matematik problemi çözme becerisindeki etkisi [Yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
  • Görgün, B., & Melekoğlu, M. A. (2019). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğü alanında yapılan çalışmaların incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 9(1), 83-106. https://doi.org/10.19126/suje.456198
  • *Gül, M. A. (2024). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilere yönelik gerçekleştirdikleri uyarlamalara ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
  • *İnan, B. (2024). Bütünleştirme eğitimi kapsamında öğrenme güçlüğü olan öğrencilere sunulan destek eğitim hizmetlerinin paydaş görüşlerine dayalı olarak karşılaştırılması [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Kalafatoğlu, M. R. (2022). Özel öğrenme güçlüğü tanılı ilköğretim öğrencilerinde sosyal-duygusal öğrenme becerileri, yaşam doyumu ve umut: nitel bir araştırma [Doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, Türkiye.
  • Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46815/587078
  • *Karakoç, E. (2024). Özgül öğrenme güçlüğü olan çocukların ebeveynlerinin eğitim ihtiyaçları [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Karataş-Kır, D. (2021). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitimi hakkındaki görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi, Ordu, Türkiye.
  • *Kasap-Erdal, D. (2021). Özel öğrenme güçlüğüne sahip öğrencilerin bulunduğu kaynaştırma sınıflarında ortaokul matematik öğretmenlerinin sınıf içi uygulamalarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Kasım, M. (2023). Teknoloji destekli matematiksel modelleme yönteminin matematik öğrenme güçlüğü yaşayan ilkokul 4. Sınıf öğrencisinin akademik başarısına etkisi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Kaşdemir, B. (2020). Özel öğrenme güçlüğü olan bir öğrencinin okuduğunu anlama becerisinin tahmin-inceleme-özetleme-örgütleme-değerlendirme(tiöd) okuduğunu anlama stratejisi ile geliştirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak, Türkiye.
  • *Kılınç, N. (2023). Özel öğrenme güçlüğü olan bir ilkokul dördüncü sınıf öğrencisinin matematik becerilerini geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması [Yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi, Ordu, Türkiye.
  • *Kişi, F. (2024). Otizm ve özel öğrenme güçlüğü tanısı konmuş öğrencileri bulunduğu kaynaştırma uygulamalarında sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ile ilgili görüşleri çözüm önerileri ve çözüm önerilerindeki farklılıklar [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Kurnaz, A. (2020). Öğrenmenin oluşumu, öğrenme güçlüğü ve türleri. A. Kurnaz & H. Sarı (Ed.), Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve eğitimleri içinde (s. 2-25). Pegem Akademi.
  • Leymun, Ş. O., Odabaşı, F., & Yurdakul, I. K. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 367-385. https://dergipark.org.tr/en/pub/enad/issue/32382/360180
  • Liberati, A., Altman, D. G., Tetzlaff, J., Mulrow, C., Gøtzsche, P. C., Ioannidis, J. P., ... & Moher, D. (2009). The PRISMA statement for reporting systematic reviews and meta-analyses of studies that evaluate health care interventions: explanation and elaboration. Annals of internal medicine, 151(4), W-65.
  • Lodico, M. G., Spaulding, D. T., & Voegtle, K. H. (2010). Methods in educational research: From theory to practice. John Wiley & Sons.
  • Melekoğlu, M. A. (2015). Özel öğrenme güçlüğüne giriş. M. A. Melekoğlu & O. Çakıroğlu (Ed.), Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar içinde (s. 15-44). Vize Yayıncılık.
  • Melekoğlu, M. A. & Öğülmüş, K. (Ed.). (2021). Disgrafi-yazma güçlüğü: Tanılama ve müdahale. Eğiten Kitap Yayıncılık.
  • Merriam, S., & Tisdell, E. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (4. bs).
  • *Oran, I. (2024). Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin çalışma becerilerinde karşılaştıkları güçlüklerin ikili karşılaştırma yargıları ile ölçeklenmesi (öğrenci, öğretmen ve ebeveyn görüşlerinin analizi) [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Öksüz, H. (2021). 5. Sınıf matematik öğretmenlerinin kesirlerle işlemler alt öğrenme alanında öğrenme güçlüğüne sahip öğrenciler ve normal öğrenciler için sınıfta oluşturmayı amaçladıkları sosyomatematiksel normlar [Yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi, Uşak, Türkiye.
  • *Önder, M. (2023). Doğrudan öğretim yönteminin öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerinin geliştirilmesine etkisi [Doktora tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.
  • *Özdemir, D. (2022). Özel öğrenme güçlüğü tanısına sahip kaynaştırma öğrencilerinin sınıftaki sosyal uyumlarına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Biruni Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Özer-Şanal, S. (2020). Fabl animasyon içerikli işbirlikli e-kitabın öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuma performansına etkisi. [Doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi. Ankara. Türkiye.
  • *Öztürk, S. (2024). Özel öğrenme güçlüğü yaşayan bireylerin görsel algı becerilerinin geliştirilmesinde görsel sanatlar eğitiminin önemi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage Publications.
  • *Seçil-Karamuklu, E. (2023). Kaynaştırma ortamında birlikte öğretim ile uygulanan uyarlanmış sosyal bilgiler öğretiminin özgül öğrenme güçlüğü tanılı öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal özelliklerine etkililiğinin incelenmesi [Doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
  • *Sezgin-Çelik, E. (2023). Öğrenme güçlüğü olan bireyler için destek eğitim programının değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Düzce Üniversitesi, Düzce, Türkiye.
  • *Sezgin-Elbir, N. (2020). Özel öğrenme güçlüğü gösteren ortaokul öğrencilerinin okul yaşantılarına ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Sivrikaya, O. (2023). Okul öncesi öğretmenlerinin özgül öğrenme güçlüğü hakkındaki bilgi ve öz yeterliklerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
  • Sümer-Dodur, H. M. & Seçkin-Yılmaz, Ş. (Ed.). Öğrenme güçlüklerinde değerlendirme ve müdahale, Anı Yayıncılık.
  • Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage Publications.
  • Talas, S. (2021). Öğrenme güçlüğü kavramı ve tarihçesi. D. Kayahan-Yüksel & F. İşcen-Karasu (Ed.), Etkinlik örnekleriyle özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitimi içinde (s. 2-23). Eğiten Kitap Yayıncılık.
  • *Taşkın-Kuşçu, M. (2024). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitimine yönelik görüş ve deneyimlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
  • *Topal, B. (2024). İlkokullarda özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilere destek eğitim veren öğretmenlerin matematik öğretimine ilişkin görüş ve önerileri [Yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi, Ordu, Türkiye.
  • *Tortop, H. S. (2023). Özel öğrenme güçlüğü ve özel yeteneği olan iki kere farklı öğrencilerin eğitimine yönelik bir hizmet içi eğitimin geliştirilmesi [Doktora tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
  • *Ulu, G. (2022). Özel öğrenme güçlüğü bulunan ilköğretim 2. Sınıf öğrencisine yönelik hazırlanan bireyselleştirilmiş okuma programının akıcı okuma becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Biruni Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • Yalçın, H. (2022). Bir araştırma deseni olarak fenomenoloji. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 213-232. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227345
  • *Yaylacı-Kılıç, Z. (2024). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğrenme güçlüğü olan öğrencilere ilişkin mesleki yeterliklerini araştırmaya yönelik nitel bir çalışma [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Şeçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar.
  • *Yıldırım, N. (2024). Öğrenme güçlüğü tanılı öğrencilerin fiziksel olaylar konu alanına yönelik bilişsel becerilerinin sesli düşünme protokolü kullanılarak incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye.
  • *Yıldız, M. (2023). Özel öğrenme güçlüğü riski olan okul öncesi dönem çocuklarına yönelik bilişsel erken müdahale programının etkililiği [Doktora tezi]. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
  • *Yıldız, T. (2023). Özgül öğrenme güçlüğü risk grubundaki çocuklara yönelik gönderme öncesi süreçte sınıf öğretmenlerinin kullandıkları sınıf içi öğretim uygulamalarının belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Yılmaz, Y. (2022). Uzaktan eğitim sürecinde öğrenme güçlüğü olan öğrencilerle çevrimiçi çalışan öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.
  • *Yılmaz, Z. H. (2023). Öğretmen koçluğu uygulamalarının öğretim becerilerine ve özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin öykü yazma becerilerine etkisi [Doktora tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
  • *Zuokela, A. (2023). Öğrenme zorluklarının, ihtiyaçlarının ve derse ilgi durumlarının tespiti [Yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.

Examination of Postgraduate Theses Designed with Qualitative Research Method Regarding Learning Disabilities: Systematic Review

Yıl 2025, Cilt: 12 Sayı: 2, 219 - 246, 29.05.2025
https://doi.org/10.33907/turkjes.1672356

Öz

The aim of this review study is to make a systematic review of the postgraduate theses on learning disabilities in Turkey between 2020-2024. The question sentence of the study was determined as “What are the current trends of the postgraduate theses on the subject of learning disabilities by researchers targeting the subject of learning disabilities with the PICOS method?”. In the study, the keywords ''learning disability'', ''learning disorder'', ''specific learning disability'', ''specific learning disability'', ''specific learning disorder'', ''specific learning disorder'' were scanned from the Council of Higher Education Thesis database. Then the data were analyzed descriptively. Research findings were presented under subcategories in line with the research questions. The findings are presented under the headings of distribution of the studies according to the type of thesis, distribution of the studies according to the year of publication, distribution of the studies according to qualitative research designs, distribution of the studies according to data collection tools, distribution of the studies according to data analysis, distribution of the studies according to the subject and results. In the study, it was found that the majority of the studies between 2020-2024 were master's theses, most of the studies were conducted in 2023 and 2024, phenomenology and case study designs were mostly preferred among the qualitative research designs of the studies, data collection tools of the studies were preferred, and data collection tools of the studies were preferred.

Kaynakça

  • *Acer, K. (2022). Özel öğrenme güçlüğü olan bir ilkokul üçüncü sınıf öğrencisinin okuma becerilerinin geliştirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
  • American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. American Psychiatric Publishing.
  • Arapkirli, A. (2023). 2002-2023 Yılları arasında öğrenme güçlüğü ve benlik saygısı konularını birlikte ele alan bilimsel araştırmaların sistematik derlemesi. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, (51), 26-46. https://doi.org/10.17740/eas.soc.2023.V51.02
  • *Arık, A. (2024). Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilere İngilizce kelime öğretiminde çoklu duyusal yaklaşımının ve üstbilişsel strateji eğitiminin etkisi: Bir eylem araştırması [Doktora tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne. Türkiye.
  • Arık, A., & Coşkun, İ. (2023). Türkiye'de özgül öğrenme güçlüğü üzerine yazılmış tezler: Bir sistematik derleme. Turkish Studies-Educational Sciences, 18(3). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.68689
  • Aslan, M., & Filiz, S. (2024). Türkiye’de öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitiminde öğretmenlere yönelik çalışmaların incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 429-457. https://doi.org/10.51119/ereegf.2024.90
  • *Aydın, A. (2023). Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların eğitiminde kullanılan görsel desteklerin tasarım boyutu [Yüksek lisans tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, Türkiye.
  • *Baysal, C. (2024). Özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin eğitsel değerlendirme ve tanılama süreçlerinin betimlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye.
  • Bek, H. & Şen, B. (2020). Öğrenme güçlükleri yaşayan çocukların gelişim özellikleri. S. S. Yıldırım-Doğru (Ed.), Öğrenme güçlükleri içinde (s. 67-78). Eğiten Kitap Yayıncılık.
  • *Bektaş, B. (2024). Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin kendi öz düzenleme becerilerine ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
  • *Bıçakçı, A. (2023). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğü olan bireylerin tanılama süreçlerinin bütününe ilişkin paydaş görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
  • *Canbazlı, Ş. (2021). Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların mekân algısı; eğitim mekânları için tasarım önerileri [Yüksek lisans tezi]. Beykent Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Ceylan, A.D. (2023). Ritim eğitiminin özgül öğrenme güçlüğü tanılı diskalkulik çocukların ritmik sayma becerilerine etkisi [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Creswell, J. W. (2023). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni. (Çev: M. Bütün ve S. B. Demir). Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Coşkun, İ., Dündar, Ş., & Parlak, C. (2014). Türkiye’de özel eğitim alanında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (2008-2013). Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 375-396. https://doi.org/10.12984/eed.49993
  • *Çarşanbalı, B. (2023). Özel öğrenme güçlüğü olan ilkokul öğrencilerinin öz düzenleme becerilerinin incelenmesi: bir karma yöntem araştırması [Yüksek lisans tezi]. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
  • *Çelikten, G. (2021). Özel öğrenme güçlüğü olan çocukların manevi ihtiyaçları ve annelerine uygulanan manevi güçlenme ve bakım programının etkisi [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Çınar, N. (2021) İyi Bir Sistematik Derleme Nasıl Yazılmalı? Online Turkish Journal of Health Sciences. 6(2):310-4. https://doi.org/10.26453/otjhs.888569
  • Çınar, N., & Karakaya-Suzan, Ö. (2022). Sistematik derleme metodolojisi ve yazımı. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
  • Çiftçi, T. (2020). Özgül öğrenme güçlüğü olan çocuklar. Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
  • *Değirmenci, G. Y. (2022). Sosyal beceri eğitimi programının öğrenme güçlüğü olan çocukların sosyal becerileri üzerindeki etkililiğinin incelenmesi [Doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Demirkasımoğlu, N. (2022). Bilimsel araştırma ve yayın etiği. N. Cemaloğlu (Ed.), Bilimsel araştırma teknikleri ve etik içinde (s. 257-280). Pegem Akademi.
  • Demirtaş, E., & Yalçın, H. (2022). 2018-2022 Yılları arasında özel gereksinimli bireylere yönelik artırılmış ve sanal gerçeklik teknolojilerini içeren çalışmaların incelenmesi: Sistematik derleme. Turkish Special Education Journal: International, 4(1), 75-103. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tseji/issue/74211/1208844
  • *Dinç, V. (2022). Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış bireylerle çalışan öğretmenlerin bilimsel dayanaklı uygulamalar hakkında görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Biruni Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • Dinç, V. & Kalkan, S. (2022). Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış bireylerle çalışan öğretmenlerin bilimsel dayanaklı uygulamalar hakkında görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Barrier Free Life and Society, 6(1), 1-20. doi: 10.29329/baflas.2022.547.1
  • *Ekmekçioğlu, E. (2023). Öğrenme güçlüğü olan ortaokul öğrencġlerġnġn gġrġġġmcġlġk becerġlerġnġn ġncelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Kafkas Üniversitesi, Kars, Türkiye.
  • *Eray, F. (2023). Özel öğrenme güçlüğü tanısının aile yaşamına etkisine ilişkin ebeveyn görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Van, Türkiye.
  • *Eren, E. (2021). Özgül öğrenme bozukluğu tanılı çocuğa sahip annelerin deneyimlerinin ve gereksinimlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İbn Haldun Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Gencan, N. (2020). Uyarlanmış bunu çöz! Stratejisi’nin öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin matematik problemi çözme becerisindeki etkisi [Yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
  • Görgün, B., & Melekoğlu, M. A. (2019). Türkiye’de özel öğrenme güçlüğü alanında yapılan çalışmaların incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 9(1), 83-106. https://doi.org/10.19126/suje.456198
  • *Gül, M. A. (2024). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilere yönelik gerçekleştirdikleri uyarlamalara ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi, Sakarya, Türkiye.
  • *İnan, B. (2024). Bütünleştirme eğitimi kapsamında öğrenme güçlüğü olan öğrencilere sunulan destek eğitim hizmetlerinin paydaş görüşlerine dayalı olarak karşılaştırılması [Doktora tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Kalafatoğlu, M. R. (2022). Özel öğrenme güçlüğü tanılı ilköğretim öğrencilerinde sosyal-duygusal öğrenme becerileri, yaşam doyumu ve umut: nitel bir araştırma [Doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, Türkiye.
  • Karaçam, Z. (2013). Sistematik derleme metodolojisi: Sistematik derleme hazırlamak için bir rehber. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), 26-33. https://dergipark.org.tr/tr/pub/deuhfed/issue/46815/587078
  • *Karakoç, E. (2024). Özgül öğrenme güçlüğü olan çocukların ebeveynlerinin eğitim ihtiyaçları [Yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Karataş-Kır, D. (2021). Sınıf öğretmenlerinin öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitimi hakkındaki görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi, Ordu, Türkiye.
  • *Kasap-Erdal, D. (2021). Özel öğrenme güçlüğüne sahip öğrencilerin bulunduğu kaynaştırma sınıflarında ortaokul matematik öğretmenlerinin sınıf içi uygulamalarının incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Kasım, M. (2023). Teknoloji destekli matematiksel modelleme yönteminin matematik öğrenme güçlüğü yaşayan ilkokul 4. Sınıf öğrencisinin akademik başarısına etkisi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Kaşdemir, B. (2020). Özel öğrenme güçlüğü olan bir öğrencinin okuduğunu anlama becerisinin tahmin-inceleme-özetleme-örgütleme-değerlendirme(tiöd) okuduğunu anlama stratejisi ile geliştirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak, Türkiye.
  • *Kılınç, N. (2023). Özel öğrenme güçlüğü olan bir ilkokul dördüncü sınıf öğrencisinin matematik becerilerini geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması [Yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi, Ordu, Türkiye.
  • *Kişi, F. (2024). Otizm ve özel öğrenme güçlüğü tanısı konmuş öğrencileri bulunduğu kaynaştırma uygulamalarında sınıf öğretmenlerinin karşılaştıkları sorunlar ile ilgili görüşleri çözüm önerileri ve çözüm önerilerindeki farklılıklar [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Kurnaz, A. (2020). Öğrenmenin oluşumu, öğrenme güçlüğü ve türleri. A. Kurnaz & H. Sarı (Ed.), Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve eğitimleri içinde (s. 2-25). Pegem Akademi.
  • Leymun, Ş. O., Odabaşı, F., & Yurdakul, I. K. (2017). Eğitim ortamlarında durum çalışmasının önemi. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(3), 367-385. https://dergipark.org.tr/en/pub/enad/issue/32382/360180
  • Liberati, A., Altman, D. G., Tetzlaff, J., Mulrow, C., Gøtzsche, P. C., Ioannidis, J. P., ... & Moher, D. (2009). The PRISMA statement for reporting systematic reviews and meta-analyses of studies that evaluate health care interventions: explanation and elaboration. Annals of internal medicine, 151(4), W-65.
  • Lodico, M. G., Spaulding, D. T., & Voegtle, K. H. (2010). Methods in educational research: From theory to practice. John Wiley & Sons.
  • Melekoğlu, M. A. (2015). Özel öğrenme güçlüğüne giriş. M. A. Melekoğlu & O. Çakıroğlu (Ed.), Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar içinde (s. 15-44). Vize Yayıncılık.
  • Melekoğlu, M. A. & Öğülmüş, K. (Ed.). (2021). Disgrafi-yazma güçlüğü: Tanılama ve müdahale. Eğiten Kitap Yayıncılık.
  • Merriam, S., & Tisdell, E. (2016). Qualitative research: A guide to design and implementation (4. bs).
  • *Oran, I. (2024). Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin çalışma becerilerinde karşılaştıkları güçlüklerin ikili karşılaştırma yargıları ile ölçeklenmesi (öğrenci, öğretmen ve ebeveyn görüşlerinin analizi) [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Öksüz, H. (2021). 5. Sınıf matematik öğretmenlerinin kesirlerle işlemler alt öğrenme alanında öğrenme güçlüğüne sahip öğrenciler ve normal öğrenciler için sınıfta oluşturmayı amaçladıkları sosyomatematiksel normlar [Yüksek lisans tezi]. Uşak Üniversitesi, Uşak, Türkiye.
  • *Önder, M. (2023). Doğrudan öğretim yönteminin öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuduğunu anlama becerilerinin geliştirilmesine etkisi [Doktora tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.
  • *Özdemir, D. (2022). Özel öğrenme güçlüğü tanısına sahip kaynaştırma öğrencilerinin sınıftaki sosyal uyumlarına yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Biruni Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Özer-Şanal, S. (2020). Fabl animasyon içerikli işbirlikli e-kitabın öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin okuma performansına etkisi. [Doktora tezi]. Hacettepe Üniversitesi. Ankara. Türkiye.
  • *Öztürk, S. (2024). Özel öğrenme güçlüğü yaşayan bireylerin görsel algı becerilerinin geliştirilmesinde görsel sanatlar eğitiminin önemi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage Publications.
  • *Seçil-Karamuklu, E. (2023). Kaynaştırma ortamında birlikte öğretim ile uygulanan uyarlanmış sosyal bilgiler öğretiminin özgül öğrenme güçlüğü tanılı öğrencilerin bilişsel ve duyuşsal özelliklerine etkililiğinin incelenmesi [Doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya, Türkiye.
  • *Sezgin-Çelik, E. (2023). Öğrenme güçlüğü olan bireyler için destek eğitim programının değerlendirilmesi [Yüksek lisans tezi]. Düzce Üniversitesi, Düzce, Türkiye.
  • *Sezgin-Elbir, N. (2020). Özel öğrenme güçlüğü gösteren ortaokul öğrencilerinin okul yaşantılarına ilişkin görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • *Sivrikaya, O. (2023). Okul öncesi öğretmenlerinin özgül öğrenme güçlüğü hakkındaki bilgi ve öz yeterliklerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
  • Sümer-Dodur, H. M. & Seçkin-Yılmaz, Ş. (Ed.). Öğrenme güçlüklerinde değerlendirme ve müdahale, Anı Yayıncılık.
  • Patton, M. Q. (2014). Qualitative research & evaluation methods: Integrating theory and practice. Sage Publications.
  • Talas, S. (2021). Öğrenme güçlüğü kavramı ve tarihçesi. D. Kayahan-Yüksel & F. İşcen-Karasu (Ed.), Etkinlik örnekleriyle özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitimi içinde (s. 2-23). Eğiten Kitap Yayıncılık.
  • *Taşkın-Kuşçu, M. (2024). Sınıf öğretmenlerinin özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin eğitimine yönelik görüş ve deneyimlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Trabzon Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
  • *Topal, B. (2024). İlkokullarda özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilere destek eğitim veren öğretmenlerin matematik öğretimine ilişkin görüş ve önerileri [Yüksek lisans tezi]. Ordu Üniversitesi, Ordu, Türkiye.
  • *Tortop, H. S. (2023). Özel öğrenme güçlüğü ve özel yeteneği olan iki kere farklı öğrencilerin eğitimine yönelik bir hizmet içi eğitimin geliştirilmesi [Doktora tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
  • *Ulu, G. (2022). Özel öğrenme güçlüğü bulunan ilköğretim 2. Sınıf öğrencisine yönelik hazırlanan bireyselleştirilmiş okuma programının akıcı okuma becerilerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Biruni Üniversitesi, İstanbul, Türkiye.
  • Yalçın, H. (2022). Bir araştırma deseni olarak fenomenoloji. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 213-232. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227345
  • *Yaylacı-Kılıç, Z. (2024). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğrenme güçlüğü olan öğrencilere ilişkin mesleki yeterliklerini araştırmaya yönelik nitel bir çalışma [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (11. Baskı). Ankara: Şeçkin Akademik ve Mesleki Yayınlar.
  • *Yıldırım, N. (2024). Öğrenme güçlüğü tanılı öğrencilerin fiziksel olaylar konu alanına yönelik bilişsel becerilerinin sesli düşünme protokolü kullanılarak incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye.
  • *Yıldız, M. (2023). Özel öğrenme güçlüğü riski olan okul öncesi dönem çocuklarına yönelik bilişsel erken müdahale programının etkililiği [Doktora tezi]. Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye.
  • *Yıldız, T. (2023). Özgül öğrenme güçlüğü risk grubundaki çocuklara yönelik gönderme öncesi süreçte sınıf öğretmenlerinin kullandıkları sınıf içi öğretim uygulamalarının belirlenmesi [Yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye.
  • *Yılmaz, Y. (2022). Uzaktan eğitim sürecinde öğrenme güçlüğü olan öğrencilerle çevrimiçi çalışan öğretmenlerin görüşlerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu, Türkiye.
  • *Yılmaz, Z. H. (2023). Öğretmen koçluğu uygulamalarının öğretim becerilerine ve özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin öykü yazma becerilerine etkisi [Doktora tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
  • *Zuokela, A. (2023). Öğrenme zorluklarının, ihtiyaçlarının ve derse ilgi durumlarının tespiti [Yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi, Edirne, Türkiye.
Toplam 75 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Uygulamalı ve Gelişimsel Psikoloji (Diğer)
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Vedat Dinç 0000-0002-8505-5697

Şerife Şenay İlik 0000-0001-7092-379X

Yayımlanma Tarihi 29 Mayıs 2025
Gönderilme Tarihi 8 Nisan 2025
Kabul Tarihi 7 Mayıs 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 12 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA Dinç, V., & İlik, Ş. Ş. (2025). Öğrenme Güçlüğü ile İlgili Nitel Araştırma Yöntemiyle Desenlenen Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi: Sistematik Derleme. Turkish Journal of Educational Studies, 12(2), 219-246. https://doi.org/10.33907/turkjes.1672356