Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

TARİHSEL SÜREÇLERE GÖRE UŞŞAK MAKAMI

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 780 - 818

Sühan İrden

https://doi.org/10.51576/ymd.1680574

Öz

Türk Müziği'nin teorik ve pratik tarihinde Uşşak makamı için teorik bir alt yapı bulunmamaktadır. Bu durum, Uşşak kavramının en doğru bilgilerle açıklanması ve öğrenilmesinde “ön bilgi eksikliği” ve “kavram yanılgısı/yanlış anlama” gibi sorunlara yol açmaktadır. Uşşak makamının, tarihi süreç içerisinde müzik teorisiyle ilgili çeşitli kaynaklarda cins, tabaka, dörtlü, beşli, daire, perde ve makam gibi kavramlarla birlikte kullanıldığı bilinmektedir. Safiyüddîn Abdülmü'mîn Urmevî (1216-1294) Uşşak’ı 13. yüzyıldan itibaren önce Tanînî-Tanînî-Bakiyye (TTB) aralıklarından oluşan bir cins, tabaka, dörtlü, sonra da bir daire olarak tanımlamıştır. 15. yüzyıldan sonra yazılan edvâr ve risâlelerde bu işlevler terk edilmiş, zamanla 13. yüzyılda “Nevrûz”, 15. yüzyılda “Rekb/Çargâh-ı Rekb”, 18. yüzyılda “Dügâh-ı Kadîm” ve “Hûzî” makamlarının “Uşşak” makamı olarak kullanıldığı ve günümüze kadar ulaştığı tespit edilmiştir. Yani Uşşak ismi asırlar boyunca aynı kalsa da melodik yapısının sürekli değişip dönüşerek günümüze kadar ulaştığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmada, kuramsal kaynaklardan elde edilen bulgular doğrultusunda Uşşak makamının tarihsel değişim sürecini ortaya koymak amacıyla nitel veri tabanlı, ilişkisel tarama, doküman analizi ve literatür taraması yöntemleri kullanılmıştır. Bu yöntemle, teorisyenlerin Uşşak makamını açıklarken kullandıkları yaklaşım ve sınıflandırmalar ile bestecilerin pratik uygulamaları esas alınarak makama ilişkin doğrular tespit edilmiş ve açıklanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Uşşak Musıki Edvâr Osmanlı Eğitim.

Teşekkür

Teşekkürler. Kolay gelsin.

Kaynakça

  • Arel, H. S. (1993). Türk Mûsıkîsi Nazariyatı Dersleri (Hzl. Onur Akdoğu). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Akdoğan, B. (2009). “Fethullah Şirvânî ve Mecelletun Fi’l-Mûsîka adlı eserinin XV. Yüzyıl Türk Mûsikîsi Nazariyatındaki Yeri”. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Arısoy, M. (1988). Seydî’nin, El-Matla’ Adlı Eseri Üzerine Bir Çalışma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Arslan, F. (2004). Safiyyüddîn Abdülmümin el-Urmevî er-Risâleyü’ş- Şerefiyye’si. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi İslam Tarihi ve Sanatları, Ankara.
  • Atcherson, W. T. (1970). Theory accommodates practice: “Confinalis” theory in Renaissance music treatises. Journal of American Musicological Society.
  • Bahçeci, D., Kaya, V. H. (2010). Kavramsal algılamalar ve kavram yanılgıları. Bilim ve Teknik Dergisi.
  • Behar, C. (2017). Kantemiroğlu (1673-1723) ve Edvâr'ının Sıra Dışı Müzikal Serüveni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Bardakçı, M. (1986). Maragalı Abdülkâdir ve Câmiü’l-Elhân Adlı Eseri, Pan Yayıncılık, İstanbul.
  • Bardakçı, M. (2023). Müzik Sistemimizi Bu Lübnanlı’dan Öğrendik. Hürriyet Gazetesi. Erişim 20.03.2023. https://www.hurriyet. com.tr /yazarlar/murat-bardakci/
  • Cabré, M. T. (1999). Terminology: Theory, Methods and Applications, John Benjamin Publishing Company, Amsterdam/Philedelphia.
  • Can, C. M. (2001). XV. Yüzyıl Türk Musikisi Nazariyâtı (Ses Sistemi), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Cevher, H. (1995). Hâzâ Mecmû’a-i Sâz Ü Söz (Transkripsiyon, İnceleme), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Cevher, H. (1992). Tanburî Cemil Bey ve Rehber-i Mûsıkî, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Cevher, H. (1995). Ali Ufkî Bey ve hâzâ mecmuâ-i sâz ü söz (transkripsiyon, inceleme). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Cevher, H. (2004). Rûh-perver. İzmir: Sade Matbaacılık.
  • Ceyhan, A. (1997). Bedr-i Dilşâd’ın Muradnâmesi I-II. İstanbul: MEBY.
  • Çelik, B. B. (2001). Hızır Bin Abdullah”ın Kitâbü’l Edvâr’ı ve Makamların İncelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Çakır, A. (1999). Alişah B. Hacı Büke (?-1500)’nin Mukaddimetü’l-Usûl Adlı Eseri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Çaylı, F. (2019). 13.-18. Yüzyıllar Arasında Makamsal Müzik Teorisi Anlayışının Değişimi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
  • Erguner, S. (2003). Rauf Yekta Bey, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
  • Ezgi, S. (1935-1953). Nazarî Amelî Türk Musikisi C. I-V, Hüsnitabiat Matbaası, İstanbul.
  • Doğrusöz, N. (2012). Yusuf Kırşehrî’nin Müzik Teorisi. Kırşehir: T.C. Kırşehir Valiliği Yayını.
  • Hafid Efendi, M. (1783). ed-Dürerü’l-müntebahâtü’l-mesûre fî ıslâhi’l-galatâti’l-meşhûre, Ankara İlâhiyat Fakültesi Kütüphanesi, kayıt no: 792583, 15, Ankara.
  • İrden, S. (2018). Hüseyin Sadettin Arel’in Türk Musıkisi Nazariyatı Dersleri’ndeki Rast Makam Kararlı Tariflerine Yaklaşımlarının (Çözümlemelerinin) Anadolu Edvar Geleneği İcra ve Kuram İlmi Hakikatine Uygulanabilirliği, 2017 Arel Sempozyumu Bildirileri (Uluslararası Hüseyin Sadettin Arel ve Türk Müziği Sempozyumu) Kitabı, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • İrden, S. (2020). Türk Musıkisinde Düzen-Perde-Makam-Terkib Uygulamaları, Eğitim Yayınevi, Konya.
  • İrden, S. (2022). Türk Halk Müziğinde Makamlar ve Terkibler, Eğitim Yayınevi, Konya.
  • İrden, S. (2024). Türk Müziğinde Makam Uygulamaları, Eğitim Yayınevi, Ankara. Karabaşoğlu, C. (2010). Abdülkâdir-i Merâgî’nin Makâsidul-Elhân Adlı Eseri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Karadeniz, E. (1984). Türk Musikisinin Nazariye ve Esasları, İş Bankası Yayınları, Ankara.
  • Kamiloğlu, R. (1998). Şehri Kırşehrî el-Mevlevi Yusuf İbn Nizameddin İbn Yusuf Rumî’nin Risale-i Mûsikîsi’nin Transkribe ve Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
  • Kamiloğlu, R. (2007). Ahmed Oğlu Şükrullah ve “Edvâr-ı Mûsikî” Adlı Eseri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kaygusuz, N. (2006). Muallim İsmail Hakkı Bey Mûsıkî Tekâmül Dersleri, İTÜ Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • Koç, F. (2010). Abdülaziz B. Abdülkâdir Meragî ve ‘Nekâvetü’l-Edvâr’ İsimli Eserinin XV. Yüzyıl Mûsikî Nazariyatındaki Yeri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kolukırık, K. (2009). Abdülkâdir Merâgî ve “Şerhu’l-Edvâr” Adlı Eserinin XIV. Yüzyıl Türk Mûsikîsi Nazariyâtındaki Yeri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Köksal, M. S. (2006). Kavram öğretimi ve çoklu zeka teorisi, Kastamonu Eğitim Dergisi.
  • Kutluğ, Y. F. (2000). Türk Musikisinde Makamlar, Yayın Yeri: Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Küçükgökçe, Ö. (2010). XV. Yüzyılda Makâmlar. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Lindley, M. (2001). Temperaments, https://doi.org/10.1093/gmo/9781561592630 .article.27643.
  • Oransay, G. (1964). Musıki İstılahatı, Küğ Yayınları, Ankara.
  • Özçimi, S. (1989). Hızır bin Abdullah ve Kitâbü’l-Edvâr, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Özkan, İ. H. (1987). Türk Musikisi Nazariyatı ve Usulleri Kudüm Velveleleri, Ötüken Yayınları, İstanbul.
  • Özlem, D. (2004). Mantık: Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi. İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
  • Öztürk, O. M. (2014). Makam Müziğinde Ezgi ve Makam İlişkisinin Analizi ve Yorumlanması Açısından Yeni Bir Yaklaşım: Perde Düzenleri ve Makamsal Ezgi Çekirdekleri. (Yayınlanmamış Doktora tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Popescu-Judetz, E. (2002). Tanburi Küçük Artin, Pan Yayıncılık, İstanbul.
  • Porzig, W. (2003). Dil Denen Mucize, çev. Vural Ülkü, Ankara: TDK. Yay.
  • Sağlam, G.E. & Ö., Ü. (2024). Türk Müziğinde Çokseslilik Yaklaşımlarına İlişkin Örnek Bir Uygulama, International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS).
  • Sezikli, U. (2000). Kırşehirli Nizâmeddin İbn Yûsuf’un Risâle-i Mûsikî Adlı Eseri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Sezikli, U. (2007). Abdülkâdir Merâgi ve Câmiu’l-Elhân’ı., (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Tekin, H. (1999). Lâdikli Mehmed Çelebi ve er-Risaletü’l-Fethiyye’si. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Niğde Üniversitesi, Niğde.
  • Tekin, E. (2007). Safedî’nin müzik teorisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
  • Tural, S. K. (2002). Kavramlar ve Terimler Ortak Düşünüşün Ürünü ve Anahtarlarıdır, Türk Dili, Özel Sayı: TDK'nin 70. Yılı, TDK Yay, Ankara.
  • Tırışkan, A. G. (2000). Hâşim Bey’in edvârı. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
  • Tura, Y. (2001). Kantemiroğlu-Musikiyi Harflerle Tesbit ve İcra İlminin Kitabı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Tura, Y. (2006). Nasır Abdülbaki Dede, Tedkik ü Tahkik (İnceleme ve Gerçeği Araştırma), Pan Yayıncılık, İstanbul.
  • Tura, Y. (2017). Türk Musıkisinin Mes’eleleri. İz Yayıncılık, İstanbul.
  • Uslu, R. (2001). Mehmed Hafid Efendi ve Musiki, Pan Yayıncılık, (Eserin orjinali 1783 yılında basılmıştır), İstanbul.
  • Uygun, M. N. (1990). Kadızâde Tirevî ve Musikî Risalesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Uygun, M. N. (1996). Safiyüddin-i Urmevî ve Kitâb-ı Edvâr, Kubbealtı Yayınları, İstanbul.
  • Yekta, R. (1986). Türk Musikisi [1922]. (O. Nasuhioğlu, Çev.), Pan Yayıncılık, İstanbul.
  • Web Kaynakları
  • Hatipoğlu, E. (2019). Makamlar ve Terkibler. Ankara: (Erişim adresi: https://www.google.com.tr/books/edition/Makamlar_ve_Terkibler/DnGqDwAAQBAJ?hl=tr&gbpv=1&printsec=frontcover), (Erişim tarihi: 04.02.2025).

UŞŞAK MAKAM ACCORDING TO HISTORICAL PROCESSES

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 780 - 818

Sühan İrden

https://doi.org/10.51576/ymd.1680574

Öz

There is no theoretical infrastructure for the Uşşak makam in the theoretical and practical history of Turkish Music. This situation causes problems such as "lack of prior knowledge" and "misconceptions" in explaining and learning the concept of Uşşak with the most accurate information. It is known that Uşşak makam has been used with concepts such as gender, layer, fourth, fifth, circle, fret and maqam in various sources related to music theory throughout the historical process. Safiyüddîn Abdülmü'mîn Urmevî (1216-1294) defined Uşşak as a layer, quadruple consisting of Tanînî-Tanînî-Bakiyye (TTB) intervals, and then as a circle, starting from the 13th century. These functions were abandoned in the edvârs and treatises written after the 15th century, and over time it was determined that the makams "Nevrûz" in the 13th century, "Rekb/Çargâh-ı Rekb" in the 15th century, "Dügâh-ı Kadîm" and "Hûzî" were used as the makam "Uşşak" in the 18th century and have survived to the present day. In other words, although the name Uşşak has remained the same for centuries, it is understood that its melodic structure has constantly changed and transformed, reaching the present day. In this study, qualitative data-based, relational scanning, document analysis and literature review methods were used in order to reveal the historical change process of Uşşak makam in line with the findings obtained from theoretical sources. With this method, the truths about the makam were determined and explained based on the approaches and classifications used by theorists while explaining the Uşşak makam and the practical applications of the composers.

Anahtar Kelimeler

Uşşak Music Edvâr Ottoman Education.

Kaynakça

  • Arel, H. S. (1993). Türk Mûsıkîsi Nazariyatı Dersleri (Hzl. Onur Akdoğu). Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
  • Akdoğan, B. (2009). “Fethullah Şirvânî ve Mecelletun Fi’l-Mûsîka adlı eserinin XV. Yüzyıl Türk Mûsikîsi Nazariyatındaki Yeri”. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Arısoy, M. (1988). Seydî’nin, El-Matla’ Adlı Eseri Üzerine Bir Çalışma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Arslan, F. (2004). Safiyyüddîn Abdülmümin el-Urmevî er-Risâleyü’ş- Şerefiyye’si. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi İslam Tarihi ve Sanatları, Ankara.
  • Atcherson, W. T. (1970). Theory accommodates practice: “Confinalis” theory in Renaissance music treatises. Journal of American Musicological Society.
  • Bahçeci, D., Kaya, V. H. (2010). Kavramsal algılamalar ve kavram yanılgıları. Bilim ve Teknik Dergisi.
  • Behar, C. (2017). Kantemiroğlu (1673-1723) ve Edvâr'ının Sıra Dışı Müzikal Serüveni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Bardakçı, M. (1986). Maragalı Abdülkâdir ve Câmiü’l-Elhân Adlı Eseri, Pan Yayıncılık, İstanbul.
  • Bardakçı, M. (2023). Müzik Sistemimizi Bu Lübnanlı’dan Öğrendik. Hürriyet Gazetesi. Erişim 20.03.2023. https://www.hurriyet. com.tr /yazarlar/murat-bardakci/
  • Cabré, M. T. (1999). Terminology: Theory, Methods and Applications, John Benjamin Publishing Company, Amsterdam/Philedelphia.
  • Can, C. M. (2001). XV. Yüzyıl Türk Musikisi Nazariyâtı (Ses Sistemi), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Cevher, H. (1995). Hâzâ Mecmû’a-i Sâz Ü Söz (Transkripsiyon, İnceleme), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Cevher, H. (1992). Tanburî Cemil Bey ve Rehber-i Mûsıkî, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Cevher, H. (1995). Ali Ufkî Bey ve hâzâ mecmuâ-i sâz ü söz (transkripsiyon, inceleme). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Cevher, H. (2004). Rûh-perver. İzmir: Sade Matbaacılık.
  • Ceyhan, A. (1997). Bedr-i Dilşâd’ın Muradnâmesi I-II. İstanbul: MEBY.
  • Çelik, B. B. (2001). Hızır Bin Abdullah”ın Kitâbü’l Edvâr’ı ve Makamların İncelenmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Çakır, A. (1999). Alişah B. Hacı Büke (?-1500)’nin Mukaddimetü’l-Usûl Adlı Eseri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Çaylı, F. (2019). 13.-18. Yüzyıllar Arasında Makamsal Müzik Teorisi Anlayışının Değişimi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Ankara.
  • Erguner, S. (2003). Rauf Yekta Bey, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
  • Ezgi, S. (1935-1953). Nazarî Amelî Türk Musikisi C. I-V, Hüsnitabiat Matbaası, İstanbul.
  • Doğrusöz, N. (2012). Yusuf Kırşehrî’nin Müzik Teorisi. Kırşehir: T.C. Kırşehir Valiliği Yayını.
  • Hafid Efendi, M. (1783). ed-Dürerü’l-müntebahâtü’l-mesûre fî ıslâhi’l-galatâti’l-meşhûre, Ankara İlâhiyat Fakültesi Kütüphanesi, kayıt no: 792583, 15, Ankara.
  • İrden, S. (2018). Hüseyin Sadettin Arel’in Türk Musıkisi Nazariyatı Dersleri’ndeki Rast Makam Kararlı Tariflerine Yaklaşımlarının (Çözümlemelerinin) Anadolu Edvar Geleneği İcra ve Kuram İlmi Hakikatine Uygulanabilirliği, 2017 Arel Sempozyumu Bildirileri (Uluslararası Hüseyin Sadettin Arel ve Türk Müziği Sempozyumu) Kitabı, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • İrden, S. (2020). Türk Musıkisinde Düzen-Perde-Makam-Terkib Uygulamaları, Eğitim Yayınevi, Konya.
  • İrden, S. (2022). Türk Halk Müziğinde Makamlar ve Terkibler, Eğitim Yayınevi, Konya.
  • İrden, S. (2024). Türk Müziğinde Makam Uygulamaları, Eğitim Yayınevi, Ankara. Karabaşoğlu, C. (2010). Abdülkâdir-i Merâgî’nin Makâsidul-Elhân Adlı Eseri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Karadeniz, E. (1984). Türk Musikisinin Nazariye ve Esasları, İş Bankası Yayınları, Ankara.
  • Kamiloğlu, R. (1998). Şehri Kırşehrî el-Mevlevi Yusuf İbn Nizameddin İbn Yusuf Rumî’nin Risale-i Mûsikîsi’nin Transkribe ve Değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
  • Kamiloğlu, R. (2007). Ahmed Oğlu Şükrullah ve “Edvâr-ı Mûsikî” Adlı Eseri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kaygusuz, N. (2006). Muallim İsmail Hakkı Bey Mûsıkî Tekâmül Dersleri, İTÜ Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • Koç, F. (2010). Abdülaziz B. Abdülkâdir Meragî ve ‘Nekâvetü’l-Edvâr’ İsimli Eserinin XV. Yüzyıl Mûsikî Nazariyatındaki Yeri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kolukırık, K. (2009). Abdülkâdir Merâgî ve “Şerhu’l-Edvâr” Adlı Eserinin XIV. Yüzyıl Türk Mûsikîsi Nazariyâtındaki Yeri. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Köksal, M. S. (2006). Kavram öğretimi ve çoklu zeka teorisi, Kastamonu Eğitim Dergisi.
  • Kutluğ, Y. F. (2000). Türk Musikisinde Makamlar, Yayın Yeri: Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Küçükgökçe, Ö. (2010). XV. Yüzyılda Makâmlar. (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Lindley, M. (2001). Temperaments, https://doi.org/10.1093/gmo/9781561592630 .article.27643.
  • Oransay, G. (1964). Musıki İstılahatı, Küğ Yayınları, Ankara.
  • Özçimi, S. (1989). Hızır bin Abdullah ve Kitâbü’l-Edvâr, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Özkan, İ. H. (1987). Türk Musikisi Nazariyatı ve Usulleri Kudüm Velveleleri, Ötüken Yayınları, İstanbul.
  • Özlem, D. (2004). Mantık: Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi. İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
  • Öztürk, O. M. (2014). Makam Müziğinde Ezgi ve Makam İlişkisinin Analizi ve Yorumlanması Açısından Yeni Bir Yaklaşım: Perde Düzenleri ve Makamsal Ezgi Çekirdekleri. (Yayınlanmamış Doktora tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Popescu-Judetz, E. (2002). Tanburi Küçük Artin, Pan Yayıncılık, İstanbul.
  • Porzig, W. (2003). Dil Denen Mucize, çev. Vural Ülkü, Ankara: TDK. Yay.
  • Sağlam, G.E. & Ö., Ü. (2024). Türk Müziğinde Çokseslilik Yaklaşımlarına İlişkin Örnek Bir Uygulama, International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS).
  • Sezikli, U. (2000). Kırşehirli Nizâmeddin İbn Yûsuf’un Risâle-i Mûsikî Adlı Eseri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Sezikli, U. (2007). Abdülkâdir Merâgi ve Câmiu’l-Elhân’ı., (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Tekin, H. (1999). Lâdikli Mehmed Çelebi ve er-Risaletü’l-Fethiyye’si. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Niğde Üniversitesi, Niğde.
  • Tekin, E. (2007). Safedî’nin müzik teorisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
  • Tural, S. K. (2002). Kavramlar ve Terimler Ortak Düşünüşün Ürünü ve Anahtarlarıdır, Türk Dili, Özel Sayı: TDK'nin 70. Yılı, TDK Yay, Ankara.
  • Tırışkan, A. G. (2000). Hâşim Bey’in edvârı. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
  • Tura, Y. (2001). Kantemiroğlu-Musikiyi Harflerle Tesbit ve İcra İlminin Kitabı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • Tura, Y. (2006). Nasır Abdülbaki Dede, Tedkik ü Tahkik (İnceleme ve Gerçeği Araştırma), Pan Yayıncılık, İstanbul.
  • Tura, Y. (2017). Türk Musıkisinin Mes’eleleri. İz Yayıncılık, İstanbul.
  • Uslu, R. (2001). Mehmed Hafid Efendi ve Musiki, Pan Yayıncılık, (Eserin orjinali 1783 yılında basılmıştır), İstanbul.
  • Uygun, M. N. (1990). Kadızâde Tirevî ve Musikî Risalesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Uygun, M. N. (1996). Safiyüddin-i Urmevî ve Kitâb-ı Edvâr, Kubbealtı Yayınları, İstanbul.
  • Yekta, R. (1986). Türk Musikisi [1922]. (O. Nasuhioğlu, Çev.), Pan Yayıncılık, İstanbul.
  • Web Kaynakları
  • Hatipoğlu, E. (2019). Makamlar ve Terkibler. Ankara: (Erişim adresi: https://www.google.com.tr/books/edition/Makamlar_ve_Terkibler/DnGqDwAAQBAJ?hl=tr&gbpv=1&printsec=frontcover), (Erişim tarihi: 04.02.2025).
Toplam 60 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Müzik Teorileri, Müzikoloji ve Etnomüzikoloji
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Sühan İrden 0000-0003-4335-5648

Erken Görünüm Tarihi 3 Haziran 2025
Yayımlanma Tarihi
Gönderilme Tarihi 20 Nisan 2025
Kabul Tarihi 1 Haziran 2025
Yayımlandığı Sayı Yıl 2025 Cilt: 8 Sayı: 2

Kaynak Göster

APA İrden, S. (2025). TARİHSEL SÜREÇLERE GÖRE UŞŞAK MAKAMI. Yegah Müzikoloji Dergisi, 8(2), 780-818. https://doi.org/10.51576/ymd.1680574


     SCImago Journal & Country Rank