DURKHEİM'İN SOSYOLOJİ DÜŞÜNCESİNDE HUKUKUN ÖZÜ OLARAK TOPLUM
Yıl 2025,
Cilt: 22 Sayı: 2, 823 - 850, 26.06.2025
Sabanur Gümüş
,
Nergis Kulaksızoğlu Mercan
Öz
Èmile Durkheim 1858 ile 1917 yılları arasında yaşamını sürdürmüş ve sosyoloji biliminin kurucusu olarak nitelendirilen bir bilim insanıdır. Bu nitelendirmeyi, sosyolojinin benzerlerinden ayrı bir bilim olarak görülmesi ve o şekilde nitelendirilmesi için yaptığı ciddi çalışmalar ve sosyoloji için bir yöntem inşa etme çabaları ile kazanmıştır. Sosyolojiyi sistematikleştirmeye dair düşüncelerini ve bu düşüncelerden doğan amacını, kendisine ait olan eserlerde uygulamalı olarak da gerçekleştirmiştir. Sosyolojiye ve topluma dair yaptığı derinlikli çalışmaların ve kaleme aldığı eserlerin içeriğine bakıldığında, sosyolojiye dair birçok kavrama ve düşünceye yer vermekle beraber ahlak ve hukuk kavramlarına -bu iki kavrama eşdeğer biçimde- ciddi bir yer verdiği görülmektedir. Bununla birlikte Durkheim’in bazı toplum bilimsel kavramları açıklama çabası içerisinde iken bu açıklamada kriter olarak hukuku ve hukuk alanına dair birtakım kavramları esas aldığı görülmektedir. Ona göre hukuk, kelimenin tam anlamı ile toplumsal bir olgudur. Bu açıdan bakıldığında birtakım farklı toplumsal olguların açıklanmasında da hukuka başvurulması oldukça doğal karşılanabilecektir. Her ne kadar Durkheim’in çalışma alanları arasında hukuk yer almasa da onun fikirleri içerisinde hukuka da erişmek mümkündür. Bu çalışmada Durkheim’in sosyoloji düşünceleri içerisinde hukukun izleri sürülmüş ve hukukun özü olarak toplum düşüncesine dair incelemeler yapılmıştır.
Kaynakça
- Alpert, Harry. Èmile Durkheim and His Sociology. New York: Columbia University Press, 1939.
- Bouthoul, Gaston. Sosyoloji Tarihi-I. Çev. C. Süreyya, İstanbul: İletişim Yayınları, 1992.
- Clarke, Michael. Durkheim's Sociology of Law, British Journal of Law and Society, Winter, 1976, Vol. 3, No. 2.
- Coser, Lewis A. Masters of Sociological Thought: Ideas in Historical and Social Context II. New York: Harcourt Brace Jovanovich Inc., 1977.
- Cotterrell, Roger B. M. Durkheim on Legal Development and Social Solidarity. British Journal of Law and Society, Winter, 1977, Vol. 4, No. 2 (Winter, 1977).
- Deflem, Mathieu. Sociology of Law: Visions of a Scholarly Tradition. New York: Cambridge University Press, 2008.
- Durkheim, Èmile. Sosyoloji Dersleri. Çev. A. Berktay, İstanbul: İletişim Yayınları, 2006
- Durkheim, Èmile. Toplumbilimin Yöntem Kuralları. Çev. Ö. Ozankaya, İstanbul: Cem Yayınevi, 2013.
- Durkheim, Èmile. Toplumsal İşbölümü. Çev. Ö. Ozankaya, İstanbul: Cem Yayınevi, 2006.
- Giddens, Anthony. Kapitalizm ve Modern Sosyal Teori. Çev. Ümit Tatlıcan, İstanbul: İletişim Yayınları, 2010.
- Goodwin, Glenn. A. ve Scimecca Joseph A. Klasik Sosyolojik Teori: Sosyoloji Vaadinin Yeniden Keşfi. Çev. E. Aykut, B. Binay, U. Binici vd., İstanbul: Say Yayınları, 2015.
- Kabakcı, Enes. Sosyolojiyi Kurmak: Montesquieu, Tocqueville, Comte, Durkheim. İstanbul: Vadi Kültür Sanat ve Yayıncılık, 2020.
Kösemihal. Nurettin Şazi. Durkheim Sosyolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi Yayınları, 1971.
- Merton, Robert K. Durkheim's Division of Labor in Society, American Journal of Sociology, Vol. 40, No. 3 (Nov., 1934).
- Sağlık, Coşkun. Emile Durkheim’ın Metodolojisi ve Sosyolojisi, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C. 9, S. 2, Temmuz 2019.
- Ünsaldı, Levent ve Geçgin, Ercan. Sosyoloji Tarihi Dünyada ve Türkiye’de. Ankara: Heretik Yayıncılık, 2013.
- Yükselbaba, Ülker. Èmile Durkheim’a Göre Toplum, Düzen ve Hukuk: Hukukun ve Cezanın Evrimi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, C. LXXV, S. 1, 2017.