Fizyoterapi Mesleği Yolunda Türkiye’nin Yükseköğretim Gerçekleri: Son Yirmi Yılda Hızlı Büyüme ve Ani Düşüş
Öz
Fizyoterapi rehabilitasyon eğitimi son yıllarda küresel ve ulusal olarak önemli bir gelişim göstermiştir. Fizyoterapi ve rehabilitasyon eğitiminde uygulamalı ve klinik bilimler çerçevesinin benimsemesiyle birlikte, eğitimcilerin rolü mezunlarının yollarını şekillendirmede çok önemli hale gelmiştir. Fizyoterapiye duyulan ihtiyaçla birlikte Türkiye’de eğitim veren fizyoterapi ve rehabilitasyon programlarının sayısı artmıştır. Bu durum öğrencilere daha fazla seçenek sunmuş ve diğer ülkelere benzer bir rekabet ortamı oluşturmuştur. Ancak beraberinde bazı soruları da getirmiştir. Bu çalışmanın birincil amacı, son 20 yılda hızlı bir şekilde artan Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm sayısı değişikliklerinin incelenmesidir. İkinci amaç ise Türkiye’deki devlet ve vakıf üniversitelerinin karşılaştırmalı bir analizini yapmaktır. Tüm veriler Python 3.11 programı kullanılarak Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Lisans Atlasından alınmıştır (Haziran, 2023). 2003 yılından 2023 yılına eğitim veren Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü sayısı 6’dan 94’e çıkmıştır. Yükseköğretim Kurumları Sınavı (YKS) başarı sırası üniversitelere göre değişim göstermekle birlikte, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon alanında en eski üniversite olan Hacettepe Üniversitesinde 2006 yılında 9710’dan 2023 yılında 102.847’ye düşmüştür. Elde edilen veriler 2022-2023 akademik yılı için Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü’nde eğitimine devam eden toplam öğrenci sayısının 25.116, akademik personel sayısının ise 982 olduğunu göstermiştir. Vakıf üniversiteleri, devlet üniversitelerine kıyasla istatistiksel olarak daha düşük doçent sayısına, daha düşük öğrenci sayısına ve akademik personel başına düşen öğrenci sayısına sahipken, daha fazla profesör unvanlı akademisyen sayısına sahiptir. Sonuç olarak, Türkiye’de fizyoterapi ve rehabilitasyon eğitimi veren üniversitelerin sayısındaki hızla artış ile YKS başarı sıralamasındaki dramatik düşüşün etkilerinin kapsamlı bir şekilde irdelenmesi, güncel öğrenci ve akademisyen sayılarının bilinmesi mesleki geleceğin yapılandırılması ve istihdam alanlarının planlanması için önemli olabilir.
Anahtar Kelimeler
Eğitim Yükseköğretim Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Öğretim Üyesi Öğrenci
Kaynakça
- Alaca, N., Karakuş, M. B., Kocaer, Ö., & Arslan, D. Ç. (2024). Occupational perceptions of physiotherapists and physiotherapy students in Turkey: A comparative study. Work (Reading, Mass.), 77(1), 219–230. https://doi.org/10.3233/WOR-220697
- Barradell, S. (2017). Moving forth: Imagining physiotherapy education differently. Physiotherapy Theory and Practice, 33(6), 439-447. https://doi.org/10.1080/09593985.2017.1323361
- Bithell, C. (2007). Entry-level physiotherapy education in the United Kingdom: governance and curriculum. Physical Therapy Reviews, 12, 145-155. https://doi.org/10.1179/108331907X175041
- Aslan Telci, E., Şekeröz, S., Karagöz, B., Cavlak, U., Soysal Tomruk, M., Başkurt, F., Algun, Z. C., Katırcı Kırmacı, Z. İ., Yosmaoğlu, H. B., Razak Özdinçler, A., Yeldan, İ., Subaşı, F., Çınar, M. A., & Ayhan Kuru, Ç. (2022). Fizyoterapi ve rehabilitasyon eğitimi alan son sınıf öğrencilerinin işsizlik kaygılarının incelenmesi. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation, 33(1), 16–22. https://doi.org/10.21653/tjpr.907069
- Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Programı Bulunan Tüm Üniversiteler Yükseköğretim Kurulu. Retrieved June 16, 2023 from https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=11016
- Gürses, H. N., Alemdaroğlu, İ., & Tanrıverdi, M. (2014). Türkiye’de fizyoterapi ve rehabilitasyon fakülte bölümü/yüksekokullarının incelenmesi ve müfredat analizi. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation, 25(1), 16-27. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/138036
- Healthcare personnel statistics - dentists, pharmacists and physiotherapists. (2023 July). Eurostat Statistics Explained. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Healthcare_personnel_statistics_-_dentists,_pharmacists_and_physiotherapists#Healthcare_personnel
- Korpi, H., Piirainen, A., & Peltokallio, L. (2017). Practical work in physiotherapy students’ professional development. Reflective Practice, 18(6), 821–836. https://doi.org/10.1080/14623943.2017.1361920
- Horodova-Andreeva, T. V., Liakhovskyi, V. I., Nemchenko, I. I., Lysenko, R. B., Krasnov, O. H., Lyulka, O. M., & Sydorenko, A. V. (2023). The role of practical medical training in the education system for medical students. Actual Problems of the Modern Medicine. Bulletin of Ukrainian Medical Stomatological Academy, 23(2.2), 67-71. https://doi.org/10.31718/2077-1096.23.2.2.67
- Hunt, A., Adamson, B., Higgs, J., & Harris, L. (1998). University education and the physiotherapy professional. Physiotherapy, 84(6), 264-273. https://doi.org/10.1016/S0031-9406(05)65527-7
- Kahraman, T., Saraç, D. C., & Özer Kaya, D. (2018). Eğitiminin başında ve sonunda olan fizyoterapi ve rehabilitasyon öğrencilerinin beklenti ve memnuniyet düzeylerinin karşılaştırılması. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(1), 15-22. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/36212/412534
- Karagözoğlu Coşkunsu, D., Toprak, M., Duman, Ç., & İnal, H. S. (2018). Türkiye’de fizyoterapistlerin iş bulma sürelerinin ve istihdam durumlarının değerlendirilmesi. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation, 29(2), 44-52. https://doi.org/10.21653/tjpr.365475
- KPSS-2022/5 Sağlık Bakanlığının Sözleşmeli Pozisyonlarına Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin En Küçük ve Ek Büyük Puanlar (2023, June). Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi. https://www.osym.gov.tr/TR,22701/kpss-20225-saglik-bakanliginin-sozlesmeli-pozisyonlari-yerlestirme-sonuclarina-iliskin-sayisal-bilgiler.html https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2022/KPSS/TERCIH5/mmlisans_29032022.pdf
- Macfarlane, B. (2011). Professors as intellectual leaders: Formation, identity and role. Studies in Higher Education, 36(1), 57-73. https://doi.org/10.1080/03075070903443734
- Maharaj, S., Chung, C., Dhugge, I., Gayevski, M., Muradyan, A., McLeod, K. E., Smart, A., & Cott, C. A. (2018). Integrating physiotherapists into primary health care organizations: The physiotherapists’ perspective. Physiotherapy Canada. Physiotherapie Canada, 70(2), 188–195. https://doi.org/10.3138/ptc.2016-107.pc
- Marope, P. T. M., Wells, P. J., & Hazelkorn, E. (2013). Rankings and accountability in higher education: Uses and misuses. UNESCO.
- Merkezi Yerleştirme ile Öğrenci Alan Yükseköğretim Lisans Programları (2023, June). Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2010/OSYS/Kilavuzlar/TercihKilavuzu/2010_OSYS_Tablo4.pdf
- Physicians and physiotherapists in the EU: how many? (2023, August). Eurostat. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20230818-1
- Şencan, İ., Ünal, D., Dilsiz, A., Eğin, M. E., Ağaoğlu, S., Kosdak, M., Öz, M., Zaku, A., Alim, F., Avcı, K., Kurt, M., Baloğlu, O., Dağıstan, S., Gündüz, E., & Tan, R. (2014). 2023 yılı sağlık iş gücü hedefleri ve sağlık eğitimi. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı Yayınları No: 958. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/39432/0/2023-yili-saglik-is-gucu-hedefleri-ve-saglikegitimipdf.pdf
- UK Pre-registration Physiotherapy Education Annual Quality Review 2019/2020 (2023, June). Chartered Society of Physiotherapy. https://www.csp.org.uk/system/files/publication_files/Annual%20Quality%20Review%202019-20.pdf
- Van Rossum, G., & Drake, F. L. (2009). Python 3 Reference Manual. CreateSpace.
- Yükseköğretim Girdi Göstergeleri (2023, February). Program: 208110338. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans.php?y=208110338
- Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu (2023, June). Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi. https://www.osym.gov.tr/TR,25658/2023-yuksekogretim-kurumlari-sinavi-yks-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html
The Realities of Türkiye’s Higher Education in the Path of Physiotherapy Profession: Rapid Growth and Abrupt Decline in the Last Two Decades
Öz
Physiotherapy rehabilitation education has undergone significant development both globally and nationally in recent years. With the adoption of an applied and clinical sciences framework in physiotherapy and rehabilitation education, the role of educators has become crucial in shaping the pathways of graduates. Given the increasing demand for physiotherapy, the number of physiotherapy and rehabilitation programs in Türkiye has risen. This expansion has offered students more choices and created a competitive environment like other countries. However, it has also raised some questions. The primary aim of this study is to examine the changes in the number of Physiotherapy and Rehabilitation Departments that have increased rapidly over the last 20 years. The second objective is to conduct a comparative analysis of public and foundation universities in Türkiye. All data were sourced from the Council of Higher Education (YÖK) Atlas (June, 2023) using the Python 3.11 program. From 2003 to 2023, the number of Physiotherapy and Rehabilitation Departments increased from 6 to 94. Although the Higher Education Institutions Examination (YKS) success rank varies across universities, at Hacettepe University—the oldest university in the field of Physiotherapy and Rehabilitation—it decreased from 9,710 in 2006 to 102,847 in 2023. The data obtained indicate that the total number of students continuing their education in the Department of Physiotherapy and Rehabilitation for the academic year 2022–2023 is 25,116, and the number of academic staff is 982. Non-profit foundation universities have statistically fewer associate professors and a lower number of students and students per academic staff compared to public universities, while they have a higher number of professors. In conclusion, a comprehensive examination of the effects of the rapid increase in the number of universities providing physiotherapy and rehabilitation education in Türkiye, along with the dramatic decrease in the YKS success ranking, as well as understanding the current number of students and academicians, may be important for structuring the professional future and planning employment areas.
Anahtar Kelimeler
Education Higher Education Physiotherapy and Rehabilitation Teaching Staff Student
Etik Beyan
Since the data were obtained from the publicly available Higher Education Program Atlas website (https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=11016), ethics committee approval was not obtained.
Teşekkür
We would like to thank all teaching staff who support physiotherapy and rehabilitation education in Turkey.
Kaynakça
- Alaca, N., Karakuş, M. B., Kocaer, Ö., & Arslan, D. Ç. (2024). Occupational perceptions of physiotherapists and physiotherapy students in Turkey: A comparative study. Work (Reading, Mass.), 77(1), 219–230. https://doi.org/10.3233/WOR-220697
- Barradell, S. (2017). Moving forth: Imagining physiotherapy education differently. Physiotherapy Theory and Practice, 33(6), 439-447. https://doi.org/10.1080/09593985.2017.1323361
- Bithell, C. (2007). Entry-level physiotherapy education in the United Kingdom: governance and curriculum. Physical Therapy Reviews, 12, 145-155. https://doi.org/10.1179/108331907X175041
- Aslan Telci, E., Şekeröz, S., Karagöz, B., Cavlak, U., Soysal Tomruk, M., Başkurt, F., Algun, Z. C., Katırcı Kırmacı, Z. İ., Yosmaoğlu, H. B., Razak Özdinçler, A., Yeldan, İ., Subaşı, F., Çınar, M. A., & Ayhan Kuru, Ç. (2022). Fizyoterapi ve rehabilitasyon eğitimi alan son sınıf öğrencilerinin işsizlik kaygılarının incelenmesi. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation, 33(1), 16–22. https://doi.org/10.21653/tjpr.907069
- Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Programı Bulunan Tüm Üniversiteler Yükseköğretim Kurulu. Retrieved June 16, 2023 from https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans-bolum.php?b=11016
- Gürses, H. N., Alemdaroğlu, İ., & Tanrıverdi, M. (2014). Türkiye’de fizyoterapi ve rehabilitasyon fakülte bölümü/yüksekokullarının incelenmesi ve müfredat analizi. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation, 25(1), 16-27. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/138036
- Healthcare personnel statistics - dentists, pharmacists and physiotherapists. (2023 July). Eurostat Statistics Explained. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Healthcare_personnel_statistics_-_dentists,_pharmacists_and_physiotherapists#Healthcare_personnel
- Korpi, H., Piirainen, A., & Peltokallio, L. (2017). Practical work in physiotherapy students’ professional development. Reflective Practice, 18(6), 821–836. https://doi.org/10.1080/14623943.2017.1361920
- Horodova-Andreeva, T. V., Liakhovskyi, V. I., Nemchenko, I. I., Lysenko, R. B., Krasnov, O. H., Lyulka, O. M., & Sydorenko, A. V. (2023). The role of practical medical training in the education system for medical students. Actual Problems of the Modern Medicine. Bulletin of Ukrainian Medical Stomatological Academy, 23(2.2), 67-71. https://doi.org/10.31718/2077-1096.23.2.2.67
- Hunt, A., Adamson, B., Higgs, J., & Harris, L. (1998). University education and the physiotherapy professional. Physiotherapy, 84(6), 264-273. https://doi.org/10.1016/S0031-9406(05)65527-7
- Kahraman, T., Saraç, D. C., & Özer Kaya, D. (2018). Eğitiminin başında ve sonunda olan fizyoterapi ve rehabilitasyon öğrencilerinin beklenti ve memnuniyet düzeylerinin karşılaştırılması. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 3(1), 15-22. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ikcusbfd/issue/36212/412534
- Karagözoğlu Coşkunsu, D., Toprak, M., Duman, Ç., & İnal, H. S. (2018). Türkiye’de fizyoterapistlerin iş bulma sürelerinin ve istihdam durumlarının değerlendirilmesi. Turkish Journal of Physiotherapy and Rehabilitation, 29(2), 44-52. https://doi.org/10.21653/tjpr.365475
- KPSS-2022/5 Sağlık Bakanlığının Sözleşmeli Pozisyonlarına Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin En Küçük ve Ek Büyük Puanlar (2023, June). Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi. https://www.osym.gov.tr/TR,22701/kpss-20225-saglik-bakanliginin-sozlesmeli-pozisyonlari-yerlestirme-sonuclarina-iliskin-sayisal-bilgiler.html https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2022/KPSS/TERCIH5/mmlisans_29032022.pdf
- Macfarlane, B. (2011). Professors as intellectual leaders: Formation, identity and role. Studies in Higher Education, 36(1), 57-73. https://doi.org/10.1080/03075070903443734
- Maharaj, S., Chung, C., Dhugge, I., Gayevski, M., Muradyan, A., McLeod, K. E., Smart, A., & Cott, C. A. (2018). Integrating physiotherapists into primary health care organizations: The physiotherapists’ perspective. Physiotherapy Canada. Physiotherapie Canada, 70(2), 188–195. https://doi.org/10.3138/ptc.2016-107.pc
- Marope, P. T. M., Wells, P. J., & Hazelkorn, E. (2013). Rankings and accountability in higher education: Uses and misuses. UNESCO.
- Merkezi Yerleştirme ile Öğrenci Alan Yükseköğretim Lisans Programları (2023, June). Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2010/OSYS/Kilavuzlar/TercihKilavuzu/2010_OSYS_Tablo4.pdf
- Physicians and physiotherapists in the EU: how many? (2023, August). Eurostat. https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/w/ddn-20230818-1
- Şencan, İ., Ünal, D., Dilsiz, A., Eğin, M. E., Ağaoğlu, S., Kosdak, M., Öz, M., Zaku, A., Alim, F., Avcı, K., Kurt, M., Baloğlu, O., Dağıstan, S., Gündüz, E., & Tan, R. (2014). 2023 yılı sağlık iş gücü hedefleri ve sağlık eğitimi. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı Yayınları No: 958. https://dosyamerkez.saglik.gov.tr/Eklenti/39432/0/2023-yili-saglik-is-gucu-hedefleri-ve-saglikegitimipdf.pdf
- UK Pre-registration Physiotherapy Education Annual Quality Review 2019/2020 (2023, June). Chartered Society of Physiotherapy. https://www.csp.org.uk/system/files/publication_files/Annual%20Quality%20Review%202019-20.pdf
- Van Rossum, G., & Drake, F. L. (2009). Python 3 Reference Manual. CreateSpace.
- Yükseköğretim Girdi Göstergeleri (2023, February). Program: 208110338. https://yokatlas.yok.gov.tr/lisans.php?y=208110338
- Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu (2023, June). Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi. https://www.osym.gov.tr/TR,25658/2023-yuksekogretim-kurumlari-sinavi-yks-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-kilavuzu.html
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Yükseköğretim Politikaları |
| Bölüm | Ampirik Araştırma |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Mart 2024 |
| Kabul Tarihi | 28 Temmuz 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 15 Sayı: 1 |
Yükseköğretim Dergisi (TÜBA-HER), ESCI, TR Dizin, EBSCO ve Google Scholar tarafından dizinlenmektedir.
Yayıncı
Vedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA
Yükseköğretim Dergisi / TÜBA Higher Education Research/Review (TÜBA-HER), dergide yayımlanan makalelerde ifade edilen görüşleri resmî olarak benimsememekte ve derginin basılı ya da çevrim içi sürümlerinde yer alan herhangi bir ürün veya hizmet reklamı konusunda garanti vermemektedir. Yayımlanan makalelerin bilimsel ve hukuki sorumluluğu yazarlara aittir.
Makalelerle birlikte gönderilen resim, şekil, tablo vb. materyaller özgün olmalı ya da daha önce yayımlanmışlarsa, hem basılı hem de çevrim içi sürümlerde yayımlanmak üzere eser sahibinden alınmış yazılı izinle birlikte sunulmalıdır. Yazarlar, makaleleri yayımlanmak üzere kabul edildiğinde tüm yayın haklarını derginin yayıncısı olan Türkiye Bilimler Akademisi’ne (TÜBA) devrettiklerini kabul ederler. Yayımlanan tüm içeriklerin (metin ve görsel materyaller) telif hakları dergiye aittir. Dergide yayımlanmak üzere kabul edilen makaleler için telif hakkı ya da başka bir ad altında ödeme yapılmaz ve yazar(lar)dan makale işlem ücreti alınmaz; ancak yeniden baskı (reprint) talepleri yazarın sorumluluğundadır.
Bilimsel bilgi ve araştırmalara küresel açık erişimi teşvik etmek amacıyla TÜBA, çevrim içi olarak yayımlanan tüm içeriklerin (aksi belirtilmedikçe) okuyucular, araştırmacılar ve kurumlar tarafından serbestçe kullanılmasına izin vermektedir. Bu kullanım, eserin kaynağının belirtilmesi koşuluyla ve ticari amaç dışında, herhangi bir değişiklik yapılmaksızın Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0) lisansı kapsamında mümkündür. Ticari kullanım için lütfen yayıncı ile iletişime geçiniz.