Metil Paratiyon Uygulanan Sıçanlarda Nigella Sativa L. Ekstraktının Karaciğer Koruyucu, Toplam Oksidan ve Toplam Antioksidan Kapasite Üzerine Etkisinin Araştırılması
Öz
Amaç: Bu çalışma, metil paratiyonun akut ve kronik toksisitesi üzerine Nigella sativa nın koruyucu etkisinin değerlendirilmesi için tasarlandı.
Materyal ve Metot: Bu çalışmada 56 yetişkin erkek Albino Wistar sıçan kullanıldı ve rastgele dört gruba ayrılmıştır. 1. grup hayvanlara, 1 mL distile su verilmiş ve kontrol grubu olarak değerlendirilmiştir. 2. grup hayvanlara metil paratiyonun letal dozunun 1/50'si olan 0,28 mg/kg/gün, 28 gün süreyle oral yolla verilmiştir. 3. grup hayvanlara, 28 gün süreyle 300 mg/kg/gün Nigella sativa L. ekstraktı oral yolla verilmiştir. 4. grup hayvanlara, 0,28 mg/kg/gün metil paratiyon verilmesinden iki saat sonra 300 mg/kg/gün Nigella sativa L. ekstraktı oral yolla verilmiştir. Serum karaciğer enzimleri, TOS, antioksidan vitaminler karaciğer histopatolojisi ile birlikte incelenmiştir.
Bulgular: Metil paratiyon uygulanan grupta (2), serum aspartat aminotransferaz (AST), alanin amino transferaz (ALT), alkalin fosfataz (ALP) ve toplam kolesterol diğer gruplara göre (özellikle 4. grup) istatistik olarak arttı aynı zamanda serum albumin ve vitamin E düzeyleri azaldı (p<0.05). Buna rağmen, laktat dehidrogenaz (LDH), gama glutamil transferaz (GGT), VLDL kolesterol ve toplam oksidan kapasite düzeyleri artış gösterdi, artış istatistik olarak anlamlı bulunmadı (p>0.05). 2. grupta, serum toplam protein, toplam trigliserid, toplam antioksidan kapasite, vitamin A ve C düzeyleri azaldı (p>0.05), bu azalma istatistik olarak önemli bulunmadı (p>0.05).
Sonuç: Nigella sativa L. ekstraktının karaçiğer üzerine koruyucu etkisi istatistik önemde tespit edildi. Nigella sative L. ekstraktı metil paratiyon benzeri toksisitelere karşı koruyucu amaçlı gıda takviyesi olarak verilebilir.
Anahtar Kelimeler
Metil Paratiyon Nigella Sativa Toplam Antioksidan/Oksidan Kapasite Karaciğer Histopatolojisi
Etik Beyan
Bu Araştırma; Metil Paratiyon Uygulanan Sıçanlarda Nigella Sativa L. Ekstraktının Karaciğer Koruyucu, Toplam Oksidan (TOS) ve Toplam Antioksidan (TAS) Kapasite Üzerine Etkisinin Araştırılması isimli Yüksek lisans tezinden türetilmiştir. Araştırma, 2nd International Congress on Applied Biological Sciences, Sarajevo, Bosna-Hersek, 27 - 31 Mayıs 2016 tarihinde özet bildiri olarak sunulmuştur.
Destekleyen Kurum
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı
Proje Numarası
Van YYÜ BAP başkanlığı 2015-SBE-YL018 no’lu proje olarak desteklenmiştir
Teşekkür
Patoloji çalışmalarında Prof. Dr. Fatma İLHAN’a, Biyokimyasal Analizlerde Prof. Dr. İbrahim Hakkı YÖRÜK ve Doç. Dr. Mehmet BERKÖZ’e desteklerinden dolayı teşekkürler.
Kaynakça
- Akkuş İ. Klinik Biyokimya El Kitabı (Hematoloji ve Seroloji Laboratuvarları İlaveli), Nobel Tıp Kitabevi, İstanbul, 2007.
- Altuntas I, Delibas N. (2002). The effects of fenthion on lipid peroxidation and some liver enzymes: The possible protective role of vitamins E and C. Turkish Journal of Medical Sciences, 32, 293-297.
- Bamosa AO, Ali BA, Al-Hawsawi ZA (2002). The effect of thymoquinone on blood lipids in rats. Indian Journal of Physiology and Pharmacology, 46(2), 195-201.
- Berkoz M, Kahraman T, Yildirim M, Yigit MF, Allahverdiyev O. (2019). Hepatoprotective effect of Nigella sativa L. extract in methyl parathion exposed rats. Fresenius Environmental Bulletin, 28(10), 7079-7087.
- Bian Y, Li C, Li H. (2010). Para-Sulfonatocalix [6] arene-modified silver nanoparticles electrodeposited on glassy carbon electrode: Preparation and electrochemical sensing of methyl parathion. Talanta, 81, 1028–1033.
- El-Dakhakhny M, Mady NI, Halim MA (2000). N sativa L oil protects against induced hepatotoxicity and improves serum lipid profile in rats. Arzneimittelforschung, 50, 832-836.
- El-Saleh C, Al-Sagair OA, Al-Khalaf MI. (2004). Thymoquinone and Nigella sativa oil protection against methionine-induced hyperhomocysteinemia in rats. International Journal of Cardiology, 93(1), 19-23.
- Erel Ö. (2004). A novel automated direct measurement method for toplam antioxidant capacity using a new generation, more stable ABTS radical cation. Clinical Biochemistry, 37(4), 277-285.
- Erel Ö. (2005). A new automated colorimetric method for measuring toplam oxidant status. Clinical Biochemistry, 38(12), 1103-1111.
- Govindasamy M, Sakthinathan S, Chen SM, Chiu TW, Sathiyan A, Merlin JP. (2017). Reduced graphene oxide supported cobalt bipyridyl complex for sensitive detection of methyl parathion in fruits and vegetables. Electroanalysis, 29(8), 1950-1960.
- Hadjzadeh MA, KhoeiA, Hadjzadeh Z, Parizady M. (2007). Ethanolic extract of Nigella sativa L seeds on ethylene glycol-induced kidney calculi in rats. Urology Journal Spring, 4(2), 86-90.
- Hazarika A, Sarkar SN, Hajare S, Kataria M, Malik JK. (2003). Influence of malathion pretreatment an the toxicity of anilofos in male rats: a biochemical interaction study. Toxicology, 185(1), 1-8.
- Ismail M, Al-Naqeepa G, Wei Chan K. (2010). Nigella sativa thymoquinone-rich fraction greatly improves plasma antioxidant capacity and expression of antioxidant genes in hypercholesterolemic rats. Free Radical Biology and Medicine, 48(5), 664-672.
- İlhan N, Seçkin D. (2005). Protective effect of Nigella sativa seeds on CCl4-induced hepatotoxicity. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 19(3), 175-179.
- Joshi SC, Mathur R, Gajraj A, Sharma T. (2003). Influence of methyl parathion on reproductive parameters in male rats. Environmental Toxicology and Pharmacology, 14(3), 91-98.
- Kalender S, Kalender Y, Durak D, Ogutcu A, Uzunhisarcikli M, Cevrimli BS et al. (2007). Methyl parathion induced nephrotoxicity in male rats and protective role of vitamins C and E, pestisit. Pesticide Biochemistry and Physiology, 88(2), 213–218.
- Kalender S, Ogutcu A, Uzunhisarcikli M, Acikgoz F, Durak D, Ulusoy Y et al. (2005). Diazinon-induced hepatotoxicity and protective effect of vitamin E on some biochemical indices and ultrastructural changes. Toxicology, 211(3), 197-206.
- Mansour MA, Ginawi OT, El-Hadiyah T, El-Khatib AS, Al-Shabanah OA, Al-Sawaf HA. (2001). Effects of volatile oil constituents of Nigella sativa on carbon tetrachloride –induced hepatotoxicity in mice: Evidence for antioxidant effects of thymoquinone. Research Communications in Molecular Pathology and Pharmacology, 110(3-4), 239-251.
- Meral I, Yener Z, Kahraman T, Mert N. (2001). Effect of Nigella sativa on glucose concentration, lipid peroxidation, anti‐oxidant defence system and liver damage in experimentally‐induced diabetic rabbits. Journal of Veterinary Medicine Series A, 48(10), 593-599.
- Nagi MN, Almakki HA, Sayed-Ahmed MM, Al-Bekairi AM. (2010). Thymoquinone supplementation reverses acetaminophen-induced oxidative stress, nitric oxide production and energy decline in mice liver. Food and Chemical Toxicology, 48(8-9), 2361-2365.
- Öğütcü A, Suludere Z, Kalender Y. (2008). Dichlorvos-induced hepatotoxicity in rats and the protective effects of vitamins C and E. Environmental Toxicology and Pharmacology, 26(3), 355-361.
- Ragheb A, Elbarbry F, Prasad K, Mohamed A, Ahmed MS, Shoker A. (2008). Attenuation of the development of hypercholesterolemic atherosclerosis by thymoquinone. International Journal of Angiology, 17(4), 186-192.
- Randhawa MA, Al-Ghamdi MS. (2002). A review of the pharmaco-therapeutic effects of Nigella sativa. Pakistan Journal Medicine Research, 41(2), 77-83.
- Sankaranarayanan C, Pari L. (2011). Thymoquinone ameliorates chemical induced oxidative stress and β-cell damage in experimental hyperglycemic rats. Chemico-biological Interactions, 190(2–3), 148–154.
- Sayed-Ahmed MM, Abdel Aziz M Al-Essa, Salim S Al-Rejaie, Abdulaziz A. (2010). Thymoquinone attenuates diethylnitrosamine induction of hepatic carcinogenesis through antioxidant signaling. Oxidative Medicine and Cellular Longevity, 3(4), 254-261.
- Sharma Y, Bashir S, Irshad M, Datta Gupta S, Dogra TD. (2005). Effect of acute dimethoatee administration on antioxidant status of liver and brain of experimental rats. Toxicology, 206(1), 49-57.
- Tripathi S, Srivastav AK. (2010). Liver profile of rats after long-term ingestion of different doses of chlorpyrifos. Pesticide Biochemistry and Physiology, 97(1), 60-65.
- Turan YS. (2014). Fosfor Dozlarının Çörek Otunun (Nigella sativa L.) Verim ve Kalitesine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
- Turkdogan MK, Ozbek H, Yener Z, Tuncer I, Uygan I, Ceylan E, 2003. The role of Urtica dioica and Nigella sativa in the prevention of carbon tetrachloride-induced hepatotoxicity in rats. Phytotherapy Research, 17(8), 942-946.
- Uzunhisarcikli M, Kalender Y. (2011). Protective effects of vitamins C and E against hepatotoxicity induced by methylparathion in rats. Ecotoxicology and Environmental Safety, 74(7), 2112-2118.
- Verma RS, Mehta A, Srivastava N. (2007). In vivo chlorpyrifos induced oxidative stress: Attenuation by antioxidant vitamins. Pesticide Biochemistry and Physiology, 88(2), 191-196.
- Vidyasagar J, Karunakar N, Reddy MS, Rajnarayana K, Surender T, Krishna DR. (2004). Oxidative stres and antioxidant status in acute organophosphorus insecticide poisoning. Indian Journal of Pharmacology, 36(2), 76-79.
- Vural N, 1996. Toksikoloji, J Fac Pharm, No, 73, Ankara.
- Yalçın A, Keleş H, Kahraman T, Bozkurt MF, Aydın H. (2020). Kemoterapiye bağlı hepatotoksisiteye karşı ellagik asidin koruyucu etkileri. Düzce Tıp Dergisi, 22(2), 124-130.
- Yang C, Deng J. (2007). Intermediate syndrome following organophosphate insecticide poisoning. Journal of the Chinese Medical Association, 70(11), 467-472.
- Yıldız D, Öztaş H, Dalkılıç S. (2006). Metil paratiyon ile muamele edilen rat dokularında sülfidril grubu konsantrasyonu değişimlerinin tespit edilmesi. Toxicology Mechanisms and Methods, 16(7), 347-352.
- Yüztaş E, Değer Y, Yörük IH. (2014). Deneysel diyabet oluşturulan ratlarda prooksidan toplam antioksidan durumu ve vitamin düzeyleri üzerine likopenin etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 25(3), 71–75.
- Zaspel BJ, Csallany AS. (1983). Determination of alpha-tocopherol in tissues and plasma by high-performance liquid chromatography. Analytical Biochemistry, 1,130(1), 146-150.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Eczacılık Biyokimyası |
| Bölüm | Orijinal Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | Van YYÜ BAP başkanlığı 2015-SBE-YL018 no’lu proje olarak desteklenmiştir |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 22 Eylül 2024 |
| Kabul Tarihi | 13 Mart 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 18 Sayı: 1 |
Van Health Sciences Journal (Van Sağlık Bilimleri Dergisi) başlıklı eser bu Creative Commons Atıf-Gayri Ticari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
