Öz
Çalışma, Akkoyunlu Devleti’ne ait askeri birliklerin savaş meydanında kullandığı taarruz silahlarını incelemeyi, bu silahların teknik özelliklerini belirlemeyi ve savaşçılar tarafından kullanım alanlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma, dönemin birincil kaynaklarına dayanılarak gerçekleştirilmiş ve bu kaynaklara atıfta bulunan diğer bilimsel çalışmaların bilimsel temellerinden de yararlanılmıştır.
Araştırma sonucunda, Akkoyunlu ordusu tarafından kullanılan taarruz silahları, kullanım mesafeleri ve teknikleri dikkate alınarak “kısa menzilli taarruz silahları” ve “uzun menzilli taarruz silahları” olmak üzere iki alt başlıkta analiz edilmiş ve toplamda dokuz askeri silah ele alınmıştır. Dönemin daha aktif olarak kullanılan yay ve ok, mızrak, kılıç, balta, gürz, mancınık ve balista gibi silahlarına ek olarak, daha az kullanılan ateşli silahlar, tatar yayı ve mızrak gibi silahlar da çalışmaya dahil edilmiştir. Bu silahların teknik özelliklerinin yanı sıra, savaş meydanındaki uygulama alanları ve kullanım yöntemleri de araştırmada yer almıştır.
Anahtar Kelimeler
Akkoyunlu Ordusu Yay ve Ok Kılıç Taarruz silahları Uzun menzilli silahlar Yakın dövüş silahları
Kaynakça
- Angiolello, G. M., & Alessandri, V. D. (2006). Seyyahların gözüyle sultanlar ve savaşlar (T. Gündüz, Trans.). Yeditepe Yayınevi.
- Aliev, N., & Akhmedov, S. (2020). Военная история Азербайджана с древнего периода до XVIII вв [Azerbaycan’ın antik dönemden XVIII. yüzyıla kadar askerî tarihi].
- Baharlu, İ. (2023). Arznâme ve Hulâsatü’t-Tevârîh eserlerinde Akkoyunlu ve Safevi ordularının resmigeçitleri: Çeviri—Tıpkıbasım—İnceleme. Paradigma Akademi.
- Barbaro, J. (2022). Anadoluya ve İran’a seyahat (T. Gündüz, Trans., 4. bs.). Yeditepe Yayınevi.
- Çoruhlu, T. (1997). Hançer. In TDV İslâm Ansiklopedisi (Vol. 15, pp. 548–550). Türkiye Diyanet Vakfı.
- Darabadi, P. Q. (Ed.). (2006). Azərbaycanın hərb işi tarixi (Cilt 1). Hərbi Nəşriyyat.
- Efendiyev, O. (2002). Akkoyunlu ve Safevi devletlerindeki mülki ve askeri teşkilata bakış. Yeni Türkiye, 45, 72–80.
- Erdem, İ. (2005). Ak-Koyunlu ve Kara-Koyunlu ordularına genel bir bakış. Tarih Araştırmaları Dergisi, 24(37), 61–76. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000201
- Erdoğan, E. (2019). Safevi Devleti’nin askeri teşkilatı [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Əhmədov, S. (2017). Azərbaycan silahları IX–XVII əsrlərdə: Təkamül və inkişafı. Afpoliqraf.
- Əhmədov, S. (2023). Ağqoyunlu dövlətinin hökmdarı Uzun Həsən (N. Vəlixanlı, Ed.).
- Əliyev, N. (2024). Ağqoyunlu dövlətinin hərbi sistemi və hərb sənəti (XV əsrin ikinci yarısı–XVI əsrin əvvəlləri). Hərbi Bilik, 2024(3), 94–106.
- Faḍlallāh Ibn Rūzbihān. (1992). Tārīḫ-i ʿĀlam-ārā-i Amīnī: Hamrāh bā tarǧuma-i muḫtaṣar-i matn ba Inglīsī (J. E. Woods, Ed.; V. Minorsky, Trans.). Royal Asiatic Society.
- Göksu, E. (2004). Türk kültüründe silah (En eski çağlardan Osmanlı devletine kadar) [Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi].
- Khorasani, M. M., & Arjmandi, N. (2020). Structural analysis of handles of highly curved Iranian swords. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 725–745.
- Minorsky, V. (1939). A civil and military review in Fārs in 881/1476. Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London, 10(1), 141–178.
- Nəcəfli, T. (2012). Azərbaycan Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətləri. Çaşıoğlu.
- Ozdogan, T. (2022). Doğu’ya yolculuk: Venedik elçilerinin XV. yüzyıl izlenimleri. Anadolu Mecmuası, 1(2), 103–113.
- Paydaş, K. (2003). Ak-Koyunlu devlet teşkilatı [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi].
- Paydaş, K. (2023). Ak-Koyunlu Türkmen Hükümdarı Sultan Yakub ve dönemi (1478–1490). Bilge.
- Petruşevski, İ. P. (1951). XV əsr Azərbaycan dövlətləri. Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Tarix və Fəlsəfə İnstitutunun Əsərləri, 1, 49–108.
- Rumlu, H. (2017). Əhsənüt Təvarix (Tarixlərin Ən Yaxşısı) (N. Musali & O. Efendiyev, Trans.). Uzanlar.
- Saka, E. (2021). Sultanın silahları (1520–1566) [Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi].
- Tihrani, E. B. (2014). Kitab-i Diyarbekriyye (M. Öztürk, Trans.). Türk Tarih Kurumu.
- Woods, J. E. (1993). Akkoyunlular: Aşiret, konfederasyon, imparatorluk: 15. yüzyıl Türk-İran siyaseti üzerine bir inceleme (S. Özbudun, Trans.). Milliyet.
- Yıldız, M. K. (2020). Venedikli diplomatlarca kaleme alınan resmî mektuplarda Akkoyunlu askerî gücü. Harp Tarihi Dergisi, 1, 95–124.
Öz
The study aims to clarify the offensive weapons used by the military units of the Akkoyunlu state on the battlefield, to determine the technical characteristics of these weapons, and to reveal the areas of their use by the warriors. The research was carried out based on first-hand sources of the period, and the scientific basis of other scientific studies based on these sources was also used. As a result of the research, the assault weapons used by the Akkoyunlu army were analysed under two sub-headings: short-range assault weapons and long-range assault weapons, taking into account their range of use and techniques, and a total of nine military weapons were discussed. In addition to the more actively used weapons of the period, such as the bow and arrow, spear, sword, axe, mace, catapult, and ballista, less commonly used weapons, such as firearms, tatar bow, and javelin, were also included in the study. The technical specifications of these weapons are also included, along with their use and application areas on the battlefield.
Anahtar Kelimeler
Bow and arrow Close-range weapons Offensive weapons Ranged weapons Sword The Akkoyunlu army
Kaynakça
- Angiolello, G. M., & Alessandri, V. D. (2006). Seyyahların gözüyle sultanlar ve savaşlar (T. Gündüz, Trans.). Yeditepe Yayınevi.
- Aliev, N., & Akhmedov, S. (2020). Военная история Азербайджана с древнего периода до XVIII вв [Azerbaycan’ın antik dönemden XVIII. yüzyıla kadar askerî tarihi].
- Baharlu, İ. (2023). Arznâme ve Hulâsatü’t-Tevârîh eserlerinde Akkoyunlu ve Safevi ordularının resmigeçitleri: Çeviri—Tıpkıbasım—İnceleme. Paradigma Akademi.
- Barbaro, J. (2022). Anadoluya ve İran’a seyahat (T. Gündüz, Trans., 4. bs.). Yeditepe Yayınevi.
- Çoruhlu, T. (1997). Hançer. In TDV İslâm Ansiklopedisi (Vol. 15, pp. 548–550). Türkiye Diyanet Vakfı.
- Darabadi, P. Q. (Ed.). (2006). Azərbaycanın hərb işi tarixi (Cilt 1). Hərbi Nəşriyyat.
- Efendiyev, O. (2002). Akkoyunlu ve Safevi devletlerindeki mülki ve askeri teşkilata bakış. Yeni Türkiye, 45, 72–80.
- Erdem, İ. (2005). Ak-Koyunlu ve Kara-Koyunlu ordularına genel bir bakış. Tarih Araştırmaları Dergisi, 24(37), 61–76. https://doi.org/10.1501/Tarar_0000000201
- Erdoğan, E. (2019). Safevi Devleti’nin askeri teşkilatı [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
- Əhmədov, S. (2017). Azərbaycan silahları IX–XVII əsrlərdə: Təkamül və inkişafı. Afpoliqraf.
- Əhmədov, S. (2023). Ağqoyunlu dövlətinin hökmdarı Uzun Həsən (N. Vəlixanlı, Ed.).
- Əliyev, N. (2024). Ağqoyunlu dövlətinin hərbi sistemi və hərb sənəti (XV əsrin ikinci yarısı–XVI əsrin əvvəlləri). Hərbi Bilik, 2024(3), 94–106.
- Faḍlallāh Ibn Rūzbihān. (1992). Tārīḫ-i ʿĀlam-ārā-i Amīnī: Hamrāh bā tarǧuma-i muḫtaṣar-i matn ba Inglīsī (J. E. Woods, Ed.; V. Minorsky, Trans.). Royal Asiatic Society.
- Göksu, E. (2004). Türk kültüründe silah (En eski çağlardan Osmanlı devletine kadar) [Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi].
- Khorasani, M. M., & Arjmandi, N. (2020). Structural analysis of handles of highly curved Iranian swords. Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26, 725–745.
- Minorsky, V. (1939). A civil and military review in Fārs in 881/1476. Bulletin of the School of Oriental Studies, University of London, 10(1), 141–178.
- Nəcəfli, T. (2012). Azərbaycan Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu dövlətləri. Çaşıoğlu.
- Ozdogan, T. (2022). Doğu’ya yolculuk: Venedik elçilerinin XV. yüzyıl izlenimleri. Anadolu Mecmuası, 1(2), 103–113.
- Paydaş, K. (2003). Ak-Koyunlu devlet teşkilatı [Doktora tezi, Ankara Üniversitesi].
- Paydaş, K. (2023). Ak-Koyunlu Türkmen Hükümdarı Sultan Yakub ve dönemi (1478–1490). Bilge.
- Petruşevski, İ. P. (1951). XV əsr Azərbaycan dövlətləri. Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Tarix və Fəlsəfə İnstitutunun Əsərləri, 1, 49–108.
- Rumlu, H. (2017). Əhsənüt Təvarix (Tarixlərin Ən Yaxşısı) (N. Musali & O. Efendiyev, Trans.). Uzanlar.
- Saka, E. (2021). Sultanın silahları (1520–1566) [Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi].
- Tihrani, E. B. (2014). Kitab-i Diyarbekriyye (M. Öztürk, Trans.). Türk Tarih Kurumu.
- Woods, J. E. (1993). Akkoyunlular: Aşiret, konfederasyon, imparatorluk: 15. yüzyıl Türk-İran siyaseti üzerine bir inceleme (S. Özbudun, Trans.). Milliyet.
- Yıldız, M. K. (2020). Venedikli diplomatlarca kaleme alınan resmî mektuplarda Akkoyunlu askerî gücü. Harp Tarihi Dergisi, 1, 95–124.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Türk Halkları ve Toplulukları, Ortaçağ Asya Tarihi, Türk İslam Devletleri Tarihi |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 28 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 28 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 27 Nisan 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 7 Sayı: 1 |
Kaynak Göster
UJHC'nde yayınlanan makaleler Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.