Research Article
BibTex RIS Cite

ЗВУКИ /e/, /ə/, /i/ В АНЛАУТЕ СЛОВ В КАРАХАНИДСКИХ И ХОРЕЗМСКИХ ТЮРКСКИХ ТЕКСТАХ

Year 2025, Issue: 122, 39 - 58, 22.06.2025

Afag Mammadova

Abstract

Тюрки на протяжении веков использовали различные алфавиты (рунический, согдийский, брахми, манихейский, пагспа, тибетский, греческий, латинский, кириллический, арабский и др.). Однако многие из этих алфавитов не были способны полноценно передавать все звуки исторического тюркского языка. С распространением ислама среди тюрков использование арабского алфавита продолжалось на протяжении многих веков. Каждое тюркское племя вносило определённые изменения в арабский алфавит с целью отражения своих уникальных звуков. По этой причине орфография тюркских текстов, написанных арабским письмом, варьировалась в зависимости от географического региона и исторического периода создания произведений. Это создает определённые трудности при транскрипции рукописей в настоящее время. Например, открытый звук {e} (ə), который сохраняется в некоторых современных тюркских языках, не отображается в транскрипции, поскольку он отсутствует в алфавите современного стандартного турецкого языка. Однако представление открытого звука {e} (ə), который встречается в турецких диалектах и характерен для произношения, в транскрипциях отдельных произведений было бы более корректным. Кроме того, начиная с XIII века, транскрипция начальных букв «алиф» и «алиф+йе» (اَﻴ, اِ, ﺃ, اِﻴ) как звуков {e}/{ə}, {i} или звука, промежуточного между {e} и {i}, становится дискуссионным вопросом. Многие исследователи стремятся выделить звук, выражаемый через начальное «алиф+йе», как промежуточный между {i} и {e}. В статье приведены обобщённые мнения учёных по данной проблеме. Сравнительный анализ произведений, написанных на караханидском тюркском языке (например, «Диван лугат ат-тюрк», «Кутадгу билиг», «Атабетул-хакаик», первая караханидская версия перевода Корана), а также пяти текстов, относящихся к хорезмскому тюркскому языку («Мукаддимат ал-адаб», «Кисас ал-анбийа», «Муин ал-мурид», «Нахдж ал-фараид», хорезмский перевод Корана), позволяет внести вклад в понимание данной языковой проблемы.

Keywords

Караханидский тюркский язык хорезмский тюркский язык начало слова звуковая единица тюркские тексты

References

  • Arat, R.R. (1953). Türkçe Metinlerdeki e/i Meselesine Dair. Rocznik Orientalistyczny (17), 306-313.
  • Argunşah, M. (2010). Harezm Dönemi Metinlerinde e/i Sorunu. Dil Araştırmaları, 6 (6), 47-60.
  • Ata, A. (2013). Karahanlı Türkçesinde İlk Kur’an Tercümesi (Rylands Nüshası, Giriş- Metin-Notlar-Dizin), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Eckmann, J. (2017). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar. (Haz. Osman Fikri Sertkaya). Ankara: TDK.
  • Emre, A.C. (1953). Türkçede Bulanık e (ė) Fonemi. Türk Dili - Belleten 3/6-7 (Mart), 487-497.
  • Grønbech, V. (1902). Forstudier Til Tyrkisk Lydhistorie, Köbenhavn. Die langen Vokale der Wurzelsilbe, Keleti Szemle 4/2, 229-240.
  • Hacıyev, T. (2012). Azerbaycan Edebi Dilinin Tarihi. Bakü: Elm.
  • Houtsma, M.T. (1894). Ein Türkisch-Arabischer Glossar. Leiden: Brill.
  • Karamanlıoğlu, A.F. (2006). Şeyḫ Şeref Ḫvāce. Muʻȋnüʼl-Mürȋd (Transkripsiyonlu Metin. Dizin-Tıpkıbasım). İstanbul: Beşir Yayınevi.
  • Kıpçak, M. (2017). Türk Yazısının Tarihi. Bakü: Leman.
  • Kocaoğlu, T. (2003). Tarihi Türk Lehçeleri Metinlerinin Transkripsiyonlanmasında Kapalı é / i Meselesi. Türk Kültürü 8, 266-281.
  • Malov, S. (1951). Pamyatniki Drevnetyurkskoy Pismennosti. Moskva-Leningrad: Akademiya Nauk SSSR.
  • Mansuroğlu, M. (1957). Das Geschlossenen e im Karakhanidischen Türkisch. UAJb 29/3-4, 215-223.
  • Poppe, N. (1938). Mongolskiy Slovar Mukaddimat al-Adab. Çast I-II. Moskva-Leninqrad: Akademii Nauk SSSR.
  • Röhrborn, K. (1977). Uigurisches Wörterbuch. Sprachmaterial der Vorislamischen Türkischen Texte Aus Zentralasien. Lieferung 1. Wiesbaden Steiner Verlag GMBH.
  • Şerbak, A. (1963). O Tyurkskom Vokalizme. Tyurkologiçeskiye İssledovaniya. Moskva-Leningrad: Nauka, 25-40.
  • Şerbak, A. (1966). “Tyurkskiye Glasnıye v Koliçestvennom Otnoşenii”. Tyurkologiçeskiy Sbornik, 4, 146-162.
  • Şirin, H. (2020). Başlangıcından Günümüze Türk Yazı Sistemleri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • Tekin, T. (1997). Tarih Boyunca Türklerin Yazımı. Ankara: Simurg.
  • Thomsen, K. (1957). The Closed e in Turkish. AO (Copenhagen) (22), 150-153.
  • Togan, Z.V. (1928). Harezm'de Yazılmış Eski Türkçe Eserler. Türkiyat Mecmuası II, 331-345.
  • Yavuz, O. (1991). Türkçe’de Kapalı e. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (6), 271-306.
  • Yılmaz, E. (1991). Ana Türkçede Kapalı e Ünlüsü. Türk Dilleri Araştırmaları (1), 151-165.
  • Yüce, N. (1993). Ebu'l-Kāsım Cārullāh Mahmūd Bin ͑Omar Bin Muhammed Bin Ahmed Ez-Zamahşari El-Hvārizmi Mukaddimetü'l-Edeb. Hvarizm Türkçesi ile Tercümeli Şuşter Nüshası. Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks. Ankara: Türk Dil Kurumu

KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /i/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Year 2025, Issue: 122, 39 - 58, 22.06.2025

Afag Mammadova

Abstract

Türkler yüzyıllar boyunca çeşitli alfabeler kullanmışlardır (Köktürk, Soğd, Brahmi, Manihey, PhagsPa, Tibet, Yunan, Latin, Kiril, Arap vb.). Bu alfabelerin birçoğu tarihî Türkçenin tüm seslerini kapsamlı bir şekilde sunabilme özelliğine sahip değildi. İslamiyet’in Türkler arasında yayılmasıyla birlikte Arap alfabesinin kullanımı uzun yıllar devam etmişti. Her Türk boyu kendine özgü sesleri ifade edebilmek amacıyla Arap alfabesine çeşitli müdahalelerde bulunmuştur. Dolayısıyla eserlerin yazıldığı coğrafyaya ve döneme bağlı olarak Arap harfleriyle yazılan Türkçe metinlerin yazım şekli farklılık göstermektedir. Bu durum, zamanımızda yazmaların transkripsiyonunda bazı sorunlar yaratmaktadır. Örneğin açık {e} sesi (ə) günümüzde bazı Türk dillerinde korunurken, Türkiye standart Türkçesinde alfabede bulunmadığı için transkripsiyonda da gösterilmemektedir. Fakat Türkiye ağızlarında ve genellikle telaffuzda bulunan açık {e} (ə) sesinin bazı eserlerin transkripsiyonlarında yer alması daha uygun olacaktır. Ayrıca 13. yüzyıldan sonra bazı sözcüklerin başında bulunan elif, elif+ye (اَﻴ اِ ﺃ اِﻴ) harflerinin {e}/{ə} ~ {i} sesleriyle veya {e} ile {i} arasındaki bir sesle transkribe edilmesi tartışmalı bir konu olarak ortaya çıkmaktadır. Pek çok bilim adamı, sözcük başındaki elif+ye ile yazılan birçok sözcüğün transkripsiyonunu {i} sesinden ayırmak ve bunun {i} ile {e} arasında bir ses olduğuna dikkat çekmek istemişlerdir. Makalede bilim adamlarının konuyla ilgili görüşleri derlenmiş ve bu sorunun aydınlatılmasına katkıda bulunmak amacıyla Karahanlı Türkçesiyle yazılmış eserler (Dîvânu Lugâti't-Türk, Kutadgu Bilig, Atabetü'l-Hakâyık, Karahanlı Türkçesinde ilk Kur'an tercümesi) ile Harezm Türkçesine ait beş eserdeki (Mukaddimetü'l-Edeb, Kısasü'l-Enbiyâ, Muînül-Mürîd, Nehcü'l-Ferâdîs, Harezm Türkçesinde Kur'an Tercümesi) sözcüklerin karşılaştırmalı incelemesi yapılmıştır.

Keywords

Karahanlı Türkçesi Harezm Türkçesi Sözcük başı Sesbirim Türkçe metinler

References

  • Arat, R.R. (1953). Türkçe Metinlerdeki e/i Meselesine Dair. Rocznik Orientalistyczny (17), 306-313.
  • Argunşah, M. (2010). Harezm Dönemi Metinlerinde e/i Sorunu. Dil Araştırmaları, 6 (6), 47-60.
  • Ata, A. (2013). Karahanlı Türkçesinde İlk Kur’an Tercümesi (Rylands Nüshası, Giriş- Metin-Notlar-Dizin), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Eckmann, J. (2017). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar. (Haz. Osman Fikri Sertkaya). Ankara: TDK.
  • Emre, A.C. (1953). Türkçede Bulanık e (ė) Fonemi. Türk Dili - Belleten 3/6-7 (Mart), 487-497.
  • Grønbech, V. (1902). Forstudier Til Tyrkisk Lydhistorie, Köbenhavn. Die langen Vokale der Wurzelsilbe, Keleti Szemle 4/2, 229-240.
  • Hacıyev, T. (2012). Azerbaycan Edebi Dilinin Tarihi. Bakü: Elm.
  • Houtsma, M.T. (1894). Ein Türkisch-Arabischer Glossar. Leiden: Brill.
  • Karamanlıoğlu, A.F. (2006). Şeyḫ Şeref Ḫvāce. Muʻȋnüʼl-Mürȋd (Transkripsiyonlu Metin. Dizin-Tıpkıbasım). İstanbul: Beşir Yayınevi.
  • Kıpçak, M. (2017). Türk Yazısının Tarihi. Bakü: Leman.
  • Kocaoğlu, T. (2003). Tarihi Türk Lehçeleri Metinlerinin Transkripsiyonlanmasında Kapalı é / i Meselesi. Türk Kültürü 8, 266-281.
  • Malov, S. (1951). Pamyatniki Drevnetyurkskoy Pismennosti. Moskva-Leningrad: Akademiya Nauk SSSR.
  • Mansuroğlu, M. (1957). Das Geschlossenen e im Karakhanidischen Türkisch. UAJb 29/3-4, 215-223.
  • Poppe, N. (1938). Mongolskiy Slovar Mukaddimat al-Adab. Çast I-II. Moskva-Leninqrad: Akademii Nauk SSSR.
  • Röhrborn, K. (1977). Uigurisches Wörterbuch. Sprachmaterial der Vorislamischen Türkischen Texte Aus Zentralasien. Lieferung 1. Wiesbaden Steiner Verlag GMBH.
  • Şerbak, A. (1963). O Tyurkskom Vokalizme. Tyurkologiçeskiye İssledovaniya. Moskva-Leningrad: Nauka, 25-40.
  • Şerbak, A. (1966). “Tyurkskiye Glasnıye v Koliçestvennom Otnoşenii”. Tyurkologiçeskiy Sbornik, 4, 146-162.
  • Şirin, H. (2020). Başlangıcından Günümüze Türk Yazı Sistemleri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • Tekin, T. (1997). Tarih Boyunca Türklerin Yazımı. Ankara: Simurg.
  • Thomsen, K. (1957). The Closed e in Turkish. AO (Copenhagen) (22), 150-153.
  • Togan, Z.V. (1928). Harezm'de Yazılmış Eski Türkçe Eserler. Türkiyat Mecmuası II, 331-345.
  • Yavuz, O. (1991). Türkçe’de Kapalı e. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (6), 271-306.
  • Yılmaz, E. (1991). Ana Türkçede Kapalı e Ünlüsü. Türk Dilleri Araştırmaları (1), 151-165.
  • Yüce, N. (1993). Ebu'l-Kāsım Cārullāh Mahmūd Bin ͑Omar Bin Muhammed Bin Ahmed Ez-Zamahşari El-Hvārizmi Mukaddimetü'l-Edeb. Hvarizm Türkçesi ile Tercümeli Şuşter Nüshası. Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks. Ankara: Türk Dil Kurumu

SOUNDS /e/ /ə/ /i/ İN THE ANLAUT OF WORDS İN KARAKHANİD AND KHWAREZM TURKİC TEXTS

Year 2025, Issue: 122, 39 - 58, 22.06.2025

Afag Mammadova

Abstract

The Turks have used various alphabets for centuries (Köktürk, Sogdian, Brahmi, Manichaean, PagsPa, Tibetan, Greek, Latin, Cyrillic, Arabic, etc.). Many of these alphabets did not have the ability to comprehensively present all the sounds of historical Turkic. With the spread of Islam among the Turks, the use of the Arabic alphabet continued for many years. Each Turkic tribe made various interventions in the Arabic alphabet to express its own unique sounds. Therefore, depending on the geography and period in which the works were written, the spelling of Turkic texts written in Arabic letters differs. This situation creates some problems in the transcription of manuscripts in our time. For example, while the open {e} sound (ə) is preserved in a few Turkic languages today, it is not shown in the transcription because it is not found in the alphabet in modern standard Turkish. However, it is more appropriate to show the open {e} (ə) sound, which is found in Turkish dialects and usually in pronunciation, in the transcriptions of some works. In the article, the opinions of scholars on the subject were compiled, and in order to contribute to the elucidation of the problem in question, the works attributed to Karakhanid Turkic (Dîvânu Lugâti't-Türk, Kutadgu Bilig, Atabetü'l-Hakâyık, the first translation of the Qur'an in Karakhanid) and five works belonging to Khwarezm Turkic (Mukaddimetü'l-Edeb, Kısasü'l-Anbiyâ, Muînül-Mürîd, Nehcü'l-Ferâdîs, Khwarezmian Translation of the Qur'an) is given a comparative analysis of the words.

Keywords

Kharahanid Turkic Khwarezm Turkic anlaut phoneme Turkic texts

References

  • Arat, R.R. (1953). Türkçe Metinlerdeki e/i Meselesine Dair. Rocznik Orientalistyczny (17), 306-313.
  • Argunşah, M. (2010). Harezm Dönemi Metinlerinde e/i Sorunu. Dil Araştırmaları, 6 (6), 47-60.
  • Ata, A. (2013). Karahanlı Türkçesinde İlk Kur’an Tercümesi (Rylands Nüshası, Giriş- Metin-Notlar-Dizin), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Eckmann, J. (2017). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar. (Haz. Osman Fikri Sertkaya). Ankara: TDK.
  • Emre, A.C. (1953). Türkçede Bulanık e (ė) Fonemi. Türk Dili - Belleten 3/6-7 (Mart), 487-497.
  • Grønbech, V. (1902). Forstudier Til Tyrkisk Lydhistorie, Köbenhavn. Die langen Vokale der Wurzelsilbe, Keleti Szemle 4/2, 229-240.
  • Hacıyev, T. (2012). Azerbaycan Edebi Dilinin Tarihi. Bakü: Elm.
  • Houtsma, M.T. (1894). Ein Türkisch-Arabischer Glossar. Leiden: Brill.
  • Karamanlıoğlu, A.F. (2006). Şeyḫ Şeref Ḫvāce. Muʻȋnüʼl-Mürȋd (Transkripsiyonlu Metin. Dizin-Tıpkıbasım). İstanbul: Beşir Yayınevi.
  • Kıpçak, M. (2017). Türk Yazısının Tarihi. Bakü: Leman.
  • Kocaoğlu, T. (2003). Tarihi Türk Lehçeleri Metinlerinin Transkripsiyonlanmasında Kapalı é / i Meselesi. Türk Kültürü 8, 266-281.
  • Malov, S. (1951). Pamyatniki Drevnetyurkskoy Pismennosti. Moskva-Leningrad: Akademiya Nauk SSSR.
  • Mansuroğlu, M. (1957). Das Geschlossenen e im Karakhanidischen Türkisch. UAJb 29/3-4, 215-223.
  • Poppe, N. (1938). Mongolskiy Slovar Mukaddimat al-Adab. Çast I-II. Moskva-Leninqrad: Akademii Nauk SSSR.
  • Röhrborn, K. (1977). Uigurisches Wörterbuch. Sprachmaterial der Vorislamischen Türkischen Texte Aus Zentralasien. Lieferung 1. Wiesbaden Steiner Verlag GMBH.
  • Şerbak, A. (1963). O Tyurkskom Vokalizme. Tyurkologiçeskiye İssledovaniya. Moskva-Leningrad: Nauka, 25-40.
  • Şerbak, A. (1966). “Tyurkskiye Glasnıye v Koliçestvennom Otnoşenii”. Tyurkologiçeskiy Sbornik, 4, 146-162.
  • Şirin, H. (2020). Başlangıcından Günümüze Türk Yazı Sistemleri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • Tekin, T. (1997). Tarih Boyunca Türklerin Yazımı. Ankara: Simurg.
  • Thomsen, K. (1957). The Closed e in Turkish. AO (Copenhagen) (22), 150-153.
  • Togan, Z.V. (1928). Harezm'de Yazılmış Eski Türkçe Eserler. Türkiyat Mecmuası II, 331-345.
  • Yavuz, O. (1991). Türkçe’de Kapalı e. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (6), 271-306.
  • Yılmaz, E. (1991). Ana Türkçede Kapalı e Ünlüsü. Türk Dilleri Araştırmaları (1), 151-165.
  • Yüce, N. (1993). Ebu'l-Kāsım Cārullāh Mahmūd Bin ͑Omar Bin Muhammed Bin Ahmed Ez-Zamahşari El-Hvārizmi Mukaddimetü'l-Edeb. Hvarizm Türkçesi ile Tercümeli Şuşter Nüshası. Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks. Ankara: Türk Dil Kurumu

ҚАРАХАН ЖӘНЕ ХОРЕЗМ ТІЛІНДЕГІ МӘТІНДЕРДЕ ҚОЛДАНЫЛҒАН СӨЗ БАСЫНДАҒЫ /e/, /ə/, /i/ ДЫСТАРЫНА ЗЕРТТЕУ

Year 2025, Issue: 122, 39 - 58, 22.06.2025

Afag Mammadova

Abstract

Түріктер ғасырлар бойы түрлі әліпбилерді қолданған (руна, соғд, брахми, манихей, пагспа, тибет, грек, латын, кирилл, араб және т.б.). Бұл әліпбилердің көбі тарихи түрік тілінің барлық дыбыстарын толық жеткізе алмады. Ислам дінінің түріктер арасында таралуы нәтижесінде араб әліпбиін қолдану ұзақ жылдар бойы жалғасты. Әрбір түрік тайпасы өзіндік ерекшелікке ие дыбыстарды білдіру мақсатында араб әліпбиіне әртүрлі өзгерістер енгізді. Сол себепті жазылған туындылардың географиялық орны мен дәуіріне байланысты араб әріптерімен жазылған түрік тіліндегі мәтіндердің жазылу тәсілі әртүрлі болды. Бұл жағдай қазіргі кезде қолжазбаларды транскрипциялауда белгілі бір қиындықтар туғызуда. Мысалы ашық {e} дыбысы (ə) қазіргі кейбір түрік тілдерінде сақталғанымен, Түркияның қазіргі әліпбиінде жоқ болғандықтан транскрипцияда көрсетілмейді. Алайда Түркияның өз ішіндегі диалектілерінде көбінесе дыбысталуда ғана кездесетін ашық {e} (ə) дыбысының кейбір шығармалардың транскрипцияла-рында көрсетілуі тиімді болар еді. Сонымен қатар 13 ғасырдан кейін кейбір сөздердің басындағы әлiф, әлiф+йе (اَﻴ اِ ﺃ اِﻴ) әріптерінің {e}/{ə} ~ {i} дыбыстарымен немесе {e} мен {i} арасындағы бір дыбыс ретінде транскрипциялануы да таласқа түскен тақырыпқа айналды. Көптеген ғалымдар сөз басындағы әлiф+йе арқылы жазылған көптеген сөздердің транскрипциясын {i} дыбысынан айыру және оның {i} мен {e} арасындағы бір дыбыс екеніне назар аударуды мақсат етті. Мақалада ғалымдардың осы мәселеге қатысты көзқарастары жинақталып, мәселенің ашылуына үлес қосу үшін қарахан түрікшесінде жазылған шығармалар («Диуани лұғат ат-түрк», «Қутадғу білік», «Атебетул-Хақаиқ», қарахан түрікшесінде жазылған алғашқы Құран аудармасы) және хорезм түрікшесіне тән бес шығарманың («Муқаддиметүл-әдеб», «Қисасүл-әнбия», «Муинүл-мүрид», «Неҳжүл-ферадис», хорезм түрікшесіндегі Құран аудармасы) сөздері салыстырмалы түрде талданды.

Keywords

Қараханлы түркісі Хорезм түркісі сөз басы дыбыс бірлігі түркі мәтіндері

References

  • Arat, R.R. (1953). Türkçe Metinlerdeki e/i Meselesine Dair. Rocznik Orientalistyczny (17), 306-313.
  • Argunşah, M. (2010). Harezm Dönemi Metinlerinde e/i Sorunu. Dil Araştırmaları, 6 (6), 47-60.
  • Ata, A. (2013). Karahanlı Türkçesinde İlk Kur’an Tercümesi (Rylands Nüshası, Giriş- Metin-Notlar-Dizin), Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Eckmann, J. (2017). Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar. (Haz. Osman Fikri Sertkaya). Ankara: TDK.
  • Emre, A.C. (1953). Türkçede Bulanık e (ė) Fonemi. Türk Dili - Belleten 3/6-7 (Mart), 487-497.
  • Grønbech, V. (1902). Forstudier Til Tyrkisk Lydhistorie, Köbenhavn. Die langen Vokale der Wurzelsilbe, Keleti Szemle 4/2, 229-240.
  • Hacıyev, T. (2012). Azerbaycan Edebi Dilinin Tarihi. Bakü: Elm.
  • Houtsma, M.T. (1894). Ein Türkisch-Arabischer Glossar. Leiden: Brill.
  • Karamanlıoğlu, A.F. (2006). Şeyḫ Şeref Ḫvāce. Muʻȋnüʼl-Mürȋd (Transkripsiyonlu Metin. Dizin-Tıpkıbasım). İstanbul: Beşir Yayınevi.
  • Kıpçak, M. (2017). Türk Yazısının Tarihi. Bakü: Leman.
  • Kocaoğlu, T. (2003). Tarihi Türk Lehçeleri Metinlerinin Transkripsiyonlanmasında Kapalı é / i Meselesi. Türk Kültürü 8, 266-281.
  • Malov, S. (1951). Pamyatniki Drevnetyurkskoy Pismennosti. Moskva-Leningrad: Akademiya Nauk SSSR.
  • Mansuroğlu, M. (1957). Das Geschlossenen e im Karakhanidischen Türkisch. UAJb 29/3-4, 215-223.
  • Poppe, N. (1938). Mongolskiy Slovar Mukaddimat al-Adab. Çast I-II. Moskva-Leninqrad: Akademii Nauk SSSR.
  • Röhrborn, K. (1977). Uigurisches Wörterbuch. Sprachmaterial der Vorislamischen Türkischen Texte Aus Zentralasien. Lieferung 1. Wiesbaden Steiner Verlag GMBH.
  • Şerbak, A. (1963). O Tyurkskom Vokalizme. Tyurkologiçeskiye İssledovaniya. Moskva-Leningrad: Nauka, 25-40.
  • Şerbak, A. (1966). “Tyurkskiye Glasnıye v Koliçestvennom Otnoşenii”. Tyurkologiçeskiy Sbornik, 4, 146-162.
  • Şirin, H. (2020). Başlangıcından Günümüze Türk Yazı Sistemleri. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
  • Tekin, T. (1997). Tarih Boyunca Türklerin Yazımı. Ankara: Simurg.
  • Thomsen, K. (1957). The Closed e in Turkish. AO (Copenhagen) (22), 150-153.
  • Togan, Z.V. (1928). Harezm'de Yazılmış Eski Türkçe Eserler. Türkiyat Mecmuası II, 331-345.
  • Yavuz, O. (1991). Türkçe’de Kapalı e. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (6), 271-306.
  • Yılmaz, E. (1991). Ana Türkçede Kapalı e Ünlüsü. Türk Dilleri Araştırmaları (1), 151-165.
  • Yüce, N. (1993). Ebu'l-Kāsım Cārullāh Mahmūd Bin ͑Omar Bin Muhammed Bin Ahmed Ez-Zamahşari El-Hvārizmi Mukaddimetü'l-Edeb. Hvarizm Türkçesi ile Tercümeli Şuşter Nüshası. Giriş, Dil Özellikleri, Metin, İndeks. Ankara: Türk Dil Kurumu
There are 24 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Old Turkic Language (Orhon, Uyghur, Karahan), Historical North East Turkish Language (Khwarezm, Kipchak, Chagatai)
Journal Section Research Articles
Authors

Afag Mammadova 0000-0002-5062-9945

Early Pub Date June 19, 2025
Publication Date June 22, 2025
Submission Date February 15, 2025
Acceptance Date June 6, 2025
Published in Issue Year 2025 Issue: 122

Cite

APA Mammadova, A. (2025). KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /i/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Türkoloji(122), 39-58.
AMA Mammadova A. KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /i/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Türkoloji. June 2025;(122):39-58.
Chicago Mammadova, Afag. “KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /I/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME”. Türkoloji, no. 122 (June 2025): 39-58.
EndNote Mammadova A (June 1, 2025) KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /i/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Türkoloji 122 39–58.
IEEE A. Mammadova, “KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /i/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME”, Türkoloji, no. 122, pp. 39–58, June 2025.
ISNAD Mammadova, Afag. “KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /I/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME”. Türkoloji 122 (June 2025), 39-58.
JAMA Mammadova A. KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /i/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Türkoloji. 2025;:39–58.
MLA Mammadova, Afag. “KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /I/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME”. Türkoloji, no. 122, 2025, pp. 39-58.
Vancouver Mammadova A. KARAHANLI VE HAREZM TÜRKÇESİ METİNLERİNDE SÖZCÜK BAŞINDAKİ /e/ /ə/ /i/ SESLERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Türkoloji. 2025(122):39-58.
 Download Cover Image