Araştırma Makalesi
Taekwondo Sporcularında Kronotip, Duygu Düzenleme Becerileri ve Zihinsel Dayanıklılık Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Öz
Bu çalışmada, Taekwondo sporcularının kronotip durumları, duygu düzenleme becerisi ve zihinsel dayanıklılıkları arasındaki ilişkinin sporcu görüşlerine dayalı olarak belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma Türkiye Taekwondo Federasyonu’na bağlı kulüplerdeki lisanslı 172 sporcu (98 kadın ve 74 erkek) ile gerçekleştirilmiştir. Sporculara sırasıyla “Demografik Bilgi Formu”, “Sabahçıl-Akşamcıl Ölçeği”, “Duygu Düzenleme Becerileri Ölçeği” ve “Zihinsel Dayanıklılık Ölçeği” uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel analizi SPSS 21.0 paket programı kullanılarak yapılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilere ait tanımlayıcı bilgiler yüzde ve frekans olarak verilmiştir. Ölçeklerden elde edilen verilerin istatistiğinde; öncelikle verilerin homojenlik ve varyansları test edilmiş, ikili karşılaştırmalarda Mann-Whitney U testi, çoklu karşılattırmalarda ise Kruskal-Wallis Testi kullanılmıştır. Farklılığın hangi gruplardan kaynaklandığının tespit edilmesinde ise Post Hoc testlerden Tamhane’s T2, kişilik özellikleri ile bağımlılık düzeyi arasındaki ilişkide Spearman korelasyon analizi testi yapılmıştır. Anlamlılık düzeyi 0,05 olarak kabul edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre araştırmaya katılan sporcuların çoğunlukla “ara tip” kronotipinde oldukları görülmüştür. Sabahçıl-Akşamcıl Ölçeği puanları ile Zihinsel Dayanıklılık ve Duygu Düzenleme Becerileri Ölçek puanları arasında pozitif yönde çok zayıf düzeyde ilişki olduğu belirlenmiştir. Ayrıca zihinsel dayanıklılık ölçeği ile duygu düzenleme becerileri ölçeği puanları arasında pozitif yönde, orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adan, A., Archer, S. N., Hidalgo, M. P., Di Milia, L., Natale, V., & Randler, C. (2012). Circadian typology: a comprehensive review. Chronobiology International, 29(9), 1153-1175.
- Aslan, K., Kandaz Gelen, N., Saygın, Ö., & Aslan, H. G. (2021). Gün zamanının raket sporcularında algısal-bilişsel özellikleri üzerine etkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(2), 229-244.
- Azimkhani, A. (2014). Genç ve yetişkin kayakçılarda zihinsel beceri, duygusal zekâ ve yarışma kaygısı arasındaki ilişkinin incelenmesi (Doktora tezi). Atatürk Üniversitesi.
- Bahadır, G., & Adiloğulları, İ. (2020). Spor yapan üniversite öğrencilerinde zihinsel dayanıklılık ile duygusal zekâ arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences, IJSETS, 6(4), 117-128.
- Carskadon, M. A., Vieira, C., & Acebo, C. (1993). Association between puberty and delayed phase preference. Sleep, 16(3), 258-262.
- Cavallera, G. M., & Giudici, S. (2008). Morningness and eveningness personality: a survey in literature from 1995 up till 2006. Personality and Individual Differences, 44(1), 3-21.
- Chittibabu, B. (2013). Evaluation of fatigue index at different times of the day on male handball player. International Journal of Current Advanced Research, 2(1), 53-54.
- Connaughton, D., Wadey, R., Hanton, S., & Jones, G. (2008). The development and maintenance of mental toughness: perceptions of elite performers. Journal of Sports Sciences, 26(1), 83-95.
- Cowden, R. G. (2016). Competitive performance correlates of mental toughness in tennis: a preliminary analysis, Perceptual and Motor Skills, 123(1), 341-360.
- Çakır, Y., Toktaş, N., & Karabudak, E. (2018). Üniversite öğrencilerinde kronotipe göre besin tüketiminin değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 46(2), 136-146.
- Çimen, O., & Günay, M. (1996). Dairesel çabuk kuvvet antrenmanlarının 16-18 yaş grubu genç erkek masa tenisçilerin bazı motorik özelliklerine etkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 3-11.
- Díaz-Morales, J. F. (2007). Morning and evening-types: Exploring their personality styles. Personality and Individual Differences, 43(4), 769-778.
- Dinçer Doğutepe, E. (2010). Biyolojik saat ve kaygının temel bilişsel işlevler üzerindeki etkileri (Yayımlanmamış Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi.
- Garmezy, N. (1991). Resiliency and vulnerability to adverse developmental outcomes associated with poverty. American Behavioral Scientist, 34(4), 416-430.
- Greenberger, E., Josselson, R., Knerr, C., & Knerr, B. (1975). The measurement and structure of psychosocial maturity. Journal of Youth and Adolescence, 4(2), 127-143.
- Gross, J. J. & John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: implications for affect, relationships, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 85(2), 348.
- Gross, J. J. (2014). Handbook of Emotion Regulation, Chapter 1, Second Edition. Guilford Publication.
- Jackson, S. A., & Marsh, H. W. (1996). Optimal deneyimi ölçmek için bir ölçeğin geliştirilmesi ve doğrulanması: Akış Durumu Ölçeği. Spor ve Egzersiz Psikolojisi Dergisi, 18(1), 17-35.
- Kagan, J. (2007). What is emotion? History, measures and meanings. Yale University Press. Kim, J. R. (1996). Taekwondo. Seo Lim Publishing Company.
- Mack, M. G., & Ragan, B. G. (2008). Üniversiteli sporcularda ve sporcu olmayanlarda zihinsel, duygusal ve bedensel dayanıklılık envanterinin geliştirilmesi. Spor Eğitimi Dergisi, 43(2), 125-132.
- Madrigal, L., Hamill, S., & Gill, D. L. (2013). Mind over matter: The development of the Mental Toughness Scale (MTS). The Sport Psychologist, 27, 62-77.
- Mavi Var, S. (2019). Taekwondoda temel yaklaşımlar. Gece Akademi.
- Orhan, S. (2018). Bireysel sporcular ve takım sporcularında duygusal zekâ ve zihinsel dayanıklılık ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi.
- Park, Y. H., & Gerrard, J. (2013). Black belt tae kwon do: the ultimate reference guide to the world’s most popular black belt martial art. Skyhorce Publishing.
- Pündük, Z., Gür, H., & Ercan, G. (2005). Sabahçıl-Akşamcıl anketi Türkçe uyarlamasında güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(1), 40-45.
- Randler, C., Fasl, C., & Kalb, N. (2017). From lark to owl: developmental changes in morningness-eveningness from new-borns to early adulthood. Scientific Reports, 7(1), 1-8.
- Roenneberg, T., Wirz-Justice, A., & Merrow, M. (2003). Life between clocks: daily temporal patterns of human chronotypes. Journal of Biological Rhythms, 18(1), 80-90.
- Selvi, Y., Beşiroğlu, L., & Aydın, A. (2011). Kronobiyoloji ve duygu durum bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3, 368-386.
- Tavrah, N., Nejad, A. F., & Alipour, O. (2016). Effect of emotional intelligence on mental toughness among the student athletes (a case study: students from islamic azad university of karaj). International Business Management, 10(7), 1203.
- Tekin, R. (2020). Orta ve uzun mesafe koşucularda aerobik performansa ait sirkadyan değişimlerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi.
- Toktaş, N., Erdem, K. A., & Yetik, O. (2018). Erkek üniversite öğrencilerinin kronotipe göre sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve fiziksel aktivite düzeyleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 507-520.
- Ulaşan Özgüle, E. T., & Sümer, N. (2017). Ergenlikte duygu düzenleme ve psikolojik uyum: Duygu Düzenleme Ölçeğinin Türkçe uyarlaması. Türk Psikoloji Yazıları, 20(40), 5-22.
- Uyar, G. (2019). Spor yapan üniversite öğrencilerinin zihinsel dayanıklılık ile duygusal zeka düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
- Vallerand, R. J., & Blanchard, C. M. (2000). The study of emotion in sport and exercise: Historical, definitional, and conceptual perspectives. In Y.L. Hanin, Emotions in sport Human Kinetics.
- Waterhouse, J., Drust, B., Weinert, D., Edwards, B., Gregson, W., Atkinson, G., ... & Reilly, T. (2005). The circadian rhythm of core temperature: origin and some implications for exercise performance. Chronobiology international, 22(2), 207-225.
- Wolfson, A. R., & Carskadon, M. A. (1998). Sleep schedules and daytime functioning in adolescents. Child Development, 69(4), 875-887.
Toplam 36 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Egzersiz ve Spor Psikolojisi |
| Bölüm | 2025 Cilt: 6 Sayı : 1 |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 14 Nisan 2025 |
| Kabul Tarihi | 22 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 6 Sayı: 1 |
