Öz
Health communication defines the processes of developing and improving health behaviour on a mass and interpersonal scale. The field of health communication is important in terms of defining problem areas in conflict and adaptation processes at the level of interpersonal communication and offering solutions. Although there are various studies from different perspectives focusing on physician-patient relationships in the literature, studies addressing dentist-patient relationships are extremely insufficient. In this context, the main purpose of the study is to identify the problem areas that arise in the communication process of dentists with patients. In this context, the research identifies the problem areas in the communication process between dentists and patients in line with the interviews with dentists by applying focus group interviews technique with a qualitative approach and offers solutions. As a result of the research, the status of dentists, the language they use, their communication skills and approach styles play a determining role in the communication process with the patient, as well as health policies, demographic characteristics of the patient, hospital conditions and the media affect the communication process. It is suggested within the scope of the research that the adoption of a soft-authoritarian approach process by dentists in the communication process with patients will provide a qualified health communication at the interpersonal level.
Anahtar Kelimeler
Health Communication Interpersonal Communication Dentist Patient Information Soft-Authoritarian Approach
Kaynakça
- Atıcı, E. (2007). Hasta-hekim ilişkisi kavramı. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 33(1), 45-50.
- Choi, H., Kim, R., Park, S., J, L., & Y., S. (2024). Determinants of dentist-patient relationships: A scoping review. Int Dent J., 74(5), 1078-1088. https://doi.org/10.1016/j.identj.2024.02.015
- Creswell, J. W. (2009). Research design qualitatve, quantitative and mixed methods approaches. SAGE Publications.
- Çınarlı, İ. (2004). Sağlığın geliştirilmesinde sağlık iletişimi yöntemleri olarak sosyal pazarlama, medyada savunuculuk ve halkla ilişkilerin etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Çınarlı, İ. (2020). 21. yüzyıl için sağlık iletişimi. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
- Çokluk, Ö., Yılmaz, K., & Oğuz, E. (2011). Nitel Bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
- Dinkel, J., Mirwald, A., & Foltin, V. (2019). Patient-centered care in dentistry. Clinical Social Work, 15(3), 22-27. https://doi.org/10.22359/cswhi_15_3_03
- Dönmez, İ., & Erdemir Göze, F. (2020). Hastane temalı dizilerde kişilerarası iletişimin sorunsallaştırılması: Hekimoğlu ve Mucize doktor örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(2), 829-862.
- Durmuş, A. (2021). Sağlık hizmetleri sunumunda hasta beklentilerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü.
- Emanuel, E., & Emanuel, L. (1992). Four models of the physician - patient relationship. JAMA, 267(16), 2221-2229.
- Freedman, J., Sears, D., & Carlsmith, J. (1998). Sosyal psikoloji (A. Dönmez, çev.). İmge Kitabevi.
- Gökgöz, G. (2017). Sağlığın demokratikleşmesi, diş hekimliğinin diline eleştirel bir bakış. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 25(2), 80-96.
- Henzel Olgun, Z. (2009). Hastayı algılama ve hasta kavramı oluşturma bağlamında Türk ve Fransız hekimlerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Ho, J. C., Chai, H. H., Lo, E. C., Huang, M. Z., & Chu, C. H. (2024). Strategies for effective dentist-patient communication: A literature review. Patient preference and adherence, 1385-1394. https://doi.org/10.2147/PPA.S465221
- Ho, J. C., Chai, H. H., Luo, B. W., Lo, E. C., Huang, M. Z., & Chu, C. H. (2025). An overview of dentist–patient communication in quality dental care. Dentistry Journal, 13(1), 31. https://doi.org/10.3390/dj13010031
- Hülür, A. B. (2016). Sağlık iletişimi, medya ve etik: bir sağlık haberinin analizi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 155-178.
- İleri, H., Seçer, B., & Ertaş, H. (2016). Sağlık politikası kavramı ve Türkiye’de sağlık politikalarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırma Dergisi, 12, 176-186.
- Mostafapour, M., Fortier, J. H., & Garber, G. (2024). Exploring the dynamics of physician‐patient relationships: Factors affecting patient satisfaction and complaints. Journal of Healthcare Risk Management, 43(4), 16-25. https://doi.org/10.1002/jhrm.21567
- Neuman, W. L. (2020). Toplumsal araştırma yöntemleri nicel ve nitel yaklaşımlar (Ö. Akkaya, çev). Siyasal Kitabevi.
- Nowak, M. J., Buchanan, H., & Asimakopoulou, K. (2018). ‘You have to treat the person, not the mouth only’: UK dentists’ perceptions of communication in patient consultations. Psychology, Health & Medicine, 23(6), 752-761. https://doi.org/10.1080/13548506.2018.1457167
- Okay, A. (2020). Sağlık iletişimi. Der Yayınları.
- Öztürk, C., & Vardarlıer, P. (2020). Sağlığın Geliştirilmesi ve Sağlık İletişimi: Sağlık Kurumlarının Sosyal Medya Mecra Kullanımının İncelenmesi. Modern Leisure Studies, 2(1), 33-56.
- Pekin, S., & Budenli, N. (2022). Diş hekimliğinde iletişim becerilerinin önemi ve kazandırılması. Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 43(3), 253-260.
- Plasschaert, A. J., Holbrook, W. P., Delap, E., Martinez, C., & Walmsley, A. D. (2005). Profile and competences for the European dentist. European Journal of Dental Education, 9(3), 98-107. https://doi.org/10.1111/j.1600-0579.2005.00369.x
- Resmî Gazete Tarihi: 01.08.1998 Sayısı: 23420. (2014, 05/ 08). Hasta hakları yönetmeliği. Nisan 2023 tarihinde Mevzuat Bilgi Sistemi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4847&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden alındı
- Topbaş, M., Özlü, T., Çan, G., & Bostan, S. (2005). Hekimler hasta haklarını ne kadar biliyorlar? Bir tıp fakültesindeki asistan ve intern hekimlerin bilgi düzeyleri. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 13(2), 81-85.
Öz
Sağlık iletişimi kitlesel ve kişilerarası ölçekte sağlık davranışının geliştirilmesi ve iyileştirilmesi süreçlerini tanımlamaktadır. Sağlık iletişimi alanı kişilerarası iletişim düzeyindeki çatışma ve uyum süreçlerindeki problem alanları tanımlaması ve çözüm önerileri sunması bakımından önem taşımaktadır. Literatürde hekim-hasta ilişkileri odağında farklı perspektiflerde çeşitli çalışmalar yer alsa da diş hekimi-hasta ilişkisini ele alan çalışmalar son derece yetersizdir. Bu çerçevede çalışma kapsamında diş hekimlerinin hastalarla kurdukları iletişim sürecinde ortaya çıkan sorun alanlarının tespit edilmesi araştırmanın temel amacını teşkil etmektedir. Bu bağlamda araştırma, nitel bir yaklaşımla odak grup görüşmeleri tekniği uygulanarak diş hekimleriyle yapılan görüşmeler doğrultusunda diş-hekimi-hasta arasındaki iletişim sürecindeki problem alanları belirlemekte ve çözüm önerileri sunmaktadır. Araştırma sonucunda diş hekimlerinin statüleri, kullandıkları dil, iletişim becerileri ve yaklaşım biçimleri hasta ile iletişim sürecinde belirleyici rol oynarken yanı sıra sağlık politikaları, hastanın demografik özellikleri, hastane koşulları ve medya iletişim sürecini etkileyen bir nitelik taşımaktadır. Diş hekimlerinin hasta ile iletişim sürecinde soft-otoriter bir yaklaşım sürecini benimsemesinin kişilerarası düzeyde nitelikli bir sağlık iletişimini sağlayacağı araştırma kapsamında önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Sağlık İletişimi Kişilerarası İletişim Diş Hekimi Hasta Bilgilendirme Soft-Otoriter Yaklaşım
Etik Beyan
Çalışmada, Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği ilkesi gereği katılımcılardan sözlü ve yazılı onamları alınmıştır. Bu çalışma, Erciyes Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Etik Kurul’dan 29.11.2022 tarihinde 511 başvuru numarası ile onay almıştır
Destekleyen Kurum
Araştırma; kurum veya kuruluş tarafından finansal desteklenmemiştir.
Teşekkür
Erciyes Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi yöneticilerine ve katılımcı diş hekimi/araştırma görevlilerine katkılarından dolayı teşekkür ederiz.
Kaynakça
- Atıcı, E. (2007). Hasta-hekim ilişkisi kavramı. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 33(1), 45-50.
- Choi, H., Kim, R., Park, S., J, L., & Y., S. (2024). Determinants of dentist-patient relationships: A scoping review. Int Dent J., 74(5), 1078-1088. https://doi.org/10.1016/j.identj.2024.02.015
- Creswell, J. W. (2009). Research design qualitatve, quantitative and mixed methods approaches. SAGE Publications.
- Çınarlı, İ. (2004). Sağlığın geliştirilmesinde sağlık iletişimi yöntemleri olarak sosyal pazarlama, medyada savunuculuk ve halkla ilişkilerin etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Çınarlı, İ. (2020). 21. yüzyıl için sağlık iletişimi. Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık.
- Çokluk, Ö., Yılmaz, K., & Oğuz, E. (2011). Nitel Bir görüşme yöntemi: Odak grup görüşmesi. Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 95-107.
- Dinkel, J., Mirwald, A., & Foltin, V. (2019). Patient-centered care in dentistry. Clinical Social Work, 15(3), 22-27. https://doi.org/10.22359/cswhi_15_3_03
- Dönmez, İ., & Erdemir Göze, F. (2020). Hastane temalı dizilerde kişilerarası iletişimin sorunsallaştırılması: Hekimoğlu ve Mucize doktor örneği. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(2), 829-862.
- Durmuş, A. (2021). Sağlık hizmetleri sunumunda hasta beklentilerinin belirlenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Sakarya Üniversitesi İşletme Enstitüsü.
- Emanuel, E., & Emanuel, L. (1992). Four models of the physician - patient relationship. JAMA, 267(16), 2221-2229.
- Freedman, J., Sears, D., & Carlsmith, J. (1998). Sosyal psikoloji (A. Dönmez, çev.). İmge Kitabevi.
- Gökgöz, G. (2017). Sağlığın demokratikleşmesi, diş hekimliğinin diline eleştirel bir bakış. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 25(2), 80-96.
- Henzel Olgun, Z. (2009). Hastayı algılama ve hasta kavramı oluşturma bağlamında Türk ve Fransız hekimlerinin karşılaştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Ho, J. C., Chai, H. H., Lo, E. C., Huang, M. Z., & Chu, C. H. (2024). Strategies for effective dentist-patient communication: A literature review. Patient preference and adherence, 1385-1394. https://doi.org/10.2147/PPA.S465221
- Ho, J. C., Chai, H. H., Luo, B. W., Lo, E. C., Huang, M. Z., & Chu, C. H. (2025). An overview of dentist–patient communication in quality dental care. Dentistry Journal, 13(1), 31. https://doi.org/10.3390/dj13010031
- Hülür, A. B. (2016). Sağlık iletişimi, medya ve etik: bir sağlık haberinin analizi. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 155-178.
- İleri, H., Seçer, B., & Ertaş, H. (2016). Sağlık politikası kavramı ve Türkiye’de sağlık politikalarının incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırma Dergisi, 12, 176-186.
- Mostafapour, M., Fortier, J. H., & Garber, G. (2024). Exploring the dynamics of physician‐patient relationships: Factors affecting patient satisfaction and complaints. Journal of Healthcare Risk Management, 43(4), 16-25. https://doi.org/10.1002/jhrm.21567
- Neuman, W. L. (2020). Toplumsal araştırma yöntemleri nicel ve nitel yaklaşımlar (Ö. Akkaya, çev). Siyasal Kitabevi.
- Nowak, M. J., Buchanan, H., & Asimakopoulou, K. (2018). ‘You have to treat the person, not the mouth only’: UK dentists’ perceptions of communication in patient consultations. Psychology, Health & Medicine, 23(6), 752-761. https://doi.org/10.1080/13548506.2018.1457167
- Okay, A. (2020). Sağlık iletişimi. Der Yayınları.
- Öztürk, C., & Vardarlıer, P. (2020). Sağlığın Geliştirilmesi ve Sağlık İletişimi: Sağlık Kurumlarının Sosyal Medya Mecra Kullanımının İncelenmesi. Modern Leisure Studies, 2(1), 33-56.
- Pekin, S., & Budenli, N. (2022). Diş hekimliğinde iletişim becerilerinin önemi ve kazandırılması. Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi, 43(3), 253-260.
- Plasschaert, A. J., Holbrook, W. P., Delap, E., Martinez, C., & Walmsley, A. D. (2005). Profile and competences for the European dentist. European Journal of Dental Education, 9(3), 98-107. https://doi.org/10.1111/j.1600-0579.2005.00369.x
- Resmî Gazete Tarihi: 01.08.1998 Sayısı: 23420. (2014, 05/ 08). Hasta hakları yönetmeliği. Nisan 2023 tarihinde Mevzuat Bilgi Sistemi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=4847&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 adresinden alındı
- Topbaş, M., Özlü, T., Çan, G., & Bostan, S. (2005). Hekimler hasta haklarını ne kadar biliyorlar? Bir tıp fakültesindeki asistan ve intern hekimlerin bilgi düzeyleri. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 13(2), 81-85.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Örgütsel, Kişilerarası ve Kültürlerarası İletişim |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 28 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 15 |
Kaynak Göster
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.