Öz
Bu çalışmanın konusu, Giresun’da yok olan vakıf kurumlardan Müderris İsmail Sabri Efendi Kütüphanesi ve içindeki eserlerdir. Söz konusu yapı, 19. yüzyılın sonlarında, günümüzün Sultanselim Mahallesi’nde Taşbaşı Parkı olan yerde inşa edilmiştir. Müderris İsmail Efendi ile kardeşi Müderris Mustafa Sıtkı Efendi’nin özel kitap koleksiyonu, bu kuruma vakfedilmiştir. 1932’de Kütüphane binasının da içinde bulunduğu Sultan Selim Cami Külliyesi ortadan kaldırılınca, kitaplar önce Giresun Halkevi Kütüphanesine, sonra Giresun Halk Kütüphanesine taşınmıştır. 1957 yılında da İstanbul’daki Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi’ne gönderilmiş, burada muhafaza edilirken dijital ortama aktarılmıştır. Bu çalışmada ayrıca kütüphanede bulunan eserler üzerine bir çalışma yapılmış özellikle akaid ve kelam eserlerinin mahiyeti tanıtılmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kitap vakfı Müderris İsmail Sabri Efendi yazma eserler kelam
Kaynakça
- 1. Arşiv Belgeleri A. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
- Bâb-ı âli Evrak Odası (BEO), nr. 2822 / 211643.
- Evkaf Mektubi Cihat Kalemi (EV. MKT.CHT), nr. 234/49-50 (h. ‘304/ m. 1887); nr. 239 / 76 (h. ‘303 / m. 1886); nr. 539 / 1 (h. 1319 / m. 1902).
- Evkaf Muhasebe Kalemi (EV. MH), nr. 999 / 96 (h. 1280 / m. 1864).
- Evkaf Nezareti Berat (EV. BRT), nr. 3/9 (h. 1322 / m. 1905).
- Evkaf-ı Hümâyûn Evkaf Defteri (EV. d), nr. 12206, v. 1b-2a, 4a (21 Zilkade 1260 /2 Aralık 1844).
- Hariciye Nezâreti Mektubi Kalemi Evrakı (HR. MKT), nr. 106 / 28 (5 Şaban 1271 /23 Nisan 1855).
- Tapu Tahrir Defteri (TT), nr. 52, 387.
- Nüfus Defteri (NFS.d,) nr. 1131, s.11.
- Şûra-yı Devlet (ŞD), nr. 1829 / 39; nr. 1782 / 19.
- B. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Muhtelif Evrak: nr. 585819; nr. 113.29.3; nr. 490-1-0-0 / CHP/ 1046-1018-2 (18.04.1950).
- C. Milli Kütüphane Arşivi
- Giresun Şer’iyye Sicil Defterleri (GŞS), nr. 1434, s. 23/ [24 ayrı belge (26 Recep 1316 / 10 Aralık 1898)].
- D. Süleymaniye Kütüphanesi, Giresun Yazmaları Bölümü
- Yazma Eserler: nr. 15 /1 (h. 1251 / m. 1836); nr. 134 (h. 1300 / m. 1882); nr. 268 (h. 1267 / m. 1851); nr. 170/1 (h. 1269 /m. 1852); , nr. 167 / 1 (Tarihsiz); nr. 241 (Tarihsiz); nr. 217 (Tarihsiz); nr. 253 (Tarihsiz).
- E. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA)
- VGMA, 593, 115 / 108 (18 Şaban 1308 / 29 Mart 1891); VGMA, 875 / 127, s. 340); VGMA, 592, s. 104 / 94 (28 Cemaziyülevvel 1188 / 6 Ağustos 1774).
- 2. Araştırma ve İnceleme Eserler
- Aksu Mecmuası (1933). (1/Eylül 1933), 31.
- Bayram, Sadi (1997). “Giresun İli Vakıflarına Toplu Bir Bakış”. Giresun Tarihi Sempozyumu. İstanbul: Giresun Belediyesi Yayınları. 365-389.
- Cumhuriyetin On Yılı Giresun (1933). Giresun: Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Yayını, Işık Mat.
- Demirel, Muammer (2022). Medrese Eğitimi. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık
- Fatsa, Mehmet (2022). Kurumları ve Yapılarıyla Giresun Şehri (Osmanlı Dönemi). İstanbul: Giresun Belediyesi Yayınları.
- Güleç, Hulusi ve Nurdan Güleç (2015). “Giresun’da Müzeler ve Kütüphaneler”. Geçmişten Günümüze Giresun, (Ed. Ü. Bekdemir- M. Fatsa), İstanbul.
- Hallaçoğlu, Yusuf (1991). “At”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 4. İstanbul. 28-31.
- İltar, Gazanfer-Mehmet Fatsa (2018). “Giresun Merkezde Yok Olmuş Bir Vakıf Eseri: Sultan Selim (Hüdâvendigâr) Camisi”. Vakıflar Dergisi, (50), 177-197.
- Karaman, Oktay, Giresun Kazası (1850-1900). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Larçın, Kutay, “Çocukluğumdaki Halkevi”. Aksu Kültür Sanat Dergisi, (Sayısız ve Tarihsiz; Dr. Ruşen Topallı Arşivinden temin edilmiştir), 4-5.
- Salnâme-i Maarıf-i Nezâret-i Umumiye (1316). Matbaa-i Âmire (Milli Kütüphane nüshası).
- Topallı, Osman Fikret (2017). Giresun Günlükleri-I (Editör: C. Koçak). İstanbul: Alfa Yayınları.
- Trabzon Vilayeti Salnâmesi-1903 (2008). (Haz. K. Emiroğlu), C. 21, Ankara.
- Tunçer, Mustafa (2015). “Giresun’da Daru’l-Hadisler”. Geçmişten Günümüze Giresun'da Dini ve Kültürel Hayat Sempozyumu, (Ed. M. Fatsa). İstanbul: Giresun İl Özel İdaresi Yayınları. 385-391.
- Yeşil Giresun Gazetesi (1930). Sayı: 205.
- Yılmaz, Ali (2019). Osmanlı Dönemi Giresun’da Eğitim Öğretim. İstanbul: Arı sanat Yayınları.
- Yılmaz, Ali ve Mehmet Fatsa (2023). “Giresun’da Dinî Hayata Yön Veren Bir Aydın Örneği: Müftüzâde Hafız Mehmed Talip Efendi”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XII (23), 1-25.
- Yolalıcı, M. Emin (1994). “Maarif Salnamelerine Göre; Trabzon Vilayetinde Eğitim ve Öğretim Kurumları”. OTAM, (5), 467-468.
Öz
The subject of this article is Müderris İsmail Sabri Efendi Library, one of the waqf institutions in Giresun that has disappeared, and the collection it once housed. The building in question was built at the end of the 19th century, in today's Taşbaşı Park in Sultanselim District. The private book collection of Müderris İsmail Efendi and his brother Müderris Mustafa Sıtkı Efendi was donated to this institution. When the Sultan Selim Mosque Complex, which included the library building, was demolished in 1932, the books were first transferred to the Giresun Community Center Library and then to the Giresun Public Library. In 1957, the collection was sent to the Süleymaniye Manuscripts Library in Istanbul, where it was digitalized for reasons of preservation.
Anahtar Kelimeler
Book foundation Müderris İsmail Sabri Efendi manuscripts kalām
Kaynakça
- 1. Arşiv Belgeleri A. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA)
- Bâb-ı âli Evrak Odası (BEO), nr. 2822 / 211643.
- Evkaf Mektubi Cihat Kalemi (EV. MKT.CHT), nr. 234/49-50 (h. ‘304/ m. 1887); nr. 239 / 76 (h. ‘303 / m. 1886); nr. 539 / 1 (h. 1319 / m. 1902).
- Evkaf Muhasebe Kalemi (EV. MH), nr. 999 / 96 (h. 1280 / m. 1864).
- Evkaf Nezareti Berat (EV. BRT), nr. 3/9 (h. 1322 / m. 1905).
- Evkaf-ı Hümâyûn Evkaf Defteri (EV. d), nr. 12206, v. 1b-2a, 4a (21 Zilkade 1260 /2 Aralık 1844).
- Hariciye Nezâreti Mektubi Kalemi Evrakı (HR. MKT), nr. 106 / 28 (5 Şaban 1271 /23 Nisan 1855).
- Tapu Tahrir Defteri (TT), nr. 52, 387.
- Nüfus Defteri (NFS.d,) nr. 1131, s.11.
- Şûra-yı Devlet (ŞD), nr. 1829 / 39; nr. 1782 / 19.
- B. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi (BCA)
- Muhtelif Evrak: nr. 585819; nr. 113.29.3; nr. 490-1-0-0 / CHP/ 1046-1018-2 (18.04.1950).
- C. Milli Kütüphane Arşivi
- Giresun Şer’iyye Sicil Defterleri (GŞS), nr. 1434, s. 23/ [24 ayrı belge (26 Recep 1316 / 10 Aralık 1898)].
- D. Süleymaniye Kütüphanesi, Giresun Yazmaları Bölümü
- Yazma Eserler: nr. 15 /1 (h. 1251 / m. 1836); nr. 134 (h. 1300 / m. 1882); nr. 268 (h. 1267 / m. 1851); nr. 170/1 (h. 1269 /m. 1852); , nr. 167 / 1 (Tarihsiz); nr. 241 (Tarihsiz); nr. 217 (Tarihsiz); nr. 253 (Tarihsiz).
- E. Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi (VGMA)
- VGMA, 593, 115 / 108 (18 Şaban 1308 / 29 Mart 1891); VGMA, 875 / 127, s. 340); VGMA, 592, s. 104 / 94 (28 Cemaziyülevvel 1188 / 6 Ağustos 1774).
- 2. Araştırma ve İnceleme Eserler
- Aksu Mecmuası (1933). (1/Eylül 1933), 31.
- Bayram, Sadi (1997). “Giresun İli Vakıflarına Toplu Bir Bakış”. Giresun Tarihi Sempozyumu. İstanbul: Giresun Belediyesi Yayınları. 365-389.
- Cumhuriyetin On Yılı Giresun (1933). Giresun: Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Yayını, Işık Mat.
- Demirel, Muammer (2022). Medrese Eğitimi. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık
- Fatsa, Mehmet (2022). Kurumları ve Yapılarıyla Giresun Şehri (Osmanlı Dönemi). İstanbul: Giresun Belediyesi Yayınları.
- Güleç, Hulusi ve Nurdan Güleç (2015). “Giresun’da Müzeler ve Kütüphaneler”. Geçmişten Günümüze Giresun, (Ed. Ü. Bekdemir- M. Fatsa), İstanbul.
- Hallaçoğlu, Yusuf (1991). “At”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 4. İstanbul. 28-31.
- İltar, Gazanfer-Mehmet Fatsa (2018). “Giresun Merkezde Yok Olmuş Bir Vakıf Eseri: Sultan Selim (Hüdâvendigâr) Camisi”. Vakıflar Dergisi, (50), 177-197.
- Karaman, Oktay, Giresun Kazası (1850-1900). Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Larçın, Kutay, “Çocukluğumdaki Halkevi”. Aksu Kültür Sanat Dergisi, (Sayısız ve Tarihsiz; Dr. Ruşen Topallı Arşivinden temin edilmiştir), 4-5.
- Salnâme-i Maarıf-i Nezâret-i Umumiye (1316). Matbaa-i Âmire (Milli Kütüphane nüshası).
- Topallı, Osman Fikret (2017). Giresun Günlükleri-I (Editör: C. Koçak). İstanbul: Alfa Yayınları.
- Trabzon Vilayeti Salnâmesi-1903 (2008). (Haz. K. Emiroğlu), C. 21, Ankara.
- Tunçer, Mustafa (2015). “Giresun’da Daru’l-Hadisler”. Geçmişten Günümüze Giresun'da Dini ve Kültürel Hayat Sempozyumu, (Ed. M. Fatsa). İstanbul: Giresun İl Özel İdaresi Yayınları. 385-391.
- Yeşil Giresun Gazetesi (1930). Sayı: 205.
- Yılmaz, Ali (2019). Osmanlı Dönemi Giresun’da Eğitim Öğretim. İstanbul: Arı sanat Yayınları.
- Yılmaz, Ali ve Mehmet Fatsa (2023). “Giresun’da Dinî Hayata Yön Veren Bir Aydın Örneği: Müftüzâde Hafız Mehmed Talip Efendi”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XII (23), 1-25.
- Yolalıcı, M. Emin (1994). “Maarif Salnamelerine Göre; Trabzon Vilayetinde Eğitim ve Öğretim Kurumları”. OTAM, (5), 467-468.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Osmanlı Kurumları ve Medeniyeti (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Haziran 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 21 Ocak 2025 |
| Kabul Tarihi | 17 Haziran 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Sayı: 63-Haziran 2025 |
Vakıflar Dergisi Vakıflar Genel Müdürlüğü'nün Haziran ve Aralık aylarında yayımlanan süreli ilmi yayınıdır. Yayın talebiyle Vakıflar Dergisi’ne gönderilen makaleler Yayın Kurulu tarafından ön incelemeye tabi tutulur ve uygun bulunan makaleler incelenmek üzere çift kör hakem sistemiyle alanında uzman en az iki akademisyene gönderilir. Hakem raporları ve Yayın Kurulu kararı ile Vakıflar Dergisi'nde yayımlanması kabul edilen yazıların telif hakkı Vakıflar Genel Müdürlüğü'ne devredilmiş sayılmakla birlikte yayımlanan makaleler ilgili okuyucular ve araştırmacılar tarafından kaynak gösterilmek koşuluyla kullanılabilir.