Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İş Özelikleri ile Örgütsel Adalet Algısı Arasındaki İlişkinin Öğretmenler Üzerinde İncelenmesi

Yıl 2025, , 1 - 15, 23.07.2025

Fatma Özge Özgen Öney , Tolga Gül

https://doi.org/10.71445/umbd.1654817

Öz

Bu çalışmada iş özellikleri ile örgütsel adalet arasındaki ilişkinin öğretmenler örnekleminde araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırma örneklemi kamu ve özel sektörde çalışmakta olan 285 öğretmenden oluşmaktadır. Verilerin toplamasında İş Özellikleri Tanıma Ölçeği, Örgütsel Adalet Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS ve Jamovi istatistik programları kullanılmıştır. Çalışma bulguları incelendiğinde iş özelliklerinden görev kimliği, görev önemi, özerklik ve geri bildirim öğretmenlerin örgütsel adalet algıları arasında pozitif yönlü ilişki tespit edilmiştir. Ancak işin beşeri çeşitlilik göstermesi ile öğretmenlerin okullarına yönelik adalet algıları arasında bir ilişki tespit edilememiştir. Fark testlerinden elde edilen sonuçlarda ise öğretmenlerin işlerinin özellikleri ve örgütsel adalet algıları cinsiyetleri, medeni durumları, gelir düzeyleri, eğitim durumları ve branşlarına göre farklılık göstermezken, özel sektördeki öğretmenlerin adil dağıtım algılarının kamu sektöründe çalışan öğretmenlere göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş özellikleri Örgütsel adalet Öğretmenler

Kaynakça

  • Adams, J. S. (1965). Inequity in Social Change. L. Berkowitz (Ed.), Advances in Experimental Social Psychology (s. 267-299) . New York: Academic Press.
  • Ambrose, M. Hess, R. L. ve Ganesan, S. (2007). Individual Moral Development and Ethical Climate, 328.
  • Anderson, D. M. and Shinew, K. J. (2003). Gender equity in the context of organizational justice: A closer look at a reccuring issue in the field. Journal of Leisure Research, 35(2), 228-247.
  • Aryee, S., Chen, Z. ve Budhwar, P. (2004). Exchange fairness and employee performance: an examination of the relationship between organizational politics and procedural justice. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 94(1), 1-14. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2004.03.002.
  • Aşan, Ö. (2001). Yönetim ve Organizasyon, Ankara, Nobel.
  • Behson, S. J., Eddy, E. R., and Lorenzet, S. J. (2000). The importance of the critical psychological states in the job characteristics model: A meta-analytic and structural equations modeling examination, Current Research In Social Psychology, 5(12), 170-189.
  • Bies, R.J. ve Moag, J.F. (1986). Interactional Justice: Communication Criteria of Fairness. In: Lewicki, R.J., Sheppard, B.H. and Bazerman, M.H., Eds., Research on Negotiations in Organizations, Vol. 1, JAI Press, Greenwich, 43-55.
  • Boonzaier, B., Ficker, B., and Rust, B.А. (2001). A review of research on the job characteristics model and the attendant job diagnostic survey. South African Journal of Business Management, 32, 11-34.
  • Chegini, M. (2009). The relationship between organizational justice and organizational citizenship behavior. American Journal of Economics and Business Administration, 1(2), 173-176. https://doi.org/10.3844/ajebasp.2009.173.176.
  • Cohen-Charash Y. ve Spector, P. E. (2001). The Role of Justice in Organizations: A Meta Analysis. Organizational Behavior Human Decision Process, 86 (2), 28-32.
  • Colquitt, J. A. (2001). On the Dimensionaliy of Organizational Justice: A Construct Validation of a Mesure. Journal of Applied Psychology, 86 (3), 386-400.
  • Colquıtt, Jason A., Raymond A. Noe and Christine L. Jackson (2002), Justice in Teams: Antecedents and Consequences of Procedural Justice Climate, Personnel Psychology, Vol. 55, No: 1, s. 83-109.
  • Colquitt, J., Conlon, D., Wesson, M., Porter, C. ve Ng, K. (2001). Justice at the millennium: a meta-analytic review of 25 years of organizational justice research.. Journal of Applied Psychology, 86(3), 425-445. https://doi.org/10.1037/0021-9010.86.3.425.
  • Cropanzano R., Byrne Z. S., Bobocel D. R. ve Rupp D. E. (2001). Moral Virtues, Fairness Heuristics, Social Entities And Other Denizens of Organizational Justice. Journal of Vocational Behavior, 927.
  • Cropanzano, R., & Mitchell, M. S. (2005). Social exchange theory: An interdisciplinary review. Journal of Management, 31(6), 874–900. https://doi.org/10.1177/0149206305279602.
  • Cropanzano, Russell, Marjorie and L. Randall (1993), Injustice and Work Behaviour: A Historical Review, Edt: Russell Cropanzano, Justice in the Workplace: Approaching Fairness in Human Resource Management, Lawrance Erlbaum Associates, Publishers, New Jersey.
  • Crosby, F. (1976). A Model of Egoistical Relative Deprivation. Psychological Review, 83(2), 85-113.
  • Çavuş, Ş. ve Abdildaev, M. (2015). Kırgızistan devlet üniversitelerinde çalışan öğretim elemanlarının i̇ş doyumu. Turkish Journal of Education, 3(17345), 0. https://doi.org/10.19128/turje.181084
  • Dalmış, A. (2022). Örgütsel adaletin örgütsel verimlilik üzerine etkisi: kamu sektöründe bir çalışma. Business and Management Studies an International Journal, 10(3), 1082-1094. https://doi.org/10.15295/bmij.v10i3.2106.
  • Demir, K. (2009). İş Tatmini ve Örgütsel Adalet İlişkisi: İlköğretim Okulu Öğretmenleri Üzerine Bir Araştırma. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 291–310.
  • Dong X, Lu H, Wang L, Zhang Y, Chen J, Li B, Huang X, Wan Q, Dong S and Shang S. (2020). The effects of job characteristics, organizational justice and work engagement on nursing care quality in China: A mediated effects analysis. J Nurs Manag.
  • Eib, C. Oettel, C. B. Näswall, K. and Sverke, M. (2014). The interaction between organizational justice and job characteristics: Associations with work attitudes and employee health cross-sectionally and over time, Economic and Industrial Democracy, 1-34.
  • Erdoğan, B. (2002). Antecedents and Consequences of Justice Perceptions in Performance Appraisals. Human Resource Management Review, 12(4), 555–578.
  • Fein, E., Tziner, A., Lusky, L. ve Palachy, O. (2013). Relationships between ethical climate, justice perceptions, and lmx. Leadership & Organization Development Journal, 34(2), 147-163. https://doi.org/10.1108/01437731311321913.
  • Folger, R. and Cropanzano, R. (1998). Organizational justice and human resource management. London: Sage Publications.
  • Folger, R., Konovsky, M.K. (1989). Effects of Procedural and Distributive Justice on Reactions to Pay Raise Decisions. Academy of Management Journal, 32(1), 1663.
  • Greenberg, J. (1987). A taxonomy of organizational justice theories. The Academy of Management Review, 12(1), 9-22. http://www.jstor.org/stable/257990.
  • Greenberg, J. (1990). Organizational justice: yesterday, today, tomorrow. Journal of Management, 16, 399-432. http://iweb.swufe.edu.cn.
  • Hackman, J., and Oldham, G. R. (1974). The job diagnostic survey an instrument for the diagnosis of jobs and the evaluation of job redesign projects. Washington, D.C.: ERIC Clearinghouse.
  • Hamdi, A. (2015). The impact of perceived organizational justice on ‎organizational commitment among bouchrit corporation ‎employees. Dirassat Journal Economic Issue, 6(1), 219-235. https://doi.org/10.34118/djei.v6i1.374
  • Karabatak, S. (2019). Okul yöneticilerinin beş faktör kişilik özellikleri ile yönetsel güçlülükleri arasındaki i̇lişki. Hacettepe University Journal of Education, 1-17. https://doi.org/10.16986/huje.2019051609.
  • Kaşlı, M. (2007). İş özellikleri modelinin otel i̇şletmelerinde uygulanabilirliğine yönelik bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 2(8), 159-174. https://doi.org/10.31671/dogus.2019.231.
  • Katırcıoğlu, E. ve Kabakulak, A. (2020). Öz yeterliğin i̇ş özerkliği üzerindeki etkisi: turist rehberleri üzerine bir araştırma. Turist Rehberliği Dergisi (Tured), 3(1), 32-43. https://doi.org/10.34090/tured.740219.
  • Kaur, S. (2016). A study on the psychological effect of organizational justice perceptions on job satisfaction. International Journal of Indian Psychology, 3(2). https://doi.org/10.25215/0302.017.
  • Keser, A. (2006). Çalışma Yaşamında Motivasyon: Kuram ve Uygulama. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Kılıç, S. ve Toker, K. (2020). Örgütsel adalet i̇le örgütsel sinizm arasındaki i̇lişkinin i̇ncelenmesi. Journal of Yaşar University, 15(58), 288-303. https://doi.org/10.19168/jyasar.499909
  • Lawson, J. K., Noblet, A. J. and Rodwell, J. (2009), Promoting employee wellbeing: the relevance of work characteristics and organizational justice, Health Promotion International, 24(3), 223–233.
  • Leventhal, G.S. (1980). What Should Be Done with Equity Theory? In: Gergen, K.J., Greenberg, M.S. and Willis, R.H., Eds., Social Exchanges: Advances in Theory and Research, Plenum, New York, 27-55.
  • Moorman, R. H. (1991). Relationship between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors: Do Fairness Perceptions Influence Employee Citizenship. Journal of Applied Psychology, 76 (6), 845-855.
  • Moorman, R., Niehoff, B. ve Organ, D. (1993). Treating employees fairly and organizational citizenship behavior: sorting the effects of job satisfaction, organizational commitment, and procedural justice. Employee Responsibilities and Rights Journal, 6(3), 209-225. https://doi.org/10.1007/bf01419445.
  • Morton, L. (Summer 2002). Targeting generation Y. Public Relations Quarterly , 46-48.
  • Nawafleh R. ve Adwan Y.(2023). The impact of organizational justice on job commitment among the employees in jordanian commercial banks: case of arab bank. JLPG. https://doi.org/10.7176/jlpg/130-07.
  • Niehoff, B. P., & Moorman, R. H. (1993). Justice as a Mediator of the Relationship between Methods of Monitoring and Organizational Citizenship Behavior. Academy of Management Journal, 36(3), 527–556.
  • Öztürk, A. ve Koşar, S. (2021). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları üzerine bir olgubilim çalışması. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41(3), 1951-1991. https://doi.org/10.17152/gefad.949312.
  • Ployhart, R. E. ve Ryan, A. M. (1997). Toward and explanation of applicant reactions: An examination of organizational justice and attribution frameworks. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 72(3), 308–335. https://doi.org/10.1006/obhd.1997.2742.
  • Polat, S. (2007). Örgütsel Adalet algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. (Yayınlanmamış doktora tezi). Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Polat, Ş. ve Özdemir, M. (2018). Öğretmenlik mesleği i̇ş özellikleri ölçeğinin (ömi̇öö) geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (46), 428-446. https://doi.org/10.21764/maeuefd.304173.
  • Sekaran, U. (1992), Research Methods for Business, Canada, John Wiley ve Sons, Inc. Şişman, M., Taşdemir (2008), Türk Eğitim Sistemi ve Okul Yönetimi, Pegem Akademi Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara.
  • Scheeler, M. C., Ruhl, K. L., and McAfee, J. K. (2004). Providing performance feedback to teachers: A review.Teacher Education and Special Education, 27(3), 396 - 407.
  • Shawabkeh, Y., Al-Lozi, M. ve Masa’deh, R. (2019). The influence of organizational justice on job commitment in the jordanian ministries. Journal of Social Sciences (Coes&rj-Jss), 8(2), 230-269. https://doi.org/10.25255/jss.2019.8.2.230.269.
  • Söyük, S.(2007). Örgütsel Adaletin İş Tatmini Üzerine Etkisi ve İstanbul İlindeki Özel Hastanelerde Çalışan Hemşirelere Yönelik Bir Çalışma. (Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Srivastava, U. (2015). Multiple dimensions of organizational justice and work-related outcomes among health-care professionals. American Journal of Industrial and Business Management, 05(11), 666-685. https://doi.org/10.4236/ajibm.2015.511067.
  • Thibaut, J., Walker, L. (1975). Procedural Justice: A Psychological Analysis. Hillsdale, NJ:Erlbaum,54.
  • Torbjorn, W. (2013). Job characteristics and mentoring in pre-schools: Mentoring relationships among the educational staff when challenged by problem-solving tasks. Journal of Workplace Learning , 25 (5), 310 - 332.
  • Tyler, T. R. ve Bies, R. J. (1990). Beyond Formal Procedures: The Interpersonal Context of Procedural Justice. In J. Carroll (Ed.), Applied Social Psychology and Organizational Settings (pp. 77-98). Hillsdale, NJ: L. Erlbaum Associates.
  • Tziner, A., Felea, M. ve Vasiliu, C. (2015). Relating ethical climate, organizational justice perceptions, and leader-member exchange (lmx) in romanian organizations. Journal of Work and Organizational Psychology, 31(1), 51-57. https://doi.org/10.1016/j.rpto.2015.02.005.
  • Wang, H. (2014), Transformational leadership and organizational commitment of subcontracted employees: The mediating effect of organizational justice and job characteristics, Social behavior and personality. Y. Fried, G. and R. Ferris (1986). The Dimensionality of Job Characteristics: Some Neglected Issues , Journal of Applied Psychology, Vol.71.
  • Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2012). Öğretmenlerin örgütsel adalet algıları ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, (1)–21.
Toplam 58 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Çalışma Ekonomisi
Bölüm Araştırma Makalesi
Yazarlar

Fatma Özge Özgen Öney 0000-0001-7678-9931

Tolga Gül 0000-0001-9747-0911

Yayımlanma Tarihi 23 Temmuz 2025
Gönderilme Tarihi 10 Mart 2025
Kabul Tarihi 30 Nisan 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025

Kaynak Göster

APA Özgen Öney, F. Ö., & Gül, T. (2025). İş Özelikleri ile Örgütsel Adalet Algısı Arasındaki İlişkinin Öğretmenler Üzerinde İncelenmesi. Uluborlu Mesleki Bilimler Dergisi, 8(2), 1-15. https://doi.org/10.71445/umbd.1654817
Creative Commons Lisansı
Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Uluborlu Mesleki Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.