Bu çalışma, Zarouali, Boerman ve de Vreese (2021) tarafından geliştirilen Algoritmik Medya İçeriği Farkındalık Ölçeğinin (AMCA-scale) Türkçe’ye uyarlanmasını, ölçeğin Netflix, Instagram ve YouTube platformlarında test edilmesiyle kullanıcıların cevaplarının incelenmesini ve ölçek faktörleri arasındaki ilişkiyi tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çeşitli medya üretim ve tüketim pratiklerini kapsayan dijital platformların algoritmik yapıları, kullanıcıların davranışsal verilerine dayalı biçimde içerik önerileri sunarak bireylerin karar ve rıza süreçlerine dahil olmaktadır. Dijital medya platformlarında içerik belirlemede algoritmalardan giderek daha fazla yararlanılması, kullanıcıların bu algoritmalara ve içeriklere dair farkındalığını keşfetmek ve ölçmek için standartlaşmış veri toplama araçlarının önemini ortaya koymaktadır. Bu süreçte de kullanıcıların bilgisi ve onayı olmadan yapılan veri toplama ve işleme faaliyetlerinin, kişisel mahremiyetin ihlali, toplumsal eşitsizlik gibi birçok soruna neden olmasından dolayı algoritmalara yönelik farkındalık, kullanıcıların daha bilinçli kararlar alabilmesi için önem taşımaktadır. Nitekim, bireylerin algoritmik süreçlere ilişkin farkındalık düzeylerini ölçmek ve bu farkındalığın farklı boyutlar arasındaki etkileşimlerini anlamak, algoritmaların risk tipolojilerine karşın kullanıcıların kendi verileri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olması ve medya ve iletişim alanındaki algoritmik düzeni kullanıcının deneyimi üzerinden keşfetmeyi amaçlayan araştırmalara yol haritası sunması açısından potansiyel taşımaktadır. Araştırma kapsamında, ölçeğin dilsel eşdeğerlik çalışmaları yapılmış, geçerlik ve güvenirlik testleri uygulanmış, 386 katılımcıdan elde edilen verilerle faktör analizleri gerçekleştirilmiş ve ölçek faktörleri arasındaki ilişkiler korelasyon analizleriyle incelenmiştir. Çalışma bulguları, ölçeğin Türkçe versiyonunun geçerli ve güvenilir olduğunu ve faktörler arasındaki ilişkilerin anlamlı düzeyde olduğunu ortaya koymuştur. Ek olarak, algoritma farkındalığının platformlara özgü dinamiklerden etkilendiği tespit edilmiştir. Çalışma, Türkçe alan yazınında algoritma farkındalığı ve algoritma okuryazarlığı konusunda gerçekleştirilecek araştırmalara katkı sunmayı hedeflemektedir.
Bu çalışmanın etik açıdan onayı, Yeditepe Üniversitesi Beşerî ve Sosyal Bilimler Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu tarafından verilmiştir (Toplantı tarihi: 26.12.2023, Toplantı No: 46/2023).
The aim of the study is to adapt the Algorithmic Media Content Awareness Scale (AMCA-scale) developed by Zarouali, Boerman, and de Vreese (2021) into Turkish and test the scale on Netflix, Facebook and Netflix platforms to analyze users' responses and to observe the relationships between the scale factors. The algorithmic structures of digital platforms covering various media production and consumption practices involve individuals' decision and consent mechanisms by tailoring their behavioral data. The increasing use of algorithms to determine content raises the need for standardized tools to measure user awareness. In this process, understanding algorithms is important for users to make more informed decisions, as data collection and processing activities without the knowledge and consent of users cause many problems, such as violation of personal privacy and social inequality. Measuring individuals' awareness and understanding levels of algorithmic processes and the interactions between different dimensions of this awareness provide a roadmap for research to explore the algorithmic order in the field of media and communication. In the study context, linguistic equivalence studies of the scale were conducted, validity, reliability and factor analyses were conducted with the data obtained from 386 participants, and the relationships between the scale factors were examined through correlation analyses. The findings revealed that the Turkish version of the scale was valid and reliable and the relationships between the factors were significant. In addition, algorithm awareness was found to be affected by platform-specific dynamics. The study aims to enhance research on algorithm awareness and algorithm literacy in the Turkish literature.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Communication and Media Studies (Other) |
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Publication Date | April 28, 2025 |
Submission Date | January 29, 2025 |
Acceptance Date | March 30, 2025 |
Published in Issue | Year 2025 Issue: 48 |
Journal of Akdeniz University Faculty of Communication is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC-BY-NC).